Vietnamese Poetry and Language

Authors Avatar

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  TAÄP TRUYEÄN  VUÕ LÖU XUAÂN

VUÕ LÖU XUAÂN

Höông

Hoàng Queá

taäp truyeän

COÄI NGUOÀN 

CO SO THI VAN COI NGUON  

A Non Profit Organization

of the Culture and Social Activities of the

Vietnamese Community in the United States of America

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ

taäp truyeän

VUÕ LÖU XUAÂN

COÄI NGUOÀN Xuaát Baûn 2009

Baûn Quyeàn thuoäc taùc giaû vaø

CSTV Coäi Nguoàn

Biaø: Tranh Vuõ Löu Xuaân

Phuï Baûn: Vuõ Löu Xuaân

Bieân taäp  & trình baøy: Song Nhò

Söûa Baûn in: Cung Dieãm

HUONG HONG QUE/ Short Stories

By VU LUU XUAN

Published by CSTV Coi Nguon

Copyright © 2009

Executive Editor : Song Nhò

Cover Painting: by the author

All Rights Reserved by the author and

CSTV Coi Nguon.

Printed in The United States of America

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  5

Höông Hoàng Queá

 Vaø Nhöõng Caûnh Ngoä Nghieät Ngaõ Cuûa Kieáp Ngöôøi 

Theo “thoå loä” cuûa taùc giaû, truyeän Höông Hoàng Queá ñöôïc vieát trong moät thoaùng tình côø chuïp baét töø moät maåu chuyeän beân leà, khoâng chuû yù.

Moät laàn töø Saøi Goøn ra Baéc, taùc giaû nghe ngöôøi baïn thuaät laïi lôøi noùi cuûa moät baø giaø bò beänh huûi: "Tröôùc khi cheát toâi chæ mong ñöôïc ngöûi muøi höông hoàng queá moät laàn".

Öôùc mô giaûn dò ñoù cuûa moät ngöôøi saép rôøi coõi theá xoaùy vaøo suy nghó cuûa taùc giaû: Phaûi coù “caùi gì ñoù” gôïi cho ngöôøi ñaøn baø baát haïnh kia nhôù tôùi muøi höông hoàng queá vaø kyû nieäm naøo ñoù trong ñôøi...

Caâu noùi ñôn giaûn aáy ñaõ laøm taùc giaû rôïn ngöôøi, khieán taùc giaû nghó tôùi thaân phaän ngöôøi trí thöùc coøn soáng trong nöôùc. Ngöôøi trí thöùc cuõng queø cuït, cuõng ñui muø roài, nhöng ôû taän ñaùy loøng vaãn nuoâi döôõng moät nieàm mô öôùc duø raèng raát nhoû, gaén vôùi moät kyû nieäm chaúng bieát ñaùng goïi laø vui, hay buoàn, nhöng raát ñeïp. Chính vì theá taùc giaû ñaõ laáy ba chöõ Höông Hoàng Queá laøm teân taäp truyeän.

Coù leõ aån yù naøy cuûa taùc giaû khoù ñöôïc ngöôøi ñoïc nhaän ra, vì ñaây chæ laø moät caûm nghieäm hoaøn toaøn rieâng tö.

Nhìn laïi suoát doïc daøi lòch söû thaêng traàm cuûa ñaát nöôùc, giôùi só phu luoân luoân giöõ vai troø höôùng ñaïo trong moãi thôøi kyø sôn haø bieán ñoäng, cuõng nhö luùc xaõ taéc an bình. Giôùi só phu

6  VUÕ LÖU XUAÂN

thôøi xöa vaø thaønh phaàn trí thöùc thôøi nay duø caùch xa nhau haøng theá kyû nhöng thieân chöùc vaø vai troø cuûa hoï tröôùc vaän meänh daân toäc khoâng coù gì thay ñoåi.

Döôùi caùc trieàu ñaïi quaân chuû, cuøng vôùi nhaø vua, giai caáp só phu ñaõ töøng chuû ñoäng vaø chöùng toû vai troø öu theá cuûa mình trong vieäc an ñònh nöôùc nhaø, möu caàu haïnh phuùc cho toaøn daân. Nhieàu baäc só phu laø nhöõng nhaø nho, ngay töø thôøi nhaø Traàn ñaõ xaây ñaép moät neàn vaên hoïc Vieät Nam saùng choùi vôùi nhöõng vaên taøi nhö Chu Vaên An, Tröông Haùn Sieâu, Hoà Quyù Ly, Nguyeãn Thuyeân, Traàn Nguyeân Ñaùn, Nguyeãn Phi Khanh, Phaïm Nguõ Laõo...

Doøng vaên hoïc ñoù tieáp noái theo gioøng lòch söû vôùi nhöõng danh nhaân teân tuoåi nhö Lyù Thöôøng Kieät, Nguyeãn Traõi, Nguyeãn Coâng Tröù, Nguyeãn Du, Cao Baù Quaùt, Ñoaøn Thò Ñieåm, Hoà xuaân Höông...

Vaø töø thôøi caän ñaïi ñeán cuoái theá kyû 20, moät theá heä caàm buùt môùi tieáp noái söï nghieäp tieàn nhaân nhö  Khaùi Höng, Nhaát Linh, Hoaøng Ñaïo, Nguyeãn Maïnh Coân, Hoà Höõu Töôøng, Phuøng Quaùn, Traàn Daàn, Phuøng Cung v.v.

Daáu moác lòch söû, Hieäp ñònh Geneve 1954 keát thuùc chieán tranh Vieät - Phaùp, ñaát nöôùc chia ñoâi, Vaên hoïc Vieät Nam reõ thaønh hai gioøng chaûy: vaøng ñoû, trong ñuïc khaùc bieät...

Vaên hoïc mieàn Baéc, nhö lôøi thuù nhaän cuûa nhöõng ngöôøi laøm vaên hoïc “aên côm chuùa muùa toái ngaøy” ñaõ vieát treân giaáy traéng muïc ñen raèng moät trong nhöõng “Ñaëc ñieåm cô baûn cuûa neàn vaên hoïc môùi” laø “moät neàn vaên hoïc thoáng nhaát, coù toå chöùc, ñaët döôùi söï laõnh ñaïo chaët cheõ cuûa Ñaûng” (1).

ÔÛ moät choã khaùc, töông ñoái kín ñaùo hôn, nhöõng ngöôøi laøm vaên hoïc XHCN ôû mieàn Baéc laïi vieát:

Maáy chuïc naêm qua, döôùi aùnh saùng cuûa chuû nghóa Maùc – Leâ-nin vaø ñöôïc söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng, giôùi nghieân cöùu vaên hoïc ñaõ tieáp thu moät caùch choïn loïc nhöõng kinh nghieäm vaø truyeàn thoáng cuûa vieäc nghieân cöùu vaên hoïc thôøi tröôùc ñeå tìm hieåu söï phaùt trieån cuûa vaên hoïc Vieät Nam...” (2)

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  7

Trong khi ñoù, ngöôøi caàm buùt, giôùi vaên ngheä só, noùi chung trong 20 naêm Vaên hoïc mieàn Nam hoaøn toaøn ñöôïc töï do   saùng taùc, phaùt haønh, phoå bieán.

Khoûi caàn lyù luaän doâng daøi, moïi ngöôøi ñeàu thaáy roõ baûn chaát cuûa vaên hoïc mieàn Baéc” laø moät neàn Vaên hoïc ñöôïc “soi saùng” bôûi chuû nghóa Maùc-Leânin, döôùi söï chæ ñaïo, kieåm soaùt vaø khoáng cheá cuûa ñaûng CSVN.

Lòch söû noùi chung vaø vaên hoïc, noùi rieâng ñaõ bò nhaøo naën, vo troøn boùp meùo, coá tình nhaän ñònh sai laïc nhaèm phuïc vuï cheá ñoä, theo kieåu “maët trôøi chaân lyù” cuûa Toá Höõu.  

Giôùi trí thöùc mieàn Baéc döôùi cheá ñoä Coäng saûn trong haøng chuïc naêm qua ñaõ phaûi thuùc thuû tröôùc “baïo löïc caùch maïng”. Vì côm aùo vaø söï soáng, moät soá ñoâng ñaõ bò “queø cuït, ñui muø”, giaáu kín trong loøng nhöõng öôùc mô vaø kyû nieäm...  – Öôùc mô moät laàn ñöôïc ngöûi muøi höông töï do daân chuû – Moät soá vaãn kieân cöôøng vung buùt ñoøi hoûi töï do saùng taùc, ghi leân saùch baùo söï thaät lòch söû, nhöõng hieän töôïng vaø haønh vi baát löông cuûa thôøi ñaïi hoï ñang soáng, chaáp nhaän moïi haäu quaû traû thuø aùc nghieät. Ñoù tröôøng hôïp cuûa Nhaân Vaên Giai Phaåm vaø caùc nhaø vaên, nhaø baùo, giôùi trí thöùc, luaät gia hieän nay ôû trong nöôùc.

**

Toâi nhaän baûn thaûo “Höông Hoàng Queá”, ñoïc töø truyeän ñaàu saùch cuøng töïa ñeà, ñeán truyeän thöù 28 cuoái saùch, moãi truyeän moät noäi dung, moät caûnh ngoä, keát caáu khaùc nhau nhöng luoàng vaên coù söùc thu huùt, loâi cuoán ngöôøi ñoïc khoâng theå döøng laïi sau moãi truyeän, maø phaûi giôû sang trang sau, ñoïc tieáp truyeän khaùc.

Taäp truyeän chia laøm hai phaàn.

Phaàn I goàm 22 truyeän ngaén.

Phaàn II coù 6 truyeän, laø moät loaïi phoùng taùc, laøm môùi laïi vaø ñöa ra moät caùi nhìn môùi veà nhöõng huyeàn thoïai daân gian, lòch söû, giaû töôûng töø Tröông Chi-Mî nöông, Löu Thaàn-Nguyeãn Trieäu, Haäu Ngheä, ñeán Töø Haûi, Troïng Thuûy-Mî chaâu...

8  VUÕ LÖU XUAÂN

Haàu heát caùc coát truyeän trong phaàn I laø nhöõng caûnh ngoä nghieät ngaõ cuûa nhöõng kieáp ngöôøi trong moät xaõ hoäi ñaõ baêng hoaïi ñaïo lyù. “Naïn kyø thò vaãn ñoäc hôn löôõi dao gieát ngöôøi”. Höông Hoàng Queá gioáng nhö cuoäc tình mong manh, nhöng döôøng nhö noù khoâng chæ laø moät thoaùng tình, maø coøn laø nieàm khaùt voïng, sau chuoãi daøi cay ñaéng.

Trong “Baûn Hôïp ñoàng”, khoâng phaûi moät Ñan Thanh maø coù theå haøng chuïc nghìn, haøng traêm nghìn coâ gaùi baát haïnh khaùc leânh ñeânh trong moät maûng xaõ hoäi loïc löøa sa ñoïa. Taùc giaû noùi vôùi mình hay noùi vôùi moïi ngöôøi: “Ñieàu nghieät ngaõ laø trong moät theá giôùi coøn baát coâng, chuùng ta coù quùa ít söï löïa choïn, bôûi theá ranh giôùi giöõa toäâi phaïm vaø naïn nhaân, khoâng phaûi luùc naøo cuõng raïch roøi...”

Söï ñoåi chaùc giöõa hai phaùi tính nam nöõ töôûng laø “soøng phaúng, laïnh luøng” nhöng vaãn khoâng theå ñaåy noãi xuùc ñoäng, xoùt xa nhaân baûn ra khoûi traùi tim cuûa moät con ngöôøi. “Ñan Thanh toàn taïi vaø bieán maát giöõa moät theá giôùi thöøa thaõi söï tieán boä, nhöng thieáu huït tình ngöôøi. Coâ soáng nhö coû caây, nhö haït buïi ñoïng”. (Baûn Hôïp ñoàng)

Caûnh bòp löøa, doái traù, chôi ñeåu laãn nhau khoâng chæ ôû nhöõng maûng xaõ-hoäi-ñen maø coøn khaù phoå bieán khaép nôi, ôû caùc coâng sôû, xí nghieäp, coâng ty. Taïi moät coâng ty saûn xuaát lôùn, coù haøng traêm caùn boä, coâng nhaân, “nghe noùi coù maáy thaèng trong cô quan muoán chôi anh”. Theá laø xeáp boû tieàn ra – chaúng phaûi tieàn cuûa xeáp – cho anh kyõ sö thieát keá chieác maùy “teùt” noùi doái. Vaø maùy phaùt hieän “xeáp ngu nhö boø”. Anh kyõ sö nghó buïng: “ngu nhö boø hay ngu nhö lôïn thì cuõng na naù nhö nhau, maø coù leõ lôïn coøn teä hôn boø moät baäc, vöøa ngu vöøa baån...” (Maùy Teùt).  

Hoïat caûnh xaõ hoäi Vieät Nam ñöông thôøi döôùi ngoøi buùt cuûa Vuõ Löu Xuaân ñaõ phôi baøy nhieàu teä traïng, ñuû moïi thöù naïn nhaân bò xoâ ñaåy, bò vuøi daäp giöõa doøng soáng thaùc loaïn. Con ngöôøi luoân luoân gaëp phaûi trôû löïc, ngoõ cuït, khoâng loái thoùat. ÔÛ ñoù laø nhöõng maûnh ñôøi, nhöõng thaân phaän, nhöõng daèn vaët, vaät loän, giaèng xeù, nhöõng noã löïc ñeán tuyeät voïng ñeå ñöôïc laøm ngöôøi.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  9

Thaûm quaù! Toâi baûo thaät, chuù voâ toäi, coù toäi laø caùi xaõ hoäi ñaõ ñaåy con ngöôøi vaøo böôùc ñöôøng cuøng”. (Traéng ñen)

Beân caïnh söï thöøa thaõi phung phí cuûa con caùi nhöõng nhaø giaøu cuûa, laém tieàn, quyeàn cao chöùc lôùn, thì öôùc mô nhoû beù taàm thöôøng cuûa moät hoïc sinh con nhaø ngheøo khoù, xin oâng giaø Noel chæ laø quyeån vôû hoïc troø vaø boä quaàn aùo ñoàng phuïc: “Con muoán xin oâng nhieàu thöù laém. Tröôùc heát con xin boä ñoàng phuïc cho thaèng UÙt, noù khai giaûng lôùp moät heát maáy thaùng roài maø vaãn chöa coù ñoà maëc. Con cuõng xin oâng hai cuoán taäp traêm trang giaáy traéng...” (Quaø Giaùng Sinh).

Coøn nöõa, trong nhöõng truyeän khaùc, nhieàu caûnh ngoä bi ñaùt kieáp soáng con ngöôøi daãy ñaày treân maët noåi xaõ hoäi Vieät Nam hieän nay. May thay, taøng aån giöõa moâi tröôøng soáng bon chen, giaønh giöït, traán loät laãn nhau, vôùi ngoøi buùt höôùng thöôïng, nhaân baûn, taùc giaû Vuõ Löu Xuaân ñaõ khoâng queân neùt ñeïp taâm hoàn cuûa ngöôøi con gaùi vuøng vaãy vöôït leân soá phaän, nhö coâ beù trong truyeän “Töø Trong Boùng Toái Böôùc Ra”. Hay nhöõng con ngöôøi hy sinh queân mình, nhöôøng caû haïnh phuùc lôùn lao cho tha nhaân nhö Minh, ngöôøi ñieàu haønh trung taâm ngöôøi muø ñaõ nhöôøng ca moå maét laáy laïi aùnh saùng cho ngöôøi khaùc ...  

Ñoïc sang phaàn II taäp truyeän, ñoäc giaû seõ khoâng theå khoâng döøng laïi nghe Haäu Ngheä taùi sinh trình baøy:

Hoâm nay Ngheä ñöôïc leänh tieáp xuùc cuøng quùy vò, ñeå chaän ñöùng baøn tay ñaãm maùu cuûa nhöõng keû vaãn töï nhaän mình laø duy nhaát ñuùng... Ngheä ñaõ ngaång cao ñaàu, laàn löôït baén ruïng chín maët trôøi vaø bò ñaày xuoáng ñaùy möôøi taùm taàng ñòa nguïc. Boïn ñoà töû, ñoà toân cuûa Ngheä ñaõ nhaân danh moät thöù chaân lyù tuyeät ñoái, duy nhaát ñuùng, ñeå tieâu dieät nhöõng ai khoâng cuøng moät quan ñieåm vôùi mình, chuùng ñaùng bò ñaày xuoáng taàng möôøi baåy, taàng naøy hieän ñaõ quaù chaät...” (Haäu Ngheä).

Taùc giaû Vuõ Löu Xuaân trong phaàn Töï baïch coù baøi thô Voâ Ñeà, hai caâu môû ñaàu:

Hoàn ta ñaâu laø baõi soâng ñoø vaéng,

Maø nghe voïng hoaøi tieáng haùt buoàn teânh!

10  VUÕ LÖU XUAÂN

Baøi thô vieát ôû tuoåi 40 cuûa moïât con ngöôøi sinh ra vaø lôùn leân giöõa buûa vaây cuûa aâm thanh bom ñaïn vaø khoùi muø kheùt leït cuûa chieán tranh, ñeå roài khi ñaát nöôùc hoøa bình, ngôõ ngaøng thaát voïng truôùc moät keát cuoäc bi thaûm phuû truøm khaép moïi ñöôøng ngang loái doïc.

Naêm 1981, Vuõ Löu Xuaân boû ngheà daïy hoïc, gom toaøn boä saùch vôû caân kyù baùn “ve chai”, töï nguyeän laøm “teân voâ hoïc”, nhöng Vuõ Löu Xuaân ñaõ khoâng theå buoâng buùt, boû chöõ nghóa, neân oâng ñaõ laøm thô, duø chæ coù moät baøi duy nhaát – moät baøi thô töôûng ñaõ ñuû neùn vaøo ñoù taâm söï caû moät ñôøi ngöôøi – vaø daàn daø töøng truyeän ngaén laàn löôït ra ñôøi, laøm moùn quaø tinh thaàn quyù giaù cho caùc theá heä hoâm nay vaø cho vaên hoïc mai sau.

Cô sôû Thi Vaên Coäi Nguoàn haân haïnh laø trung gian chuyeån tôùi baïn ñoïc taùc phaåm vaên hoïc giaù trò naøy. Vaø ñaây laø moät trong nhöõng muïc tieâu maø chuùng toâi theo ñuoåi nhö toân chæ ñaõ ñöôïc ñaët ra töø ngaøy thaønh laäp, muôøi laêm naêm truôùc.

