Vietnamese Poetry and Language

Gaõ thanh nieân ñaàu cuùi thaáp, ngaäm nguøi. Laõo giaø tieáp.

- Toâi ñaõ quan saùt noù haøng giôø. Beân khoùm ngoïc lan cao hôn ñaàu ngöôøi, noù khoâng coøn laø coâ gaùi giang hoà ghieàn ma tuyù, maø laø moät thieáu nöõ môùi lôùn, trong saùng, thanh khieát. Moãi laàn gaëp ñoùa ngoïc lan chôùm nôû, maét noù saùng leân, long lanh.

Gaõ thanh nieân thôû daøi, uoáng lieàn ba ly röôïu. Gioïng laõo giaø chuøng xuoáng, döùt quaõng:

- Caøng luùc noù caøng gaày ñi, xanh xao, laåy baåy, heát ho laïi soát, heát soát laïi ho. Noù khoâng ra ngoaøi ñöôïc nöõa, chæ coá níu song saét nhìn leân baàu trôøi. Tôùi moät ngaøy, noù ñöôïc chuyeån ñeán trung taâm töø thieän, chuyeân chaêm soùc beänh nhaân AIDS thôøi kyø cuoái.

Laõo laëng ñi moät hoài, roài tieáp.

- Hoâm aáy, caäu bieát khoâng, tröôùc luùc leân xe, noù níu chaët tay toâi. Noù goïi “Boá ôi!” Laàn ñaàu tieân toâi thaáy khuoân maët noù chan hoøa nöôùc maét. Laõo laåm baåm nhö noùi moät mình.

- Toâi laø gaõ cai nguïc giaø khoâng vôï con, suoát 20 naêm chung soáng vôùi nhöõng maûnh ñôøi nhaày nhuïa, nhöõng keû vöøa laø toäi phaïm vöøa laø naïn nhaân. Ñaùm naïn nhaân cuûa caûnh ngoä ñöa ñaåy chôït böøng tænh, khi phuùt choác thaáy mình bieán thaønh toäi phaïm.

Laõo thì thaøo.

- Noù laø con gaùi toâi, vaäy ñoù, ñuùng khoâng con? Coøn caäu?

- Chaùu vôùi coâ aáy cuøng queâ, ôû vuøng soáng chung vôùi luõ. Nhaø coâ aáy ngheøo laém, meï goùa, con coâi. Coâ beù raát ham hoïc, coù ñieàu gì thaéc maéc vaãn ñem ra hoûi chaùu. Cuoái cuøng ñeo ñuoåi heát lôùp taùm ñaõ laø may laém roài. Naêm 16, sau moät traän luõ queùt, coâ aáy theo meï ra thaønh phoá. Tröôùc khi ñi, chaùu taëng coâ aáy ba boâng ngoïc lan goùi trong tôø giaáy hoïc troø. Naêm aáy chaùu cuõng veà Saøi Goøn vöøa laøm vöøa hoïc.

Gaõ ngöøng laïi, nhö coá saép xeáp caâu chuyeän cho coù ñaàu ñuoâi.

- Veà Saøi Goøn chuùng chaùu vaãn gaëp nhau.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 55

- Coâ caäu yeâu nhau chöù gì?

Neùt maët gaõ thoaùng chuùt beõn leõn, roài chôït sa saàm.

- Trong caûnh löu laïc, tha phöông caàu thöïc, meï coâ ta chaép noái vôùi moät gaõ giang hoà naùt röôïu. Moät ngaøy, hoâm aáy chuû nhaät, chaùu tôùi tìm, coâ ta coá tình laùnh maët. Chaùu ñôïi ôû ñaàu ngoõ suoát töø saùng ñeán chieàu. Gaëp nhau coâ aáy kieám chuyeän gaây goã, roài uø teù chaïy veà. Nhìn cöû chæ khaùc thöôøng, chaùu linh caûm coâ aáy vöøa traûi qua moät bieán coá coù yù nghóa quyeát ñònh trong cuoäc ñôøi.

Laõo giaø thôû daøi, aùnh maét maát huùt trong coõi hö voâ.

- Theá laø caâu chuyeän khôûi ñaàu. Naïn nhaân töøng böôùc bieán thaønh toäi phaïm.

Gaõ noùi nhanh trong hôi thôû gaáp.

- Khoâng ngôø vieäc ñôøi bieán chuyeån mau ñeán theá. Coâ aáy ñi baùn quaùn caø pheâ. Chaùu tôùi uoáng, coâ aáy tieáp chaùu nhö ngöôøi khaùch laï. Coâ aáy nhaäp baêng giang hoà. Chaùu theo doõi, coâ aáy xæ vaû naëng lôøi. Roài chaùu gaëp coâ aáy ñöùng ôû coâng vieân, coâ aáy laïnh luøng môøi chaùu mua haøng traéng vaø ñi khaùch.

Noùi tôùi ñaây, gaõ ngheïn lôøi, ñaàu guïc vaøo hai baøn tay.

- Theá caäu coù giaän noù khoâng?

- Taâm traïng chaùu thaät phöùc taïp: khinh bæ, xoùt xa, töùc giaän, cuoái cuøng chæ coøn laïi noãi buoàn, buoàn cho soá phaän coâ aáy vaø cuõng buoàn vì thaáy mình baát löïc.

Coá neùn xuùc ñoäng, gaõ tieáp:

- Roài coâ aáy bò baét ñi caûi taïo, chaùu vaãn theo doõi töøng böôùc. Roài coâ aáy nhaäp vieän, chaùu vaãn theo doõi haøng ngaøy.

- Sao toâi khoâng gaëp caäu?

- Vì suoát saùu thaùng, chaùu chæ neùp beân cöûa soå nhìn vaøo.

- Noù coù bieát khoâng?

- Hình nhö coù bieát. Moät laàn thoaùng thaáy chaùu, coâ aáy voäi quay maët vaøo trong, caâm laëng vaø ñoâi vai chôït rung leân.

Gioïng laõo giaø khoân xieát ngaäm nguøi.

- Ñoù laø chuùt an uûi cuoái cuøng maø cuõng laø noãi cay ñaéng toät cuøng. Toäi cho con beù! Theá caäu coù thaáy toâi khoâng?

- Cuõng ñoâi laàn thaáy baùc, nhöng chaùu khoâng daùm hoûi.

- Meï noù vaø toâi ñaõ phaûi coá xin ñöa xaùc noù veà queâ, ñoù laø öôùc nguyeän cuoái cuøng cuûa noù. Maø hoâm aáy caäu coù bieát khoâng?

56 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Bieát chöù. Meï coâ aáy vaø chaùu giaùp maët nhau. Caû hai giaät mình, söõng sôø.

- Theá hoâm ñöa ma noù caäu coù maët khoâng ?

- Coù chöù, laøm sao vaéng ñöôïc. Coøn baùc?

- Toâi vôùi baø meï ñöa noù veà queâ choân caát. Luùc aáy toâi nghæ höu roài maø.

- Sao chaùu khoâng thaáy baùc?

- Toâi cuõng vaäy, khoâng thaáy caäu. Laï thaät! Ñaùm ma chæ coù daêm baåy ngöôøi. Coù leõ toâi chæ nhìn thaáy coã quan taøi.

- Coøn chaùu, xung quanh chaùu döôøng nhö chaúng coù ai. Chaùu coá nhìn xuyeân qua naép vaùn thieân ñeå tìm laïi khuoân maët ngöôøi con gaùi naêm 16.

- Caäu thaáy gì vaäy?

- Chaùu thaáy hình aûnh ngöôøi con gaùi theïn thuøng nhaän ba boâng ngoïc lan, cuøng vôùi nuï hoân ñaàu ñôøi. Coøn nöõa chöù, coøn nhöõng gioït nöôùc maét laáp laùnh haïnh phuùc.

- Tröôùc khi cheát, noù nhôø toâi giöõ kyû vaät duy nhaát. Hôn hai möôi naêm laøm ngöôøi, taát caû chæ coøn vaäy. Baây giôø caäu ñaõ hieåu roõ noù chöa?

Gaõ lí nhí.

- Roõ roài.

Chai röôïu gaàn caïn. Laõo giaø loaïng choaïng ñöùng daäy, laûo ñaûo ñeán beân moä. Laõo tu moät nguïm lôùn, roài phun leân ñaùm coû xanh.

- Naøy con! Boá ñaây!

Luùc aáy traêng ñaõ leân cao, nhöõng ngoïn tre phaát phô theo chieàu gioù laøm aùnh traêng chao ñaûo. Treân soâng Naïi Haø, maët nöôùc xao ñoäng, haét hiu. Trôøi veà khuya, trôû laïnh, trôû gioù, gioù huù töøng hoài, traêng nhö sôï haõi, môø ñi. Töø beân kia soâng, hình nhö coù boùng moät ngöôøi con gaùi aùo traéng töøng böôùc leân caàu. Söông giaêng, trôøi ñuïc, daùng daáp ngöôøi con gaùi laån khuaát, môø môø nhaân aûnh. Ñeán giöõa caàu, ngöôøi con gaùi döøng chaân ñöùng laïi, khuoân maët laõng ñaõng sau bôø toùc roái hình nhö ñang höôùng veà phía laõo giaø vôùi gaõ thanh nieân.

Gaõ thanh nieân say khöôùt, theàu thaøo:

- Naøy em! Trong coõi u minh ta vaãn ñôïi ñaây, ta vaãn ñôïi em töøng böôùc ñi veà./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 57

Maùy “teùt”

Anh laø moät kyõ sö coù thöïc taøi. Ngay töø tuoåi leân möôøi, anh ñaõ maày moø thaùo tung maáy chieác radio cuõ vöùt laên loùc, roài laép laïi, maùy vaãn chaïy ñöôïc, maø coøn toát hôn tröôùc, töø ñoù, moïi ñoà ñieän gia duïng ñeàu giao cho anh baûo trì. Lôùn leân, anh toát nghieäp thuû khoa ngaønh ñieän töû vaø tin hoïc, cuoái cuøng ñöôïc nhaän vaøo laøm taïi moät coâng ty saûn xuaát lôùn, coù haøng traêm caùn boä, coâng nhaân, anh cuõng ñaõ töøng tham gia moät soá ñeà taøi khoa hoïc uy tín. Nhôø khaû naêng, laïi theâm nhanh nheïn, khoân kheùo, anh ñöôïc thaêng daàn leân chöùc tröôûng phoøng kyõ thuaät, moïi vieäc lieân quan tôùi maùy moùc phöùc taïp, ñeàu giao cho anh xöû lyù. Giaùm ñoác cuûa anh goác raát lôùn, thuôû nhoû ham chôi hôn ham hoïc, nhieàu khi laøm cha meï lo laéng, phieàn loøng. Maõi tôùi luùc coù oâng thaày boùi giang hoà quaû quyeát: oâng baø lo gì, caäu naøy khoâng hoïc cuõng ñoã, tieàn ñoà thaêng tieán khoâng bieát ñaâu maø löôøng, töø ñoù cha meï xeáp môùi yeân taâm. Vaø xeáp ñaäu thaät, ngoaøi 30 ñaõ coù hoïc vò tieán só, nhöng baèng caáp khoâng töø oùc chui ra, maø coù leõ töø treân trôøi rôi xuoáng theo con ñöôøng voøng veøo. Xeáp laø maãu ngöôøi leo cao nhôø thuû ñoaïn, bôûi theá ñieàu caàn nhaát laø phaûi coù moät boä saäu aên yù, vaø anh chính laø ngöôøi ñöôïc xeáp tin duøng. Keå töø khi caäp keø vôùi xeáp, ñeà taøi khoa hoïc naøo cuõng vöùt, caàn gì. Ñi theo xeáp maõi, rieát roài anh cuõng nhieãm thoùi aên chôi vaø hoïc ñöôïc nhieàu ngoùn ngheà coù ích. Trong moät buoåi hoïp giao ban taïi nhaø haøng karaoâkeâ vôùi boïn ñaøn em thaân tín, xeáp haèn hoïc:

- Nghe noùi coù maáy thaèng trong cô quan muoán chôi anh.

Tröôûng phoøng nhaân söï ñeå vaøo:

58 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Ñuùng ñaáy, moät hoâm boïn thaèng Tröïc ñang chuïm ñaàu baøn taùn, thaáy em vaøo chuùng noù im baët, moãi ñöùa laûng ñi moät choã.

- Anh bieát. Coù laàn anh ñaõ goïi töøng ñöùa leân hoûi, chuùng noù cöù choái leo leûo, laïi coøn xoen xoeùt nònh bôï. Maáy chuù coù caùch naøo baét chuùng noù khai thaät khoâng?

Sau moät hoài baøn taùn, anh chôït naûy ra yù kieán:

- Hay laø mình mua maùy phaùt hieän noùi doái, coù ñieàu hôi ñaét.

- Tieàn baïc khoâng thaønh vaán ñeà. Tao coù phaûi boû tieàn tuùi ra ñaâu maø sôï.

- Vaäy xeáp cöù yeân taâm, moïi vieäc ñeå em lo.

Maùy mua veà, taát nhieân anh khoâng queân kieám ít tieàn coø. Xeáp hoà hôûi:

- Laàn naøy khoái thaéng cheát, maø noù vaän haønh theá naøo?

- Caùi naøy em bieát roõ, ñaây laø loaïi maùy caàm tay thuoäc theá heä môùi nhaát, ñaïi khaùi maùy vaän haønh theo nguyeân taéc duøng ñieän cöïc ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä caêng thaúng, qua söï thay ñoåi veà ñieän daãn treân da, cuõng nhö hoaït ñoäng cuûa heä tim maïch. Sau moãi caâu traû lôøi chöøng 1 phuùt, maøn hình seõ hieän keát quaû: Maøu xanh - noùi thaät; maøu ñoû - noùi doái; vaø maøu vaøng - khoâng quyeát ñònh ñöôïc.

Coù maùy, vieäc ñaàu tieân xeáp laøm laø loâi maáy nghi phaïm leân tra hoûi, sau moãi caâu traû lôøi, maøn hình ñeàu hieän leân maøu ñoû. Xeáp vöøa hæ haû, vöøa böïc mình. Teä hôn nöõa, phaûn öùng tröôùc nhöõng caâu traû lôøi cuûa taát caû coâng nhaân vieân chöùc, töø tröôûng phoøng, anh laùi xe, chò lao coâng, tôùi caùc coâng nhaân nhaø maùy, maøn hình luoân luoân hieän leân maøu ñoû. Xeáp laåm baåm: coù leõ laïi phaûi phaùt ñoäng moät ñôït giaùo duïc ñaïo ñöùc, chuùng noù taùi muø heát caû roài. Xeáp hoûi anh:

- Hay laø maùy hoûng.

Anh cöôøi:

- Khoâng ñaâu, tuïi Myõ noù gioûi laém, chính xaùc traêm phaàn traêm.

Moät buoåi toái, sau khi hoïp giao ban, xeáp mang maùy veà nhaø ñöa cho vôï:

- Em xem caùi naøy hay laém.

Baø caàm ngaém nghía moät hoài:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 59

- Hay gì maø hay, noù coù ñeû ra tieàn khoâng?

Maøn hình hieän leân maøu xanh.

- Noù khoâng ñeû ra tieàn, nhöng laøm ñöôïc khoái vieäc.

- OÁi daøo! Toâi coùc caàn.

Laïi maøu xanh.

- Theá hoâm nay em coù ñi ñaùnh baøi khoâng?

- Toâi ôû nhaø caû ngaøy, khoâng böôùc chaân ra khoûi cöûa. Ñaùnh baøi laøm gì cho noù ñau löng.

Maøn hình ñoû roài xanh.

Saün coù hôi men, xeáp sung leân:

- Theá em cuõng khoâng ñi tìm thaèng boà nhí aø?

- Thaèng naøo? Maët toâi maø theøm caëp boà nhí haû? OÂng ngoù laïi ñi.

Laàn naøy thì maøu xanh thaêm thaúm.

