Ym mha fodd yr oedd y chwedegau yng Nghymru yn gyfnod o newid diwyllianol a chymdeithasol.

Authors Avatar

Ym mha fodd yr oedd y chwedegau yng Nghymru yn gyfnod o newid diwyllianol a chymdeithasol

Yn ystod y chwedegau yng Nghymru, roedd Cymru wedi newid yn esgybol yn cymdeithasol, diwyllianol ac gwleidyddol.

Yr oedd yr 960au 15 mlynedd ar ol Yr Ail Rhyfel Byd ac yn ystod yr 1950au yr oedd Prydain ac Cymru o fewn dirwasgiad gan fod dinasyddionmawr fel Abertawe, Caerdydd a Lerpwl wedi cael ei fomio yn ystod y Blitz ac felly roedd amodau byw yn wael.  Hefyd yn yr 1950au roedd pobl Cymru yn fynd i’r Eisteddfodau i cadw ei ysbryd i fynnu ac gwneud ei fywydau yn fwy hapus, ac stopio pobl meddwl am ei bywydau wael ac ei thlodi.  

                Yn ystod y 1960au waneth bywydau pobl newid am y well gan fod adloniant yn wella ac amodau byw yn wella.  Roedd adloniant wedi wella trwy datblygiad y teledu a’i rhaglenni, byd y ffilmiau gyda James Bond, llyfrau ac comics ac hefyd y cerddoriaeth newydd a’r ffasiwn newydd yr 60au a oedd yna llawer o wahaniaeth o’r 1950au.

Roedd byd y teledu yn wella trwy gydol y 1960au oherwydd y rhaglenni newydd sebon a cartwn.  Yr rhaglenni newydd yn yr 1960au oedd Coronation Street (1960), The Magic Roundabout (1965), Cartwns Hanna Barbera gyda’r Flintstones, The Jetsons, Huckleberry Hound, Deputy Dawg ac Yogi Bear.  Hefyd yr oedd rhaglenni fel Thunderbirds (1965), Star Trek (1966) ac hefyd Captain Scarlet + Sesame Street (1967).  Roedd rhaglenni fel rhain yn dinistrio tynged yr iaith Cymraeg a oedd yn cael ei  defnyddio yn dyddiol gan fod pobl a oedd yn gwylio y rhaglenni yma yn fynd i’w ysgol neu yr gweithle ac eisau siarad am ei rhaglenni ac felly roeddent yn siarad Saesneg am y rhaglenni.  Mi wnaeth hyn hefyd digwydd gyda fyd y ffilmiau gyda’r ffilmiau fel Pshyco (1960), Spartacus (1960), The Innocents (1961), Judgment Nuremburg (1961), Lawrence of Arabia (1962), 2001: A Space Odyssey (1968), Chitty Chitty Bang Bang (1968) ac y ffilmiau James Bond fel Goldfinger ac Dr No.

Roedd llyfrau yn poblogaedd yn y 1960au gan ei fod yn eithaf rhad yr llyfr mwyaf poblogaedd oedd Lord of the Rings gan J.R.R Tolkien roedd yn llyfr dda ac roedd yr hipis yn hoffi’r hobbits gan ei fod yn ‘laidback’ ac yn ysmygu cyffuriau roedd hyd yn oed rhai yn cysgu yn gardd blaen J.R.R Tolkien i dangos eu parch ato.

        Yn ystod yr 1960au roedd cerddoriaeth yn rhan bwysig i chymdeithas pobl Prydain ac Cymru fel ei bandiau enwog The Beatles ac The Rolling Stones.  Roedd y Beatles yn dod o Lerpwl ac yn cynnwys George Harrison, John Lennon, Paul McCartney ac Ringo Starr yn y band.  Ar Chwefror y 9fed wnaeth y Beatles mynd ar yr “Ed Sullivan Show” ac wnaeth 74 miliwn gwylio fo ac roedd yn yr cynylleidfa mwyaf yn hanes y teledu.  Fe ddaeth y Beatles i Caerdydd yn y 60au ar y 07/11/64 ac ar y 12/12/65.   Roedd y Beatles wedi newid cerddoriaeth am byth ac hefyd roeddent yn wneud ffilmiau fel ei ffilm cyntaf  “A Hard Day’s Night ar y 06/07/1964, Help! yn 1965 ac Magical Mystery Tour yn 1967 roedd y Beatles yr oes newydd o cerddoriaeth fe newidion pobl yn cymdeithasol.  Ar yr 26/10/1965 fe ddaeth y Beatles yn aelodau o’r M.B.E.  Fe ddaeth Brian Epstein yn rhelwr ar y Beatles yn 10/12/1961 ond dim ond llai na 6 mlynedd ar ol hynnu wnaeth Brian Epstein marw o cymrud overdose damweiniol o cyffuriau.   Hyd yn oed ar ol i Brian Epstein marw dal aeth y Beatles ymlaen i cofio Brian ac dweudodd Paul McCartney “M.B.E stands for Mister Brian Epstein...”.  Fe aeth y Beatles i agor siop o’r enw Apple Boutique yn 94 Baker Street, Llundain ar yr 31/1/1968.

Join now!

Hefyd roedd Tom Jones yn bwysig i Cerddoriaeth Cymro yn y 60au ond ar y ddechrau yr oedd o fewn band a oedd yn cael ei alw yn “Tommy Scott and the Senators”, fe cafodd Tom Jones ei spotio gan Gordon Mills a oedd yn chwaraer harmonica ac fe ddaeth yn ei rheolwr ac gyda fo llofnododd Tom Jones gyda Decca Records.  Ar Mai 1af 1965 fe wnaeth Tom Jones rhyddhau ei sengl cyntaf a oedd yn flop fe wnaeth Tom rhyddhau ei ail sengl “It’s Not Unusual” a oedd yn sengl fawr, yn gyntaf roedd yn arddangosfa i artist ...

This is a preview of the whole essay