SONG NHÒ  

20 thaùng 7-2009

----------------------------

(1) Nguyeãn Ñaêng Maïnh/ Vaên Hoïc Vieät nam [1945-1975 Taäp Moät], NXB Giaùo Duïc 1988

(2) Ñinh Gia Khaùnh/ Vaên Hoïc Vieät Nam – Theá kyû X Nöûa ñaàu theá kyû XVIII, taäp I. NXB Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp, Haø Noäi 1997)

 

 

 

 

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  11

TÖÏ BAÏCH

Voâ ñeà

Hoàn ta ñaâu laø baõi soâng ñoø vaéng,

Maø nghe voïng hoaøi tieáng haùt buoàn teânh!

Hoàn ta hoang taøn nhö trôøi khoâng naéng

Nhö nhöõng ñeâm ñoâng ngoaïi oâ khoâng ñeøn

Sao ta naèm ñaây, trong caên gaùc nhoû

Ñeám thôøi gian troâi baèng nhöõng ñeâm ñen

Ñeå nghe thaùng naêm ñuïc moøn thaân theå

Trong kieáp löu ñaày Thöôïng ñeá boû queân

Gia ñình coi ta nhö ngöôøi khaùch troï

Toå quoác coi ta nhö ngöôøi khoâng quen

Mieäng theá cöôøi ta laø thaèng ñaõng töû

Chí lôùn khoâng ñaày moät cuoäc ñoû ñen

Baïn beø quanh ta moät tuoàng ngao ngaùn

Thöùc, nguû, nhôù, queân, daèng daëc öu phieàn!

Tröôøng haän mang mang ñoát baèng khoùi thuoác

Nuoát ñaéng cay theo nguïm caø pheâ ñen.

Thang baäc ñoåi roài, danh oâng thaày haõo

Phaán traéng boâi ñen phaän trí thöùc heøn

Thuï nghieäp chaân sö ba ngaøn töû ñeä

Chöõ nghóa quaøng xieân ai gian, ai hieàn

Soáng troäm tuoåi trôøi cuõng vöøa baát hoaëc

Laäp maõi khoâng xong chuùt söï nghieäp queøn

12  VUÕ LÖU XUAÂN

Loøng caïn, hình khoâ, moäng taøn, chí luït!

Sôùm toái quay cuoàng côm aùo nhoû nhen

Ta theøm say cho ñaát trôøi ñoå suïp

Cheùn ñaéng ñaâu laøm vò ñôøi ngoït theâm!

Ta muoán queân trong traän cöôøi nghieâng ngöûa

Hoàng phaán, yeân chi, loøng laïnh nhö tieàn

Sao ta chaúng nhö loaøi seân trong voû?

Maëc keä doøng ñôøi möa gioù cuoàng ñieân!

Sao ta chaúng nhö loaøi di ñieåu nhoû?

Tung caùnh bay tìm baàu trôøi bình yeân

Cuoäc ñôøi meânh moâng truøng döông noåi soùng

Ta hoaøi leânh ñeânh khoâng beán gheù thuyeàn

Cuõng muoán xuoâi tay laøm con haïc goã

Laïi sôï giöõa ñôøi buøn laám khoâng quen

Gioù loaïn trôøi Nam, maét ngöôøi vaån buïi

Xin nhaän tieáng cöôøi chaøng Tieáp Dö ñieân!

Baøi thô laøm naêm 1981. Naêm ñaùnh daáu moät böôùc ngoaët ôû tuoåi ñôøi boán möôi: boû ngheà daïy hoïc, giaác moäng oâm aáp töø thôøi coøn nhoû. Sau ñoù veà nhaø, ñem toaøn boä saùch vôû caân kyù baùn heát, töï nguyeän laøm teân voâ hoïc. Moät thoaùng ngaäm nguøi nhìn laïi, chôït noåi höùng laøm thô, cuõng chaúng bieát ñaët teân laø gì. Laøm xong, töï höùa phaàn ñôøi coøn laïi seõ khoâng laøm theâm moät caâu naøo nöõa. Lôøi höùa aáy cho tôùi nay vaãn coøn giöõ ñöôïc. Voâ ñeà laø baøi thô cuoái cuøng.

Coù anh baïn cheâ Voâ ñeà thieáu chaát thô, maø gaàn vôùi loái vaên töï söï, bôûi vaäy, xin möôïn Voâ ñeà laøm lôøi töï baïch, môû ñaàu taäp truyeän ngaén Höông Hoàng Queá. Höông Hoàng Queá gioáng nhö cuoäc tình mong manh, nhöng döôøng nhö noù khoâng chæ laø moät thoaùng tình, maø coøn laø nieàm khaùt voïng, sau chuoãi daøi ñaéng cay.

Vuõ Löu Xuaân.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  13

PHAÀN I

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ

Chieác xe möôøi laêm choã chôû ñoaøn töø thieän döøng beân ñöôøng caùi quan. Ngöôøi laùi xe trung nieân chæ:

- Ñi heát con ñöôøng ñaát nhoû naøy laø ñeán roài ñoù. Chaïy tieáp loä chính, xe seõ tieán leân vuøng taùi Baéc.

- Xa khoâng baùc?

Gioïng baùc taøi luùc naøo cuõng nhöøa nhöïa, ueå oaûi:

- Phaûi daêm ba caây soá nöõa.

Phía traùi loä lôùn, töø ngoaøi nhìn vaøo, chæ thaáy vuøng nuùi non chaäp chôøn, môø aûo trong lôùp söông sôùm, söông pha chuùt naéng loaõng, nheø nheï vaøng, toaøn caûnh nhö böùc thuûy maïêc ñeïp hoang daõ.

Xe reõ vaøo loái moøn, gaäp gheành, luùc laéc. Nhöõng ngaøy cuoái naêm maø quang caûnh vaéng ngaét, khoâng boùng ngöôøi qua laïi. Toâi quay cöûa kính, höùng gioù nuùi vaø buïi ñöôøng. Gioù laïnh buoát, quaát vaøo maët, raùt da, tænh ngöôøi. Doïc hai beân bôø, thænh thoaûng xuaát hieän moät caên nhaø nhoû, thaáp leø teø, töôøng ñaát, maùi raï, hoaëc maùi ngoùi xaùm, reâu phong, xoäc xeäch. Caên nhaø naèm loït giöõa khu vöôøn baïc maøu, ngoaøi maáy lieáp khoai, lieáp caûi, maáy buïi saén xaùc xô thay haøng daäu, taát caû ñeàu troáng tueânh, tieâu ñieàu. Baùc taøi giôùi thieäu:

- Ñoù laø nhaø con caùi ngöôøi phong, hoaëc vaøi beänh nhaân ñöôïc coi nhö ñaõ khoûi.

14  VUÕ LÖU XUAÂN

- Vaäy hoï cöù quanh quaån maõi ôû ñaây aø? Sao khoâng veà queâ? Vuøng naøy ñaát roäng, ngöôøi thöa, nhöng ñaát pha soûi ñaù. Ngheøo quaù!

- Veà ñaâu? Vaãn laø naïn kyø thò maø, caùc oâng, caùc baø khoâng bieát ñoù thoâi, naëng neà laém.

Nhö vaäy, vôùi hoï, nhöõng cuoäc soáng ñaõ bò khoanh vuøng, khoaûng trôøi tröôùc maët tuy roäng, khoâng coù raøo caûn höõu hình, maø haàu nhö chaúng coù loái ñi.

Chôït nghe tieáng thôû daøi, ngaäm nguøi:

- Tröôùc sau, naïn kyø thò vaãn ñoäc hôn löôõi dao gieát ngöôøi.

Ñoaïn ñöôøng moøn daêm ba caây soá, baêng qua hai con suoái caïn, ñi maát khoaûng treân döôùi möôøi laêm phuùt, xe döøng tröôùc moät vuøng baùn sôn ñòa. Baùc taøi tieáp:

- Khu ñaát aên saâu vaøo trong, ba beân toaøn nuùi, chæ coù con ñöôøng ñoäc ñaïo tröôùc maët, daân baûn ñòa goïi laø queøn. Queøn giuùp chaén bôùt ba beà gioù, nhöng ñoái vôùi ngöôøi phong, queøn gioáng nhö caùi roï, chæ coù loái vaøo, maø khoù tìm ñöôøng ra, moät khi ñaõ vaøo ñaây, suoát ñôøi gaàn nhö khoâng coù ngaøy veà.

Xe vöøa döøng, moät ñaùm ngöôøi töø ba daãy nhaø ngoùi daøi haùo höùc tuùa ra, moãi ngöôøi moãi veû, nhöng haàu heát ñeàu duùm doù, vôùi nhöõng khuoân maët, hoaëc thaân theå taøn khuyeát, bieán daïng. Töù chi giaø coãi moûi nhöø, toâi laø ngöôøi khaùch cuoái cuøng böôùc xuoáng. Trôøi ñeïp. Naéng baét ñaàu höøng leân, vaãn yeáu ôùt, hanh vaøng, khoâng ñuû söôûi aám nhöõng côn gioù taây baéc laïnh buoát xöông. Maët saân coøn ñoïng laïi töøng vuõng nöôùc xaâm xaáp cuûa côn möa ñeâm thaùng chaïp.

 Ñaùm ngöôøi vaây quanh xe möøng rôõ, lao xao. Toâi möôøng töôïng thaáy treân neùt maët voâ hoàn, chai cöùng, moãi naêm nieàm vui hieám hoi chæ thoaùng hieän vaøi laàn. Nieàm vui ñôn giaûn laø thuøng mì, laø manh aùo aám, keøm vôùi moät chuùt quan taâm, thaêm hoûi. Vaøi cuoäc tieáp xuùc ngaén nguûi vôùi ngöôøi beân ngoaøi, ñeán, nhö tín hieäu cuûa söï soáng, töø theá giôùi khaùc, ñuû ñaùnh tan baàu khoâng khí vaät vô, quaïnh queõ quanh naêm.

Ñaùm ñoâng tuï taäp beân ngoaøi phoøng y teá. Baø tröôûng ñoaøn laø moät phuï nöõ nöôùc ngoaøi ngoù quanh, hoûi qua lôøi phieân dòch:

- Chuùng toâi muoán gaëp baùc só tröôûng traïi.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  15

- Baùc só leân tænh hoïp, böõa nay chæ coù toâi laø y taù vôùi moät chò hoä lyù.

- Nhaân söï coù vaäy thoâi sao? Ít quaù.

Coâ y taù khoâng traû lôøi, chæ thôû daøi ngao ngaùn. Nhöõng goùi quaø laàn löôït phaùt ra, toâi laø ngöôøi khaùch baát ngôø thaùp tuøng ñoaøn töø thieän, neân khoâng roõ quaø coù nhöõng gì, nhöng chaéc chaén trong ñoù coù moät taám loøng, vaø taám loøng ñöôïc ñoùn nhaän, haân hoan.

Baø tröôûng ñoaøn hoûi tieáp:

-  Coøn ai nöõa khoâng? ÔÛ ñaây dö ba phaàn.

- Vaâng, coøn ba ngöôøi beänh naëng, khoâng ra ñöôïc.

Ñoù laø hai oâng baø giaø, ngöôøi vôï haáp hoái, naèm lieät, mieäng khoâng ngôùt reân xieát vì ñau. OÂng choàng ngoài caïnh vôï boái roái, loay hoay, thôû daøi, trong khoùe maét, loùng laùnh moät gioït nöôùc hieám hoi, gioït nöôùc maét xoùt xa, baát löïc. Vò baùc só ñi theo ñoaøn xaø xuoáng beân caïnh, baét maïch, khaùm beänh. Chæ thaáy oâng thôû daøi, laéc ñaàu, voâ voïng. OÂng quay qua coâ y taù:

- Heát caùch roài, ñaønh tieâm cho baø cuï vaøi muõi thuoác giaûm ñau.

Chuùng toâi böôùc vaøo caên phoøng beänh nhaân thöù ba, roäng khoaûng hai meùt röôõi, keâ ba chieác giöôøng, phía döôùi gaàm giöôøng laø nhöõng ñoà ñaïc lænh kænh cuûa töøng beänh nhaân. Phoøng toái vaø aåm, raát naëng muøi, ngoät ngaït. Trong aùnh saùng lôø môø, xuaát hieän khuoân maët saàn suøi, giaø nua, raát khoù ñoaùn tuoåi. Hai hoác maét saâu hoaém, muõi leäch, caû ñoâi baøn tay ñeàu cuït, coå tay nhaün thín. Toâi ruøng mình khi thoaùng thaáy nhöõng gì coøn soùt laïi cuûa moät con ngöôøi, cuûa moät cuoäc ñôøi, qua ñi. Ngöôøi tröôûng ñoaøn oân toàn:

- Baø cuï coù laïnh khoâng?

Chæ coù caùi gaät ñaàu laïnh nhaït.

- Baø khoâng ñi ñöôïc aø?

Baø cuï theàu thaøo, aâm khoâng coøn chuaån, vì nhöõng boä phaän phaùt aâm leäch laïc:

-  Ñi ñöôïc.

- Sao baø khoâng ra nhaän quaø?

Khoâng coù tieáng traû lôøi. Coâ y taù nhoû nheï:

16  VUÕ LÖU XUAÂN

- Baø cuï ñaõ ngoaøi baûy möôi, soáng ôû ñaây khoaûng naêm chuïc naêm roài.

Naêm chuïc naêm loay hoay, laàn löõa trong voøng baùn kính vaøi traêm meùt, roài baùn kính ruùt ngaén daàn, ngaén daàn, coøn vaøi meùt, vaø cuoäc soáng cöù theá keùo daøi ra, laëng lôø, nhö con kieán nhoû löø ñöø boø quanh mieäng cheùn, chieác cheùn khoâ, chæ coøn soùt laïi chuùt ít vaùng thöøa.

Vò baùc só thaân maät ngoài xuoáng, aân caàn caàm caùnh tay ngöôøi beänh.

- Ñeå toâi khaùm beänh cho cuï.

Baø cuï ruït tay laïi, caùnh tay cuït xua xua, gioïng laõnh ñaïm, voâ aâm saéc, vaäy maø beân trong vaãn phaûng phaát noãi buoàn, ñaéng cay:

- Coøn khaùm laøm gì nöõa, heát roài.

- Khaùm chöù. Chuùa cuûa chuùng toâi sai chuùng toâi tôùi ñaây khaùm cho cuï maø.

- Chuùa cuûa caùc oâng laø ai?

- Laø ngöôøi raát lo cho cuï.

- Vaäy môøi oâng aáy ñeán, cho toâi hoûi thöû vaøi caâu, ñöôïc khoâng?

- Cuï muoán hoûi gì?

Baø cuï traàm ngaâm moät luùc:

- Hoûi veà ñôøi ngöôøi, veà soá phaän, veà nhöõng cuoäc gaëp, veà nhöõng chia ly, veà noãi baát haïnh, nhieàu laém, toâi muoán hoûi nhieàu laém.

Khoâng ai ñuû can ñaûm tieáp lôøi. Baø tröôûng ñoaøn neùn xuùc ñoäng, ngaét ngang:

- Baø cuï, luùc naøy baø ao öôùc gì naøo?

- Ao öôùc?

Gioïng noùi vang leân laø moät lôøi hoûi, raát ngaäp ngöøng, vì raát ít khi ñöôïc hoûi, vaø neáu coù hoûi, laïi raát ít khi ñöôïc traû lôøi. Baø coù veû ngaïi nguøng:

- Lieäu caùc oâng, caùc baø coù giuùp cho khoâng?

- Coù chöù, chuùng toâi seõ coá heát söùc maø.

Baø cuï thôû daøi, gioïng ngaøn ngaït, nhö nhuùng trong nöôùc, öôùt suõng, cöù nhoû daàn, nhoû daàn:

  • Tröôùc luùc cheát, toâi muoán ñöôïc ngöûi muøi höông hoa hoàng queá moät laàn, moät laàn thoâi.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  17

Caâu noùi laøm moïi ngöôøi söõng sôø. Baûy möôi naêm nhaãn nhuïc laøm ngöôøi, ao öôùc cuoái cuøng, raát ñôn giaûn, laø moät laàn ñöôïc ngöûi höông hoa hoàng queá. Rieâng toâi nhö coù moät luoàng ñieän chaïy suoát soáng löng, laïnh buoát. Höông hoàng queá, maáy chöõ aáy chôït gôïi cho toâi nhôù ñeán moät ngöôøi. Toâi chen vaøo:

- Baø cuï ngöôøi ôû ñaâu?

- Kinh Baéc.

Kinh Baéc, ngöôøi con gaùi Kinh Baéc.

Caû ñeâm ñoù, thao thöùc, saùng sôùm tinh söông, toâi voäi tôùi chôï Hoâm, roài chôï Ñoàng Xuaân, toâi laàn löôït ñi haàu khaép caùc chôï hoa, maø khoâng nôi naøo coù hoàng queá. Coâ haøng cho bieát:

- Loaïi hoa naøy khoâng coù giaù trò kinh teá, neân ít ai troàng.

Vaäy ñoù, hoa hoàng queá ñaõ daàn daàn maát huùt treân thò tröôøng. Toâi nhôù roõ, hoài coøn beù, ngoaøi saùu chuïc naêm roài, trong côi traàu cuûa baø ngoaïi, bao giôø cuõng coù ba boâng hoàng queá, ñeå caû caønh, hoa khoâ, môùi vöùt boû; roài ngaøy teát, trong chieác ñóa söù, ñaët treân baøn thôø, cuõng coù ba boâng hoàng queá; roài moãi laàn veà queâ, toâi laïi ñöôïc thöôûng thöùc nhöõng khoanh mía, öôùp caùnh hoàng queá, khoaûng moät giôø, mía coù muøi höông nheø nheï, töø trong mieäng, thoang thoaûng xoâng leân muõi. Hoàng queá, thöôøng goïi laø hoàng ta, nhoû baèng ñoàng trinh, caùnh ngaén moûng, saéc hoàng ñaäm, höông ngan ngaùt maø vaãn dòu. Nhöng hoa khoâng chæ ñeå laïi trong loøng toâi aán töôïng veà moät muøi höông ñaëc bieät, maø coøn laø kyû nieäm moät cuoäc gaëp, laï luøng.