Xeáp ngaây maët, teù ra noù chung thuûy, khoâng gioáng nhö lôøi ñoàn ñaïi cuûa boïn thoái moàm. Thöïc ra chieàu nay baø coù laùi xe hôi tôùi quaùn caø pheâ ñöôøng Nguyeãn Bænh Khieâm, tìm moät gaõ trai goïi giaûi khuaây, aên baùnh traû tieàn, boà bòch laøm gì cho maát thôøi giôø, coøn theâm raùch vieäc. Baø traû laïi maùy cho oâng, roài chôït quaéc maét:

- Toâi thöøa bieát, oâng vaãn daãn con nhoû thö kyù ñi nhaø haøng roài vaøo khaùch saïn, oâng laøm gì, coù ñöùa baùo caùo vôùi toâi taát taàn taät. Vaäy maø coøn daùm leân maët tra hoûi toâi.

Xeáp voäi choáng cheá:

- Suoát tuaàn, anh lo coâng taùc cô quan töø saùng tôùi chieàu, meät bôû hôi tai, thôøi giôø ñaâu maø daãn thö kyù ñi nhaø haøng...

Vöøa noùi tôùi ñaây, xeáp chôït giaät mình, maøn hình hieän leân maøu ñoû choùi maét.

- Maùy gì maø kyø cuïc, luùc ñoû luùc xanh, chaû ra laøm sao.

Xeáp buoät mieäng:

- Maùy phaùt hieän noùi doái ñaáy, ñaët mua maõi beân Myõ.

Baø tím maët:

- AØ gôùm thaät, oâng daùm duøng maùy teùt (test) toâi haû?

Baø giaät maùy, quaät xuoáng neàn nhaø, gaàm leân:

- Naøy thì teùt.

60 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Maùy vaêng tung toùe, voû ñi ñaèng voû, ruoät ñi ñaèng ruoät. Xeáp voäi lui cui thu laïi, maët æu xìu.

Hoâm sau tôùi cô quan, xeáp goïi anh vaøo vaên phoøng:

- Toi roài.

- Sao laïi toi?

- Baø aáy ñaäp xuoáng neàn nhaø, chuù xem coù söûa ñöôïc khoâng?

Anh coi kyõ roài cöôøi:

- Chuyeän nhoû. Xeáp lo gì, moïi vieäc ñaõ coù em lo. Veà vieäc söûa chöõa, chaép vaù, ngöôøi Vieät gioûi nhaát theá giôùi, coøn caùi muïc haøng nhaùi, haøng giaû, ta ñöùng thöù hai, sau oâng anh. Neáu caàn, em seõ cheá theâm cho xeáp moät môù maùy khaùc ñeå deã beà quaûn döôùi.

- YÙ kieán hay

Anh cöôøi ñeåu:

- Nhöng ñaét laém ñoù. Maø ai chi tieàn?

Xeáp cöôøi:

- Coù phaûi anh ñaâu maø sôï.

Coâng vieäc keùo daøi caû thaùng trôøi, coøn tieàn mua linh kieän thì cöù roùt ñeàu ñeàu, moät phaàn ba chaûy ra tieäm, hai phaàn ba chui vaøo tuùi cuûa xeáp vaø cuûa anh. Cuoái cuøng sau nöûa naêm, moät loaït maùy môùi xuaát xöôûng, ñieàu ñaëc bieät, voû maùy coù kieåu daùng khaùc haún, anh giaûi thích:

- Neáu laøm gioáng kieåu daùng, chuùng noù kieän mình.

Xeáp cöôøi:

- Saûn xuaát môù maøy naøy chuù coù kieám chaùc ñöôïc chuùt naøo khoâng?

- Ñôøi naøo em toài vaäy, laøm vieäc cho cô quan laø boån phaän cuûa em maø.

Maùy hieän maøu xanh.

Xeáp gaät guø: thaèng naøy thaät thaø.

- AØ chuù aên saùng chöa?

- Em chöa kòp aên.

Laàn naøy maøu ñoû.

- Chuù ñi aên saùng vôùi anh.

- Thoâi em coøn nhieàu vieäc phaûi laøm, vôùi em nhieäm vuï laø treân heát.

Maøn hình maøu xanh.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 61

Sau khi kyù bieân baûn nghieäm thu, xeáp phaùt cho caùc nhaân vaät quan troïng moãi ngöôøi moãi chieác, khieán anh naøo cuõng lo ngay ngaùy. Coù ñieàu, laàn naøy baát cöù ai traû lôøi, töø tröôûng phoøng, anh laùi xe, chò lao coâng, tôùi caùc coâng nhaân nhaø maùy, maøn hình luùc naøo cuõng xuaát hieän maøu xanh, maøu xanh môùi maùt maét laøm sao. Xeáp xoa tay, ñaéc chí: coù theá chöù, vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc trong cô quan ñaõ ñaït keát quaû cao, coù theå baùo caùo thaønh tích leân treân laøm ñieån hình. Gaëp anh, xeáp hæ haû:

- Môùi coù maáy thaùng giaùo duïc tö töôûng maø boïn xaáu heát saïch roài, cô quan toaøn ngöôøi thaät thaø, coù leõ boïn chuùng sôï bò maùy phaùt hieän noùi doái. Vieäc naøy coâng ñaàu cuûa chuù, anh seõ thöôûng xöùng ñaùng.

Anh laøm ra veû thô ngaây, trung thaønh:

- Em chaû daùm, taát caû laø nhôø anh boài döôõng.

Maøn hình hieän maøu xanh. Xeáp gaät guø:

- Maùy toát, khoâng thua gì tuïi Myõ.

Anh cöôøi thaàm trong buïng, beà ngoaøi vaãn giaû laû:

- Nhieâu ñaây nhaèm nhoø gì, neáu ñöôïc roùt tieàn, em coøn coù theå saùng cheá ra chieác maùy hieän ñaïi hôn nhieàu.

Maét xeáp saùng leân, nhö theå vöøa ñaùnh hôi thaáy moät phi vuï coù theå leân keá hoaïch:

- Chuù trình baøy roõ hôn ñi.

- Caùi haïn cheá cuûa maùy naøy laø chæ phaùt hieän tröôøng hôïp noùi doái, noùi thaät. Em aáy aø, em coøn coù theå saùng cheá ra chieác maùy ghi ñöôïc caû nhöõng yù nghó thaàm kín leân maøn hình.

- Chuù thöû cho anh moät thí duï.

-AØ, aø... Neáu coù thaèng khoán naïn, moàm noù noùi xeáp laø moät thieân taøi, ngaøn naêm khoù gaëp, boïn em may maén laém môùi ñöôïc xeáp laõnh ñaïo, thöïc ra buïng noù laïi nghó khaùc, thì maøn hình seõ hieän leân doøng chöõ ñuùng nhö noù nghó, chaúng haïn: xeáp ngu nhö boø.

Xeáp ñoû maët tía tai:

- Chuù daùm baûo anh ngu nhö boø haû?

- AÁy laø em noùi thí duï veà moät thaèng khoán naïn, hoãn haøo naøo ñoù, em daùm theà ñoäc: em maø nghó xeáp ngu nhö boø thì em cheát caû nhaø.

62 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Ñöôïc, nhöng aên noùi phaûi bieát giöõ moàm, giöõ mieäng.

Anh nghó buïng: ngu nhö boø hay ngu nhö lôïn thì cuõng na naù nhö nhau, maø coù leõ lôïn coøn teä hôn boø moät baäc, vöøa ngu vöøa baån. Sôû dó anh daùm theà ñoäc vì chaúng bao giôø anh ruûa thaàm xeáp ngu nhö boø.

Xeáp traàm ngaâm suy nghó, caân nhaéc moät hoài:

- Thoâi, maùy naøy cuõng toát chaùn roài, chaû caàn caûi tieán nöõa.

Coù leõ xeáp sôï bò treân cuûa treân ñöa xeáp ra teùt, raùch vieäc.

Sau khi hoäi nghò nghe xeáp baùo caùo keát quaû tình hình coâng ty vaø taùc duïng giaùo duïc cuûa chieác maùy thaàn kyø, raát nhieàu cô quan ñaõ ñaêng kyù mua haøng, anh saûn xuaát khoâng kòp baùn, tieàn voâ nhö nöôùc. Ñieàu ñaëc bieät: taát caû caùc ñoái taùc, töø treân xuoáng döôùi ñeàu haû heâ, vì phuùt choác, boãng thaáy mình bieán ra ngöôøi thaønh thaät, maø doanh nghieäp nöôùc ngoaøi coù töùc caùch maáy cuõng khoâng taøi naøo kieän vieäc aên caép baûn quyeàn ñöôïc, baèng chöùng ñaâu? Voû maùy khaùc, maø ruoät cuõng khaùc, chaû gioáng ai, voû baïn laøm baèng sôïi thuûy tinh, coøn toâi laøm baèng composit, daây daãn cuûa baïn baèng baïch kim, coøn toâi laøm baèng ñoàng naùt, baèng chöùng ñaâu? Quan trong hôn caû, vaø cuõng laø bí quyeát daãn ñeán thaønh coâng: trong ruoät anh ñaõ ñaáu ngöôïc maïch ñieän, traùi chieàu vôùi boïn Myõ: maøu ñoû - noùi thaät; maøu xanh- noùi doái, maø ñieàu naøy chæ anh vôùi trôøi bieát, anh ñaõ theà ñoäc: soáng ñeå buïng, cheát mang theo. Rieâng chieác maùy daønh cho xeáp, anh vaãn khoân ngoan ñaáu daây theo chieàu thuaän, ñeå khoâng bao giôø xeáp phaùt hieän ra meïo vaët cuûa anh, kyõ hôn, anh coøn khaéc teân xeáp leân voû maùy, chaúng theå laãn loän vôùi ai. Sau vaøi laàn thöû töï teùt, xeáp voäi boû maùy vaøo keùt saét, khoùa laïi, chaúng bao giôø duøng nöõa. Cuõng töø ñoù, neáu caên cöù theo tieâu chuaån ñoû, xanh quoác teá, maø laïi teùt baèng maùy cuûa anh, thì haàu nhö xaõ hoäi toaøn ngöôøi thaät thaø, chaû ai bieát gian doái laø gì, chæ coù daêm ñöùa dôû hôi môùi thích noùi naêng trí traù./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 63

Traéng Ñen

Ñeâm veà khuya trôû laïnh. Trôøi toái taêm, mòt muø. Gioù giaät, luoàn qua buïi tre, khoùm chuoái, nhö tieáng oan hoàn huù goïi töøng côn, gioù huù laøm noåi da gaø. Nhöõng con ñom ñoùm ñeâm run raåy nuùp döôùi taùn laù öôùt aùt, coá laäp loøe. Möa daàm thaùng baûy xuït xuøi, keùo daøi töø chieàu tôùi toái, ñeàu ñaën ñaäp rì raàm treân maùi ngoùi reâu phong. Beân trong chieác am nhoû, thaáp leø teø, döïng trong voøng raøo nghóa trang, coù boán boùng ngöôøi quaây quaàn beân chieác baøn goã taïp, ngoïn ñeøn daàu kheâu to vaãn khoâng ñuû soi saùng caên phoøng ban ngaøy voán ñaõ aâm u. Boán boä maët giaø coù, treû coù, xaùm xòt coù, maø boùng löôõng moà hoâi cuõng coù, taát caû ñeàu caêng thaúng, nhö nhöõng boùng ma chaäp chôøn theo aùnh löûa nhaûy muùa treân vaùch nhaø.

- OÂng Töø naøy! Vuøng ta möa coù dai khoâng?

- Cuõng khoâng chöøng, möa thaùng baåy keùo daøi ñoâi ba ngaøy laø thöôøng.

Coù tieáng thôû daøi:

- Keït thaät.

 OÂng Töø gioïng aâm traàm:

- Laøm sao caùc oâng laïi taäp trung ôû nôi khæ ho coø gaùy naøy vaäy? Ruû nhau cuøng ñi hay sao?

- Khoâng, daân thaäp phöông, chaúng ai quen ai.

- Vaäy cuõng laï thaät. Nghóa trang haàu nhö hoang pheá quanh naêm. Thaûn hoaëc tieát thaùng baûy cuõng coù ñoâi ba ngöôøi. Maø caùc oâng ñi vieáng moä haû?

64 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Ngöôøi ñaøn oâng treân döôùi boán chuïc, maët veâu vao chaäm raõi:

- Toâi tôùi thaêm ngoâi moä ñöùa con gaùi nhoû.

- Toâi  hoûi khoâng phaûi. Laøm sao noù cheát vaäy?

- Noù cheát vì toâi khoâng ñuû tieàn chöõa cho noù, ñaønh laøm baäy, bò baét, boû maëc noù khoâng ai coi.

- Teù ra vaäy.

Ngöôøi ñaøn oâng thôû daøi:

- Beänh vieän ñoøi tieàn, toâi khoâng coøn moät xu, keït quaù, lieàu choâm ñieän thoaïi cuûa maáy ngöôøi thaêm nuoâi, ngöôøi ta baét ñöôïc quaû tang, xuùm nhau ñaùnh moät traän hoäi ñoàng, roài nhoát vaøo tuø. ÔÛ nhaø, vôï toâi moät mình xoay xôû khoâng noåi, cuoái cuøng con beù cheát, naêm leân saùu. Con cheát roài, ít laâu sau baø aáy cuõng cheát theo.

OÂng giaø ñaïo maïo, toùc hoa raâm ngaäm nguøi goùp chuyeän:

- Thaûm quaù! Toâi baûo thaät, chuù voâ toäi, coù toäi laø caùi xaõ hoäi ñaõ ñaåy con ngöôøi vaøo böôùc ñöôøng cuøng.

Gioïng noùi nhoû nheï, hieàn töø cuûa moät nhaø moâ phaïm hoaëc nhaø tu. Quay sang ngöôøi ñaøn oâng coù veû ñaïi gia, maët boùng löôõng, oâng giaø tieáp:

- Coøn oâng?

- Toâi haû?

Ñaïi gia chaàn chöø :

- Toâi tôùi thaêm moä moät coâ gaùi treû, ngöôøi vuøng naøy.

- Cuõng cheát vì beänh haû?

- Khoâng, coâ ta cheát sau moät vuï ñaùnh ghen, thuû phaïm laø baø xaõ toâi, baø aáy vaøo tuø roài. Ñoù laø loãi laàm lôùn nhaát trong cuoäc ñôøi. Toâi aân haän maõi. Noùi ra xaáu hoå.

OÂng giaø ñaïo maïo vaãn giöõ veû bao dung:

- Ai chaúng laàm loãi, bieát aên naên cuõng laø toát roài.

OÂng tieáp:

- Coøn toâi, toâi ñeán thaêm moä moät ngöôøi ñaøn oâng, oâng ta cheát khi vöøa quay veà sau moät thôøi gian daøi bieät xöù, oâng ta maéc chöùng soát reùt röøng. Chính toâi ñaõ ñöùng ra laøm ma cho oâng ta.

OÂng Töø chaäm raõi böôùc vaøo phoøng trong, laáy ra chai röôïu, voû caùu baån, döôøi aùnh ñeøn môø ñuïc, chaát röôïu lôø nhôø:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 65

- Caùc oâng aï, toâi chaû coù röôïu taây, röôïu taøu ñaâu. Ñaây laø ñeá Goø Ñen.

OÂng laáy vaït aùo lau maáy chieác baùt saønh, roài roùt ñaày töøng cheùn:

-  Ñeâm möa coù chuùt hôi men cuõng aám loøng.

Ngöôøi ñaøn oâng gaày veâu vao nhanh nhaûu naâng cheùn uoáng caïn, roài khaø moät hôi:

- Röôïu gaét thaät, xeù ruoät, xeù gan, uoáng moät hôi, cheánh choaùng queân heát söï ñôøi. Caùc oâng thöû xem coù ñuùng khoâng.

Ñaïi gia khuoân maët boùng löôõng ngaàn ngöø :

- Caû chuïc naêm roài khoâng uoáng thöù naøy, chaû bieát coøn chòu noåi khoâng, chæ sôï saùng ra laïi nhöùc ñaàu.

