R = V
I
Offer
Bydd angen y holl offer fel y welir isod I gyflawni’r cylched a wedyn setio’r offer lan I gael gylched fel y weler isod :-
o Cell
o Amedr
o Foltmedr
o Gwrthydd newidol
o Gwifrau
o Clips Crocodeile (defnyddiai I cysylltu’r gwifrau)
o Gwifren 80cm (Y gwrthydd)
o Swits
Dull- Byddaf yn setio lan y cylched fel gwelir isod gyda’r foltmedr yn baralel I’r gwrthydd a defnyddio’r clips crocodile I gysylltu’r gwifren I’r cylched. Yna;
o Gosod hyn ‘l’ ar 20cm
o Cam swits, confod I gwerthoedd ‘v’ ac ‘i’ a’r voltmedr a’r amedr
o Agos y swits, ac newid yr hyd I 30cm
o Ailadrodd pob 10cm I fynny hyd at 80cm.
o Agor y swits
o Gwneud yr arbrawf 5 gwaith newid 2
Ar ol gorffen y cylched a gwneud yn siwr maent yn gywir, byddaf yn dechrau’r arbrawf a defnyddio’r foltmedr ar amedr i roi’r canlyniadau i mi felly ar ôl, gallaf gweithio allan y Ohm cyfartalog, gwrthiant cyfartalog a’r cyfeiliornad canrannol.
Diagram o’r arbrawf;
Ar ol I mi derbyn y canlyniadau o’r foltedd a cerrynt am yr holl hydoedd, gallaf mynd yn syth mewn I gweithio mas yr ohm cyfartalog gan ddefnyddio fformiwla George Simon Ohm sef-
R = V/ I
R= Gwrthiant (?)
V= Foltedd
I = Amps
Canlyniadau’r Arbrawf
Rhediad 1
Hyd (cm)
Foltedd
Cerrynt (A)
Gwrthiant (?)
20
1.65
0.42
3.9
30
1.71
0.29
5.9
40
1.74
0.22
7.9
50
1.76
0.18
9.8
60
1.78
0.15
11.32
70
1.80
0.13
17.7
80
1.82
0.12
15.2
Rhediad 2
Hyd (cm)
Foltedd
Cerrynt (A)
Gwrthiant (?)
20
1.68
0.40
4.2
30
1.72
0.30
5.7
40
1.76
0.23
7.7
50
1.77
0.18
9.8
60
1.78
0.15
11.9
70
1.78
0.13
13.7
80
1.80
0.11
16.4
Rhediad 3
Hyd (cm)
Foltedd
Cerrynt (A)
Gwrthiant (?)
20
1.64
0.42
3.9
30
1.69
0.29
5.8
40
1.73
0.22
7.9
50
1.75
0.18
9.7
60
1.77
0.15
11.9
70
1.78
0.13
13.7
80
1.80
0.11
16.4
Rhediad 4
Hyd (cm)
Foltedd
Cerrynt (A)
Gwrthiant (?)
20
1.64
0.42
3.9
30
1.69
0.29
5.8
40
1.73
0.22
7.9
50
1.75
0.18
9.7
60
1.77
0.15
11.8
70
1.78
0.13
13.7
80
1.80
0.11
16.4
Rhediad 5
Hyd (cm)
Foltedd
Cerrynt (A)
Gwrthiant (?)
20
1.64
0.43
3.8
30
1.68
0.29
5.8
40
1.72
0.22
7.8
50
1.73
0.18
9.6
60
1.77
0.15
11.8
70
1.80
0.13
13.8
80
1.82
0.12
15.2
Gwrthiant Cyfartalog
I gyfrifo’r gwrthiant cyfartalog, byddaf yn defnyddio’r fformiwla canlynol –
Darlleniad 1 + Darlleniad 2 + Darlleniad 3 + Darlleniad 4 + Darlleniad 5 = Cyfanswm
Nifer o ddarlleniadau, yn yr achos hyn,5 5
Hyd (cm)
R 1
(?)
R 2
(?)
R 3
(?)
R 4
(?)
R 5
(?)
Cyfartaledd
20
30
40
50
60
70
Cyfeiliornad Canrannol
CC = Cyfeiliad canrannol CC = ( GC – D ) x 100%
D = Darlleniad GC
GC = Gwrthiant Cyfartalog
20cm
1
2
3
4
5
Cyfeiliad
Canrannol (%)
30cm
1
2
3
4
5
Cyfeiliad Canrannol
(%)
40cm
1
2
3
4
5
Cyfeiliad Canrannol
(%)
50cm
1
2
3
4
5
Cyfeiliad Canrannol
(%)
60cm
1
2
3
4
5
Cyfeiliad Canrannol
(%)
70cm
1
2
3
4
5
Cyfeiliad Canrannol
(%)
80cm
1
2
3
4
5
Cyfeiliad Canrannol
(%)
Sut I wella
Bysaf wedi gallu gwneud yr arbrawf ym a yn gwell trwy cymryd mwy o ofal wrth mesur hydoedd y gwifren ac gwneud yn siwr nid ydy’r gwifren gyda unrhyw cincs gall effeithio ar y canlyniadau.
Fyswn I wedi gallu gwella’r arbrawf trwy cymryd mwy nag 5 darlleniad I gael amcan gwell o’r gwrthiant cyfartalog ac fel yn y Theori Ohm, dwedwn mae tymheredd yn effeithio ar y canlyniadau yr holl arbrawf. Gallaf wedi oeri’r gwifren ar ol pob darlleniad er mwyn cael canlyniadau mwy cywir.
Gwerthusiad
Wrth edrych ar fy ganlyniadau cyfeliad canrannol. Rydw I’n hapus gyda’r canrannau sydd gennyf am fod nhw yn canrannau isel. Aeth yr arbrawf yn dda ac mae’r canlyniadau yn cefnogi beth a ddwedwyd yn fy rhagfynegiad.
Dywedais I yn fy rhagfynegiad byddai gwrthiant cyfartalog yn dwblu of yddech yn dwblu hyd y wifren ac fel gwelwch ar fy nghraff gwasgariad, mae’n dangos bod fy rhagfynegiad yn eithaf gywir.