Toâi chôït nghó tôùi moät ñòa ñieåm khaùc, coù theå tìm ñöôïc hoa hoàng queá: chuøa Thaïch Taân. Nhöng cô may raát ít. Hôn naêm chuïc naêm roài, chuøa chöa chaéc coøn, noùi gì ñeán hoa. Vôùi chuùt hy voïng mong manh, toâi thueâ xe oâm, chaïy moät maïch ñoaïn ñöôøng naêm chuïc caây soá. Tôùi chuøa Thaïch Taân, toâi coøn moät duïng taâm khaùc, toâi muoán tìm laïi ôû ñaây moät trôøi kyû nieäm. Chuøa naèm beân doøng soâng, löng döïa vaøo vaùch nuùi, beân hoâng löôïn lôø moät doøng suoái nhoû. Phong caûnh vaãn nhö xöa, nhöng chuøa xô xaùc, theâm phaàn hoang vaéng. Toâi ñi xuyeân khu vöôøn, loái ñi quen, tieán vaøo saân tröôùc, saân laùt gaïch baùt traøng, reâu phong. Coù leõ loøng thaønh cuûa toâi ñaõ ñöôïc ñeàn buø. Buïi hoàng vaãn naèm ñoù, ngay choã cuõ,

18  VUÕ LÖU XUAÂN

beân baäc ñaù böôùc leân chính ñieän, buïi caây cao ngang thaét löng, buïi hoàng queá, vöôït leân treân ñaùm toùc tieân. Sö thaày töø nhaø ngang löõng thöõng böôùc ra:

- Moâ Phaät! Cuï ñi vaõn caûnh?

- Vaâng, nhaân tieän toâi gheù tìm maáy boâng hoàng queá. Naêm chuïc naêm roài, buïi hoàng vaãn coøn ñoù, may thaät.

- Khoâng phaûi ñaâu cuï aï. Ngaøy thaày toâi vieân tòch, buïi hoàng queá töï nhieân cuõng luïi theo. Naêm sau, chính choã cuõ, laïi naåy ra buïi hoàng khaùc. Coù ñieàu, duø coá chaêm boùn, caây vaãn troå raát ít hoa, khoâng ñöôïc nhö xöa.

Toâi chôït nhôù ñeán vò truï trì naêm tröôùc, thôøi ñoù coøn laø sö thaày, daùng thanh nhaõ. Nhôù ñeán ngöôøi xöa, toâi chæ thoát ñöôïc moät caâu cuït luûn:

- Vaäy ö?

Sau hoài traàm ngaâm, toâi ngaäp ngöøng:

- Khoâng noùi doái gì thaày, toâi ñang ñi kieám vaøi boâng, mang veà taëng moät ngöôøi. Baø aáy giaø laém, saép cheát roài, vaø chæ ao öôùc moät laàn ñöôïc ngöûi muøi höông hoàng queá.

Sö thaày coù veû caûm ñoäng:

- Moâ Phaät! Thaät vaäy sao? Cuï cöù töï nhieân, ñöøng ngaïi.

Toâi ngaét maáy boâng hoàng, gai saéc nhoïn, voâ yù ñaâm vaøo tay, öùa maùu. Nhìn gioït maùu ñoû töôi, toâi caøng theâm nhôù kyû nieäm cuoäc gaëp naêm chuïc naêm tröôùc.

 Naêm chuïc naêm tröôùc, trôøi ñaàu xuaân vaãn laïnh ngaét heo may. Chuøa Thaïch Taân höông khoùi haét hiu, laùc ñaùc vaøi boùng khaùch phöông xa. Trong ñaùm khaùch toâi chôït chuù yù moät daùng ngöôøi, coâ gaùi taàn ngaàn beân buïi hoàng queá. Ngoù tröôùc ngoù sau khoâng thaáy ai ñeå yù, coâ ngaét voäi moät caønh. Coù leõ haáp taáp, maáy chieác gai quaùi aùc ñaâm vaøo ngoùn tay, öùa maùu. Nhìn coâ nhaên nhoù, toâi aùi ngaïi, chaïy tôùi hoûi nhoû:

- Ñau laém khoâng? Ñöa toâi xem naøo.

Ngoùn tay vaãn röôùm maùu. Toâi caàm baøn tay, cöû chæ voâ tình, nhöng ñoät nhieân khaép ngöôøi nhö coù doøng ñieän chaïy. Baøn tay coâ, naêm ngoùn thon daøi, traéng nuoát, mòn maùt nhö luïa tô taèm, chôït run raåy, ngaäp ngöøng, nöûa muoán ruùt ra. Ñoâi maù coâ hoàng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  19

röïc, vaø caëp maét thaêm thaúm chôùp nhanh, thoaùng gôïn moät chuùt baøng hoaøng. Phuùt xao ñoäng ngaén nguûi, chæ coù theá thoâi. Toâi gôïi chuyeän:

- Coâ ôû gaàn ñaây khoâng?

- Nhaø em beân Kinh Baéc. Moãi laàn veà queâ ngoaïi, em laïi leân chuøa.

Coâ cöôøi baèng hai maét:

- ... Ngaét troäm ba boâng hoa. Hoa hoàng queá chuøa Thaïch Taân thôm laém.

Toâi choïc:

- Teù ra coâ laø tieåu ñaïo taëc. Maø chi vaäy?

- Ñeå baø em öôùp traàu.

Ñöùng beân buïi hoàng, toâi möôøng töôïng thaáy phía sau, sö thaày daùng ngöôøi thanh nhaõ, ñang nhìn chuùng toâi ñaêm ñaêm. Toâi möôøng töôïng thaáy sö thaày thôû daøi, cuùi ñaàu, ñi vaøo nhaø ngang.

Toâi theo coâ gaùi ñi voøng sang hoâng chuøa. Coâ veùn gaáu quaàn loäi xuoáng suoái. Suoái caïn, nöôùc trong vaét, thaáy roõ töøng vieân soûi traéng döôùi ñaùy. Coâ gaùi ngoài xoåm treân hoøn ñaù, kyø coï thaät kyõ ñoâi tay trong suoái nöôùc laïnh.

- Coâ laøm gì vaäy?

Coâ khoâng traû lôøi thaúng, gioïng baøng hoaøng:

- Em sôï.

- Sôï gì?

- Cuõng khoâng roõ nöõa.

- Toâi bieát.

Ngöôøi con gaùi chôït beõn leõn. Ñoâi maù nhö maøu hoàng phaán:

- Bieát gì?

- Khoâng noùi.

Toâi cöôøi, quay maët ñi.

Vaø roài toâi ñi thaät xa, ñi maõi khoâng trôû laïi. Hai naêm sau, con taàu haù moàm ñöa toâi töø caûng Haûi Phoøng vaøo Nam. Nghìn truøng xa caùch. Gaàn naêm chuïc naêm sau, tuoåi ñaõ cao, toùc ñaõ baïc, toâi môùi coù dòp quay veà.

Naêm chuïc naêm sau, toâi trôû laïi chuøa, haùi hoa hoàng queá, ñeå hoaøn thaønh mô öôùc aáp uû cuûa caû moät ñôøi. Moät ñôøi bieát laáy gì laøm vui.

20  VUÕ LÖU XUAÂN

Xe oâm quay laïi traïi phong. Toâi vöøa böôùc tôùi cöûa, ngöôøi ñaøn baø taøn khuyeát ñaõ thaûng thoát keâu leân, caû ngöôøi nhö muoán baät daäy:

- Höông hoa hoàng queá chuøa Thaïch Taân.

Toâi hoûi doàn qua hôi thôû gaáp:

- Sao baø bieát? Höông hoa hoàng queá chuøa Thaïch Taân coù gì ñaëc bieät?

- Khoâng coù gì ñaëc bieät caû, nhöng toâi caûm nhaän ñöôïc, chæ mình toâi môùi caûm nhaän ñöôïc. Ñaây ñuùng laø hoa hoàng queá chuøa Thaïch Taân.

Vaø cuoái cuøng toâi ñaõ nhaän ra ngöôøi beänh giaø, taøn khuyeát, tröôùc maët toâi, ñuùng em roài, ngöôøi con gaùi Kinh Baéc naêm naøo, töôi nhö hoa xuaân, tröôùc gioù, raát mong manh.

Ngöôøi beänh giaø nöôùc maét chôït laõ chaõ, töø töø ñoå guïc, nhö thaân caây heùo khoâ, khoâng chòu noåi côn baõo lôùn. Tieáng baø ngheïn ngaøo, mô hoà nhö gioù thoaûng nheï, ñöùt quaõng, nhöng toâi vaãn nghe loït töøng lôøi:

- Sao baây giôø anh môùi ñeán, maáy chuïc naêm, nhôù khoâng? Muoän roài, quaù muoän roài.

Noùi chöa döùt, baø chôït höôùng veà phía toâi, caùnh tay cuït xua xua, gioïng giaù buoát, rít leân, gaàn nhö quaùt:

- Thoâi, oâng ñi ñi, ñi ñi, toâi khoâng caàn oâng nöõa.

Toâi cheát söõng, baát ñoäng. Luùc naøy, qua hình aûnh ngöôøi ñaøn baø taøn taï tröôùc maët, toâi möôøng töôïng gaëp laïi boùng daùng ngöôøi con gaùi Kinh Baéc treû trung ngaøy naøo. Qua hai hoác maét saâu hoaém, toâi möôøng töôïng thaáy caëp maét boà caâu thaêm thaúm, caëp maét coù muoân lôøi muoán noùi, maø vaãn ngaäp ngöøng chaúng daùm noùi ra, vaø nhìn hai baøn tay cuït, toâi mô hoà nhôù laïi ñoâi tay nuoät naø traéng nhö ñoïng söõa, ñoâi baøn tay run raåy,  naèm yeân trong tay toâi, laïnh ngaét, moät phuùt ngaén, maø daáu aán ñeå laïi daøi baèng caû moät ñôøi, moät ñôøi vaät vôø, vuøi daäp trong coõi phuø du. Hoâm nay, toâi vaø coâ gaùi Kinh Baéc naêm xöa, caû hai ñeàu ñaõ giaø roài. Giöõa toâi vaø em, hai laàn gaëp nhau ñeàu raát tình côø, giöõa toâi vaø em, cuoái cuøng, chæ coøn laïi duy nhaát moät muøi höông thoang thoaûng theo gioù bay cao: muøi höông hoàng queá./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  21

BAÛN HÔÏP ÑOÀNG

    Cuoái cuøng ngöôøi aáy cuõng ñaõ cheát, naêm ba möôi baûy tuoåi. Chaúng bieát neân goïi coâ ta baèng gì cho ñuùng? Con gaùi hay ñaøn baø? Coâ ta chöa choàng, nhöng ñaõ töøng laøm vôï hôø khaép ngöôøi ta. Caùi cheát ñeán baát chôït: töï töû. Chuùng ta khoâng coù quyeàn choïn löïa nôi sinh, nhöng coù quyeàn choïn löïa caùch keát thuùc moät cuoäc ñôøi. Ñoù laø cô may cuoái cuøng, khi phaûi ñoái dieän vôùi söï nghieät ngaõ cuûa soá phaän.

Toái thöù saùu, coâ ta coøn ngoài caïnh toâi, beân cöûa soå, khuoân maët daõn ra, thoaùng neùt vui hoàn haäu. Toâi ñaõ ngoài caïnh coâ ta, laåm caåm trieát lyù veà cuoäc ñôøi, gioáng nhö hoài môùi lôùn, coøn ñaày aép nieàm tin. Vaäy maø saùng thöù hai ñaõ thaáy coâ ta naèm ñaáy. Saùng thöù hai toâi toái sôùm, chaéc coâ ta coøn nguû, toâi khoâng goõ cöûa, laëng leõ môû khoùa vaøo phoøng. Toâi thaáy coâ ta naèm ñoù, treân taám drap traéng laïnh leõo, maét nhaém nghieàn nhö ngöôøi coøn nguû, mieäng thoaùng nuï cöôøi nhö ngöôøi ñang mô. Giaác mô naøo ñaõ ñeán cuøng luùc vôùi caùi cheát?

Coâ ta ñeå laïi moät laù thö tuyeät maïng, keøm theo keát quûa xeùt nghieäm ung thö. Coâ khoâng muoán toâi bò phaùp luaät laøm khoù deã, vì ñaây laø caùi cheát töï nguyeän. Coâ vieát cho toâi laù thö khaùc, noù laø daáu chöùng cuoái cuøng cuûa moät ñôøi ngöôøi.

Toâi nhôø haøng xoùm baùo coâng an, roài ngoài ñôïi caïnh xaùc coâ ta, giöõa ranh giôùi söï soáng vaø caùi cheát. Caùi cheát hoang ñöôøng, gioáng nhö cuoäc soáng coâ ta voán dó hoang ñöôøng. Toâi nhìn coâ ta tröøng tröøng, coù nhieàu ñieàu muoán hoûi. Cuoái cuøng toâi môû laù thö ra ñoïc. Toâi khoâng baät ñieän phoøng, toâi thích ñoïc thö trong caûnh

22  VUÕ LÖU XUAÂN

saùng toái lôø môø, ñeå lôõ coù nhoû vaøi gioït nöôùc maét, cuõng khoûi phaûi xaáu hoå vôùi chính mình.

Anh thaân yeâu!

Laàn cuoái cuøng anh cho em laïm duïng töø “thaân yeâu”. Voán dó giöõa chuùng ta chæ coù baûn hôïp ñoàng soøng phaúng, khoâng coù tình caûm.

Trong cuoäc soáng, boïn em coù quaù ít söï choïn löïa. Sau nhieàu ñeâm ñaén ño, em thaáy caùi cheát laø choïn löïa ñuùng nhaát, noù giuùp cho em khoûi phaûi chòu ñöïng nhöõng côn ñau chaéc chaén seõ ñeán nay mai, vaø chaám döùt moïi aûo voïng tröôùc khi phaûi ñoái maët vôùi söï thaät traàn truoàng.

Saùng thöù naêm, em ñaõ caàm trong tay keát quûa xeùt nghieäm: ung thö vuù. Phía döôùi ngöïc traùi em baét ñaàu u leân moät cuïc nhoû. Chaéc anh khoâng bieát, maø coù leõ anh cuõng chaúng caàn bieát. Hoâm aáy em gaëp con baïn cuõ luùc coøn ñi hoïc. Noù raát thaønh ñaït, choàng noù cuõng thaønh ñaït, gia ñình giaøu sang, haïnh phuùc. Vaäy maø noù cuõng bò ung thö, noù ñaõ xaï trò nhieàu laàn, ñaõ phaûi caét boû moät beân vuù. Toán keùm thuoác men, phaãu thuaät treân döôùi hai chuïc caây. Hieän thôøi cöù moãi nöûa thaùng, noù phaûi chi möôøi ba trieäu cho moät toa thuoác. Duø vaäy cuoäc soáng cuõng chæ keùo daøi vaøi naêm. Noù seõ cheát, boû laïi sau löng nhöõng naêm thaùng haïnh phuùc ñaõ höôûng. Caùi cheát laø söï bình ñaúng duy nhaát trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Em cuõng seõ cheát, thôøi haïn ngaén hôn, trong nhöõng côn ñau vaät vaõ, vì hieän taïi vôùi em, möôøi ba trieäu laø soá tieàn trong mô. Anh thaáy ñoù, caùi cheát chính laø söï löïa choïn khoân ngoan cuûa ñöùa con gaùi voán dó ngu ñaàn. Nhöng em seõ ñeå laïi nhöõng gì sau löng?

Saùng thöù saùu anh ñeán, em xaùch gioû ñi chôï, em muoán thöû tìm caûm giaùc laøm vôï, duø chæ moät laàn. Em khao khaùt caûm giaùc laøm vôï vaø laøm meï. Chaéc anh cöôøi em laø ñoà dôû hôi. Thaät ra nhöõng vieäc laøm dôû hôi ñoâi khi laïi raát caàn ñeå trang trí cho cuoäc ñôøi toái taêm.

Toái thöù saùu ngoài beân nhau, em thaáy anh thaät khaùc. Chuùng ta thöïc söï raát khaùc vôùi chieác maët naï ñôøi thöôøng, vaäy maø vaãn khoâng can ñaûm côûi ra. Nhöõng lôøi taâm söï cuûa anh heù cho em moät chuùt aùnh saùng, coù theå laø aûo töôûng, em haøi loøng,

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  23

con ngöôøi saün saøng töï löøa doái mình baèng thöù aûo töôûng ngoït ngaøo.

Thöù baûy, chuû nhaät anh khoâng tôùi, ñoù laø hai ngaøy anh ôû nhaø vui vôùi con chaùu. Hoâm aáy, laàn ñaàu tieân em caûm thaáy troáng vaéng hoaøn toaøn. Toái chuû nhaät, em ñi ñeán quyeát ñònh cuoái cuøng. Em cheát khoâng aân haän vì ñaõ coù moät ngaøy vui, moät ngaøy vui quaù ñuû cho caû cuoäc ñôøi. Em vui vì thaáy giöõa chuùng mình hình nhö khoâng chæ toàn taïi moät baûn hôïp ñoàng. Em vui vì thaáy hình nhö giöõa con ngöôøi, töông quan khoâng chæ ñôn thuaàn laø cuoäc ñoåi chaùc...

Laù thö coøn daøi, nhöng toâi khoâng theå ñoïc tieáp, toâi raát meät, guïc xuoáng. Cuoái cuøng, moät ngöôøi coâng an voã vai ñaùnh thöùc toâi daäy. Sau khi khaùm xeùt thaät kyõ hieän tröôøng, xaùc coâ ta ñöôïc chôû ñi. Toâi ñöùng nhìn xaùc coâ ta ñöôïc chôû ñi. Toâi traû lôøi nhöõng caâu hoûi moät caùch lô mô, hôn nöûa tieáng ñoàng hoà, kyù khoâng bieát maáy tôø bieân baûn. Tröôùc phaùp luaät toâi voâ toäi, nhöng toâi coá gaéng ñi tìm caûm giaùc voâ toäi ôû moät phaïm vi khaùc, khoâng phaûi phaùp luaät, moät coá gaéng nhoïc nhaèn trong noã löïc töï löøa doái mình, ñeå löông taâm voán ñaõ hao moøn tìm ñöôïc chuùt nghæ ngôi.

Cuoäc ñôøi toâi chia laøm hai giai ñoaïn roõ reät. Boán möôi naêm ñaàu cuõng hoïc, cuõng laøm, cuõng laáy vôï, sinh con. Nhöng boán möôi naêm aáy nhaït pheøo nhö nöôùc oác. Toâi xeáp noù vaøo röông, khoùa laïi, khoâng bao giôø ñuïng tôùi nöõa. Töø boán möôi tôùi saùu möôi, hoaøn thaønh moät cuoäc ñoåi môùi, vôùi nhöõng vuï ñaàu tö moät voán möôøi lôøi. Vuï ñaàu chaïy ngöôïc chaïy xuoâi kieám moái vöôït bieân, nheùt ñöôïc hai ñöùa con trai, ñöùa thöù ba toán hai caây vay möôïn baø con. Vaøi naêm sau, chuùng baét ñaàu göûi tieàn veà, luùc ñaàu chuùt ít, veà sau taêng daàn. Ngaøy vôï toâi coøn soáng, moãi ñöùa göûi ngaøn röôûi ñoâ naêm, coøn huøn nhau mua cho boá meï caên laàu döôõng laõo. Naêm naêm sau naøy, vôï toâi cheát, soá tieàn ruùt xuoáng coøn moät ngaøn ñoâ. Phong löu chaùn.