- Neáu uoáng khoâng noåi, chuùng toâi cuõng khoâng daùm eùp.

OÂng giaø ñaïo maïo naâng cheùn:

- Trôøi möa laïnh khoâng gì baèng uoáng ñeá, chaát ñeá thaám vaøo, toaøn thaân nghe teâ caùi raàn. Xin tieáp caùc oâng. Maø chaû bieát bao giôø môùi saùng, ngoài uoáng suoâng cuõng buoàn.

OÂng Töø coù veû bí aån:

- Caùc oâng naøy, caùc oâng ñeàu ñeán ñaây vieáng moä ngöôøi cheát, hay laø thöû goïi hoàn moät phen.

- Cuõng hay ñaáy.

Rieâng oâng giaø ñaïo maïo laéc ñaàu:

- Toâi chaû tin.

- Khoâng tin cuõng chaúng sao, cöù thöû moät laàn cho bieát.

OÂng Töø goïi vôùi vaøo trong:

- Maù thaèng Hai ôi, ra ñaây coi.

Coù tieáng luïc ñuïc phía sau.

- Gì nöõa ñaây? Ñeå nguû chuùt maø.

- Thoâi baø ôi, chaúng maáy khi coù caùc oâng töù xöù, tôùi ñaây vieáng moä ngöôøi thaân, baø raùng giuùp chuùt coi.

Ngöôøi phuï nöõ leïp keïp leâ böôùc ra phoøng ngoaøi. Ñoù laø moät phuï nöõ leâu ñeâu, ngoaøi naêm chuïc, coøm nhom, maëc chieác aùo naâu baïc, caëp maét baø hình tam giaùc, chaúng gioáng ai, nöûa lôø ñôø ngaùi nguû maø nöûa laïi coù ñoám saùng ma quaùi long lanh. Baø ñöa hai ngoùn tay vuoát meùp, theo thoùi quen vuoát nöôùc coát traàu, baø nhìn moät löôït boán ngöôøi, roài nguyùt choàng:

66 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Tía thaèng Hai kheùo laém chuyeän.

Noùi vaäy nhöng baø vaãn chaäm raõi böôùc tôùi baøn thôø, voùi tay laáy chieác khaên ñoû ñaõ ngaû maøu huyeát duï, caùu baån, roài truøm leân ñaàu. OÂng Töø nhanh nhaûu tôùi caïnh vôï, ñoát moät boù nhang, muøi nhang ngai ngaùi, khoùi ñuïc quyeän kín caên phoøng nhoû, ngoät ngaït.

Baø Töø xoå tung maùi toùc, traûi chieác chieáu hoa, roài ngoài chính giöõa, baát ñoäng. Vöøa luùc aáy coù tieáng goõ cöûa:

- Coù ai khoâng?

- Cöù ñaåy cöûa vaøo ñi.

Moät chaøng trai treân döôùi ba möôi xuaát hieän, öôùt suõng.

- Toâi laø nhaø baùo, ñi taùc nghieäp qua ñaây, chaúng may xe hoûng. Thaáy coù aùnh ñeøm, xin vaøo truù möa, chôø saùng.

Anh chaøng côûi aùo möa, vöùt ôû goùc nhaø.

OÂng Töø laáy theâm chieác cheùn, roùt ñaày röôïu:

- Chuù uoáng chuùt cho khoûi caûm, chôi ñeá ñöôïc khoâng?

- Nhaø baùo khoâng bieát uoáng röôïu, laøm sao laáy tin.

Caên phoøng trôû laïi khoâng khí tónh laëng. Baø Töø ñoäi khaên ñoû ngoài ngay ngaén giöõa chieáu, baét ñaàu laéc lö. OÂng choàng voäi vaõ laáy treân baøn thôø chieác moõ caù vôùi chieác khaùnh ñoàng, tieáng moõ caù loùc coùc, ñieåm baèng tieáng khaùnh ngaân nga. Treân maùi ngoùi, vaãn tieáng möa daàm thaùng baûy ñeàu ñeàu. AÂm thanh hoøa quyeän, rôøn rôïn khoâng ñuû xua tan khoâng khí laëng leõ, coâ tòch. Baø Töø, sau hoài laûo ñaûo, laéc lö, ôï moät tieáng lôùn, roài caát gioïng nhöøa nhöïa:

- Ngöôøi nam naøo muoán hoûi ñaây?

Ngöôøi ñaøn oâng veâu vao nhanh nhaûu:

- Baø Thaày goïi giuùp hoàn con gaùi toâi coi.

OÂng giaø ñaïo maïo xen vaøo:

- Toâi ñaõ baûo chuù voâ toäi, hoûi laøm chi maát coâng.

- Toâi muoán gaëp noù chuùt maø, thöû coi loùng raøy noù ra sao, oån khoâng.

Baø Töø quaéc maét roài caát gioïng eo eùo nhö tieáng treû thô:

- Ba haû? Kieám tui chi vaäy?

- Con aø, ba lo cho con quaù, ôû döôùi coõi aâm con coù khoå khoâng?

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 67

- Thoâi ñi ba ôi, neáu oâng bieát thöông maù con tui, thì tröôùc ñoù oâng ñaõ khoâng côø baïc, soá ñeà, taùn gia, baïi saûn.

- Khoâng ñuùng ñaâu Hai aø! Ba thöông con thieät ñoù, Luùc con naèm vieän, ba ñaõ ñi choâm ñoà ngöôøi ta, kieám tieàn cöùu con, roài bò baét voâ tuø maø.

- Thoâi ñi ba ôi, hoài nhaø coøn coù cuûa, maù ñaõ khoùc heát nöôùc maét, maø ba coù chöøa thoùi röôïu cheø, ñoû ñen ñaâu. Maù con tui cheát khoâng nhaém maét.

Ngöôøi ñaøn oâng guïc maët, khoâng noùi neân lôøi. Ñoâi vai gaày run raåy, treân maûnh aùo baïc maøu nhoâ töøng khuùc xöông.

Vò ñaïi gia maët boùng löôõng ruït reø:

- Baø Thaày giuùp toâi ñi, baø kieám giuøm hoàn ma coâ Ba Cuùc cho toâi gaëp chuùt coi.

Baø Thaày ngöôùc caép maét traéng daõ, maát heát troøng ñen, ñoåi gioïng nhö thieáu nöõ ñoâi möôi:

- Anh Naêm haû? Anh coøn daùm vaùc maët tôùi gaëp tui sao?

- Thoâi maø cöng, nhôù em muoán cheát.

- Tui roõ baûn maët anh roài. Anh gaøi ñoä cho baø aáy ñaùnh ghen, phaïm toäi saùt nhôn roài voâ tuø. Töø ñoù anh chieám ñoaït taøi saûn, töï tung, töï taùc. Ñuùng khoâng? Khoâng coù taøi saûn cuûa baø aáy, sao anh phaát leân ñöôïc nhö ngaøy nay.

Hai tay baét ñaàu run laäp caäp, ñaïi gia vô voäi cheùn röôïu ñeá, noác moät hôi, röôïu chaûy traøn ra hai khoùe meùp, tuoân xuoáng noáng coå phì noän.

- Oan cho toâi, toâi coù loøng daï ñoäc aùc thì trôøi ñaùnh, thaùnh vaät. Baø xaõ toâi gieát ngöôøi thì voâ tuø, coøn daùm traùch ai.

OÂng laåm baåm:

- Toâi bieát maø, hoàn ma maáy ngöôøi cöù theo aùm toâi hoaøi, toâi ñaõ laäp ñaøn cuùng kieáng cho em, roài tìm thaày giaûi haïn maø vaãn khoâng chòu buoâng tha. Thoâi Cuùc aø, duø sao cuõng moät ngaøy neân nghóa.

- Nghóa gì! OÂng cuùng kieáng chaúng qua vì sôï toâi baùo thuø, ñuùng khoâng? Thoâi oâng bieán ñi cho thoaùng.

Baø Thaày quay qua ngoaéc oâng giaø ñaïo maïo, oâng coá laøm ra veû bình tónh, kieám khaên lau caëp kính traéng. Ñoâi maét oâng lôø ñôø, voâ hoàn:

68 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Gì nöõa? Laïi gì nöõa? Toâi coù khieán baø giuùp ñaâu.

- Ñeán ñaây, oâng ñeán ñaây.

OÂng giaø maát haún veû cöùng coûi, khuoân maét duùm doù, toäi nghieäp. Baø Thaày gioïng oàm oàm, noùi nhö quaùt:

- OÂng thaáy gì naøo?

- Toâi thaáy ñang ñöùng beân giöôøng ngöôøi beänh, da vaøng, buïng coå tröôùng, tröông phình, oâng ta quaèn quaïi, ñau ñôùn, ñoâi maét loä veû uaát haän.

- Gì nöõa naøo?

- Theâm moät phuï nöõ trai lô. Baø ta nguyùt: cheát cuõng ñaùng ñôøi. Toâi nhìn baø ta cöôøi: theá cho yeân chuyeän, chaúng coøn ai quaáy raày. Khoâng, khoâng phaûi, baø ta ñang vaät vaõ, khoùc loùc, thaûm thieát laém, coøn toâi xoùt xa, laëng leõ cuùi ñaàu ñöùng beân giöôøng, laâm raâm caàu nguyeän cho oâng ta. Toâi coù quan heä gì vôùi baø aáy ñaâu. Baø Thaày noùi giuùp ñi. Toâi ñaõ lo tang ma cho oâng ta ñaày ñuû maø, aùo quan, roài phöôøng keøn, coøn thieáu thöù gì naøo? Ñaùm ma to nhaát xöù.

Baø Thaày cöôøi saèng saëc, tieáng cöôøi nhö tieáng naác töøng côn:

- Phaûi, oâng ñaõ lo ma chay ñaày ñuû, laïi coøn lo cho ngöôøi ñaøn baø ôû giaù nöõa, ñuùng khoâng?

OÂng Töø queân caû goõ moõ, goõ khaùnh, voäi ngaét ngang:

- Chuù nhaø baùo, chuù coù muoán hoûi gì khoâng?

Anh nhaø baùo maët caét khoâng coøn hoät maùu, uù ôù :

- Khoâng, toâi voâ toäi, loøng toâi hoaøn toaøn trong saùng, coù gì maø hoûi.

Baø Thaày nguyùt daøi, maét long lanh, coù ñuoâi.

Vöøa luùc aáy, möa döùt hoät, coù tieáng gaø gaùy voïng laïi töø xa. Baø Thaày chôït ôï leân moät tieáng, roài ñoå vaät xuoáng chieáu, maùi toùc cöùng nhö reã tre loøa xoøa, xoå tung treân manh chieáu. Khaùch, caû boán khuoân maët ñeàu phôø phaïc, thaát saéc, ñaàu cuùi gaàm, chaúng ai nhìn ai. OÂng Töø nhoû gioïng:

- Ñeå baø xaõ toâi naáu mieáng chaùo noùng cho caùc oâng loùt daï. Chaùo cuûa baø aáy laø loaïi chaùo luù, aên moät mieáng seõ queân heát moïi chuyeän ñeâm qua.

- Thaät khoâng? Queân heát chöù? Roài laïi soáng bình thöôøng chöù?

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 69

Hoïa Só “Maùt”

Anh laø hoïa só con nhaø noøi. Ñôøi cuï, kò theá naøo, anh khoâng bieát, nhöng hình aûnh oâng noäi duø gaàn nöûa theá kyû sau anh vaãn nhôù nhö in. OÂng cuï laø moät nhaø nho cuoái traøo, tuy cöïc kyø taøi hoa nhöng baát ñaéc chí, chöõ thaùnh hieàn ñaày moät buïng, maø chaúng theå kieám noåi cho vôï con hai böõa côm thanh ñaïm. Cuï baø nhìn cuï oâng, nöûa xoùt xa, nöûa ngao ngaùn. Cuoái ñôøi cuï laáy röôïu laøm vui, luùc naøo maët muõi cuõng ñoû gay, daùng ñi khaät khöôõng, mieäng laûm nhaûm, chöûi ñoång vu vô. Duy chæ coù luùc veõ tranh, döôøng nhö cuï ñaõ bieán thaønh moät con ngöôøi hoaøn toaøn khaùc. Cuï gaây loø traàm, roài ngoài tónh laëng, taäp trung, lim dim haèng giôø tröôùc tôø giaáy xuyeán chæ, nhö moät thieàn sö, sau ñoù ngoïn buùt bay löôïn lieân tuïc, tôùi khi ngöøng tay, quaêng buùt, thì böùc thuûy maïc soáng ñoäng ñaõ hoaøn taát.

Boá anh laø moät hoïa só chuyeân nghieäp, toát nghieäp tröôøng myõ thuaät Saøi goøn. OÂng daønh caû tuoåi treû say meâ saùng taùc, tranh treo ñaày nhaø, nhöng ñaõ vaøi laàn trieån laõm maø chaû baùn ñöôïc böùc naøo, thaät ra cuõng coù vaøi ngöôøi baïn thöông tình, ñoâi laàn mua uûng hoä, oâng bieát, loøng caøng cay ñaéng hôn. Luùc ñöùng tuoåi, oâng cuõng theo göông boá, laáy röôïu laøm vui, laïi daùng ñi khaät khöôõng, laïi chöûi ñoång, nhöng haèn hoïc, cay cuù hôn nhieàu. Meï anh nhìn boá, baø khoâng dòu daøng nhö meï choàng, neân ñoâi luùc buoâng lôøi ñay nghieán, oâng nuoát nhuïc, cuùi ñaàu. Trong moät laàn tænh röôïu, luùc aáy anh coøn raát treû, oâng ñaõ caàm tay anh ngaäm nguøi: “ñöøng

bao giôø con laøm hoïa só, cöù coi caùi göông oâng noäi vôùi boá thì

70 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

ñuû thaáy...”, boá chöa noùi heát yù, nhöng anh hieåu: “ngheøo maït reäp”.

Vaäy maø cuoäc ñôøi ñöa ñaåy, anh laïi böôùc chaân vaøo nghieäp hoäi hoïa cuûa oâng cha, coù leõ anh khoâng theå cöôõng ñöôïc lôøi môøi goïi cuûa caùi ñeïp, caùi ñeïp baøng baïc trong thieân nhieân vaø loøng ngöôøi. Coù ñieàu, nhìn taám göông hai ñôøi oâng, cha, anh theà quyeát khoâng cam taâm ngheøo ñoùi. Tuy nhieân, quyeát taâm laø moät chuyeän, töø quyeát taâm tôùi thaønh danh trong caûnh xaõ hoäi nhoá nhaêng, thuû ñoaïn vaët, ñeå coù theå kieám soáng baèng caây coï laïi laø chuyeän khaùc. Hoïa só duø hy sinh cho ngheä thuaät, cuõng chaúng theå soáng baèng khí trôøi. Vôï anh coøn gay gaét hôn meï choàng, ngoaøi vieäc ñay nghieán, coâ cöù khaêng khaêng ñoøi loâi anh ra toøa. Coâ vieát saün tôø ñôn xin ly dò, ñeå teânh heânh treân maët baøn. Gioáng boá, anh cuõng nuoát nhuïc, cuùi ñaàu.

Ñoät nhieân, ñôøi anh reõ sang khuùc quanh môùi. Trong moät dòp trieån laõm chung, anh göûi naêm böùc tranh, boán böùc saùng taùc baèng taát caû taâm huyeát, vaäy maø chaúng ai buoàn ngoù tôùi, rieâng böùc thöù naêm, trong côn cheánh choaùng, loøng ñaày caûm khaùi, anh veõ chieác maët naï, neàn tranh saùng, vaøng töôi. Maët naï sinh ñoäng, nöôùc da hoàng haøo, ñaày veû phuùc haäu, coù daùng daáp cuûa moät baäc hieàn nhaân quaân töû, nhöng ñoâi maét saéc leûm, gioáng nhö moät tay gian huøng, mieäng hôi roäng, moâi daày, coù veû thích noùi nhieàu. Luùc tænh taùo, nhìn maõi, anh cuõng chaúng hieåu vì sao laïi veõ nhö vaäy. Coù moät oâng khaùch aên maëc chaûi chuoát, hai maù phuùng phính, ñoû au, oâng ta coù taùc phong cuûa moät tay giaøu noåi. Khaùch döøng chaân, ngaém nghía, gaät guø:

- Ñaït, raát ñaït.