Vuï ñaàu tö thöù hai daønh cho ñöùa gaùi uùt, luùc nhoû ñaàu tö cho noù moät ít chöõ nghóa, lôùn leân ñaàu tö moät ít nhan saéc. Cuoái cuøng noù laáy ñöôïc anh giaùm ñoác, baèng caáp chaúng bieát thaät hay giaû, nhöng goác raát lôùn. Thænh thoaûng tuïi noù bieáu boá ít tieàn tieâu vaët,

24  VUÕ LÖU XUAÂN

beùt ra cuõng hai ñoàng cöùng. Khi doïn tôùi caên phoá laàu ôû khu bieät thöï, xa haún xoùm oå chuoät, chui ruùc gaàn hai möôi naêm, haøng xoùm khoâng ai daùm nghó toâi laø anh kyù coùp cheá ñoä cuõ vaø daân chôï trôøi cheá ñoä môùi. Hieän nay toâi coøn giöõ ñöôïc laù soá töû vi cuûa meùt Khaùnh Sôn. Phía traùi, treân cuøng tôø soá in ñaäm khuoân maët caâng caâng cuûa meùt, beân döôùi laø haøng chöõ khoe khoang meùt ñaõ töøng coi töôùng cho thaùi töû Norodom Xihanuc vaø cöïu hoaøng Baûo Ñaïi. Ñaïi khaùi meùt phaùn hai ñieàu: töø naêm boán möôi, ñôøi toâi seõ sang trang môùi, bay boång nhö dieàu. Thaùnh thaät! Ñieàu sau meùt phaùn toâi coù hai doøng con. Vaán ñeà naøy coøn xeùt laïi, hieän thôøi chöa ñuùng. Maø toâi gaàn saùu möôi roài, vui chôi thì coù, con caùi laøm gì cho baän. Töø ngaøy vôï cheát, toâi ôû moät mình, trong caên nhaø lôùn, vaéng veû. Ba thaèng con trai xa nhaø. Ñöùa con gaùi uùt ôû vôùi choàng. Thöù baûy, chuû nhaät noù daãn maáy ñöùa nhoû veà chôi vôùi ngoaïi. Thôøi gian coøn laïi, toâi töï do nhö gioù.

Ñaây laø chaân dung toâi luùc ra ñöôøng: ngöï treân Giaác mô II, toùc nhuoäm ñen, xòt keo laùng möôït, mieäng caén taåu Dunhill nhoài Half-and-half, aùo thun caù saáu, quaàn Jean chính hieäu töø Myõ mang veà, giaøy Adidas traéng. Chaû bieát ngöôøi lòch laõm coù cöôøi toâi nöûa naïc nöûa môõ hay khoâng? Coøn boïn gaùi treû trong quaùn caø pheâ luùc naøo cuõng anh em ngoït xôùt. Theá laø ñuû, raát ñuû. Toâi gaëp coâ ta trong hình aûnh aáy. Thaèng baïn giaø giôùi thieäu trong moät quaùn aên haïng sang:

- Ñan Thanh.

Noù khoâng giôùi thieäu ngheà nghieäp, maø toâi caàn quaùi gì bieát ñeán ngheà nghieäp, caàn quaùi gì quùa khöù. Nhìn daùng daáp beà ngoaøi, toâi ñoaùn chöøng coâ ta laø moät ca ve veà chieàu, ngoaøi ba chuïc. Nhan saéc naøy luùc saùng giaù coù theå chaám 8/10, baây giôø hôi xuoáng caáp, bôùt ñi hai phaân, coøn 6/10. Gaõ baïn gheù tai coâ ta:

- Caùi moû naøy ñaát xoáp, deã ñaøo.

 Toâi nghe nhöng keä xaùc. Laùt sau noù laïi noùi nhoû vôùi toâi:

- Chòu khoâng? Raát ñieäu ngheä.

 Toâi nghieâng ñaàu quan saùt thaät kyõ: mình daây, chaân daøi.

- O.K.

 Nhöng vôùi toâi luùc naøo cuõng phaûi coù baûn hôïp ñoàng, soøng phaúng:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  25

- Beân A chòu tieàn möôùn nhaø, côm nöôùc tuaàn ba ngaøy: hai, tö, saùu, giaù hai ñoàng cöùng. Côm thöôøng, muoán aên sang, chi ngoaøi.

- Beân B, ñieàu kieän tieân quyeát khoâng ñöôïc nhieãm HIV döông tính, khoâng ñöôïc tieáp ai khaùc ngoaøi toâi.

Khoaûn naøy keâ ra cho coù, neáu thænh thoaûng noù muoán caûi thieän vôùi ai, maëc xaùc, ghen gì.

Hôïp ñoàng taïm thôøi keùo daøi ba thaùng, coù hieäu löïc sau kyø xeùt nghieäm, vaø cuoäc xeùt nghieäm xaûy ra töùc thì, ngay saùng hoâm sau. Coâ ta thaûn nhieân ñeán laïnh luøng, coøn toâi caàn quaùi gì bieát ñeán tình caûm coâ ta. Thöông thaûo hôïp ñoàng khoâng caàn söï hieän dieän cuûa traùi tim.

Ba hoâm sau coù ñöôïc tôø xeùt nghieäm, aâm tính. Toâi daãn coâ ta ñi möôùn nhaø, ñuùng ra laø caên phoøng laàu ba, kieåu appartment, baûy traêm ngaøn thaùng, khoaûng 15 meùt vuoâng, beáp, nhaø veä sinh rieâng. O.K. Toâi xæa ba thaùng coïc, cho theâm coâ ta hai ngaøy chuaån bò nhaø môùi. Hai hoâm sau toâi ñeán, phoøng troáng tueânh. Ngoaøi maáy moùn chuû cho möôïn: moät chieác tuû haïng xoaøng, moät baøn, hai gheá, moät giöôøng neäm, coâ ta chæ mang theo chieác vali cuõ.

- Em khoâng coù gì aø?

 Coâ ta vaãn thaûn nhieân:

- Coøn caàn gì nöõa?

- O.K. Chæ caàn moät chieác giöôøng toát laø ñuû.

Sau khi thöïc hieän xong muïc chính cuûa baûn hôïp ñoàng, toâi gaät guø:

- Heát yù, anh chòu. AØ queân, em teân gì nhæ?

- Ñan Thanh.

- Ñan Thanh naøy, ñaøn baø con gaùi toái thieåu cuõng phaûi coù oâng coá vaán saéc ñeïp.

Toâi daãn coâ ta tôùi Ngoâ Gia Töï, saém moät caùi baøn phaán coù oâng coá vaán saéc ñeïp boùng loaùng, hình baàu duïc.

 Töø ñoù theo ñuùng hôïp ñoàng, moãi tuaàn toâi ñeán ba ngaøy. Ngoaøi vieäc chieàu chuoäng, coâ ta coù veû ít noùi. Caàn gì. Ñieàu hôi chaùn, chaéc coâ ta khoâng bieát naáu aên, moãi laàn toâi ñeán ñeàu keâu côm phaàn. Toâi ôû töø sôùm ñeán toái, buoåi chieàu daãn nhau ra tieäm.

26  VUÕ LÖU XUAÂN

Ngaøy cuoái cuøng cuûa thaùng thöù ba, töùc laø sau ñoù coâ ta phaûi xaùch vali trôû veà nhaø troï vaùch vaùn, coâ ta nhìn toâi thôû daøi khoâng noùi. Khi thaáy toâi moùc tieàn chi thaùng thöù tö, maët coâ ta daõn ra, trong daùng ñieäu ngaäm nguøi, chòu ñöïng. Laàn ñaàu tieân sau ba thaùng, toâi nhìn saâu vaøo ñoâi maét coâ, toâi nhaän ra söï chòu ñöïng, cay ñaéng. Tuy nhieân, khoâng theå vì vaäy maø quan heä ñoâi beân ñöôïc caûi thieän. Toâi luoân soøng phaúng, coù veû coøn hôi roäng raõi. Caên phoøng ñaõ coù tivi, ñaàu maùy, tuû laïnh, nhöõng chi tieát khoâng heà ghi trong hôïp ñoàng. Sau ñoù hôïp ñoàng cöù gia haïn thaùng moät, coù leõ hôn moät naêm roài. Con gaùi toâi nhieàu phen ñeán nhaø khoâng gaëp, laâu daàn ñaâm nghi. Moät hoâm naém tay toâi noù baûo:

- Meï cheát laâu roài, boá muoán laáy vôï cuõng ñöôïc, treû cuõng ñöôïc, baét con goïi baèng dì xöng con cuõng ñöôïc, thaäm chí boá cho coâ ta caû caên nhaø naøy cuõng ñöôïc.

  Noù khoâng noùi tieáp ñeå toâi töï hieåu laáy, chöù boá ñöøng ñi lang bang, maát tö caùch. Noù laø ñöùa con gaùi dòu daøng, suoát ñôøi khoâng muoán xuùc phaïm ai, vaäy maø hoâm aáy noù ñaõ thoát leân:

- Söï töï maõn laøm boá hö hoûng daàn daàn.

Toâi giaän ñuoåi noù veà. Noù raát ngu, söï töï maõn laø quyeàn cuûa ngöôøi giaøu, baát keå soá taøi saûn aáy do ñaâu maø coù. Ñuùng, noù raát ngu. Toâi boû moät kyø khoâng ñeán. Saùng thöù saùu luùc toâi tôùi, hôi sôùm hôn moïi laàn, coâ ta ñang söûa soaïn, raát giaûn dò.

- Em ñònh ñi ñaâu?

- Em ñi chôï, em muoán thöû tìm caûm giaùc laøm vôï.

Coâ xaùch gioû, ñoäi noùn, maëc quaàn ñen, aùo baø ba trôn.

  Toâi nhìn theo, raát laï. Toâi nghó buïng: ñoà dôû hôi, nhöng khoâng noùi ra mieäng.

Moät mình naèm daøi treân giöôøng, caên phoøng heïp, chaät cöùng, nhöng toâi vaãn thaáy coù nhöõng khoaûng thöøa thaõi, troáng roãng. Hình nhö thieáu caùi gì. Toâi nhìn quanh: tuû laïnh, tivi, baøn phaán, ñuû caû, nhöng hình nhö vaãn coøn thieáu caùi gì. Moät yù nghó thoaùng qua, toâi ngaét ngang, khoâng theøm nghó nöõa, ñoà dôû hôi, chaúng leõ hoâm nay laïi coù tôùi hai ñöùa dôû hôi? Luùc coâ ta ñi chôï veà, toâi döïa löng vaøo thaønh giöôøng, ngaém coâ ta laøm beáp. Raát baän roän, taát baät, tieáng dao thôùt, tieáng noài nieâu, cheùn baùt. Ngoài vaøo baøn, toâi laáy trong tuû laïnh hai lon bia.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  27

- Chuùc möøng.

Ñoâi maù coâ hoàng röïc, khoâng phaûi phaán, taïi hôi beáp, maét long lanh.

- Chuùc möøng.

Cuõng chaúng bieát chuùc möøng gì. Ñoà aên neâm neám moùn maën, moùn laït, khoâng ra sao, nhöng töø khi vôï cheát, toâi raát ít khi ñöôïc höôûng khoâng khí gia ñình, aên vôù vaån cuõng thaáy ngon. Toâi khui theâm bia, uoáng tôùi say meøm. Buoåi chieàu nguû daäy muoän, gaät guø:

- Hoàng Phaùt?

- Thoâi, boån cuõ sao laïi.

Laïi haâm côm, haâm canh, laïi vaãn moùn maën moùn laït, nhöng aên vaãn thaáy ngon.

Caû ngaøy hoâm aáy toâi khoâng laøm coâng vieäc chính cuûa baûn hôïp ñoàng. Buoåi toái, chuùng toâi ngoài beân cöûa soå. Caên phoøng coù moät cöûa soå troâng ra nhöõng maùi nhaø loån nhoån, caùi cao, caùi thaáp, khoâng thaáy vöôøn hoa, khoâng thaáy caây xanh, töùc laø khoâng coù khung caûnh taïo ra caûm giaùc thô moäng. Toâi cöôøi:

- Nhö ñoâi vôï choàng giaø.

- Ñöôïc vaäy ñaõ toát.

Toâi nhìn söõng coâ ta, lôøi noùi nöûa phaàn cay ñaéng. Ñeâm ñoù caû hai ngoài thô thaån ñeán khuya. Ñaây laø laàn ñaàu tieân sau hôn moät naêm chung soáng, chuùng toâi ngoài beân nhau ñeán khuya, moãi ngöôøi theo ñuoåi moät yù nghó. Toâi gheùt suy nghó, suy nghó khieán ngöôøi ta mau giaø, nhieàu khi laïi khoå taâm voâ ích. Vaäy maø trong khoâng gian vaéng laëng, raát nhieàu yù nghó thoaùng qua, hoãn ñoän, maâu thuaãn. Toâi nghó nhieàu nhaát tôùi ngöôøi con gaùi ñaõ chung soáng vôùi toâi theo baûn hôïp ñoàng. Ngöôøi con gaùi aáy khoâng theå coù traùi tim, toâi cuõng khoâng coù traùi tim, chæ coù nhöõng toan tính raát laïnh luøng, thöïc duïng. Ngöôøi con gaùi aáy ñang ngoài nhìn trôøi, baát ñoäng. Trôøi coù traêng, coù sao. Toâi chæ:

- Sao xeït, ngöôøi ta baûo moãi ngoâi sao xeït cho moät öôùc mô, neáu bieát caàu xin thaät nhanh.

- Vôù vaån, luùc raát treû, ngoài treân saân thöôïng, em ñaõ caàu xin nghìn laàn.

- Em caàu gì vaäy?

28  VUÕ LÖU XUAÂN

- Em caàu cho cha meï bình yeân, em thi ñaäu, gaëp ngöôøi yeâu lyù töôûng, ngöôøi yeâu trôû thaønh ngöôøi choàng, coù moät gia ñình haïnh phuùc, hai ñöùa con buï baãm, nhöõng öôùc mô raát thaät ñoái vôùi moïi ngöôøi con gaùi, nhöng laïi hoùa haõo huyeàn. Ngaøn ñieàu xin khoâng ñöôïc moät ñieàu. Vôù vaån!

- Ngaøy xöa em cuõng ñi hoïc aø?

Laàn ñaàu tieân toâi hoûi ñeán quùa khöù.

- Em hoïc Saint-Paul, heát Seconde thì giaûi phoùng. Boá em laøm thieáu taù, cheát ñang khi hoïc taäp.  

Toâi gaät guø:

- Teù ra em hoïc tröôøng Taây. Vaäy töø ñoù ñeán giôø, ñaõ laàn naøo em chính thöùc laäp gia ñình chöa?

- Chöa heà, bôûi theá ñoâi luùc laån thaån, em theøm caûm giaùc laøm vôï, maëc duø luùc ñoùi, em ñaõ cam laøm vôï hôø khaép ngöôøi ta.

- Vaäy trong nhöõng ngaøy aáy, em coù ñöùa con naøo khoâng?

- Khoâng heà. Em cuõng theøm caûm giaùc laøm meï.

- Sao em khoâng laäp gia ñình ñi?

- Anh thích noùi ñuøa. Hoài nhoû em hay ñoïc tieåu thuyeát cuûa Sagan.

- Trong ñoù coù Bonjour tristesse?

- Taát nhieân, caû Quyønh Dao nöõa, qua baûn dòch cuûa Lieâu Quoác Nhó. Nhöõng moái tình trong ñoù duø cay ñaéng ñeán ñaâu cuõng vaãn ñeïp, duø buoâng thaû, phoùng tuùng ñeán ñaâu cuõng ñeå laïi dö vò cuûa söï taän hieán, soáng ñeán taän cuøng caûm xuùc cuûa mình. Nhö vaäy coøn hôn soáng laàn löõa nhö coû caây, nhaït nheõo, voâ vò.

Laàn ñaàu tieân, toâi thaáy giao ñoäng giöõa tình ngöôøi vaø söï höôûng thuï laïnh luøng. Trong moät phuùt thieáu töï chuû, toâi ñaâm ra doâng daøi:

- Kinh Thaùnh coù cheùp moät caâu chuyeän: Luùc ñoù boïn giaû hình muoán neùm ñaù ngöôøi ñaøn baø toäi loãi, Chuùa baûo hoï: Ai laø ngöôøi voâ toäi, haõy caàm vieân ñaù ñaàu tieân neùm ngöôøi ñaøn baø naøy. Caâu noùi ñoù xaùc ñònh tö theá hieän sinh cuûa chuùng ta. Baûn chaát con ngöôøi voán baát tuùc, bôûi theá chuùng ta luoân bò ñaët trong moät tö theá cheânh veânh, raát khoù vöôn leân maø deã daøng rôi xuoáng. Töø tö theá aáy, chuùng ta phaûi khoan dung moãi khi phaùn xeùt. Ñan Thanh naøy! Nhaéc ñeán chuyeän Kinh Thaùnh, anh khoâng heà

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  29

muoán aùm chæ em, thaät ñoù.

- Nhöng chính vì söï khoan dung, ngöôøi ta trôû neân quaù deã daõi vôùi mình. Coù luùc em töï hoûi, ñoùi vaø reùt laø hai caùi côù thöôøng ñöôïc duøng ñeå töï baøo chöõa, thöïc söï noù coù chính ñaùng khoâng?

- Ñieàu nghieät ngaõ laø trong moät theá giôùi coøn baát coâng, chuùng ta coù quùa ít söï löïa choïn, bôûi theá ranh giôùi giöõa toäâi phaïm vaø naïn nhaân, khoâng phaûi luùc naøo cuõng raïch roøi.

Noùi tôùi ñaây, nghó laïi, toâi chôït baät cöôøi, toâi ñaõ laûi nhaûi baèng gioïng ñieäu trieát gia nöûa muøa vôùi moät em ca ve veà chieàu. Ñoù laø suy nghó cuûa toâi ba boán chuïc naêm veà tröôùc, ñaõ laïc haäu, roãng tueách, chæ ñuû söùc löøa gaït boïn nheï daï, baây giôø noù khaùc roài, noù thöïc duïng, laïnh luøng vaø soøng phaúng. Giöõa toâi vaø coâ ta laø moät cuoäc chôi soøng phaúng, caû luùc ñeán cuõng nhö luùc ñi, khoâng ai nôï ai, bôûi theá khoâng bao giôø coù choã cho tình caûm chen vaøo. Toâi nhìn laïi coâ ta, luùc aáy ñeøn trong phoøng ñaõ taét heát, chæ coù aùnh traêng möôøi saùu xuyeân qua cöûa soå. Toâi nhìn kyõ nhan saéc ñaõ töøng chaám 6/10, nhìn kyõ coâ gaùi toâi ñaõ gia haïn hôïp ñoàng moãi thaùng. Nhan saéc khoâng son phaán coù veû tieàu tuïy, chæ ñaùng 5/10, nhöng coâ gaùi aáy ñang nhìn toâi baèng ñoâi maét raát thaät, ñoâi maét raát muoán tha thieát maø vaãn ngöôïng nguøng khoâng daùm. Noù khoâng phaûi ñoâi maét beân B. Coâ boãng cöôøi aûm ñaïm:

- Em tuoåi ngöïa, ngöïa queø, maõ cuøng ñoà.

- Vaäy em keùm anh gaàn hai giaùp.

- Teân thaät cuûa em laø Nguyeãn Thò Ngoï. Ñan Thanh laø teân giaû, cuõng nhö loâng maøy, loâng mi giaû, muõi giaû, ngöïc giaû, moâng giaû, thaäm chí coù coâ raêng giaû, toùc giaû. Chuùng ta ñeán vôùi nhau toaøn baèng cuûa giaû.

- Ñuùng, chæ coù taâm hoàn laø thaät, nhöng noù laïi xa caùch nhau caû ngaøn truøng.

  Töï nhieân toâi keùo ñaàu coâ ta vaøo loøng, xieát chaët ñoâi vai run raåy. Toâi ñaõ töøng oâm coâ ta caû traêm laàn, nhöng baèng tö theá khaùc, tö caùch khaùc. Toâi dòu daøng vuoát maùi toùc uoán cong ñaõ duoãi. Toâi nhìn laïi baøn tay, noù khoâng phaûi baøn tay ñen ñuùa tham lam. Toâi hoân thaät nheï leân maùi toùc, leân vaàng traùn, leân ñoâi maét, ñoâi maét öôùt suõng ñeå laïi vò maën ôû ñaàu moâi, cuõng khoâng phaûi ñoâi moâi tham lam. Toâi boãng ruøng mình raát sôï, sôï cho tuoåi saùu möôi

30  VUÕ LÖU XUAÂN

vaãn coøn vuïng veà, daïi doät. Toâi ñaõ ñi quaù xa, khoâng ñuùng tö caùch beân A trong baûn hôïp ñoàng. Toâi ñöùng daäy, boû veà.

Treân ñöôøng, toâi gheù quaùn caø pheâ nhaïc, nhaïc xaäp xình, tieáng haùt chí choùe nhö ñaùm caõi nhau. Moät em tieáp vieân treân döôùi hai möôi nguùng nguaåy nhìn toâi cöôøi tình.

- Anh duøng gì?

- Baát cöù moùn gì maùt meû em baùn.

Laùt sau coâ ta quay laïi, cuùi xuoáng ñaët ly caø pheâ, chieác aùo hai daây ñuû caû voøng moät, voøng hai.

- Chaéc anh môùi tôùi laàn ñaàu?

- Coù laàn ñaàu môùi coù laàn hai, laàn ba.

- Thaät nheù.

- Ñöôïc, toâi seõ thöông löôïng vôùi baø chuû mua ñöùt chieác gheá naøy, ñeå toái toái tôùi ñaây ngoài ñoàng, chòu khoâng?

- Chòu gaáp.

 Luùc veà, toâi ñöa tôø hai chuïc.

- Khoûi thoái, ñeå mai uoáng tröø.

- Nhôù nheù, ñöøng ñeå ngöôøi ta phaûi ñôïi.

Laàn ñaàu tieân toâi thaáy laïnh gaùy, giaø roài. Ñuùng ra boá noù phaûi goïi toâi laø anh, hoaëc toâi phaûi goïi oâng noäi noù baèng anh. ÔÛ ñaâu cuõng coù theå baét gaëp noãi ñaéng cay cuûa caûnh ñoùi ngheøo. YÙ nghó ñoù khieán toâi laïi nhôù ñeán coâ ta. Laï thaät, toâi boãng nhôù coâ ta da dieát, khoâng nguoâi.

Baây giôø coâ ta ñaõ cheát, saùng thöù hai toâi ñeán, coâ ta ñaõ cheát.

- AØ queân, em teân gì nhæ?

- Ñan Thanh.

Ñan Thanh toàn taïi vaø bieân maát giöõa moät theá giôùi thöøa thaõi söï tieán boä, nhöng thieáu huït tình ngöôøi. Coâ soáng nhö coû caây, nhö haït buïi ñoïng.

- Ñan Thanh laø teân giaû. Chuùng ta ñeán vôùi nhau toan baèng cuûa giaû.

Quan heä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi, cuøng nhöõng döï phoùng töông lai laø chaát dính keát chuùng ta vaøo cuoäc soáng.

- Em ñuøng queân giöõa chuùng ta chæ coù baûn hôïp ñoàng.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  31

Toâi nhôù laïi caâu coâ ta ñaõ vieát: Nhöng em seõ ñeå laïi nhöõng gì sau löng? Toâi khoâng traû lôøi, raát sôï tìm caâu traû lôøi. Toâi boãng nhôù coâ da dieát.

Buoåi toái, toâi trôû laïi caên phoøng troï. Toâi raát muoán goõ cöûa, nhöng laïi cay ñaéng bieát raèng phía sau ñoù laø moät theá giôùi khoâng con ngöôì, laø coõi hö voâ. Caên phoøng vaéng ngaét, laïnh voâ cuøng. Buoåi saùng coâ ta coøn naèm ñaây. Toâi leo leân giöôøng, thöû ñaët mình vaøo vò trí coâ ta ñaõ naèm, vò trí cuûa caùi cheát. Toâi nhaém maét laïi, thöû tìm caûm giaùc cuûa caùi cheát. Taát caû ñeàu lôø môø. Saùng toái lôø môø chính laø khoâng gian hieän sinh. Töø ñaâu ñoù laõng ñaõng voïng laïi tieáng haùt Khaùnh Ly, tieáng haùt leânh ñeânh, ma quaùi trong moät khoâng gian ma quaùi, khoâng gian coù chieàu thöù tö cuûa noäi taâm daèn vaët.

Hôõi ngöôøi yeâu daáu! Baûn hôïp ñoàng ñaõ keát thuùc, vónh vieãn keát thuùc. Tôùi luùc naøy anh môùi bieát giöõa chuùng ta khoâng chæ toàn taïi moät quan heä soøng phaúng, laïnh luøng.

17.2.2000

32  VUÕ LÖU XUAÂN

Coäi Hoaøng Mai

OÂng cuï tuoåi ngoaøi baûy möôi, caùi tuoåi coå lai hy, soáng theâm ngaøy naøo lôøi ngaøy ñoù, maø cuõng chaúng bieát laø lôøi hay laø nôï. Cuï ngoài trong phoøng khaùch, traàm ngaâm nhìn taùch traø boác khoùi. Vöøa luùc aáy ngöôøi con trai tröôûng böôùc vaøo nhaø, tay kheä neä oâm chaäu hoa:

- Con bieát boá thích mai, neân mua veà moät chaäu ñeå boá thöôûng teát.

Chaäu mai kieåu bonsai, daùng Haïc bay, goác coå thuï, uoán cong, suø sì, nhaùnh uyeån chuyeån, nhöõng boâng vaøng nôû röïc, chen laãn vôùi laù xanh bieác, keøm ít nuï buï baãm, môùi vöøa ñoä haøm tieáu. Cuï nheo ñoâi maét khoâng coøn ñuû saùng, veû ngaïc nhieân:

- Ñaõ teát ñaâu maø hoa nôû sôùm vaäy kìa, tôùi moàng moät lieäu coù coøn khoâng?

- Boá ôi, mai ñaát seùt ñaáy, nôû quanh naêm suoát thaùng, chaúng bao giôø taøn.

- Ñaát seùt aø? Laï nhæ, keå cuõng kheùo.

- Tay ngheä nhaân naøy thaät taøi hoa, thoåi ñöôïc caùi hoàn vaøo goác mai.

- Caùi hoàn, thaät vaäy haû?

OÂng cuï mô maøng, laéng ñoïng, roài chôït ngaâm kheõ:

- Kî lö quaù tieåu kieàu

Ñoäc tích mai hoa saáu.

(Cöôõi löøa qua caàu nhoû

Rieâng tieác caùch mai gaày).

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  33

Ngöôøi con trai tröôûng, ôû tuoåi naêm möôi, laø caàu noái giöõa hai theá heä giaø treû. Caàu noái nhöng cuõng coù nhieàu ñoaïn ñöùt khuùc, neân caû ba theá heä, duø chung moät maùi nhaø, laém luùc chaúng theå ñeán vôùi nhau. Nghe gioïng ngaâm khaøn ñuïc, run raåy, oâng thoaùng baâng khuaâng:

- Con nghe maáy caâu naøy raát quen, khoâng nhôù luùc treû ñaõ ñoïc ôû ñaâu?

- Trong Tam Quoác chí cuûa La quaùn Trung ñoù, ñoaïn taû caûnh oâng boá vôï Khoång Minh ñaïp tuyeát tìm mai.

OÂng cuï ngaäm nguøi, nhö noùi moät mình:

- Ngaøy ñoâng, thaùng giaù, khoaùc taám aùo hoà cöøu, ñi haøng daëm ñöôøng tuyeát reùt möôùt, môùi tìm ñöôïc coäi mai giaø. Tìm caùi ñeïp ñaâu coù deã phaûi khoâng con. Caùnh mai gaày guoäc mong manh, nôû ñaáy, roài phuùt choác coù theå taû tôi tröôùc côn gioù loäng.

Cuï ngöøng laïi, roài tieáp:

- Boá chôït nhôù boán caâu thô cuûa Vuõ Hoaøng Chöông:

Mai Tuyeát laø hai naøng baïc meänh

Laáy xuaân laøm moä naéng laøm tang

Naâng niu ñöa tôùi nguoàn say ñaém

Chæ moät ñeâm ñoâng gioù phuõ phaøng.

Ngöôøi con trai goùp yù:

- Cuoäc soáng hoái haû ngaøy nay ñaâu coøn bieát ñeán caùi thuù tao nhaõ cuûa coå nhaân, maø cuõng chaúng ai buoàn tìm, hoï cho laø gaøn dôû, haâm haâm, khoâng aên ñöôïc.

OÂng cuï gioïng ngaäm nguøi:

- Vôùi ngöôøi xöa, caùi ñeïp raát mong manh, neân ñöôïc traân troïng. Baây giôø thì caùi ñeïp mua baèng tieàn naèm teânh heânh treân maët baøn. Coøn gì ñeå rieâng tieác.

Ngöôøi con chôït caûm khaùi:

- Thôøi gian cuûa ngöôøi giaø ñoïng laïi. Thôøi gian cuûa ngöôøi treû troâi ñi boàng beành.

- ÖØ, ñoïng laïi!

Cuï ngaång leân nhìn con trai:

- Toâi phaûi veà anh aï.

- Boá laïi nhôù meï chöù gì. Con ñaõ noùi maõi maø boá khoâng nghe. Boá cöù röôùc baøn thôø meï leân ñaây, roài sôùm toái oâng chaùu

34  VUÕ LÖU XUAÂN

quaây quaàn vôùi nhau, chaû hôn sao. Boá cuõng giaø roài.

Cuï thôû daøi:

- Baø aáy chaúng chòu ñaâu. Luùc soáng ñaõ gheùt ñaát Saøi Goøn oàn aøo, xoâ boà. Baây giôø maát roài, boá khoâng muoán traùi yù meï con. Maø coøn maáy goác mai, ai lo?

- Thì maáy ñöùa chaùu con chuù Ba, chuùng noù lôùn roài maø.

Ngöôøi con ñaâu coù hieåu tôùi ngoïn ngaønh, ñoái vôùi cuï oâng, cuï baø, mai khoâng phaûi laø caây coû voâ tri, maø laø duyeân, laø nôï, gaén boù vôùi nhau gaàn troïn cuoäc ñôøi. Nghe con noùi, cuï khoâng traû lôøi, chæ cöôøi tröø, roài kheõ ngaâm maáy caâu cuûa Leâ Caûnh Tuaân:

Löõ quaùn khaùch ngöng taïi

Khöù nieân xuaân phuïc lai

Quy kyø haø nhaät thò?

Laõo taän coá höông mai.

Con coù hieåu khoâng? Baøi thô yù noùi: thaân maõi löu laïc quaùn troï ñaát khaùch maø xuaân laïi ñeán, bieát ngaøy naøo môùi trôû veà, chæ lo coäi mai queâ nhaø ngaøy caøng moøn moûi, giaø laõo heát roài. Ta khoâng phaûi Caûnh Tuaân ñôøi Hoà, ñi söù phöôùng Baéc bieàn bieät, cuõng khoâng ôû troï ñaát khaùch, maø sao chaúng theå nguoâi noãi nhôù coäi mai queâ nhaø.

Gioïng oâng cuï chôït baên khoaên:

- Naêm nay möa traùi muøa, thieáu baøn tay chaêm soùc, coù leõ chöa teát mai ñaõ nôû heát caû roài.

Cuoái cuøng, ñuùng ngaøy oâng taùo, cuï trôû veà ngoâi nhaø coå, tónh laëng, naèm khuaát giöõa khoaûng boùng maùt ñaày laù vaø hoa. ÔÛ ñaây, thôøi gian hình nhö khoâng chòu theo naêm thaùng troâi ñi, vaø muoân hình boùng cuõ cuõng ñoïng laïi, khoâng chòu troâi ñi.

Treân con ñöôøng nhoû, laån khuaát giöõa haøng mai, hoa nôû ñaày caønh, nhöõng caùnh hoa moûng manh rôi ruïng traûi vaøng loái coû. Cuï döøng chaân, ngaém töøng goác mai thôû daøi, xoùt xa, moãi goác mai döôøng nhö ñeàu löu daáu moät kyû nieäm.

Len loûi giöõa haøng mai, cuï böôùc leân theàm, môû roäng caùnh cöûa ngoâi nhaø xöa, aùnh naéng luøa vaøo, trong suoát nhö chaát maät vaøng. Vieäc ñaàu tieân, cuï böôùc vaøo gian thôø, laëng leõ ñöùng tröôùc böùc aûnh baùn thaân cuï baø, thaép ba caây nhang. Ñoâi maét cuï baø raïn veát chaân chim, lôø môø phuû töøng sôïi khoùi, chôït nheo nheo nhö

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  35

cöôøi, cuï coù moät aán töôïng raát laï, veû nhö hoang ñöôøng: hình nhö moãi laàn cuï ñi xa veà, khuoân maët dòu daøng, phuùc haäu treân baøn thôø laïi coù phaàn töôi hôn, lung linh, aám aùp. Cuï böôùc tôùi khung hình lôùn treo beân caïnh, khung hình gaàn ñaày kín daáu veát kyû nieäm nhöõng ngaøy thaùng haïnh phuùc. Haøng naêm, khoâng bao giôø thay ñoåi, keå caû luùc böôùc vaøo tuoåi vaõn nieân, cöù ñuùng moàng möôøi thaùng gieâng aâm lòch, hai cuï laïi chuïp hình kyû nieäm ngaøy cöôùi, ngay döôùi coäi laõo mai naêm naøo, roài trang troïng loàng trong khung kính. Khung hình ñaày daàn, vaø ngöøng laïi ñuùng con soá naêm möôi. Naêm möôi naêm, moät nöûa theá kyû, haïnh phuùc khoâng phuû chuùt maây môø. Roài cuï baø döùt aùo maø ñi, ñeå laïi caên nhaø chôït troáng vaéng vôùi chieác boùng vaät vôø cuûa cuï oâng heát ra, laïi vaøo. Vaø khu vöôøn maø cuï ñaõ ñaët teân laø Hoaøng mai trang, baây giôø chæ coøn löu ñöôïc moät nöûa sinh khí cuûa ngöôøi ôû laïi.

Töø gian thôø, cuï traàm ngaâm böôùc tôùi goác laõo mai troàng ngay phía coång, coäi mai tuoåi cuõng xaáp xæ baèng cuï. Nhôù chuyeän naêm xöa, cha maát töø thuôû hai möôi, vieäc chaêm lo vöôøn hoa phoù thaùc cho chaøng trai treû. Noái nghieäp cha, loøng yeâu hoa nhö toá chaát di truyeàn ñaõ thaám vaøo maùu, chaøng trai treû caøng luùc caøng theâm gaén boù vôùi veû ñeïp cuûa tuøng, cuùc, mai, lan. Ñaëc bieät anh raát yeâu mai, anh ñaõ lang thang khaép nôi ñi tìm caùc gioáng quyù, töø ñoù, trong vöôøn coù ñuû loaïi: hoaøng mai, töù quyù, chieáu thuûy, queá dieäp... Nhieàu laàn, anh laën loäi vaøo saâu trong röøng, tìm goác mai quyù. Naêm aáy, vöøa ñaàu muøa möa, anh may maén baét gaëp moät coäi hoaøng mai beân bôø suoái. Chen laãn vôùi caây röøng,  mai khoâng cao, thaân baèng baép chaân, laù loøa xoøa ngang ñaàu ngöôøi, nhöng daùng  raát ñeïp. Anh caån thaät ñaøo moät voøng baùn nguyeät xung quanh goác, caét ñöùt phaân nöûa reã caùi, reã con, roài caém moät caùi baûng ñeà teân döôùi goác. Naêm sau cuõng ñaàu muøa möa, anh daãn ngöôøi em keá vaøo röøng, tìm ñeán choán xöa, caây mai vaãn coøn ñoù, xanh toát. Ngöôøi em thaéc maéc:

- Anh thaät caàu kyø, tìm ñöôïc caây ñeïp, ñeå laïi giöõa röøng, lôõ maát thì sao.

- Maát cuõng ñaønh, ñoù laø duyeân soá. Neáu ñaùnh ngay moät luùc, thaân caây ñoäng, choät ñi, khoâng theå naøo hoài phuïc ñöôïc nhö cuõ. Ngheà chôi ñoøi hoûi coâng phu laø vaäy ñoù maø.