Anh coá naën nuï cöôøi caàu taøi, tieán laïi:

- OÂng thaáy böùc tranh naøy theá naøo?

Khaùch cuõng chaúng theå tìm ñöôïc caâu pheâ bình khaùc hôn, laïi gaät guø:

- Ñaït, raát ñaït.

Böùc tranh baùn ñöôïc giaù cao. Trong luùc ngoài nhaâm nhi caø pheâ taâm söï, khaùch ngoû lôøi:

- Anh coù bieát töôùng soá khoâng?

Anh noùi böøa:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 71

- Khoâng daùm nhaän laø gioûi.

Anh ngoài nghieâm chænh, ra daùng taäp trung, nhìn bao quaùt khuoân maët khaùch, roài caàm baøn tay traùi nuùc ních thòt, xaêm xoi:

- OÂng luùc nhoû cöïc khoå, trung vaän thaêng tieán toät baäc, nhö caùnh dieàu lôùn gaëp gioù loäng, nhöng neáu khoâng kheùo coù theå vöôùng voøng phaùp luaät.

Caâu noùi vu vô, nöôùc ñoâi, cuõng ñuû khieán khaùch haøi loøng, nhöng laïi toû ra ñaêm chieâu, lo laéng. Huyeân thuyeân moät hoài, oâng khaùch trôû laïi ñeà taøi böùc tranh:

- Maët naï coù veû phuùc haäu, roõ ra ngöôøi töû teá.

Anh noùi vun vaøo :

- Ñuùng ñaáy, toâi thích veõ ngöôøi töû teá, maø ai chaû thích ngöôøi töû teá, hoøa nhaõ, töôi tænh, ñuùng khoâng oâng?

- Ñuùng ñaáy.

- Ngaøy xöa Tuaân Töû noùi: “thaâm quan, nhaäp taâm”, töùc laø nhìn kyõ seõ in saâu vaøo loøng. Neáu cöù ngaém maõi böùc tranh naøy, chaúng maáy choác keû xaáu cuõng bieán thaønh ngöôøi töû teá.

Thaät ra anh muoán noùi: “cuõng coù veû beà ngoaøi töû teá”. Coøn caâu chöõ Haùn anh bòa ra. OÂng khaùch gaät guø, coù veû thoâng hieåu:

- Toâi seõ treo böùc tranh naøy trong phoøng nguû.

Tröôùc khi chia tay, oâng khaùch cöôøi coù veû thoâng caûm:

- Anh ñöøng lo, toâi seõ giôùi thieäu baïn beø mua tranh cuûa anh.

Buoåi toái, anh khaät khöôõng veà nhaø, neùt maët chò haàm haàm. Anh laøm veû keû caû, quaêng cuïc tieàn leân baøn, neùt maët chò daõn ra:

- Tieàn gì?

- Tieàn baùn tranh.

OÂng khaùch giöõ lôøi, giôùi thieäu cho anh nhieàu khaùch xoäp. Tröôùc khi giôùi thieäu khaùch haøng, oâng ñaõ daën nhoû trong choã thaân tình:

- Ñeå gaây theâm uy tín, caäu phaûi coá laøm ra veû huyeàn bí.

- OÂng noùi roõ hôn ñöôïc khoâng.

- Theá naøy nhaù, maáy oâng khaùch toâi giôùi thieäu, ai cuõng muoán coù veû beà ngoaøi nhaân haäu, töû teá, trí thöùc nöõa. Neân nhôù, hoï giaøu laém, tieàn nhö nöôùc, caäu phaûi heùt cao vaøo. Cuõng caàn choä nöõa, cöù cho hoï bieát muoán nhaäp taâm nhanh, tranh phaûi eám buøa.

72 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Anh ngô maët:

- Vieäc naøy toâi khoâng thaïo.

Khaùch cöôøi heø heø:

- Khoù gì, neáu bieát ñieàu, toâi chæ cho vaøi chieâu.

Hai chöõ bieát ñieàu, thôøi buoåi naøy phaûi hieåu laø beû coø, ñöôïc thoâi. Anh thaéc maéc:

- Chaúng leõ hoï cuõng meâ tín dò ñoaøn aø?

- OÂi daøo, con ngöôøi neáu khoâng theo toân giaùo, taát ngaû sang dò ñoan. Thöôøng laø theá maø.

Cuoái cuøng thì oâng khaùch maët thòt cuõng noùi moät caâu coù veû trí tueä.

 Coøn anh, anh daàn daàn lìa boû caùi ñeïp cuûa thieân nhieân, cuûa loøng ngöôøi, trôû thaønh hoïa só chuyeân veõ maët naï, baïn beø ñuøa, goïi anh laø “hoïa só maùt”, töùc masque laø maët naï. Anh cuõng hoïc theâm ñöôïc vaøi tieáng Campuchia, ñeå “choä ñôøi”, laøm ra veû huyeàn bí, theo lôøi daïy cuûa oâng maët thòt. Khaùc vôùi nhieáp aûnh, tranh quyù vì chæ coù moät böùc duy nhaát, theá nhöng tranh hoïa só maùt taát caû ñeàu na naù nhö nhau, ñoâi khi gioáng nhö ñuùc khuoân, vaäy maø khoâng ai phaùt hieän, vì tranh maët naï ñöôïc daáu trong phoøng. Thaät ra, neáu noùi tranh hoïa só maùt cöù na naù nhö nhau thì cuõng  toäi cho anh, ñoâi luùc anh cuõng theâm cho maët naï caëp kính traéng. Khaùch haøng cuûa anh thích veû trí thöùc, anh chieàu. Khi baùn tranh, anh khoâng bao giôø queân daën kyõ:

- Phaûi caát kín, khoâng cho ai xem, maát thieâng.

Thaäm chí, khi giao haøng cho khaùch, anh cuõng ñeå tranh trong moät bao bì in chöõ laêng nhaêng, ngoaøi anh vaø thaân chuû, khoâng ai bieát maët ngang muõi doïc böùc tranh theá naøo. Chính yeáu toá baûo maät naøy, giuùp xöôûng veõ cuûa anh trôû thaønh loø saûn xuaát tranh maët naï ñoäc quyeàn, caùc hoïa só ñoàng nghieäp chæ bieát moät caùch lô mô, neân khoâng ai coù theå caïnh tranh, duø chính ñaùng hay khoâng chính ñaùng. Chính vì vaäy, hoïa só maùt luoân töï tin, vì coøn khoái vò tai to maët lôùn treân coõi ñôøi naøy caàn ñeán tranh maët naï.

Töø ñoù, hoïa só maùt daàn daàn baàu baïn vôùi nhieàu tay coù chöùc, coù quyeàn, cuøng vôùi ñaùm doanh nhaân loá nhoá. Cuõng töø ñoù, anh chæ nghó ñeán vieäc kieám tieàn, ngheä thuaät vò ngheä thuaät laø moät

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 73

khaùi nieäm voâ boå, vu vô. Anh khoâng trieån laõm nöõa, khaùch quen giôùi thieäu nhau, uøn uøn keùo tôùi nhaø.

Coøn chò, vôï anh, maët chò caøng ngaøy caøng daõn ra moãi luùc anh tròch thöôïng neùm cuïc tieàn leân baøn. Cuoái cuøng, khuoân maët chò nôû roä nhö moät ñoùa hoa maõn khai, nhieàu maàu saéc vì son phaán. Vaø laù ñôn ly dò, chò vaãn ñeå teânh heânh treân maët baøn chôø anh kyù, boãng nhieân bieán maát, voâ toâng tích. Coù laàn anh hoûi:

- Em khoâng ñoøi ly dò nöõa aø?

Chò cöôøi ngaû ngôùn:

- Vôù vaån, theá maø cuõng hoûi, toâi khích anh ñaáy, khoâng coù toâi, ñoá maø anh ñöôïc nhö ngaøy nay.

Coù tieàn, anh baét ñaàu ñoûm daùng, laäp dò, ra veû moät tay ngheä só thöù thieät. Anh ñeå toùc daøi ngang vai, buoäc sau löng nhö ñuoâi gaø, aùo quaàn anh maëc toaøn haøng hieäu. Nhöng maëc haøng hieäu maø laïi phaûi coù veû loâi thoâi, caùi naøy môùi khoù.

Tôùi luùc khaùch haøng thöa daàn, anh ñaùnh lieàu veõ treân cuøng moät taám boá hai maët naï thieän, aùc, thöù nhaân vaät ñöùng gaùc cöûa ñình. Khaùch thaéc maéc, anh noùi moät caâu ñaày maøu saéc trieát lyù:

- AÙc vôùi keû thuø laø thieän, thieän vôùi keû thuø laø aùc, phuùt aùc, phuùt thieän, cao thaâm khoân löôøng.

Khaùch gaät guø baùi phuïc, theá laø hoïa só maùt laïi baùn ñöôïc tranh. Coù luùc anh nghó ra chieâu tieáp thò ñoäc ñaùo: mua moät, taëng moät, thöïc ra anh ñaõ baùn tranh vôùi giaù treân trôøi. Keøm vôùi tranh maët naï laø moät böùc tranh tröøu töôïng, chæ caàn muùa dao moät buoåi laø xong. Tranh maët naï caát kín trong phoøng nguû, coøn tranh tröøu töôïng treo ngoaøi phoøng khaùch cho noù sang. Ñieàu ñaëc bieät, tranh tröøu töôïng hoïa só maùt treo ngöôïc, treo xuoâi, treo ñöùng, treo naèm vaãn thaáy ñeïp. YÙ töôûng trong tranh thaâm traàm, phong phuù, ai cuõng hieåu maø döôøng nhö chaúng hieåu. Coù moät tay pheâ bình laõo laøng buoät mieäng: thaèng aáy ngu nhö con boø, theá laø oâng bò caû laøng xuùm vaøo cheâ cöôøi, nguyeàn ruûa. Cheâ tranh hoïa só maùt chæ coù ñoà voâ hoïc, vì theá khoâng ai daùm cheâ, vì chaúng ai muoán bò xeáp vaøo phöôøng voâ hoïc.

Theá roài, nöûa ñôøi veà sau, hoïa só maùt chôi toaøn vôùi nhöõng ngöôøi töû teá, vôï choàng hoïa só maùt cuõng laø ngöôøi töû teá.

74 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

NHÖ CAÙNH PHUØ DU

Cuoán soå tay naèm treân baøn, beân caïnh phin caø pheâ ñaêïc quaùnh. Caø pheâ nhoû töøng gioït saãm ñen, löø ñöø, chaäm chaïp, nhö thôøi gian troâi, meät moûi, laïnh luøng. Toâi vaãn ngoài ñoù, trô trô, maét caêng ra, ñaàu oùc ñaày aép maø nhö hoaøn toaøn troáng roãng, mung lung. Cuoán soå tay môû roäng, ñaày kín 20 trang, thaùch thöùc. Môùi taäp teãnh böôùc vaøo ngheà baùo qua caùnh cöûa taäp söï chöa ñaày ba thaùng, ñaây laø laàn ñaàu tieân toâi coù cô may ghi ñöôïc baèng aáy chi tieát cho moät baøi phoùng söï, vaäy maø ñaønh baát löïc, khoâng saép xeáp noåi nhöõng yù töôûng doàn daäp, xoâ ñaåy, hoãn loaïn. Phaûi choïn loïc nhöõng gì? Phaûi baét ñaàu töø ñaâu? Toâi chaùn naûn ñöùng daäy, laáy xe chaïy moät voøng thaønh phoá, caûm nhaän noãi coâ ñôn giöõa bieån ngöôøi Saøi goøn nhö soùng noåi veà ñeâm.

Toâi gheù quaùn caø pheâ, chaúng buoàn ñeå yù tôùi nhöõng aùnh maét xung quanh, toø moø. Laïi caø pheâ, ly thöù tö trong ngaøy, thöù nöôùc maàu ñen, ñaëc saùnh chaúng ích lôïi gì cho nhan saéc cuûa moät ngöôøi con gaùi, vaäy maø noù raát caàn, caàn nhö lieàu thuoác. Ngoài beân doøng keânh, nhaïc thaät eâm, hoaøn toaøn buoâng loûng, ñeå maëc gioù ñeâm ñuøa töøng loïn toùc, chæ mong moät chuùt thoaûng maùt loït vaøo taâm hoàn. Trôû veà töø doøng keânh, toâi tieáp tuïc ngoài vaøo baøn. Chuoâng ñoàng hoà nhaø haøng xoùm ñoå möôøi moät tieáng, thôøi khaéc ñuû tónh laëng ñeå coù theå can ñaûm nhìn thaúng vaøo nhöõng baát haïnh trong cuoäc ñôøi. Laïi vaãn caâu hoûi cuõ: baét ñaàu töø ñaâu? Theâm moät caâu hoûi nöõa: vieát theá naøo? Toâi chôït nhôù tôùi lôøi moät ñaøn anh trong ngheà: vieát phoùng söï phaûi thaät khaùch quan, ñöøng ñeå

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 75

tình caûm chi phoái laøm leäch taàm nhìn, nhö theá môùi coù theå phaûn aùnh ñuùng baûn chaát söï vieäc. Nhöng tröôùc nhöõng baát haïnh quaù lôùn khoù dieãn taû noåi thaønh lôøi, lieäu toâi coù theå khaùch quan ñöôïc khoâng? Tröôùc nhöõng aùnh maét hoàn nhieân chöa yù thöùc noåi söï nghieät ngaõ cuûa kieáp ngöôøi mong manh nhö caùnh phuø du, lieäu toâi coù caàn phaûi laïnh luøng ñeå nhìn thaät ñuùng baûn chaát söï vieäc hay khoâng? Neáu theá thaø laøm moät ngöôøi ñieân giöõa cuoäc ñôøi naøy.

Toâi laïi nhôù lôøi khuyeân cuûa oâng thaày daäy vaên ñaõ baïc nöûa maùi ñaàu: Chöa ñuû duõng khí, vaø thieáu moät taám loøng, thì tuyeät ñoái ñöøng neân böôùc vaøo ngheà laøm baùo. Thöa thaày! “Moät taám loøng!” Con coù ñoù. Thoâi vaäy, neáu khoâng ñuû baûn laõnh ñeå ngaên doøng nöôùc maét, thì cöù maëc cho noù traøn ra. Vaø toâi baét ñaàu:

Nga naøy!

Con daën coâ laâu laâu gheù thaêm, hoaëc vieát thö cho con, con bieát ñoïc raønh laém maø. ÖØ! Coâ khoâng queân ñaâu. Con thaáy ñoù, môùi töø bieät caùc con coù ba ngaøy maø coâ ñaõ nhôù caùc con khoâng chòu noåi. Coâ khoâng bao giôø queân con, queân nhöõng ñöùa baïn, nhöõng ñöùa em cuûa con. chuùng noù muoán gì nhæ? Con beù Ngoïc muoán coâ ñuùt côm, thaèng Thaéng muoán coâ chuïp aûnh, thaät nhieàu aûnh, con Nhi muoán giöõ coâ ôû laïi chôi laâu laâu, noù laáy cuïc keïo giaáu trong böõa aên ñem ra nhöû, coøn thaèng Haïnh nöõa, mình ñaày veát thöông taáy muû, vaäy maø moãi luùc dòu côn ñau, noù laïi nhìn coâ toeùt mieäng cöôøi, nhe ñuû haøm raêng suùn, noù ao öôùc sau naøy laøm baùc só ñeå chöõa beänh “eách” cho con beù Ngoïc, treân khuoân maët chæ coøn laïi ñoâi maét laønh laën, ñoâi maét noù thaät saùng phaûi khoâng? Thoâng minh laém ñoù. Coâ coøn nhôù luùc aáy con gheù tai coâ noùi nhoû, coù leõ khoâng muoán nhöõng ñöùa khaùc nghe loït: “noù saép cheát roài ñoù coâ ôi!”. Noù saép cheát maø vaãn khoâng bieát mình seõ cheát, phaûi khoâng con? Coøn con, con bieát, con ñaõ ñuû khoân ñeå nhìn ra söï thaät. AØ! Coøn beù Lieãu ôû phoøng nhi, luùc nghe noù baäp beï maáy tieáng “maù maù”, coâ thaáy buûn ruûn caû ngöôøi. Vieát ñeán ñaây, töï nhieân coâ buoàn quaù ...

Vaø toâi chôït giaät mình. Toâi ñang vieát gì vaäy? Phoùng söï ñoù sao? Beù Nga laø tröôøng hôïp raát ñaëc bieät trong soá gaàn moät traêm em ñöôïc trung taâm nuoâi döôõng, ngay töø luùc chöa kòp môû maét nhìn ñôøi, cha meï ñaõ ñaët beù trong chieác hoäp caùc toâng, boû tröôùc

76 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

cöûa moät coâ nhi vieän, neáu ngöôøi ta khoâng phaùt hieän kòp, coù leõ noù ñaõ bò ñaøn kieán thui soáng roài. Cha meï beù, coù leõ coøn raát treû, coù leõ hoï laø hai caùnh phuø du baøng hoaøng, giaät mình sau nhöõng cuoäc chôi, coù leõ hoï chôït nhaän ra baûn aùn nhö löôõi ñao ñang haï xuoáng töøng ngaøy. Roài ñöùa beù lôùn leân nhö moät pheùp maàu: vöôït qua tuoåi leân ba, leân boán, caùi tuoåi khoù qua khoûi nhaát ñoái vôùi nhöõng treû nhieãm maàm HIV, vuôït qua tuoåi leân saùu, tuoåi ñi hoïc, vaø beù bieát ñaùnh vaàn, vöôït qua tuoåi leân taùm, beù laøm thoâng caùc pheùp tính, vaø vöôït qua tuoåi leân möôøi, ñeå trôû thaønh ñöùa treû sôùm öu tö. Trong ñoâi maét ñen huyeàn ñoù, öôn öôùt, thaät buoàn coù raát nhieàu ñieàu muoán noùi, toâi coá ñoïc vaø toâi ñaõ ñoïc ñöôïc, toâi ñoïc ñöôïc ôû ñoù ñaày ñuû noãi tuyeät voïng, cay ñaéng cuûa moät kieáp ngöôøi quaù ñoãi mong manh.

Toâi tieáp tuïc, chaúng caàn bieát baøi vieát thuoäc theå loaïi gì: phoùng söï, truyeän ngaén, tuøy buùt, hay gì gì ñoù cuõng maëc, toâi caém ñaàu vieát, baát chaáp baøi coù ñi ñöôïc hay khoâng, cho duø sau baøi naøy, ban bieân taäp coù caùm ôn vaø cho nghæ vieäc vì thieáu khaû naêng, toâi cuõng saüng saøng chaáp nhaän.

Nga naøy!

Coâ ñang tìm cho con baûn dòch cuoán truyeän cuûa moät nhaø vaên nöôùc ngoaøi, hôi khoù kieám ñoù, oâng aáy vieát veà nhöõng ñöùa treû, raát beù maø taâm hoàn raát lôùn, raát lôùn trong nhöõng vieäc coûn con haøng ngaøy, coâ chaéc con seõ thích, noù hôïp vôùi con, con nhôù ñoïc cho caùc em cuøng nghe nhaù, nhaát laø thaèng Linh, em nuoâi con ñoù, noù raát thích nghe maø. Maáy böõa nay noù sao roài? Hoâm aáy coâ thaáy noù coù veû ñau laém, noù coù chòu ñeå con laøm thuoác khoâng? Moãi luùc noù leân côn ñau, con coá ñoïc cho noù nghe, ñeå noù queân ñi, moãi luùc noù buoàn nguû, con coá ñoïc ru cho noù nguû. Con coá thöông laáy noù, thaèng beù thaät toâi nghieäp. Coâ coù chuïp rieâng cho noù ba taám aûnh, noù cöù ñoøi coâ röûa mau mau cho noù xem, laï thaät, noù nghó gì maø noùi vaäy kiaø?

Maáy böõa nay coâ hôi baän, ñieân ñaàu luoân, coâ ñang vieát veà maáy chò em caùc con ñoù, coâ coá vieát cho thaät hay maø khoâng ñöôïc, teä thaät, maø vieát hay thì laïi thieáu thaønh thöïc, thoâi thì nghó sao vieát vaäy. Hai, ba böõa nöõa coâ seõ xuoáng thaêm caùc con. Con baûo thaèng Linh raùng chôø, coâ seõ cho noù xem aûnh ...

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 77

Baøi vieát maát ñöùt hai ngaøy hai ñeâm, ñoïc ñi ñoïc laïi haøng chuïc laàn hai möôi trang taøi lieäu, moãi laàn ñoïc ñeàu thaáy coù gì ñoù ngheøn ngheïn ôû coå, cuoái cuøng vieát chöa ñaày ba trang A4, teä quaù. Toâi caûm thaáy mình vöøa baát löïc tröôùc nhöõng noãi ñau, vöøa baát löïc khi muoán dieãn taû heát noãi ñau cuûa ngöôøi. Ngheà baùo ñoù, ngheà toâi ñaõ choïn cho mình, cay ñaéng thaät. Toâi laïi caàn moät taùch caø pheâ, ñeå vò ñaéng cuûa chaát maàu ñen ñaëc quaùnh ñaùnh aùt ñi vò ñaéng cuûa ñôøi. Vaø toâi chôït nhôù ñeán anh, ngöôøi ñaõ dìu daét toâi, nhôù ñeán daùng ñi laàm luõi, ñôn ñoäc cuûa moät ngöôøi laän ñaän vì ngheà.

Noäp baøi cho toaø soaïn xong xuoâi, toâi ñi laáy maáy xaáp hình roài voäi vaõ chaïy tôùi vôùi luõ treû. Caùnh cöûa trung taâm luùc naøo cuõng môû. OÂng giaùm ñoác ñoùn toâi baèng nuï cöôøi hieàn, nhöng toâi chôït ñoïc thaáy trong ñoâi maét bao dung moät chuùt thaûng thoát, moät chuùt cay ñaéng, baát an, vaø khi maáy ñöùa treû aøo ra ñoùn thì toâi ñaõ hieåu. Con Nga oâm chaët laáy toâi thì thaàm: beù Linh cuûa con cheát roài coâ ôi! Sau côn baøng hoaøng, toâi cuùi nhìn noù thaät laâu, ñoâi maét ñen huyeàn coù veû saâu hôn, toái hôn, vaãn raùo hoaûnh, khoâng moät gioït nöôùc maét, nhöng trong voøng tay, toâi caûm thaáy caû moät thaân theå nhoû beù, mong manh ñang run raåy. Run nhö con chim non bò thöông coá söùc troán chaïy. Con ñang troán chaïy gì vaäy Nga? Coâ coù giuùp ñöôïc con khoâng?

Toâi laáy xaáp aûnh phaùt cho maáy ñöùa, coøn laïi ba taám, cuûa thaèng Linh, noù chöa kòp xem, ñeå thaáy mình cuõng ñaõ töøng ñi qua cuoäc ñôøi, cuoäc ñôøi ba naêm ngaén, moät thoaùng nhö caùnh phuø du. Coù moät taám raát ñeïp, noù ñang cöôøi, trong côn ñau, nuï cöôøi vaãn chöa maát veû hoàn nhieân. Toâi caét ñeå daùn vaøo huõ tro. Hoâm nay noù seõ ñöôïc thieâu, ñeå thöïc söï veà vôùi tro buïi. Thaèng Linh ñoù, noù ñang cöôøi, noù ñang goùp maët vôùi moät nuï cöôøi, nuï cöôøi ñoïng laïi trong khoâng gian, muoân ñôøi nhö moät lôøi hoûi. Hoûi ai, vaø ai traû lôøi? Con Nga guïc ñaàu vaøo loøng toâi: Coâ ôi! Hoâm nay coâ ôû laïi vôùi tuïi con nhaù. Toâi traû lôøi khoâng caàn suy nghó: ÖØ coâ seõ ôû laïi.

Toâi seõ ôû laïi duø bieát coøn raát nhieàu vieäc ñang chôø. Toâi coøn moät cuoäc hoïp ôû toøa soaïn, moät cuoäc heïn ôû nhaø. Toâi saün saøng loãi

78 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

heïn, vì ôû ñaây, maáy ñöùa beù caàn ñeán toâi hôn. Con beù Nga laïi thì thaàm: Beù Linh cheát roài, mai moát coâ coù ñeán chôi vôùi tuïi con nöõa khoâng? ÔÛ ñaây toaøn laø chuyeän buoàn, coâ coù trôû laïi khoâng? Toâi troøn maét nhìn noù: Con noùi chi laï vaäy? Khoâng bao giôø coâ boû tuïi con ñaâu. Vaø toâi nghó thaàm: Coâ seõ maõi maõi ôû ñaây, ñeå chöùng kieán töøng ñöùa, töøng ñöùa  rôøi xa cuoäc ñôøi./

        

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 79

Töø Boùng Toái Böôùc Ra

23 thaùng Chaïp, toâi nhaän ñöôïc moät laù thö khoâng ñôïi, thö ñeán töø vuøng bieån. Nhìn teân ngöôøi göûi, toâi nhôù ngay ñeán con beù. Toâi gaëp noù thaät tình côø, treân baõi bieån, vaøo chieàu 30 Teát naêm qua. Chieàu 30, khoaûng thôøi gian bieån vaéng ngaét, khoâng coù boùng aùo xanh, aùo vaøng, chæ coù maáy con choù ñuøa nghòch chaïy  roâng. Luùc treû, chieàu cuoái naêm, toâi coù thoùi quen moät mình ngoài treân baõi bieån, oân laïi nhöõng kyû nieäm ñeïp vaø nhöõng ñaéng cay. Vaäy maø ñaõ hôn 40 naêm roài, toâi troán chaïy hôn 40 naêm roài. Veà vôùi bieån, toâi veà vôùi nhöõng kyû nieäm, coøn haèn nheï noãi xoùt xa.

Toâi gaït phaúng maët caùt, troän nöôùc bieån vôùi caùt mòn.

Moät gioïng noùi nheï nhaøng laøm toâi giaät mình:

- Chuù ñang laøm gì vaäy?

Tröôùc maët toâi laø moät coâ gaùi ngoài treân xe laên, nhoû beù, dòu daøng. Treân khuoân maët thanh tuù, toâi baét gaëp ñoâi maét ñen, thaät buoàn, vôùi nuï cöôøi hình nhö bieán daïng vì vò ñaéng.

- Chuù ñang tieáp tuïc moät coâng vieäc boû dôû töø hôn 40 naêm tröôùc.

Con beù coù veû ngaïc nhieân:

- Hôn 40 naêm tröôùc, thôøi gian daøi quaù, baèng nöûa ñôøi ngöôøi.

- ÖØ, daøi thaät. Luùc treû, chieàu 30 Teát naøo chuù cuõng ra ñaây,  ngoài treân gheành ñaù, höùng lôùp buïi soùng öôùt ñaãm khuoân maët. Sau ñoù xaây moät laâu ñaøi treân caùt.

- Chi vaäy?

80 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Xaây cho chuù vaø cho moät ngöôøi tình. Cuoäc tình dang dôû, laâu ñaøi caùt chöùng minh cho chuù thaáy: ñôøi chæ laø hö voâ.

Noù coù veû mô maøng:

- Ñôøi laø hö voâ! Thaät vaäy chöù ?

- Sai roài. Sau nöûa ñôøi thaát baïi, chuù chôït nhaän ra raèng, ñôøi chæ laø hö voâ moät khi ta laãn loän thöïc taïi vôùi aûo töôûng.

Neùt maët con beù cau laïi, ñoâi maét ñen thaáp thoaùng moät noãi ñau:

- Thaät ra, coù nhöõng thöïc taïi laøm con ngöôøi nhöùc buoát, raát khoù chaáp nhaän.

- Cuõng vì theá maø chuù troán chaïy hôn 40 naêm.

- Cuoái cuøng chuù laïi quay veà.

- Quay veà khi ñaõ tænh, duø muoän maøng. Bieån nhìn chuù lôùn leân, bieån chöùng kieán nhöõng buoåi hoø heïn cuûa cuoäc tình ñaàu si daïi, nhöõng nuï hoân, nhöõng giaän hôøn vu vô. Cuoái cuøng nöôùc bieån hình nhö maën theâm vì thaám ñaãm nöôùc maét cuûa moät cuoäc tình tan vôõ. Töø ñoù, chuù boû bieån maø ñi, lang thang giöõa cuoäc ñôøi.

Noù thôû daøi:

- Chuù coù nhôù bieån khoâng?

- “Ngaøy mai anh ñi, bieån nhôù teân anh goïi veà”. Bieån coù nhôù chuù khoâng ? Khoâng bieát. Rieâng luùc veà giaø, tænh laïi sau côn meâ,  chuù chôït nhôù bieån voâ cuøng. Chính vì vaäy chuù chaùu mình môùi gaëp nhau, nhö moät tình côø.

Toâi tieáp tuïc coâng vieäc. Thaéc maéc cuûa noù laøm toâi giaät mình:

- Vaø chuù laïi xaây laâu ñaøi treân caùt, nhö theá, cuoái cuøng, ñôøi vaãn laø hö voâ.

- Khoâng phaûi ñaâu. Ñôøi chæ laø hö voâ ñoái vôùi nhöõng ai troán chaïy. ÔÛ tuoåi 60, chuù nhìn laâu ñaøi treân caùt nhö moät taùc phaåm ngheä thuaät. Ñeïp khoâng?

- Ñeïp! Nhöng noù toàn taïi bao laâu?

- Khoâng qua khoûi con nöôùc lôùn ñeâm nay.

- Uoång thaät.

- Naøy con beù! Caùi ñeïp bao giôø cuõng mong manh, deã vôõ, deã  maát, phaûi bieát traân troïng.

Noù traàm ngaâm moät luùc, roài chôït voã vaøo baùnh xe:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 81

- Chuù xem, vôùi chieác xe laên, phía tröôùc chaùu coøn laïi nhöõng gì?

- Coøn chöù, raát nhieàu. Coøn bieån bao dung, coøn con ngöôøi, coøn nhöõng thaùng naêm coù theå ñaày aép hoaëc roãng tueách, tuøy chaùu choïn löïa.

Vaàng traùn thanh khieát thoaùng môø ñi vì chuùt öu tö :

- Thaät vaäy khoâng?

Toâi nhìn thaúng vaøo khuoân maët con beù, noù cuõng nhìn toâi ñaêm ñaêm, coù chuùt thaùch thöùc. Toâi chôït nhaän ra trong ñoâi maét thaáp thoaùng noãi ñau moät chieàu saâu thaêm thaúm. Chieàu saâu chính laø cô may giuùp ta döïng laïi cuoäc ñôøi. Toâi quyeát ñònh ñöa con beù ñoái maët vôùi thöïc taïi:

- Chaùu ngoài xe laên laâu chöa?

- Hôn moät naêm roài.

- Sao vaäy?

Gioïng noù ñöùt quaõng:

- Ñoù laø keát quaû cuûa tuoåi treû daïi doät, ñua ñoøi.

- Naøy con beù, oâng chuù giaø coù ñaùng tin caäy ñeå taâm söï hay khoâng ?

Noù ngaäp ngöøng roài gaät ñaàu:

- Naêm lôùp 12  - Noù chôït cöôøi, ñoâi  maét nhö loùe leân ñoám löûa nhoû - chaùu gioûi moân vaên laém ñoù.

- Khoûi noùi chuù cuõng bieát, khoâng nònh chaùu ñaâu.