36  VUÕ LÖU XUAÂN

Laàn naøy, anh tieáp tuïc ñaøo phaàn coøn laïi, roài cuøng em böùng caû caây khieâng veà. Caây mai ñöôïc troàng ngay loái coång vaøo. Tröôùc heát, anh ñaøo moät hoá lôùn, ñoå ñaày ñaát ñen, töôùi phaân chuoàng ngaâm oaûi. Qua moät muøa möa, mai hoài söùc, xum xueâ. Thu ñeán, mai baét ñaàu ruïng laù, roài laïi ñaâm choài, naåy loäc luùc chôùm xuaân. Caây mai quyù coù daùng ñaëc bieät, thaân phaân laøm hai nhaùnh uyeån chuyeån quyeän vaøo nhau, theo theá phu theâ töông hôïp. Caønh ñuû kieåu, caû Vaên laãn Voõ (nhaùnh ngang, nhaùnh ñöùng), töôïng tröng cho söï phoái hôïp cöông nhu, caønh Quaân laãn caønh Thaàn (ngaén, daøi), bieåu hieäu cuûa leã nghi treân, döôùi, caønh Phuï laãn caønh Töû (lôùn, nhoû), theå hieän tình nghóa cha con.

Ñuùng ngaøy raèm thaùng 10 AÂm Lòch naêm aáy, anh ngaét heát laù, ñeå doàn nhöïa cho caùc nhaùnh ra hoa. Raèm thaùng chaïp, laïi traåy theâm ít laù nöõa. 23 thaùng chaïp, nuï mai bung voû luïa. Töø 27, mai laùc ñaùc nôû, vaø moàng moät thaùng gieâng, saéc mai vaøng röïc treân caønh oâm laáy nhuïy aâm döông. Theá laø hoaøn haûo, ñaùng ñeå nhöõng tay chôi caûnh say meâ, traàm troà. Teát naêm ñoù, vò laõo Nho cuoái traøo, voán meâ mai, ñaõ tôùi nhaø anh. Cuï traàm ngaâm beân taùch traø men bích ngoïc, coù caâu thô chöõ Haùn: Haøn mai xuaân tín taûo, töùc laø caønh mai muøa laïnh ñaõ nôû baùo tin xuaân sôùm veà, roài trang troïng khai buùt baèng hai caâu cuûa Cao Chu Thaàn:

Thaäp taùi luaân giao caàu coå kieám

Nhaát sinh ñeâ thöù baùi mai hoa.

Cuï oân toàn caét nghóa:

- Thuôû xöa, Baù Quaùt laø baäc taøi hoa, ngang taøng, ñaõ boû möôøi naêm chu du tìm kieám coå, oâng khoâng bieát khom löng tröôùc cöôøng quyeàn, vaäy maø suoát ñôøi vaãn phaûi cuùi mình tröôùc veû ñeïp cuûa loaøi Baùch Hoa Khoâi, gioáng hoa nôû ñaàu tieân trong naêm aâm lòch, ngay töø tieát Laäp xuaân, trôøi mieàn Nam coøn vöôùng vaát chuùt khí laïnh.

Cuõng Teát naêm ñoù, ngay saùng moàng hai, vöøa böôùc ra vöôøn, anh ñaõ thaáy moät boùng aùo vaøng ñang ngaây ngaát beân coäi hoaøng mai. Hoàn mai laãn hoàn ngöôøi nhö quyeän vaøo nhau, taïo thaønh veû ñeïp laõng ñaõng, khoâng chuùt buïi traàn. Thaáy anh böôùc tôùi, coâ gaùi giaät mình, ngaång leân:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  37

- Goác mai ñeïp quaù, deã caû ñôøi em chöa gaëp bao giôø. Daùng ñaõ ñeïp, hoa laïi nôû kín töø trong ra ngoaøi.

Anh cöôøi:

- Teù ra coâ cuõng meâ hoa mai, ñaùng xeáp vaøo haøng tri kyû.

- Hình nhö caùi teân ñaõ vaän vaøo thaân, boá meï ñaët teân em laø Hoaøng Mai, coù leõ vì theá moãi laàn gaëp goác mai ñeïp, haàu nhö khoâng bao giôø döùt aùo ra ñöôïc.

Anh laåm baåm:

- Hoaøng Mai, Hoaøng Mai...

Coâ gaùi ngaäp ngöøng:

- Giaù maø anh chieát cho em moät caønh laøm gioáng.

Trong luùc phaán khôûi, anh ñaùp khoâng caàn suy nghó:

- Ñöôïc, toâi seõ chieát cho coâ moät caønh thaät ñeïp. Nhöng phaûi ñôïi laâu, coâ coù chôø ñöôïc khoâng?

- Ñieàu aáy em bieát. Luùc chieát, em seõ phuï anh chaêm soùc. Nhaø em môùi doïn tôùi vuøng naøy.

- Thaûm naøo... Maø naøy.

- Gì vaäy anh?

- Ñöøng noùi chieát mai thieân haï cöôøi cho. Töø xöa tôùi nay, duø boù baàu caùch naøo, ñoaïn chieát cuõng khoâng chòu ra reã.

- Thaät haû, tieác quaù.

Anh cöôøi bí maät:

- Chöa haún ñaõ heát caùch, doøng hoï toâi coù moät bí quyeát toå truyeàn, toâi chöa thöû bao giôø, nhöng nghe ñaâu raát hieäu nghieäm.

Thaät ra anh khoâng daùm chieát caønh, chæ sôï caây ñau, aâu cuõng laø duyeân soá. Coâ gaùi quay ñi, anh coøn thaãn thôø ngoù theo.

Ra gieâng, luùc hoa ruïng gaàn heát, anh baét ñaàu uoán caønh. Saün theá phu theâ töông hôïp, anh uoán cho taùn laù xoøe ra nhö daùng loan phuïng teà phi. Anh troàng caây khoâng phaûi ñeå baùn, neân caån thaän uoán töøng chuùt moät, phaûi maáy naêm môùi hoaøn toaøn vöøa yù.

Thaùng tö naêm aáy, anh baét ñaàu coâng vieäc chieát caønh. Tröôùc heát ra phoá chôï caân moät thang thuoác baéc theo ñôn bí truyeàn, roài saéc ba cheùn nöôùc coøn nöûa cheùn. Sau khi choïn ñöôïc caønh khoeû maïnh, lôùn hôn ngoùn tay caùi, ôû giöõa taàng taùn phôi ra ngoaøi aùnh saùng. Ñuùng ngaøy naéng ñeïp, anh duøng dao saéc khoanh hai

38  VUÕ LÖU XUAÂN

voøng, caùch goác caønh non gang, vaø caùch nhau khoaûng hai loùng tay, anh loät saïch lôùp voû, phôi 4 ngaøy. Suoát thôøi gian ñoù, saùng toái anh laáy thuoác saéc töø töø töôùi cho loùng caây töøng chuùt moät, roài môùi boù baàu. Baàu laøm baèng ñaát buøn ao phôi khoâ, ñaäp nhoû nhaøo laãn vôùi baõ thuoác vaø phaân chuoàng ñaõ oaûi, laáy rôm, tro traáu laøm chaát ñoän, sau ñoù bao kín laïi baèng maûnh boá. Quaû nhieân loùng caây ñaâm reã, theá laø thaønh coâng, moïi ngöôøi ñeàu cho laø kyø tích. Thaùng röôõi sau, lôùp reã traéng noõn ñaõ moïc daøy, chuyeån sang maøu vaøng ngaø, anh cöa caønh chieát, töôùc bôùt ít laù, giaâm vaøo soït tre, caån thaän che phaân nöûa aùnh saùng, roài moãi ngaøy ñeàu ñaën töôùi hai laàn. 20 ngaøy sau, anh boû bôùt maùi che ñeå caây quen daàn aùnh saùng töï nhieân, vaø moät thaùng sau, baét ñaàu töôùi phaân thaät loaõng. Giaâm ñuû hai thaùng, anh hì huïc khieâng caây sang nhaø coâ, ñuùng vaøo muøa möa, troàng ngay döôùi cöûa soå phoøng coâ nguû, ñeå saùng saùng, coâ coù theå thaáy caây, nhôù ngöôøi. Töø khi chieát caønh tôùi luùc troàng caây xuoáng ñaát, toång coäng gaàn boán thaùng trôøi, thôøi gian ñuû ñeå loøng ngöôøi caøng luùc caøng meàm ra. Vaäy maø hai naêm sau, ñuùng moàng möôøi thaùng gieâng, coâ môùi leân xe hoa veà vôùi anh, naêm 18 tuoåi, giöõa luùc goác hoaøng mai nôû roä, vaø taùn laù ñaõ coù hình daùng chim loan, chim phöôïng voã caùnh bay leân. Töø ñoù, khu nhaø coå laáy teân laø Mai hoa trang.

Hôn nöûa theá kyû bieàn bieät troâi qua. Cuï nhôù coù laàn ñaõ noùi:

- Baø bieát ñaáy, luùc treû, toâi ñaõ phaûi boû bieát bao coâng söùc môùi ñaùnh ñöôïc goác mai ñem veà. Ngaøy xöa, ñeå caây caû naêm giöõa röøng, chaû ai ñuïng tôùi. Baây giôø neáu coù raøo laïi thì coøn maát caû caây laãn raøo. Neáu caây maát, toâi ñaõ chaúng coù baø, maø chuùng ta cuõng chaúng coù maáy ñöùa lau nhau, ñuùng khoâng?

Cuï baø nhìn cuï oâng, caëp maét giaø vaãn coøn soùt laïi ít nhieàu tình töù.

- Ngöôøi xöa goïi laø duyeân trôøi, vaäy ñoù.

Saùng moàng möôøi thaùng gieâng, luùc naéng ñaõ leân cao, trong vaét, coøn phaûng phaát chuùt heo may laïnh cuûa muøa ñoâng ñoïng laïi, cuï baùc gheá ra coång, gioáng nhö naêm xöa, thô thaån ngoài ñôïi cuï baø töø phieân chôï tænh trôû veà./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  39

Moå  Phaco

Muøa heø naêm roài, toâi coù dòp thaùp tuøng ñoaøn töø thieän tôùi thaêm moät trung taâm khieám thò. Trung taâm coù caây aên traùi, coù boùng maùt, coù hoa caûnh, naèm treân moät khu ñaát khaù roäng ôû ngoaïi thaønh.

Toâi ít ñi ñaây ñoù, neân ñieàu gì ñoái vôùi toâi cuõng laï, töø kieåu chöõ noåi, tôùi caùch hoïc vi tính cuûa ngöôøi khieám thò. Ngay caû nhöõng boâng hoa trong vöôøn, toâi khoâng ngôø nhöõng boâng hoa röïc rôõ laïi do chính tay caùc em vun troàng, noù ñeå laïi aán töôïng töông phaûn giöõa veû ñeïp cuûa maøu saéc vôùi caûnh toái taêm. Ñaëc bieät hôn caû, anh Minh saùng laäp vaø ñieàu haønh trung taâm cuõng laø moät ngöôøi khieám thò ñöùng tuoåi, anh muoán chia seû noãi ñau, cuøng thaønh töïu cuûa mình vôùi nhöõng ngöôøi ñoàng caûnh ngoä.

Trong ñoaøn coù nhieàu aân nhaân, ñeå chaøo möøng vaø ñeå moïi ngöôøi coù theå tröïc tieáp ñaùnh giaù keát quaû ñaït ñöôïc, trung taâm toå chöùc moät buoåi bieåu dieãn aâm nhaïc. Tieát muïc töông ñoái phong phuù. Coù maøn ñoäc taáu luïc huyeàn, ñoäc huyeàn, hoøa taáu, toáp ca vaø ñôn ca. Toâi ñaëc bieät chuù yù moät coâ gaùi khoaûng hai möôi. Luùc böôùc ra, coâ khoâng ñeo kính ñen nhö moät soá baïn. Neáu ñoâi maét khoâng ñuïc nhö ruoät nhaõn, coù theå noù khaù ñeïp, vì ñoù laø kieåu maét boà caâu, ñuoâi daøi. Coâ gaùi ñöôïc giôùi thieäu teân Thanh, ñaõ toát nghieäp phoå thoâng. Tröôùc maët chuùng toâi laø moät hình haøi nhoû beù,  thanh nhaõ, daùng daáp u saàu, hai tay vuïng veà ñan chaët vaøo nhau, ñaàu hôi nghieâng, cuùi xuoáng, ñeå maùi toùc daøi phuû gaàn kín moät beân khuoân maët. Cöû chæ cuûa coâ khaùc haún kieåu caùch cuûa caùc ca só chuyeân nghieäp, ñaùm ca só öa dieãn taû caûm xuùc baèng nhöõng

40  VUÕ LÖU XUAÂN

côn co giaät, ñoäng kinh vaø nhöõng cöû chæ raát kòch. Nhöng khi Thanh caát tieáng haùt “vôùi bao taø aùo xanh ñaây muøa thu...”, toâi baøng hoaøng thaáy moät trôøi caûm xuùc vôõ ra trong nhöõng aâm thanh traøn ngaäp khoâng gian. Ñieàu ñaëc bieät, tieáng haùt cuûa coâ gaùi treû leõ ra phaûi thaät trong, thì ôû ñaây laïi hôi khaøn ñuïc, ngheïn ngaøo, ñoù laø tieáng haùt cuûa nöôùc maét chaûy ngöôïc vaøo tim, noù gôïi moät chuùt aâm höôûng cuûa Phöông Thanh, moät chuùt cuûa Caåm Vaân nhöng meàm hôn, dòu hôn vaø taát nhieân cuõng non hôn veà kyõ thuaät.

Khi Thanh haùt xong, toâi ñaùnh baïo ñöùng leân.

- Thöa coâ Thanh, toâi muoán ñaët moät caâu hoûi, ñöôïc khoâng?

- Vaâng, neáu bieát, em saün saøng traû lôøi.

- Neáu khoâng phaûi laø söï löïa choïn ngaãu nhieân, toâi muoán bieát taïi sao coâ haùt baøi “Taø aùo xanh” cuûa Ñoaøn Chuaån - Töø Linh?

Coâ suy nghó moâng lung:

- Thöïc söï vaán ñeà oâng ñaët ra, em chöa heà nghó tôùi, nhöng coù leõ theá naøy: em bò muø töø khi chöa ñuû trí khoân, sau moät côn beänh. OÂng cuõng bieát trong ngoân ngöõ ngöôøi muø khoâng coù nhöõng töø chæ maøu saéc, vì noù voâ nghóa. Töø ñoù baøi haùt gôïi cho em raát nhieàu toø moø. Em khoâng hieåu giöõa trôøi muøa thu, taø aùo xanh taïo ra aán töôïng gì. Sau nöõa em ñaõ töøng sôø moät chieác laù vaøng, noù ñem laïi caûm giaùc se cöùng, vôõ vuïn, nhöng laïi khoâng theå hình dung ñöôïc veû ñeïp cuûa “laù vaøng töøng caùnh rôi töøng caùnh”. Em chæ linh caûm toaøn caûnh raát thô vaø deã rung ñoäng loøng ngöôøi. Em ñaõ ao öôùc, duø chæ moät laàn, ñöôïc ñaém chìm trong caûnh trôøi thu coù taø aùo xanh vaø coù laù rôi töøng caùnh.

Caû gian phoøng traøn ngaäp khoâng khí yeân laëng xoùt xa. ÔÛ ñôøi coù ngaøn vaïn öôùc mô nhoû beù, ñôn sô raát khoù bieán thaønh söï thaät.

Toâi laïi ñöùng leân:

- Caâu hoûi thöù hai coù veû khieám nhaõ, thieáu teá nhò, tröôùc heát toâi xin coâ thöù loãi. Ngaøy nay ngöôøi ta thöôøng deø daët duøng hai chöõ “khieám thò”, trong khi coâ thaûn nhieân duøng töø “muø”. Theo coâ coù khaùc bieät gì khoâng?

- Caâu hoûi cuûa oâng raát thaúng thaén. Theo em caùi voû boïc ngoân ngöõ duøng ñeå chuyeån taûi moät noäi dung. “Muø” hay “khieám thò” coù khaùc gì nhau, noù cuøng chæ moät ngöôøi maát aùnh saùng,

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  41

khoâng theå nhìn thaáy moïi vaät chung quanh. Chuùng ta loay hoay, baän bòu veà ngoân töø moät caùch voâ ích. Coát loõi vaán ñeà laø thaùi ñoä cuûa ngöôøi saùng maét trong khi giao tieáp vôùi ngöôøi muø. Em ñaùnh giaù thaùi ñoä moät ngöôøi khoâng chæ qua ngoân ngöõ, maø quan troïng hôn, qua gioïng ñieäu.

Caâu traû lôøi phaûng phaát vò cay ñaéng. Ñoù laø suy nghó raát chín cuûa moät coâ gaùi hai möôi. Coù leõ boùng toái ñaõ giuùp ñoâi maét taâm hoàn saùng hôn. Caâu traû lôøi cuõng ñaët cho chuùng toâi nhieàu vaán ñeà ñeå töï hoûi laïi mình, tröôùc heát laø söï chaân thaønh vaø thoùi phoâ tröông, kieåu caùch.

Sau buoåi chieàu hoøa nhaäp, toâi boãng thích khoâng khí ôû trung taâm, coù leõ vì maëc caûm ngoaïi hình. Toâi cao chöa ñaày meùt saùu, vai leäch, ñaëc bieät treân traùn coù moät caùi bôùt tím baàm. Hoài beù soi göông, caùi bôùt to baèng quaû nhaõn, baây giôø lôùn ngang quaû tröùng vòt, chaúng roõ noù coù lan roäng ra khoâng, hay chæ taêng tröôûng cuøng vôùi taàm voùc. Caùi bôùt naèm vaét treân traùn phaûi, keùo daøi xuoáng mí maét, phía giöõa phình ra, chaéc taïi traùn toâi doà. Coù ngöôøi cöôøi baûo troâng noù gioáng traùi tim. Ñieàu khieán toâi khoå taâm hôn heát chính caùi bôùt quaùi aùc ñaõ laøm toâi hoaøn toaøn thaát baïi treân tình tröôøng. Coù coâ noùi thaúng vaøo maët:

- Ngoù caùi bôùt cuûa anh, ñeâm chieâm bao thaáy aùc moäng.

Teù ra noù gôùm ghieác nhö vaäy. May laø caùi bôùt tím, neáu laø bôùt ñen vôùi choøm loâng, chaéc coøn dò hôïm hôn nhieàu. Töø ñoù moãi khi chôït nghó tôùi moät coâ gaùi, toâi laïi töï nhaéc mình:

- Traùn maøy coù caùi bôùt.