Thoaùng vui vuït taét lòm:

- Naêm 12, cha meï chaùu xaøo xaùo, chaùu buoàn, ñi hoang vôùi baïn beø, roài vuõ tröôøng, röôïu, thuoác laéc. Laéc moät laàn, ba ngaøy  vaãn queïo coå, reâm mình, nhöng chaùu vaãn laéc, laéc gioáng nhö moät thaùi ñoä phuû  nhaän cuoäc ñôøi, phuû nhaän thöïc taïi.

Noù döøng laïi ñoâi chuùt, ñaàu cuùi thaáp:

- Moät hoâm say röôïu, chaùu toâng xe. Tænh daäy, toùc chaùu bò caïo moät maûng.

Noù dôû muõ ra:

- Chuù thaáy khoâng, hôn moät naêm, toùc môùi moïc lôûm chôûm  ñeán mang tai. Ba thaùng sau, chaùu ñöôïc ñaët vaøo xe laên, laëng leõ laên beân leà cuoäc ñôøi.

- Hieän thôøi chaùu laøm gì naøo?

82 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- AÊn, nguû, buoàn, thænh thoaûng vieát lung tung vaøi trang.  Chieàu chieàu laên xe giöõa phoá phöôøng ra baõi bieån, traàm ngaâm, daèn vaët, chaùn naûn, buoàn vaø ghi laïi noãi buoàn.  

- Theá giöõa phoá phöôøng, chaùu thaáy gì?

- Thaáy caûnh baùt nhaùo, thaáy nhöõng khuoân maët meät moûi, laõ chaõ moà hoâi, laïi coøn nhöõng aùnh maét, nhöõng nuï cöôøi, nhöõng caâu chöûi theà, nhöõng ñaùm ñaùnh nhau.

- Gì nöõa naøo?

- Ngoaøi baõi bieån, ñoâi luùc chaùu nghe loaùng thoaùng nhöõng lôøi hoø heïn, yeâu thöông.

- Ñôøi laø theá, nhöng ñaøng sau caûnh baùt nhaùo laø nhöõng maûnh ñôøi, nhöõng thaân phaän, nhöõng daèn vaët, vaät loän, giaèng  xeù, nhöõng noã  löïc ñeán tuyeät voïng ñeå ñöôïc laøm ngöôøi. Chaùu coá tìm cho nhöõng hình aûnh xoâ boà ñoù moät yù nghóa, roài ghi laïi, roài vieát ra, chaùu gioûi vaên maø.

- Chaùu ñaõ vieát ñöôïc vaøi truyeän ngaén. Nhöng vieát roài ñeå ñoù, thænh thoaûng ñoïc laïi, nhöng vieát cho ai coi.

- Chaùu laàm roài, baøi vieát naøo mang ñaäm chaát ngöôøi ñeàu ñöôïc chaáp nhaän, vì noù laø caùi göông, ñeå ai ñoù nhaän ra khuoân maët mình, duø khuoân maët ñoâi luùc bò bieán daïng, nhöng ôû taän cuøng saâu thaúm, noù  vaãn laø khuoân maët con ngöôøi.

Con beù traàm ngaâm thaät laâu, roài chôït nhìn leân:

- Chuù coøn ra ñaây nöõa chöù?

- Taát nhieân. Bieån nhaéc cho chuù raát nhieàu kyû nieäm.

Luùc chia tay, noù nhaéc laïi:

- 30 Teát naêm tôùi chuù laïi veà ñaây nhaù.

Ñoâi maét noù tha thieát, chaân thaønh. Toâi traû lôøi khoâng caàn suy nghó :

-  Chuù troùt maéc moät caùi heïn.

- Vôùi ai naøo?

- Vôùi bieån, vôùi chaùu. Chuù seõ veà ñeå ngaém maùi toùc chaùu daøi ra, xoõa ngang vai. Quan troïng hôn, ñeå ñöôïc thaáy con beù vöõng vaøng böôùc ra töø boùng toái.

Noù naém tay toâi, cöôøi, laàn ñaàu tieân toâi thaáy nuï cöôøi khoâng coøn bieán daïng vì vò cay.

               

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 83

Toâi môû thö ra ñoïc:

Chuù thaân meán.

Laàn ñaàu tieân chaùu vieát cho chuù, sau cuoäc gaëp gaàn troøn moät naêm. Chaùu vieát ñeå nhaéc chuù moät lôøi heïn. Heïn vôùi bieån vaø heïn vôùi chaùu, chuù nhôù khoâng?

Maùi toùc cuûa chaùu ñaõ daøi ra roài, vöøa chaám ngang vai, oùng möôït. Nhìn vaøo ñoâi maét laïnh leõo ngaøy naøo, chaéc chaén chuù seõ thaáy moät ñoám löûa, ñoám löûa thaép leân töø traùi tim. Baùnh xe laên cuûa chaùu moøn nhieàu vì nhöõng chaëng ñöôøng, khoâng chæ höôùng ra baõi bieån, maø ñi vaøo cuoäc ñôøi. Treân xe laên chaùu thieát keá moät maët baøn xoay. Ngoài ñoù chaùu ghi cheùp, chaùu vieát, vieát cho mình vaø vieát cho ngöôøi. Moät kyù giaû quen vôùi anh chaùu ñaõ ñöa moät soá baøi leân baùo vôùi buùt hieäu AÙo Traéng. AÙo Traéng, caùi teân gôïi noãi nhôù daønh cho tuoåi hoïc troø, raát ñeïp, nhöng chaùu ñaõ vuïng veà ñaùnh maát. Töø ñoù, ngoøi buùt treû AÙo Traéng ñöôïc nhieàu tôø baùo giôùi thieäu, ñoâi luùc thoåi phoàng, noù luoân gaén lieàn vôùi chieác xe laên cuûa ngöôøi con gaùi vuøng vaãy vöôït leân soá phaän. Coù luùc chaùu caûm thaáy kieâu haõnh. Nhöng moät hoâm, ngoài ñoái dieän vôùi bieån, caûm nhaän söï nhoû beù vaø coâ ñôn, chaùu chôït nhaän ra caùi teân AÙo Traéng hình nhö ñöôïc thaép saùng trong vöøng haøo quang aûo, noù gôïi söï toø moø, xoùt thöông nhieàu hôn laø ñoùn nhaän vì meán phuïc.

Maáy thaùng nay, caùi teân aáy bieán maát, chaùu choân noù roài. Chaùu vaãn vieát vaø vaãn göûi ñi, nhöng vôùi teân khaùc, chaùu saün saøng saép haøng chôø ñôïi, ñeå vaøo baèng cöûa chính. Chaùu cuûa chuù seõ töø  boùng toái laëng leõ böôùc ra, chuù coù tin khoâng?

OÂng chuù nöûa ñôøi thaát baïi! Quyeát ñònh cuûa chaùu ñuùng hay sai?

Chaùu

84 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 85

Ngöôøi Meï

Naéng saùng xuyeân qua keõ laù thöa, trong vaét nhö gioït thuyû tinh, hanh hanh vaøng. Nhöõng tieáng chim sôùm khoâng ñuû laøm xoân xao baàu trôøi tai taùi, tónh laëng, ñang lôø ñôø ngaû sang ñoâng. OÂng giaø ñaàu ñieåm baïc, ngoài tröôùc giaù veõ, baát ñoäng, coá taäp trung. Caïnh oâng laø moät coâ gaùi. Coâ, daùng vaät vôø, voâ hoàn, caëp maét thaãn thôø, teâ lieät, höôùng vaøo moät khoaûng khoâng gian döôøng nhö khoâng chieàu saâu, döôøng nhö khoâng maàu saéc, moïi hình khoái döôøng nhö nhaït nhoaø. OÂng giaø laáy thoûi than, baét ñaàu phaùc thaûo. ÔÛ trung taâm böùc tranh, cheách xuoáng phía döôùi, xuaát hieän moät haøi nhi, môùi chaøo ñôøi. Ñöùa beù ñang khoùc, ñoâi maét chöa kòp môû ñaõ nhaém khít laïi, nhoû nhö sôïi chæ. OÂng huùng haéng ho laøm coâ gaùi giaät mình, coâ lieác sang, treân khuoân maët laïnh, buoàn chôït loeù leân moät ñoám saùng nhoû, coâ toø moø:

- Baùc laø hoaï só?

- Chæ laø thöù nghieäp dö. Maø chaùu naøy, baùc gheùt gaén cho mình moïi chöõ só, noù troùi cuoäc soáng vaøo nhöõng caùi khuoân. Coøn chaùu, chaùu coù thích veõ khoâng?

- Chaùu ñang hoïc tröôøng myõ thuaät, naêm thöù hai.

- Vaäy haû? Theá laø baùc chaùu mình coù moät ñieåm gaëp nhau.

Gioïng oâng chaäm raõi, khaøn ñuïc, taàm nhìn khoâng rôøi giaù veõ. Coâ gaùi maát daàn veû baêng giaù:

- Baùc ñang veõ gì ñoù?

- Thoaùng suy nghó nhoû theå hieän qua hình aûnh moät sinh linh chaøo ñôøi.

86 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Thöôøng thì noù coù ñöôïc ñoùn nhaän khoâng?

- Noù coù quyeàn xuaát hieän, baát chaáp moïi nghòch caûnh.

- Keå caû nghòch caûnh cuûa cha meï?

- Ñuùng, cha meï khoâng theå khöôùc töø, moät khi ñaõ hình thaønh ra noù, noù coù quyeàn ñöôïc laøm ngöôøi, goùp maët. Ñöùa beù böôùc vaøo cuoäc ñôøi, khoâng haøo quang, cuoäc ñôøi meânh moâng, baát traéc laø moät daáu hoûi lôùn ñang chôø khaùm phaù.

Caâu traû lôøi hình nhö khieán coâ quan taâm, suy nghó, coâ laïi rôi vaøo traïng thaùi baát ñoäng. OÂng giaø ngöøng tay, nhìn coâ gaùi. ÔÛ coâ, moät chuùt xanh xao phôùt treân goø maù, moät chuùt chaùn chöôøng, cay ñaéng hieän leân ñoâi maét, moät chuùt ngaäm nguøi, ñau ñôùn thoaùt ra töø daùng daáp ray röùt, vôøi vôïi ñaêm chieâu. OÂng giaø thôû daøi, ngaäp ngöøng, muoán noùi nhöng laïi thoâi. OÂng trôû veà vôùi coâng vieäc. Treân khung vaûi xuaát hieän theâm moät phuï nöõ, trong tö theá nghieâng mình, cuùi xuoáng, moät tay ñôõ ñaàu, moät tay ñaép cho ñöùa beù baèng taám aùo choaøng thuûng loã choã. Neùt maët phuï nöõ ñaày veû thaùnh thieän, dòu daøng. Coâ gaùi ngaång ñaàu quay sang, coâ chaêm chuù nhìn phaùc thaûo chaân dung ngöôøi meï:

- Caûm xuùc gì seõ hieän leân treân khuoân maët ngöôøi phuï nöõ?

- Vöøa lo laéng, vöøa haïnh phuùc. Vöôït leân taát caû vaãn laø nieàm vui, haïnh phuùc traøn ñaày.

Coâ gaùi ñöùng leân:

- Baùc khoâng nghæ aø? Tröa roài, chaùu phaûi veà.

**

Naéng baét ñaàu nghieâng nghieâng veà chieàu, muøa ñoâng vaøng voït, gioù lao xao. Khung vaûi xuaát hieän theâm ngöôøi ñaøn oâng. Ngöôøi ñaøn oâng trong tö theá nöûa ngoài, nöûa quyø treân neàn ñaát laïnh, thaân hình cuùi xuoáng, khuoân maët vuoâng vöùc, quyeát ñoaùn, noåi leân nhöõng ñöôøng gaân, oâng vôùi tay giuùp vôï ñaép kín taám aùo choaøng raùch cho ñöùa haøi nhi.

Döôùi hai haøng caây cao, xuaát hieän moät chaøng thanh nieân, ñaàu cuùi thaáp, daùng meät moûi, caêng thaúng. Chaøng chôït döøng laïi, chuù yù tôùi oâng giaø:

- Baùc ñang veõ gì theá?

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 87

- Moät cuoäc soáng baét ñaàu hình thaønh giöõa muoân vaøn baát traéc. Maø chaùu coù thích veõ khoâng?

- Chaùu ñang hoïc tröôøng myõ thuaät, naêm thöù tö.

OÂng giaø ngaång leân, nhìn chaøng trai:

- Laïi moät sinh vieân myõ thuaät. Hình nhö chaùu coù taâm söï, ñuùng khoâng?

Chaøng trai thôû daøi, laûng sang chuyeän khaùc:

- Theo baùc, luùc ñöùa beù chaøo ñôøi, taâm traïng cha meï chuùng theá naøo?

- Moãi ñöùa beù chaøo ñôøi laø moät nieàm vui, moät töï haøo, moät söùc maïnh gaén boù cha meï noù vaøo cuoäc soáng, ñoàng thôøi cuõng gaén cha meï noù vaøo traùch nhieäm, vaøo noãi khoå cöïc, vaát vaû, ñoâi khi laø ñaéng cay.

Chaøng trai thôû daøi, cuùi ñaàu, laàm luõi böôùc ñi.

 

**

Laïi theâm moät buoåi saùng muøa ñoâng, trôøi nhö pha chì loaõng, ñeø naëng theâm. Coâ gaùi tôùi, ñöùng sau löng oâng giaø, coâ hôi ngaïc nhieân tröôùc khung vaûi traéng, khoâng neùt veõ:

- Baùc naøy, böùc phaùc thaûo hoâm qua ñaâu roài?

- Boû roài, noù chöa ñaït.

OÂng quay laïi nhìn coâ gaùi, aùnh maét xoaùy saâu:

- Theo chaùu, ngöôøi meï ñeïp nhaát vaøo luùc naøo?

Coâ suy nghó mung lung, roài ngaäp ngöøng:

- Coù leõ luùc ñang cho con buù, ñuùng khoâng baùc?

- Baùc cuõng nghó vaäy. Ngöôøi meï ñaõ duøng moät phaàn cô theå mình truyeàn söùc soáng cho con. Baàu ngöïc traàn, no troøn, khoâng maûy may gôïi duïc, maø thoaùt leân veû ñeïp thanh khieát, thieâng lieâng.

OÂng chôït hoûi:

- Chaùu teân gì vaäy?

- Chaùu teân Mai.

OÂng noùi thaät nhoû:

- Mai laø teân moät loaøi hoa, coù söùc chòu ñöïng trong baõo tuyeát, cuõng coù nghóa laø moät ngaøy môùi baét ñaàu.

88 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

OÂng laïi caém cuùi phaùc thaûo, töøng neùt ñaén ño, chaäm raõi, vaø coâ gaùi laïi chìm vaøo theá giôùi rieâng, theá giôùi coù leõ toái, gioáng nhö khuoân maët coâ vöôùng vaát noãi buoàn.

Döôùi neùt than meàm maïi töø töø xuaát hieän hình aûnh ngöôøi meï treû, ñang cho con buù. Khuoân maët cuùi xuoáng, ñaèm thaém yeâu thöông. Ñöùa beù naèm goïn trong voøng tay che chôû, maét nhaém, yeân bình.

OÂng ngöøng tay, chôït hoûi:

- Chaùu coù noãi buoàn giaáu kín, ñuùng khoâng?

Coâ nhìn oâng giaø, ngaäp ngöøng. OÂng tieáp:

- Mai naøy! Chaùu thaáy baùc coù ñaùng tin caäy khoâng?

Coâ khoâng traû lôøi thaúng caâu hoûi, chæ noùi baâng quô:

- Cuoäc soáng haàu nhö coù quaù nhieàu thöû thaùch voâ phöông vöôït qua, ñuùng khoâng baùc?

- Muoân vaøn thöû thaùch thì ñuùng ñoù, nhöng voâ phöông vöôït qua thì chöa chaéc ñaâu. Chaùu thöû cho moät thí duï ñi.

- Chaúng haïn coâ gaùi laàn ñaàu yeâu say ñaém moät chaøng trai, coâ muoán soáng ñeán taän cuøng caûm xuùc cuûa mình. Keát quaû moät baøo thai hình thaønh trong buïng.