Laäp töùc loøng toâi trôû neân nguoäi laïnh. Khoâng hieåu toâi ñaõ ñoïc ôû ñaâu baøi vieát cuûa moät trieát gia Taây phöông, cuõng chaúng nhôù teân gì. Ñaïi khaùi oâng phaân thích “caùi nhìn”. Coù nhöõng “caùi nhìn” keû caû, laïnh luøng, taøn nhaãn, mieät thò khieán ñoái töôïng bò toån thöông. “Caùi nhìn” cuûa tha nhaân huûy dieät, ñoát chaùy chuùng ta, muoán bieán chuùng ta thaønh soá khoâng, thaønh hö voâ. Phaân tích coù veû cöïc ñoan, quaù toái, nhöng cuõng ñuùng phaàn naøo. Theá giôùi ngöôøi saùng coù quaù nhieàu raøo caûn khaéc nghieät, tröôøng hôïp toâi laø moät minh chöùng. Toâi coù caùi bôùt tím baàm treân traùn, neân khoâng ñuû tö caùch tham döï moät soá cuoäc chôi. Trong theá giôùi

42  VUÕ LÖU XUAÂN

khieám thò, toâi tìm ñöôïc moät khoâng gian ñeå aån thaân, moät caûm giaùc an toaøn. ÔÛ ñaây khoâng coù nhöõng “caùi nhìn”.

Töø ñoù toâi kieám côù ñeán trung taâm nhieàu laàn, toâi cuõng giuùp caùc em vaøi vieäc laët vaët beân ngoaøi.

Luùc ñaàu thaáy toâi soát saéng, anh Minh coù veû thaän troïng, doø xeùt, khoâng phaûi baèng maét, maø baèng tai, ñuùng hôn baèng moät thöù giaùc quan naøo ñoù maø ngöôøi saùng maét khoâng coù. Moät laàn toâi ñaõ noùi thaúng vôùi anh:

- Toâi coù dò taät treân maët, moät caùi bôùt lôùn, tím baàm.

Anh suy nghó moät luùc roài gaät guø.

- Toâi hieåu.

Töø ñoù anh ñoái xöû vôùi toâi soøng phaúng, chan hoøa. Anh baûo toâi:

- Veà tuoåi taùc, chæ caàn nghe gioïng noùi cuõng ñuû bieát anh ít tuoåi hôn toâi. Toâi muoán goïi anh baèng chuù, ñöôïc khoâng?

- Taát nhieân, coù leõ anh lôùn hôn em gaàn hai con giaùp. Em voán gheùt thoùi kieåu caùch, maøu meø, raøo ñoùn.

Toâi hoûi tieáp:

- Vaäy em coù theå ñeán ñaây haøng ngaøy ñöôïc khoâng?

- Coù heà gì. Nhöng chuù phaûi löu yù moät ñieàu : khoâng theå gaây theâm baát haïnh cho nhöõng ngöôøi voán ñaõ thieáu may maén, ôû ñaây khoâng nhöõng anh chòu traùch nhieäm veà maët vaät chaát, maø coøn chòu traùch nhieäm veà ñôøi soáng tinh thaàn.

Toâi vaén taét:

- Em hieåu.

Ñoù laø giao öôùc giöõa nhöõng ngöôøi ñaøn oâng.

ÔÛ trung taâm, nhieàu vieäc caùc em töï giaûi quyeát laáy, nhöng cuõng coù moät soá nhu caàu caàn ñeán nhöõng ngöôøi saùng maét, toâi luoân ñöùng caïnh caùc em trong tröôøng hôïp naøy, noù taïo ra nieàm vui. Toâi laø ngöôøi baïn, khoâng phaûi aân nhaân. Toâi gheùt töø “aân nhaân”, ôû ñoù coù khoaûng caùch, noù gôïi maëc caûm keùm coûi nôi ngöôøi nhaän, nhö theå hoï phaûi döïa vaøo keû khaùc ñeå soáng qua ngaøy. Toâi cuõng gheùt hai chöõ “töø thieän” noù coù veû keânh kieäu, phoâ tröông. Neáu coi vieäc ñoùng goùp coâng söùc chæ laø boån phaän ñoái vôùi nhöõng ai keùm may maén hôn mình, thì khoâng coù khaùi nieäm ban ôn vaø chòu ôn.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  43

Daàn daàn toâi trôû thaønh ngöôøi thaân cuûa haàu heát caùc em. Con soá thaønh vieân leân tôùi gaàn naêm möôi. Coù em hoïc chöõ, coù em hoïc ngheà. Ñaùm hoïc chöõ cuõng ñuû moïi trình ñoä, lôùp moät, lôùp hai coù maø ñaïi hoïc cuõng coù. Toâi voán laø giaùo vieân vaên, nhöng ôû ñaây toâi khoâng phaûi giaùo vieân chính thöùc, chính nhôø vò trí khoâng roõ raøng maø chuùng toâi deã gaàn guõi nhau hôn. quan heä ñoâi beân gioáng nhö anh em, beø baïn, khoâng phaûi thaày troø. Caû caùch xöng hoâ cuõng vaäy.

Caùc em lôùp lôùn thích nghe toâi noùi veà vaên hoïc laõng maïn. ÔÛ ñoù coù nhöõng khu vöïc caùc em chöa heà bieát tôùi, coù leõ khoâng bao giôø ñöôïc bieát tôùi vôùi tö caùch moät ngöôøi trong cuoäc. Caùc em nhö keû ñöùng ngoaøi cöûa nhìn vaøo, khao khaùt. Ñoái vôùi ngöôøi khieám thò, khoâng gian cuûa vaên chöông laõng maïn chæ laø theá giôùi moäng töôûng, phi hieän thöïc. Ñieàu ñoù laøm toâi caûm thaáy xoùt xa. Tröôùc maét chuùng ta, coù nhöõng con ngöôøi ñaõ bò töôùc maát moät nöûa cuoäc ñôøi.

Trong nhöõng ngaøy naøy, toâi coù nhieàu dòp tieáp xuùc vôùi Thanh. Luùc ñaõ thaân, moät hoâm Thanh hoûi:

- Anh laø ngöôøi luïc vaán em trong buoåi bieåu dieãn phaûi khoâng?

Toâi cöôøi khoâng traû lôøi.

- Em run muoán cheát. Nhöng neáu gioïng hoûi cuûa anh khaùc ñi, em ñaõ khoâng traû lôøi.

- Em bieát khoâng, chính caùch traû lôøi laøm anh chuù yù tôùi em raát nhieàu. Neáu caùc coâ thí sinh hoa haäu coù ñöôïc phaân nöûa ngoân ngöõ cuûa em, khaùn giaû seõ ñôõ khoå bieát maáy.

Thanh hay hoûi han chuyeän naøy, chuyeän noï. Coâ chôø ñôïi caâu traû lôøi ñeå tìm gaëp moät chaân trôøi môùi. Moät buoåi chieàu thô thaån trong vöôøn hoa, Thanh chôït quay qua toâi.

- Anh coù thích hoa ngoïc lan khoâng? Höông thôm ngoïc lan laøm em ngaây ngaát, nhöng naêm ngoùn tay em chöa caûm nhaän ñöôïc heát veû ñeïp cuûa noù. Hình nhö moät taâm hoàn ñeïp chæ toàn taïi trong moät theå xaùc toaøn veïn?

Ñaïi khaùi phaàn ñeàu caâu hoûi thöôøng chæ laø caùi côù, ñeå ñi vaøo moät chuû ñeà naøo ñoù trong cuoäc ñôøi. Toâi choïn caùch traû lôøi ñi thaúng vaøo chuû ñeà.

44  VUÕ LÖU XUAÂN

- Anh laïi nghó khaùc, con ngöôøi voán baát tuùc, thöôøng thì chuùng ta ñöôïc phaàn noï laïi hoûng phaàn kia, bôûi vaäy coù nhöõng myõ nhaân loøng chæ laø khoaûng troáng voâ phöông laáp ñaày, traùi laïi coù nhieàu boä oùc thoâng minh, nhieàu taám loøng nhaân haäu aån kín trong moät theå xaùc ñaày khuyeát taät. Ñoù laø luaät buø tröø.

ÔÛ Thanh, “phaàn ñöôïc” chính laø moät taâm hoàn phong phuù, beùn nhaïy, luoân roäng môû, ñoùn nhaän, ñeå töï laøm giaøu.

Buoåi chieàu thö giaõn, Thanh hay haùt cho moïi ngöôøi nghe. Coù laàn toâi hoûi:

- Em coù thích baøi “Bieät ly” cuûa Doaõn Maãn khoâng?

- Em raát thích nghe, nhöng khoâng bao giôø haùt. Moät ngöôøi muø nhö em coù gaëp gôõ ñaâu maø noùi bieät ly.

Toâi ngaäp ngöøng:

- Coù ñoù, theá naøo em cuõng gaëp maø.

- Ñaõ ñöôïc gaëp, em caøng khoâng muoán haùt baøi “Bieät ly”.

Khoâng hieåu sao nhöõng laàn tieáp xuùc aáy, ñoâi khi raát ngaén nguûi, cöù quanh quaån trong ñaàu oùc toâi. Toâi nhôù töøng chi tieát nhoû, töøng caâu noùi, cöû chæ. Toâi saép xeáp, coá gaùn cho noù moät yù nghóa. Ba möôi khoâng coøn laø tuoåi moäng mô. Vaäy toâi laø ai trong theá giôùi naøy? Theá giôùi cuûa ngöôøi saùng vaø theá giôùi ngöôøi muø? Coù ñieàu laàn naøy toâi khoâng caàn phaûi töï nhaéc mình:

- Traùn maøy coù caùi bôùt.

Anh Minh raát tinh teá. Moät buoåi chieàu ngoài taâm söï, anh hoûi thaúng toâi:

- Anh hoûi chuù, raát thaønh thaät, chuù coù gì cho Thanh?

- Anh muoán hoûi veà phöông dieän naøo? Nhaø laàu, xe hôi, hay ñòa vò xaõ hoäi?

- Nhöõng thöù ñoù boïn anh khoâng caàn.

- Caùi em thaät söï coù laø ñoâi tay vaø moät traùi tim.

Anh gaät guø:

- Ñöôïc.

Toâi tieáp:

- Coù moät caâu anh noùi, em luoân luoân ghi nhôù: “khoâng theå gaây theâm baát haïnh cho nhöõng ngöôøi voán ñaõ thieáu may maén”.

Anh cöôøi, hoaøn toaøn thö giaõn.

- Anh yeân taâm.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  45

- Anh yeân taâm phaàn anh, coøn em khoâng yeân taâm.

- Sao vaäy?

Toâi khoâng traû lôøi. Anh laïi cöôøi.

- Anh hieåu, chuù caàn thôøi gian, Thanh noù raát nhaïy caûm.

Thôøi gian laø moät chieàu thöù baûy. Hoâm aáy coù oâng khaùch Vieät kieàu tôùi vieáng trung taâm. Sau khi tham quan, oâng toû veû haøi loøng veà nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït, ñaëc bieät laø cuoäc soáng tinh thaàn cuûa caùc hoïc vieân. Tröôùc luùc ra veà, oâng naùn laïi ít phuùt trong vaên phoøng, luùc aáy toâi cuõng coù maët. OÂng khaùch coù veû mô maøng:

- Toâi mô öôùc moät xaõ hoäi trong ñoù taát caû beänh taät ñeàu ñöôïc chöõa trò mieãn phí, moïi ngöôøi khuyeát taät xöùng ñaùng ñöôïc ñeàn buø, vì thaønh töïu y hoïc laø taøi saûn chung cuûa nhaân loaïi. Hieän taïi öôùc mô aáy xa vôøi. Vaán ñeà chính, toâi ñònh taøi trôï chi phí cho trung taâm hai ca moå Phaco. Khaû naêng cuûa toâi cuõng chæ coù vaäy.  OÂng choïn ngöôøi ñi.

Trong luùc anh Minh chöa traû lôøi, oâng khaùch tieáp:

- Toâi löu yù oâng, moå Phaco laø thay nhaõn caàu ñuïc baèng moät nhaõn caàu nhaân taïo trong suoát. Bôûi vaäy, neáu khieám thò vì nguyeân nhaân khaùc nhö toån thöông voõng maïc hay roái loaïn thaàn kinh thò giaùc, thì khoâng theå aùp duïng phöông phaùp naøy. Xin loãi oâng, toâi hoûi thaúng, oâng bò muø töø naêm naøo hay baåm sinh?

- Naêm leân taùm, luùc ôû queâ, toâi bò ñaäu muøa, soáng ñöôïc laø may. Maáy chuïc naêm nay y hoïc ñaõ chaën ñöùng ñöôïc tai hoïa naøy, nhöng haäu quaû cuûa noù vaãn coøn toàn taïi, toâi roã hoa vaø ñuïc nhaõn caàu, hôn boán möôi naêm maát aùnh saùng.

- Nhö vaäy, toâi ñeà nghò moät suaát daønh cho oâng, vì oâng laø ngöôøi trung taâm raát caàn. Tuy nhieân phaûi xeùt nghieäm tröôùc ñaõ. Cuõng caàn phaûi noùi tröôùc, cô may raát nhoû.

OÂng khaùch vaø toâi ñeàu noùng loøng chôø caâu traû lôøi. Anh coù veû suy nghó moâng lung.

- Toâi chaáp nhaän, nhöng xin hoûi, toâi ñieàu khieån trung taâm coù keát quaû khoâng?

- Toâi khoâng nònh, duø khieám thò, phöông phaùp toå chöùc cuûa oâng raát khoa hoïc vaø hieäu quaû.

46  VUÕ LÖU XUAÂN

Anh noùi thaät nhanh:

- Nhö vaäy trong trung taâm coøn nhieàu ngöôøi caàn aùnh saùng hôn toâi. Gaàn naêm möôi em hieän soáng ôû ñaây, hôn möôøi em maéc chöùng ñuïc nhaõn caàu. Toâi seõ chæ ñònh hai em neáu ñöôïc pheùp löïa choïn.

- Ai vaäy?

- Moät laø Thanh, noù chuaån bò vaøo ñaïi hoïc, muø naêm ba tuoåi. Noù môùi lôùn, aùnh saùng giuùp noù nhìn thaät roõ haïnh phuùc ñang ñeán gaàn. Ñöùa thöù hai laø thaèng Toaøn, möôøi hai tuoåi, raát thoâng minh, hieáu hoïc, aùnh saùng giuùp noù phaùt trieån toaøn dieän, noù laø nhaân taøi neáu ñöôïc vun ñaép. Lôùn leân noù seõ tìm ra phöông phaùp toát hôn vaø reû hôn moå Phaco. Toâi chôø chính tay noù moå.

Gioïng noùi cuûa anh chaéc nòch, nhö moät lôøi khaúng ñònh töông lai taát yeáu, ñoù laø nieàm tin vaøo cuoäc soáng, raát caàn.

- Toâi ñaõ choïn roài, xin oâng ghi hoä. Nguyeãn Thaønh Toaøn, möôøi hai tuoåi vaø Nguyeãn Thò Xuaân Thanh, möôøi chín tuoåi. Moïi chi tieát caàn thieát, chuùng toâi seõ cung caáp theâm.

Toâi baøng hoaøng tröôùc quyeát ñònh cuûa anh. Ñoù laø moät söï hy sinh. Khaùch veà, toâi chaïy voäi ñi kieám thaèng Toaøn vaø Thanh.

- Caùc em saép ñöôïc moå Phaco.

- Töùc laø sao?

Toâi coá tìm caùch giaûi thích thaät deã hieåu:

- Moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây chöùng khieám thò laø ñuïc nhaõn caàu, aùnh saùng khoâng theå xuyeân qua ñeå hoäi tuï treân voõng maïc. Vaøo nhöõng naêm naêm möôi theá kyû naøy, ngöôøi ta ñaõ raïch caùi bao ñöïng nhaõn caàu theo ñöôøng vieàn troøng ñen, ñeå gaép boû nhaõn caàu caûn saùng. Beänh nhaân ñöôïc ñeo moät caëp kính caän raát daøy, thöôøng treân möôøi ñoä, nhôø ñoù coù theå thaáy moïi vaät chung quanh. Tieán boä hôn, ngöôøi ta thay nhaõn caàu ñuïc baèng nhaõn caàu nhaân taïo trong suoát, ñoù laø moät kieåu thaáu kính hoäi tuï coù kích côõ vöøa baèng nhaõn caàu, sau ñoù khaâu laïi. Tröôøng hôïp naøy beänh nhaân phaûi tieâm thuoác teâ raát ñau vaø laâu khoûi. Moå Phaco laø moät böôùc tieán môùi. Thay vì raïch moät ñöôøng daøi ñeå gaép nhaõn caàu ñuïc ra, ngöôøi ta bieán nhaõn caàu thaønh theå loûng, huùt ra ñöôïc, coøn nhaõn caàu nhaân taïo baèng chaát deûo coù theå cuoán laïi, khi nheùt vaøo bao maét noù töï ñoäng bung ra, bôûi theá veát moå raát ngaén,

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  47

khoâng caàn khaâu, khoûi caàn tieâm thuoác teâ, chæ caàn nhoû vaøi gioït cuõng ñuû.

Luùc naõy coù oâng khaùch chòu taøi trôï cho chuùng ta hai ca moå, anh Minh choïn hai em, hai em seõ ñöôïc moå Phaco, coù möøng khoâng?

Nghe xong Thanh nhaûy caång leân, coâ queân mình bò khieám thò. Coøn thaèng Toaøn, ñöùa beù möôøi hai tuoåi, noù giaáu kín söï vui möøng trong veû traàm tö raát ngöôøi lôùn, nieàm vui ñeán vôùi noù quaù ñoät ngoät, noù laåm baåm:

- Moå Phaco, moå Phaco.

Roài ñöùng leân, laàn moø böôùc ñi.

Coøn toâi vôùi Thanh, tình caûm cuûa toâi raát loän xoän, nöûa möøng, nöûa lo. Thanh seõ thaáy aùnh saùng, seõ thaáy veû ñeïp hö huyeãn cuûa taø aùo xanh giöõa trôøi muøa thu, ñoàng thôøi cuõng thaáy khuoân maët toâi, khuoân maët coù caùi bôùt tím baàm. Tieáng noùi cuûa Thanh laøm toâi giaät mình:

- Anh nghó gì maø thöø ngöôøi ra theá? Anh khoâng möøng cho Thanh sao?

- Treân traùn anh coù caùi bôùt.

Ñuùng laø caâu traû lôøi chaúng ñaâu vaøo ñaâu. Toâi caàm tay Thanh ñaët leân traùn.

- Em sôø thöû ñi.

- Em coù thaáy gì ñaâu.

Baøn tay Thanh laàn xuoáng khuoân maët toâi, thaät ra caùi bôùt thaám saâu vaøo da.

- Noù to baèng quaû tröùng vòt, raát dò hôïm, coù ngöôøi baûo noù nhang nhaùc gioáng hình traùi tim.

Thanh cöôøi:

- Theá laø anh coù hai traùi tim, moät traùi trong ngöïc, moät traùi treân ñaàu.

Coù leõ ñuùng, traùi tim treân ñaàu thöôøng xuyeân tranh chaáp vôùi khoái oùc, bieán toâi thaønh keû hoà ñoà.

- Ngöôøi ta baûo traùi tim ñaøn oâng coù baûy ngaên, moãi ngaên daønh cho moät coâ. Anh coù hai traùi tim, vò chi laø möôøi boán ngaên, söôùng nhaát anh roài.

- Khoâng ñuùng ñaâu, traùi tim treân ñaàu chung cho baù taùnh,

48  VUÕ LÖU XUAÂN

coøn traùi tim trong ngöïc daønh rieâng cho moät ngöôøi con gaùi.

Lôøi noùi thoát ra, khoâng theå nuoát laïi, ñaây laø laàn ñaàu tieân toâi baïo gan, baïo phoåi. Thanh hoûi:

- Ai vaäy?

Thanh nhìn thaúng vaøo maët toâi, chôø ñôïi. Khoâng phaûi, coâ khoâng nhìn, coâ laéng nghe toâi noùi, vaäy maø toâi chæ traû lôøi raát vu vô:

- Roài mai em seõ hieåu.

Toâi töï nhuû coøn chôø tôùi bao giôø, khoâng noùi lieàn, tôùi luùc Thanh saùng maét, coù theå toâi khoâng ñuû can ñaûm noùi nöõa, Thanh seõ thaáy caùi bôùt dò hôïm treân traùn. Nhöng veû khaån thieát cuûa Thanh laøm toâi luoáng cuoáng, cuoái cuøng toâi vaãn khoâng noùi roõ.

Boãng Thanh naém chaët tay toâi, kheõ laéc.

- Noùi ñi anh, ai vaäy?

Laàn ñaàu tieân Thanh toû ra maïnh daïn, coù leõ vieãn aûnh moät ngaøy mai ñöôïc thaáy aùnh saùng ñaõ ñaùnh tan moïi maëc caûm. Coâ thaáy mình bình ñaúng vôùi moïi ngöôøi. bình ñaúng khi ñoái maët vôùi moät thöù quyeàn chính ñaùng: quyeàn yeâu thöông. Toâi noùi raát nhoû:

- Neáu anh khoâng noùi, lieäu em coù hieåu khoâng?

- Em hieåu, nhöng em vaãn muoán nghe chính mieäng anh noùi. Boïn con gaùi raát vôù vaån, nhieàu khi muoán nghe laäp ñi laäp laïi moät caâu noùi ñeán nghìn laàn.

Toâi ñaët tay Thanh leân ngöïc mình.

- Em coù nghe thaáy gì khoâng?

- Tieáng tim anh ñaäp cuoáng quyùt.

- Noù ñang coá noùi thaät nhanh ñeå baét kòp caûm xuùc. Noù noùi hoä anh roài ñoù. Noù laäp ñi laäp laïi nghìn laàn moät caâu.

Thanh guïc ñaàu vaøo ngöïc toâi. Laàn ñaàu tieân coù ngöôøi con gaùi guïc ñaàu vaøo ngöïc toâi. Toâi vuïng veà, raát vuïng veà taän höôûng caûm giaùc eâm aùi, bay boång. Toâi laäp laïi moät caùch voâ thöùc:

- Treân traùn anh coù caùi bôùt tím baàm.

- Anh coù hai traùi tim, neân raát nhaân haäu.

Laàn ñaàu tieân toâi ñöôïc nghe lôøi khen töø cöûa mieäng moät ngöôøi con gaùi. Naêm nay toâi ñaõ gaàn ba möôi, vaäy maø nhieàu ñieàu môùi caûm nhaän laàn ñaàu.

Thanh tieáp:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  49

- Coøn chuùng mình toång coäng coù ba traùi tim, neáu hai traùi caõi nhau, traùi thöù ba ñöùng ra giaûi hoøa, nhö vaäy suoát ñôøi chuùng mình seõ khoâng giaän hôøn nhau, ñuùng khoâng?

- Ñuùng, suoát ñôøi anh seõ khoâng giaän hôøn em.

Tröôùc khi chia tay, moät yù nghó thoaùng trong oùc.

- Hoâm nay töï nhieân anh muoán nghe baøi “Bieät ly”, anh muoán thaät ñoù.

- Khoâng bao giôø.

- Em haùt thöû moät laàn, anh muoán nghe thaät ñoù.

- Khoâng, em khoâng haùt, khoâng bao giôø haùt.

Toâi nghó tôùi aùnh saùng, tôùi caùi bôùt. Toâi ñöùng daäy, boû ñi.

Veà nhaø, buoåi toái toâi ngoài vaøo baøn vieát, toâi coù thoùi quen toái toái vieát hai, ba trang, khoâng phaûi nhaät kyù, cuõng khoâng phaûi tieåu thuyeát. Toâi ghi nhanh nhöõng caûm xuùc, nhöõng bieán coá, nhöõng ñieàu maét thaáy, tai nghe, ñeå mai kia khi ñaõ chín hôn toâi seõ laáy ñoù laøm taøi lieäu saùng taùc. Thöïc ra, toâi cuõng coù vieát moät soá truyeän ngaén göûi ñi, nhöng chaúng baùo naøo chòu ñaêng, toâi böïc töùc ñoå cho naïn beø caùnh vaø thoùi ñoá kî. Baây giôø toâi tìm ñöôïc nguyeân nhaân khaùc: toâi coù traùi tim treân ñaàu, neân moïi yù töôûng raát loän xoän, hoà ñoà. Hôn nöõa, trong xaõ hoäi hieän ñaïi, boä oùc vôùi nhieàu cuoän chaát xaùm cuõng ñuû roài, coøn traùi tim bieát rung ñoäng chæ laø moùn trang söùc phuø phieám, voâ boå, huoáng hoà toâi coù hai traùi tim.

Ngoài ôû baøn, toâi naën oùc coá tìm ñoaïn keát cho caâu chuyeän tình cuûa anh chaøng tuoåi ba möôi coù caùi bôùt dò hôïm treân traùn vaø thieáu nöõ khieám thò saép ñöôïc moå Phaco. Toâi thích nhöõng keát thuùc coù haäu, cho duø noù chaân chaát nhö kieåu Luïc Vaân Tieân vôùi Kieàu Nguyeät Nga. Ñoái vôùi con ngöôøi trieàn mieân thaát baïi, keát thuùc coù haäu döôøng nhö chæ toàn taïi trong mô, cuøng laém trong vaên hoïc. Vaên hoïc coù khaû naêng giaûi toûa aån öùc. Caâu chuyeän neân keát thuùc theá naøo cho coù haäu, laïi vöøa hôïp lyù, hôïp tình. Lyù – tình, lyù – tình, traùi tim treân ñaàu vaø khoái oùc laïi baét ñaàu xung ñoät vôùi nhau. Toâi phaùc thaûo treân trang giaáy caùi khung, ñeå veà sau trieån khai chi tieát.

- “Vöøa saùng maét, coâ gaùi X ñaõ thaáy caùi bôùt treân traùn anh  chaøng Y, troâng noù töùc cöôøi, nhöng coâ vaãn yeâu Y tha thieát, ñoù laø

50  VUÕ LÖU XUAÂN

tình yeâu ñaàu ñôøi. Sau thôøi gian hoäi nhaäp vaøo cuoäc soáng bình thöôøng, gioïng haùt möôït maø cuûa X thu huùt söï chuù yù cuûa T, moät oâng baàu coù theá löïc. Töø ñoù, ñeâm ñeâm coâ caép tay anh chaøng bôùt tím ñi khaép caùc saøn dieãn.”

Khoâng ñöôïc, coù leõ neân ñeå chaøng Y ñeâm ñeâm ngoài ñôïi ôû nhaø, nhö theá hôïp lyù hôn maø vaãn tình töù. Toâi gaïch bôùt caâu cuoái.

- “Gioïng haùt möôït maø cuûa X thu huùt söï chuù yù cuûa T, moät oâng baàu coù theá löïc. Töø ñoù coâ lao vaøo söùc huùt cuûa aùnh ñeøn saân khaáu ñaày baát traéc. Chính luùc coâ baét ñaàu chao ñaûo, ñöùa con ñaàu loøng cuûa hoï ñònh hình, ñöùa con ñaùnh thöùc thieân chöùc laøm meï. X trôû veà trong voøng tay bao dung cuûa Y”.

Khoâng ñöôïc, keát luaän coù haäu nhöng göôïng eùp. Neáu khoâng coù con, moái tình cuûa hoï seõ ra sao. Toâi gaïch cheùo ñoaïn sau, roài coá phaùc thaûo moät giaûi phaùp khaùc.

- “Gioïng ca möôït maø cuûa X thu huùt söï chuù yù cuûa T, moät oâng baàu coù theá löïc. Töø ñoù, coâ lao vaøo söùc huùt cuûa tieàn taøi, danh voïng nhö moät thöù thieâu thaân. Coâ trôû thaønh thaàn töôïng cuûa giôùi treû nhôø tieáng haùt möôït maø, nhôø quaù khöù khaùc thöôøng, ñaëc bieät nhôø söï laêng xeâ cuûa oâng baàu laém möu ma chöôùc quyû. Roài nhöõng buoåi bieåu dieãn ñeán khuya, nhöõng ly röôïu, nhöõng ñieáu thuoác ñeå laøm dòu bôùt noãi caêng thaúng, nhoïc nhaèn. Cuoái cuøng moïi vaàng haøo quang ñeàu coù caùi giaù phaûi traû...”

Vieát tôùi ñaây toâi nhaän thaáy caâu chuyeän ñaõ bò ñaåy ñi quaù xa, raát khoù tìm moät con ñöôøng cho X quay veà, ñeå keát thuùc coù haäu. Ñöôïc, coù roài, toâi vieát tieáp.

- “Cuoái cuøng trong moät cuoäc xeùt nghieäm, X bò HIV döông tính. Moïi ngöôøi quay löng laïi vôùi coâ, tröôùc heát laø caùc oâng baàu. Theâm vaøo ñoù, nhöõng baøi baùo ñaày aùc yù cuûa vaøi tay kyù giaû ñaõ töøng boác coâ leân taän maây xanh, nhöõng tay kyù giaû coi söï giaät gaân cuûa coät baùo naëng hôn tình ngöôøi, taát caû tieáp tay xuùi giuïc ngöôøi aùi moä töø boû coâ. Coâ ñaäp phaù, tuyeät voïng. Trong moät laàn lang thang döôùi côn möa cuoái naêm, X voâ tình gaëp laïi Y, anh chaøng coù caùi bôùt treân ñaàu ñeâm ñeâm vaãn ngoài ñôïi coâ veà. Cuoái cuøng trong theá gian chæ coù moät voøng tay aám aùp duy nhaát xieát chaët coâ vaøo loøng”.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  51

Khoâng ñöôïc, keát coù haäu, öôùt aùt, nhöng laïi quaù kòch, gioáng nhö vôû caûi löông cuûa moät soaïn giaû öa troø chôi muøi maãn. Treân heát, ñoù laø söï xuùc phaïm naëng neà ñoái vôùi ngöôøi con gaùi dòu daøng, thuaàn khieát nhö Thanh.

Toâi voø naùt trang giaáy, vöùt vaøo soït raùc.

Khoâng ñöôïc, khoâng ñöôïc, giaûi phaùp naøo cuõng khoâng ñöôïc. Traùi tim treân ñaàu raát phieàn, chæ muoán daãm chaân khoái oùc, ñeå laøm nhöõng vieäc dôû hôi. Taát nhieân vaãn coøn moät keát thuùc khaùc, vöøa coù haäu, vöøa hôïp lyù hôïp tình, nhöng ñeâm nay toâi chöa theå nghó ra. Keát thuùc naøo cho moät cuoäc tình.

Toâi naén noùt vieát haøng chöõ lôùn giöõa trang giaáy:

“Thanh saép ñöôïc moå Phaco”./

52  VUÕ LÖU XUAÂN

TREÂN CAÀU NHÌN LAÏI

Loay hoay beân caïnh naám moà xanh coû, coù khuùc goã khaéc ngueäch ngoaïc teân moät ngöôøi con gaùi, laõo giaø coá traûi thaúng tôø baùo cuõ treân maët ñaát maáp moâ. Laõo moùc trong tuùi vaûi ñeo caïnh söôøn, laáy ra chai röôïu, ly xaây chöøng vaø moät quaû xoaøi xanh.

- Naøy caäu! Uoáng ñi, phaûi uoáng say tôùi möùc coù theå nhìn ngöôøi hoùa ma, nhìn ma hoùa ngöôøi.

- Baùc noùi chi laï vaäy? ÖØ, maø ñuùng thaät. Neáu coù theå nhìn ma hoùa ngöôøi thì hay bieát maáy.

- Chöù sao – Laõo cöôøi tinh quaùi – Toâi bieát caäu ñang chôø moät boùng ma töø coõi u minh.

- Sao baùc bieát?

- Toâi ñaõ ngoài ñaây ñôïi caäu töø saùng ñeán giôø.

Caâu traû lôøi coù veû khoâng ñaâu vaøo ñaâu. Gaõ thanh nieân ngô ngaùc.

- Ñôïi chaùu? Maø chi vaäy?

- Ñôïi caäu, chöù coøn ai. Ñuùng ngaøy con beù maát, thaät deã nhôù, raèm thaùng 7 aâm lòch, naêm naøo toâi cuõng veà ñaây thaép cho noù neùn nhang vaø hoûi noù moät caâu: “Coõi ñôøi meânh moâng, boá con ta, laáy ñaâu laøm choán ñi veà?” Noù khoâng traû lôøi, tính noù voán vaäy maø.

- Teù ra baùc laø ngöôøi ñaõ caém nhaùnh ngoïc lan treân moä.

- Chöù coøn ai nöõa. Maáy naêm tröôùc toâi luoân laø keû ñeán sau. Moãi khi tôùi, toâi ñeàu thaáy treân moä ba ñoùa ngoïc lan ñaët treân taám giaáy hoïc troø. Ngoïc lan, noù thích ngoïc lan laém maø.

Laõo chôït hoûi:

- Sao naêm nay caäu treã vaäy? Saép toái roài.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ  53

- Kieám toaùt moà hoâi môùi ñöôïc chuùt loä phí, may maø coøn kòp.

Laõo giaø luïc trong tuùi vaûi, laáy ra moät goùi nhoû.

- Coù phaûi cuûa caäu khoâng?

Gaõ thanh nieân söõng sôø. Ñoù cuõng laø ba ñoùa ngoïc lan, nhöng heùo quaét, bieán daïng, goùi trong taám giaáy hoïc troø nhaøu naùt. Nhöõng caùnh hoa traéng nuoát ngaøy naøo nay ñaõ vaøng uùa, quaét queo. Laõo nhìn chaèm chaëp, laäp laïi:

- Coù phaûi cuûa caäu khoâng?

Gaõ thanh nieân chöa heát baøng hoaøng, gaõ run tay böng ly röôïu noác caïn moät hôi. Laõo giaø cöôøi.

- Ñöôïc, ñaõ theá hoâm nay khoâng say khoâng veà, khoán noãi ñaõ say laøm sao veà ñöôïc, maø veà ñaâu?

Laõo voã vai gaõ thanh nieân roài chæ ra meù bôø soâng.

- Ñoù laø caàu Naïi Haø. Goø ñaát cao phía phaûi laø Uoång Töû Thaønh, cöûa daãn vaøo ñòa nguïc. Loái moøn phía traùi laø con ñöôøng hoàn ma phaûi qua ñeå ñi ñaàu thai.

- Ai baûo baùc ñaáy laø soâng Naïi Haø?

- OÂi chaøo! Soâng Naïi Haø nghe ñaâu ôû maõi beân Taøu, nhöng toâi vaãn thích coi ñaây laø soâng Naïi Haø, coù cheát ai. Hay laø uoáng döùt cöõ röôïu, ta qua ñoù coi chôi moät chuyeán.

Laõo leø nheø, coù veû chöa uoáng ñaõ say:

- “Caàu Naïi Haø keû tröôùc ngöôøi sau”. Roài tôùi phieân toâi, roài tôùi phieân caäu. Naøy.

- Gì baùc?

- Boán naêm roài, hình nhö con beù vaãn chöa vöôït heát caây caàu. Haèng naêm, ñuùng ngaøy naøy, luùc traêng leân, toâi möôøng töôïng thaáy boùng noù laõng ñaõng, quanh quaát, ñöùng treân caàu nhìn laïi.

- Thaät khoâng baùc? Sao coâ ta cöù duøng daèng, chöa chòu ñi ñaàu thai baùc nhæ?

- OÂi chaøo! Chuyeän coõi u minh naøo ai bieát roõ, coù theå vì noù coøn löu luyeán coõi ñôøi, maø cuõng coù theå taïi toâi hoa maét cuõng neân.

Gaõ thanh nieân chôït ngoù söõng laõo giaø.

- Maø baùc laø ai vaäy?

- Toâi haû? Tröôùc kia toâi laø gaõ cai nguïc. Veà giaø, ñöôïc chuyeån qua traïi nöõ. Toâi gaëp con beù ôû ñoù. Con beù laï thaät, caû ngaøy cöù

54  VUÕ LÖU XUAÂN

thaãn thôø nhö ñöùa moäng du.

Gaõ giuïc.

- Baùc noùi roõ hôn ñi.

- Ngoaøi giôø lao ñoäng, luùc raûnh, noù cöù quanh quaån beân goác ngoïc lan. Nhieàu laàn toâi gôïi chuyeän, noù chæ aàm ôø, noùi laûng. Baây giôø toâi hieåu roài.

Join now!

Gaõ thanh nieân ñaàu cuùi thaáp, ngaäm nguøi. Laõo giaø tieáp.

- Toâi ñaõ quan saùt noù haøng giôø. Beân khoùm ngoïc lan cao hôn ñaàu ngöôøi, noù khoâng coøn laø coâ gaùi giang hoà ghieàn ma tuyù, maø laø moät thieáu nöõ môùi lôùn, trong saùng, thanh khieát. Moãi laàn gaëp ñoùa ngoïc lan chôùm nôû, maét noù saùng leân, long lanh.

Gaõ thanh nieân thôû daøi, uoáng lieàn ba ly röôïu. Gioïng laõo giaø chuøng xuoáng, döùt quaõng:

- Caøng luùc noù caøng gaày ñi, xanh xao, laåy baåy, heát ho laïi soát, heát soát laïi ho. Noù ...

This is a preview of the whole essay