Coâ ngöøng laïi, luùng tuùng. OÂng hoûi:

- YÙ chaùu muoán noùi vì moät lyù do naøo ñoù, chaøng trai khoâng coù yù ñònh tieán tôùi hoân nhaân phaûi khoâng naøo?

Coâ gaùi khoâng traû lôøi, ñaàu cuùi guïc, ñoâi vai nhö rung leân. Moät luùc laâu, coâ môùi ngaäp ngöøng:

- Vaäy theo baùc, trong hoaøn caûnh hoaøn toaøn beá taéc, coâ gaùi neân laøm gì?

- Coâ gaùi aáy teân Mai, phaûi khoâng chaùu?

OÂng nhìn coâ gaùi, chôø caâu traû lôøi.

- Baùc thöû cho chaùu moät lôøi khuyeân ñi.

- Baùc raát ngaïi ñöa ra nhöõng lôøi khuyeân nhaân danh ñaïo ñöùc. Baùc khoâng phaûi oâng toaø, khoâng phaûi nhaø luaân lyù, cuõng khoâng phaûi nhaø thuyeát giaùo. Phaùp luaät, ñaïo ñöùc vaø toân giaùo ñeàu khoâng coù luaät tröø. ÔÛ ñoù con ngöôøi cuï theå trong caûnh ngoä cuï theå bieán maát, taát caû bò ñoàng hoaù thaønh moät maãu soá chung. Vaäy chaùu quyeát ñònh theá naøo?

Khoâng hieåu voâ tình hay coá yù ñaùnh rôi chieác khaên tay, coâ

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 89

laëng leõ cuùi xuoáng nhaët. Luùc ngöôùc leân, ñoâi maét buoàn ñoû hoe, lôøi noùi buoát laïnh nhö moät nhaùt dao ñöa:

- Chaùu ñònh phaù thai.

Khoâng gian chôït vaéng laëng. Neùt maët oâng giaø caêng thaúng. Sau tieáng thôû daøi, oâng chaäm raõi, ñaén ño töøng lôøi:

- Ñoù laø moät choïn löïa quan troïng trong tình theá chaúng ñaëng ñöøng. Chaùu neân nhôù, moïi choïn löïa ñeàu coù caùi giaù phaûi traû, caàn thaän troïng.

OÂng tieáp:

- Baùc hoûi thaät, chaøng trai aáy laø ai vaäy?

- Ngöôøi aáy cuõng hoïc myõ thuaät, treân chaùu hai lôùp.

- Anh aáy bieát chaùu coù thai chöù?

- Luùc chaùu baùo tin, anh aáy hoaøn toaøn caêng thaúng, coù veû böïc boäi, vaø chaùu boû ñi.

OÂng döøng laïi suy nghó hôi laâu:

- Luùc naõy chaùu noùi tôùi hai chöõ beá taéc. Maø sao laïi beá taéc?

- Vì chaùu khoâng ñuû söùc moät mình gaùnh vaùc noãi nhoïc nhaèn. Vì khoâng theå sinh con giöõa luùc coøn ñi hoïc. Sinh con laø töï huyû hoaïi töông lai.

OÂng nhìn saâu vaøo ñoâi maét baét ñaàu moïng nöôùc cuûa coâ gaùi. Coâ thu mình, nhoû beù vaø coâ ñôn.

- Mai naøy, chaùu haõy coá ñôïi daêm ngaøy, sau ñoù baùc seõ ñeà nghò vôùi chaùu moät giaûi phaùp, ñöôïc khoâng?

Coâ ñöùng daäy, nhìn oâng ñaêm ñaêm, khoâng traû lôøi, chæ gaät ñaàu.

**

Coâ gaùi ñi khoûi khoaûng moät giôø, chaøng thanh nieân laïi tôùi. Chaøng trai ngoài treân gheá ñaù, caïnh oâng giaø.

- Baùc thay phaùc thaûo aø? Ñeán ñaâu roài?

- Coøn thieáu moät nhaân vaät quan troïng: ngöôøi cha.

- Ngöôøi cha aáy theá naøo?

- Ñoä löôïng, bao dung, vaø raát möïc thöông yeâu vôï con.

Döôùi neùt than, ngöôøi ñaøn oâng xuaát hieän, veû ngheøo khoù, thaân khoaùc moät taám aùo moûng. Ngöôøi cha ñöùng, maét höôùng vaøo haøi nhi ñang buù meï. Moät tay oâng choaøng qua löng thieáu

90 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

phuï, moät tay keùo taám aùo thuûng loã choã, coá che kín ñoâi chaân nhoû beù cuûa haøi nhi.

- AØ naøy, chaùu teân gì nhæ?

- Chaùu teân Ñoâng.

- Ñoâng Mai, hôïp ñaáy. Caây Mai seõ ñuû söùc vöôït qua baõo tuyeát giöõa trôøi muøa Ñoâng.

- Baùc noùi gì?

OÂng chôït hoûi:

- Chaùu quen moät ngöôøi con gaùi teân Mai phaûi khoâng?

Chaøng thanh nieân ngaïc nhieân:

- Sao baùc bieát? Maáy hoâm nay chaùu ñang ñi tìm coâ ta.

- Chi vaäy?

- Ñeå hoûi coâ moät ñieàu: coâ coù chòu laáy chaùu khoâng?

- Thaät chöù? Chaùu noùi thaät chöù?

- Ñoù laø quyeát ñònh cuoái cuøng, sau nhöõng daèn vaët, caân nhaéc.

- Vaäy laø ñang coù söï hieåu laàm. Chaùu phaûi gaëp coâ aáy. Noãi baát haïnh taøn phaù cuoäc ñôøi nhieàu khi ñeán töø nhöõng ngoä nhaän nhoû nhoi, khoâng ñaâu vaøo ñaâu. Ñeå baùc giuùp chaùu nhaù.

 

**

Thôøi gian qua. Laïi moät buoåi saùng, saùng ngaøy thöù ba. Böùc phaùc thaûo ñaõ xong, vaø oâng ngoài chôø. Cuoái cuøng coâ gaùi ñeán. Luùc aáy, trôøi chôït töôi taén, hanh vaøng. Naéng meàm troâi töøng ñôït theo taø aùo luïa Haø Ñoâng. OÂng nheo maét ngaém coâ gaùi töø xa böôùc laïi, nhö moät taùc phaåm chöa hoaøn taát. Coâ tôùi ngoài beân oâng giaø.

- Phaùc thaûo xong chöa baùc?

- Xong roài. Chaùu xem coù ñöôïc khoâng?

Coâ gaùi luùi ra xa, nheo moät beân maét:

- Noù gioáng nhö caùch theå hieän môùi khung caûnh Giaùng sinh.

- Ñuùng ñoù, baùc muoán theå hieän moät Gieâsu traàn truïi, khoâng sinh ra trong vaàng haøo quang. Vieäc nhaäp theå phaûi laø löïa choïn trieät ñeå nhaát thaân phaân laøm ngöôøi. Ngoaøi ra, ñieàu baùc quan taâm chính laø caûm xuùc cuûa cha meï khi ñoùn nhaän ñöùa con. Chaùu thaáy sao?

Coâ gaùi coù veû thöïc söï xuùc ñoäng, coâ laäp laïi:

- Caûm xuùc cuûa cha meï.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 91

Maét coâ thoaùng mô maøng, höôùng tôùi moät khoâng gian hình nhö ñaõ coù chieàu saâu, coù maàu saéc vaø hình khoái.

- Mai naøy, tröa nay chaùu ôû laïi ñaây vôùi baùc, ñöôïc chöù?

OÂng laáy taám vaûi daàu, traûi treân coû, baøy ra ít moùn aên khoâ:

- Buoåi tröa ngoài moät mình, buoàn quaù.

Vaø chaøng trai ñeán, sôùm hôn moïi ngaøy. Hai ngöôøi nhìn nhau, ngôõ ngaøng.

- Em cuõng ôû ñaây aø?

Coâ gaùi coá ra veû laïnh luøng:

- Em ñeán xem baùc veõ.

OÂng giaø ñöùng daäy, chaâm ñieáu thuoác roài boû ñi. Laâu sau oâng quay veà, ñoâi trai gaùi ñang ngoài beân nhau thì thaàm. OÂng haéng gioïng:

- Hai chaùu giuùp baùc moät vieäc ñöôïc khoâng?

- Neáu boïn chaùu ñuû khaû naêng.

- Ñöôïc maø, vôùi caùc chaùu ñöôïc maø. Böùc tranh caàn hoaøn taát sôùm, thôøi gian khoâng chôø ñaâu, maø baùc laïi coù vieäc phaûi ñi. Hai chaùu coá tieáp tuïc coâng vieäc hoä baùc.

Chaøng trai ñaén ño:

- Theo baùc neân boá cuïc maøu theá naøo?

- Baùc nghó gam chuû ñaïo laø maàu laïnh, u aùm, phuø hôïp vôùi trôøi muøa ñoâng, ñoù laø hình aûnh cuoäc ñôøi vaây quanh, cuoäc ñôøi giaêng ñaày vöôùng maéc, cay ñaéng, xoùt xa. ÔÛ chính giöõa böùc tranh theâm moät chuùt gam maàu noùng, ñoä töông phaûn khoâng gay gaét, nhöng ñuû theå hieän nieàm haïnh phuùc aám aùp töø cuoäc soáng toaùt leân.

- Boïn chaùu hieåu yù baùc.

Cuoäc troø chuyeän keùo daøi ñeán xeá chieàu. Tröôùc khi ñi, coâ gaùi laáy buùt ghi moät maåu giaáy nhoû, duùi vaøo tay oâng giaø:

Chæ coøn maáy tieáng nöõa laø ñeán giôø Chuùa sinh ra. Khi moät ñöùa beù chaøo ñôøi thì ñöùa khaùc khoâng theå cheát ñi. Chaùu ñaõ tìm ra lôøi giaûi. Caùm ôn baùc.

Chaøng trai xaùch khung vaûi ñi saùt beân coâ gaùi. OÂng giaø nhìn theo, mæm cöôøi.

**

92 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Tuaàn sau, ñuùng dòp teát döông lòch, coâ gaùi vaø chaøng trai ñem böùc tranh ñaõ hoaøn taát tôøi tìm oâng giaø. OÂng ñaõ ñi roài. Coâ gaùi caát tieáng goïi:

- Baùc ôi!

Vaø khoâng coù tieáng traû lôøi.

Coâ gaùi haï thaáp gioïng, caâu noùi nhö gioù thoaûng theo gioù bay cao:

- Neùt coï cuûa chaùu ñaõ theå hieän ñöôïc nieàm vui treân khuoân maët ngöôøi meï./

                     

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 93

Ngöôøi Ñaøn Baø Bò Keát AÙn

Gaõ laëng leõ nhìn ra ngoaøi ñöôøng, maét nheo laïi, maát huùt. Toâi hoûi vu vô:

- Naéng quaù, oâng nhìn gì vaäy?

- Quaù khöù. Thôøi coøn laø sinh vieân.

- OÂng thaáy gì naøo?

- Moät luõ con trai, con gaùi coi trôøi baèng vung. ÔÛ ñoù trôøi vaø ñaát chan hoøa aùnh naéng, thænh thoaûng cuõng coù möa, töøng côn, möa Saøigoøn.

- Choùng quaù, gaàn boán möôi naêm, nhö moät thoaùng maét. Toâi vaãn nhôù ngaøy toát nghieäp, noù haùt baøi Saøigoøn ñeïp laém, Saøigoøn ôi! Saøigoøn ôi! Sau ñoù caû luõ rôøi xa Saøigoøn, moãi ñöùa moãi nôi, moãi ñöùa moät cuoäc ñôøi, moät ñònh meänh khoâng theå choái töø.

- Vaø coù ñöùa ñaõ boû cuoäc chôi, cay ñaéng.

Gaõ chæ huõ haøi coát ñaët treân maët baøn.

- Khoaûn naøy, oâng tính sao?

- Cuõng chöa bieát, coù leõ phaûi ñöa veà nhaø, ñeå treân baøn vieát.

- Tieän khoâng?

- Ñaønh vaäy. Noù moät thaân moät mình, coù ñaïo, chaúng leõ ñem vaøo chuøa. Coøn nhaø thôø? Noù ñaàu ñoäc con, tuø toäi, töï töû, maø ñeán hai laàn, ngöôøi ñaøn baø bò keát aùn, ai cho.

- Theá oâng gaëp laïi noù laâu chöa?

- Khoaûng hai naêm, nhö moät tình côø. Cuõng nhö gaëp laïi oâng, vaø oâng ngoài ñaây, nhö moät tình côø.

94 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Toâi khoâng hieåu noù nhieàu. Theo baùo chí, dö luaän, noù laø ngöôøi ñaøn baø ñaùng bò keát aùn, ñuùng khoâng?

- Ñuùng, töø moät goùc nhìn naøo ñoù. Toâi cuõng laø gaõ bò keát aùn. Laàn cuoái gaëp nhau, noù vöøa thôû doác, vöøa cöôøi, nuï cöôøi göôïng gaïo, meùo moù, bieán daïng: toâi laïi töï töû, ba chuïc vieân thuoác nguû, oâng coù ñöa ñi caáp cöùu khoâng? Toâi laéc ñaàu: khoâng. Vaø toâi ngoài beân giöôøng, troáng roãng, laëng leõ nhìn noù ngaám thuoác, cheát daàn. Trong moät chöøng möïc naøo ñoù, cuoäc soáng con ngöôøi vöôït ra ngoaøi moïi khuoân khoå cöùng ngaéc cuûa luaät phaùp vaø toân giaùo, nhöõng cô cheá khoâng bieát ñeán luaät tröø.

Gaõ thôû daøi:

- Tuïi mình sinh ra, lôùn leân, roài giaø ñi trong moät theá giôùi thaät kyø cuïc.

Caâu noùi cuûa gaõ khieán vò ñaéng traøo leân. Gaõ caàm xò ñeá roùt ra ba ly nhoû.

- Noù coù bieát uoáng röôïu khoâng?

- Coù, thôøi sinh vieân thænh thoaûng laøm moät caëp sec, uoáng vaø khoùc, noù baûo: ñaàu oùc ngaø ngaø moät chuùt, chính laø luùc thaáy mình roõ hôn. Ñaùm baïn gaùi trong lôùp, toâi thaân vôùi noù nhaát. Noù khoâng ñeïp, nhöng coù chieàu saâu.

- Ñuùng, noù coù chieàu saâu.

Gaõ ñoå ly röôïu leân huõ tro:

- Naøo, môøi baø. Theá noù ñeå laïi gì?

- Moät baûn aùn baûy naêm vì ñaàu ñoäc ñöùa con taøn taät, nhöõng lôøi nguyeàn ruûa vaø hai laàn töï töû. Coøn nöõa, moät huõ tro vaø moät cuoán nhaät kyù. Ñoù laø daáu chöùng cuoái cuøng cuûa moät cuoäc ñôøi.

- OÂng ñoïc chöa?

- Ñoïc roài, löôùt qua beân caïnh giöôøng, luùc ngoài nhìn noù cheát. Veà sau ñoïc theâm hai laàn, khi moïi xuùc ñoäng ñaõ ñuû thôøi gian laéng xuoáng.

Gaõ thôû daøi, ñaêm chieâu:

- Coù chuùt gì ñoù nhaãn taâm.

Lôøi noùi aáy töï döng khieán toâi böïc mình.

- Caùi cheát, vôùi noù laø moät choïn löïa, toâi toân troïng, khoâng can thieäp, vì khoâng tìm ñöôïc giaûi phaùp toaøn veïn hôn.

Gaõ roùt ñaày ly röôïu, gaät guø. Toâi tieáp:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 95

- Giaây phuùt cuoái beân noù ñaõ daïy cho toâi  moät ñieàu: söï khoan dung. Khoan dung moãi khi phaùn xeùt.

- Cuoán nhaät kyù ñaâu roài?

- Ñeå ôû nhaø.

- Toâi muoán xem, ñöôïc khoâng?

- Ñöôïc, buoåi toái ñeán toâi. Maáy naêm cuoái noù coá yù xa laùnh moïi ngöôøi, nhöng ôû trong taän cuøng kyù öùc, chuùng mình ñoái vôùi noù vaãn laø baïn, luõ baïn moät thôøi rong chôi.

Gaõ uoáng caïn ly röôïu:

- Thoâi toâi veà, coøn oâng ñi ñaâu?

- Chôû noù ñi moät voøng Saøigoøn, trôû laïi thaêm nhöõng vuøng trôøi, vuøng ñaát ngaäp naéng vaø kyû nieäm. Maáy chuïc naêm nay, noù chæ thuoäc moät con ñöôøng duy nhaát töø nhaø ñeán lôùp. OÂng bieát ñoù, luùc treû noù laø ñöùa soâi noåi, coù veû hôi ñieân ñieân, meâ saùch maø cuõng meâ vuõ tröôøng. Moãi khoâng gian gôïi cho noù moät caûm xuùc, moät öôùc mô rieâng.

- Hình nhö ngaøy xöa oâng yeâu noù?

- Khoâng, vôùi toâi, luùc naøo noù cuõng laø moät ngöôøi baïn, vaäy thoâi.

                                                                           

* *

Buoåi toái, toâi ngoài ñoái dieän vôùi huõ tro ñaët treân maët baøn, huõ tro chieám moät khoaûng khoâng gian raát nhoû, gioáng nhö con ngöôøi giöõa cuoäc ñôøi, trô vô. Vaø gaõ ñeán, böôùc chaân nheï nhaøng.

- Nhìn huõ tro, oâng thaáy theâm ñieàu gì?

- Vaãn moät ñieàu duy nhaát: söï khoan dung.

Toâi ñöa cho gaõ cuoán nhaât kyù cuûa Ñaøo

- OÂng xem ñi, ñoïc taïm phaàn cuoái.

24-12. Khuya roài, hôi laïnh, trôøi laïnh laøm yù nghó trong vaø saâu. Toâi ngoài chôø moät hoài chuoâng. Chuoâng ñoå. Laï thaät, giôø Chuùa Giaùng sinh laïi khieán toâi nghó ñeán caùi cheát. Toâi thaáy moät côn ñau nhoùi ôû vuøng buïng, raâm ran, aâm æ, khoaûng naêm phuùt. Côn ñau laø ñieàm baùo cuûa chöùng ung thö. Saùng nay toâi ñaõ nhaän ñöôïc keát quaû xeùt nghieäm: ung thö gan. Toâi töøng ñi thaêm moät ngöôøi ung thö gan, khoâ kieät, duùm doù, reân xieát, la heùt vì ñau

96 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

ñôùn. Soá tieàn hai traêm trieäu chæ ñuû ñeå laøm giaûm nhöõng côn ñau trong luùc chôø cheát, caùi cheát ñöôïc baùo tröôùc. Coù tieáng traèn troïc, vuøng vaãy tay chaân. Toâi nhìn sang ñöùa con, ñöùa con gaùi hai möôi laêm tuoåi khoâng mang ñaày ñuû daùng daáp con ngöôøi. Ñöùa con cuûa meï da vaøng. Noù naèm ñoù, daãy doïn, nöôùc daõi chaûy daøi beân khoùe meùp. Chaéc laïi ñaùi daàm. Toâi ueå oaûi ngoài daäy, laáy khaên lau, nöôùc tieåu öôùt ñaãm moät vuõng chieáu. Thay xong quaàn aùo, noù nguû tieáp, neùt maët trô trô. Noù laø con gaùi toâi, ñöùa con hai möôi laêm tuoåi, chöa töøng traûi qua moät thôøi con gaùi. Noù sinh ra, mang thaân phaän con ngöôøi, nhöng khoâng heà ñöôïc soáng cuoäc soáng con ngöôøi. Ñöùa con caàn söï thöông yeâu, che chôû cuûa toâi suoát hai möôi laêm naêm, noù seõ ra sao moät khi toâi cheát? Toâi coá tìm moät giaûi phaùp cho noù vaø cho toâi. Giaûi phaùp naøo cho moät sinh meänh ñaõ soáng maø nhö chöa töøng soáng?

25-12. Hoâm nay leã Giaùng sinh, vaãn khoâng ñöôïc nghæ. Buoåi saùng nhìn toâi trong göông, toâi boãng thaáy khuoân maët anh, ngöôøi choàng ñaõ aâm thaàm boû ñi khi ñöùa con gaùi baát haïnh vöøa troøn ba tuoåi. Thuù thaät ngaøy aáy toâi oaùn haän anh voâ cuøng. Baây giôø, ñoái dieän vôùi caùi cheát khoâng theå troán traùnh, cuøng vôùi nhöõng giaûi phaùp chaúng ñaëng ñöøng thaáp thoaùng trong ñaàu, toâi chôït caûm thaáy loøng meàm laïi, khoan dung, moïi phaùn xeùt ñeàu baát coâng vaø khaéc nghieät, moät khi chöa naém ñaày ñuû caùc yeáu toá quyeát ñònh haønh ñoäng cuûa moät con ngöôøi. Toâi nhôù laïi anh ngaøy aáy, maét môø daàn, toùc ruïng, da laám taám ñoû, saàn suøi. Phaûi chaêng nhöõng trieäu chöùng aáy ñaõ ñaåy anh ñeán moät choïn löïa, coù theå khoâng ñuùng, nhöng laø choïn löïa cuûa con ngöôøi, con ngöôøi hoaøn toaøn coâ ñôn khi phaûi ñaûm ñöông thaân phaän cuûa chính mình, noù laø moät sinh linh chaúng bao giôø hoaøn thieän, chính vì theá noù ñaùng ñöôïc tha thöù hôn laø phaùn xeùt. Trong moät theá giôùi khoâ cöùng vì quy taéc, ñònh cheá, toâi cuõng seõ bò phaùn xeùt. Phaûi chi ngaøy aáy toâi nhìn anh kyõ hôn.

26-12. Toâi khoâng theå ngoài yeân chaám baøi. Con gaùi toâi cöù voø ñaàu, böùt toùc, uù ôù, la heùt töøng hoài, noù khoâng bieát caùch dieãn taû yù nghó, neân luùc naøo cuõng töùc toái, böùt röùt. Toâi ñöa noù vaøo nhaø

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 97

taém, truùt boû heát aùo quaàn, gaùo nöôùc laïnh laøm noù dòu bôùt. Tröôùc maët toâi laø moät hình haøi: ñaàu to, caëp maét ñôø ñaãn, ngoác ngheách, treân maët ñaày nhöõng bôùt ñen, loang loå, thaân hình meùo moù, xieâu veïo. Ñoù laø hình haøi, laø moät phaàn maùu thòt cuûa toâi, ngöôøi ñaøn baø  töøng moät thôøi soâi noåi, soáng troïn veïn moïi chieàu kích cuûa cuoäc soáng. Coøn noù, noù coù gì? Moät tuoåi treû thieáu nhöõng khoaûng roäng cuûa trôøi vaø ñaát. Phaûi chi noù cuõng ñöôïc soáng nhöõng ngaøy thaùng boàng boät, ñieân cuoàng, laàm laïc ñeå ñöôïc tha thöù, tha thöù roài laïi laàm laïc. Toâi saün saøng chaáp nhaän vôùi aùnh maét bao dung, bao dung tröôùc moïi sai phaïm mang daùng daáp con ngöôøi. Toâi ñaõ coù gì, vaø noù ñaõ coù gì? Con toâi!

27-12. Sau moät ñeâm traèn troïc, quyeát ñònh daàn daàn hình thaønh trong ñaàu. Toâi khoâng ñuû can ñaûm ghi treân giaáy, noù laø moät daïng toäi aùc. Coù theå toâi sai laàm, toâi ñaùng bò nguyeàn ruûa, khi khoâng coá tìm moät giaûi phaùp toaøn veïn hôn. Nhöng con gaùi toâi, toâi hieåu noù, duø noù chæ bieåu loä caûm xuùc baèng nhöõng tieáng uù ôù haàu nhö voâ nghóa. Noù caàn coù toâi, thaät caàn toâi, trong nhöõng thaùng naêm coøn toàn taïi treân ñôøi... Côn ñau laïi ñeán, raâm ran... ñaàu oùc toâi baán loaïn, roái bôøi. Thôøi ñieåm cuûa bi kòch ñaõ ñeán roài, phaûi khoâng?

Gaõ gaáp trang saùch, ñaët leân baøn, ngoài thöø, baát ñoäng. Toâi noùi thaät kheõ:

- Taäp nhaät kyù chaám döùt ôû côn ñau, chöa troïn veïn, maø cuoäc ñôøi cuõng chaúng coù gì troïn veïn, nhö theá, caàn gì phaûi vieát theâm. Ñoù laø maøn hai cuûa moät ñònh meänh, Ñaøo raát ñaùng keát aùn, phaûi khoâng?

Gaõ khoâng traû lôøi, laûng sang chuyeän khaùc:

- OÂng coù bieát choàng noù khoâng?

- Bieát, thaèng Linh, hoïc treân tuïi mình hai lôùp. Thôøi kyø sinh vieân noåi leân choáng Thieäu, haén bieåu tình, raûi truyeàn ñôn, bò gí, doït ra böng. 75, haén veà tieáp quaûn moät tröôøng caáp ba, laøm hieäu phoù, ôû ñoù coù Ñaøo. Roài hai ñöùa laáy nhau, roài haén boû moïi thöù maø ñi, khoâng  moät lyù do, bieät taêm bieät tích.

Gaõ thôû daøi:

98 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Keå cuõng teä!

- Ñuùng, voâ traùch nhieäm. Nhöng cuoái cuøng Ñaøo ñaõ tha thöù cho haén roài maø. Moãi khi nhìn thaät kyõ mình, chuùng ta laïi caûm thaáy con ngöôøi, vì yeáu ñuoái vaø thöôøng xuyeân sai laàm, neân caàn ñöôïc chia seû, tha thöù.

Gaõ cuùi ñaàu, coù veû chaáp nhaän suy nghó cuûa toâi.

- Coøn  ñoaïn keát, oâng keå ñi.

Toâi traàm ngaâm, coá neùn xuùc ñoäng, cuõng ñeå saép xeáp caâu chuyeän cho coù thöù töï :

- Vaén taét nhaù. Khi thaáy nguy cô ñeán gaàn, noù ñaàu ñoäc con beù, ngoài nhìn con beù cheát, roài töï töû. Con beù cheát, coøn noù ñöôïc cöùu soáng. Ra toøa, noù töï nguyeän xin laõnh aùn töû hình. Cuoái cuøng bò keát aùn baûy naêm. Gaàn moät naêm, beänh di caên, ngöôøi ta chuyeån noù qua beänh vieän. Voâ phöông, toâi ñöa noù veà nhaø. Vaäy ñoù. Ñôn giaûn vaäy ñoù.

Gioïng noùi cuûa toâi bình thaûn, laïnh luøng, nhöng toâi nghe trong ñoù muoân vaøn xoùt xa.

Gaõ haát haøm:

- Tröôøng hôïp cuûa noù coù yeáu toá giaûm nheï: beänh ung thö, sao laïi baûy naêm?

- Vì noù khoâng tröng ra, vì noù muoán ñöôïc keát aùn, vì trong taän cuøng taâm hoàn noù, vaãn coù nhöõng khoaûng toái chuùng mình khoâng sao hieåu ñöôïc.

Gaõ ñöùng daäy, mang theo taäp nhaät kyù, boû veà.

Toâi ñöùng nhìn theo gaõ, gaõ laàm luõi giöõa con heûm toái vaø saâu. Toâi chôït nhôù caâu vöøa noùi: “Vaãn coù nhöõng khoaûng toái chuùng mình khoâng sao hieåu ñöôïc”./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 99

Khoaûng Toái

Gaõ gioïng ngaäm nguøi:

- Choùng thaät, môùi ñoù ñaõ traêm ngaøy, ñeå toâi thaép cho noù neùn nhang.

Toâi ñöa gaõ leân caên gaùc goã. Huõ tro vaãn ñaët treân maët baøn, khoâng coù aûnh, chæ coù moät bình hoàng nhung, caém theo kieåu Nhaät, thaáp, loøa xoøa. Luùc soáng, noù voán thích hoàng nhung. Gaõ thaêp ba caây nhang, ñöùng laëng, khoâng vaùi, khoaûng naêm phuùt. Luùc gaõ quay laïi, toâi hoûi:

- OÂng noùi gì vôùi noù maø laâu vaäy?

- Coù noùi gì ñaâu, toâi chæ ñöùng nhìn. Chuùng ta thöôøng xuyeân bò cuoán daït vaøo nhöõng khoûang toái, nhöng chính khoûang toái laïi giuùp nhìn ñôøi roõ hôn.

Gaõ chôït hoûi:

- Raûnh khoâng?

- Caâu hoûi thöøa. Giaø roài, toâi chaû bao giôø baän caû.

- Ñöôïc, toâi seõ daãân oâng ñeán thaêm Thu. Roài oâng seõ thaáy, cuoäc ñôøi ñaày raãy nhöõng khoûang toái. OÂng nhôù Thu khoâng? Con beù tröôùc ôû trong traïi, toâi ñaõ coù dòp noùi vôùi oâng roài ñoù.

- Nhôù, noù khoâng coøn ôû traïi nöõa aø?

- Heát haïn laâu roài. Nhöõng ngaøy thaùng coøn laïi, noù muoán coù moät khoâng gian ñeå thôû vaø ñeå vieát, toâi giuùp noù. Noù coù khaû naêng, thôøi treû ñaõ qua naêm thöù hai ñaïi hoïc. Gaëp khoù khaên, boû ngang.

Gaõ daãn toâi ra ngoïai thaønh, vuøng ñoàng queâ. Caên nhaø thaáp, reâu phong, laån khuaát giöõa khoûang caây laù, tónh laëng. Tröôùc khi vaøo nhaø, toâi hoûi gaõ:

100 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- OÂng xöng hoâ vôùi noù theá naøo?

Gaõ thaûn nhieân:

- Anh em. Luùc noù coøn baùn nhaø haøng, ñaõ coù thôøi gian toâi vôùi noù quan heä treân möùc tình caûm. Chaû leõ xöng hoâ boá con, chuù chaùu?

Giöõa ban ngaøy, caên phoøng hôi toái, nhöng saïch vaø goïn. Caïnh cöûa soå, moät thaân hình maûnh mai, gaày guoäc, ngoài traàm ngaâm beân trang giaáy vieát dôû.

- Em ñang laøm gì vaäy?

- Vieát.

Coâ gaùi ngaång leân, seõ saøng vuoát maùi toùc daøi che gaàn kín khuoân maët. Khuoân maët raát khoù ñoaùn tuoåi. Baøn tay traéng muoát, noåi töøng sôïi gaân xanh. Toâi chôït baét gaëp giöõa khoaûng toái cuûa khuoân maët moät ñoâi maét saâu thaúm, buoàn voâ cuøng. Gaõ chæ toâi, giôùi thieäu:

- Anh Xuaân, nhaø vaên.

Gioïng coâ gaùi hôø höõng:

- Haân haïnh, anh...

Toâi voäi chaën ngang:

- Anh Hoøang laïi ñaùnh boùng roài. Chuù chaúng bao giôø laø nhaø vaên. Thöù nhaát, chuù khoâng coù taùc phaåm trình laøng, thöù hai chuù raát sôï nhöõng danh xöng, naøo laø nhaø vaên, nhaø thô, ngheä só...  Danh xöng laøm con ngöôøi moøn ñi, vì coá maøi duõa chính mình ñeå nheùt cho loït nhöõng chieác khuoân.

Coâ gaùi hoûi baâng quô :

- Laøm theá naøo ñeå khoûi moøn ñi?

- Tuyeät ñoái chaân thaät vôùi mình vaø vôùi ngöôøi, chæ ñôn giaûn vaäy.

Coâ gaùi nhìn  toâi kyõ vaø laâu, gaät guø:

- Chaùu hieåu.

- Maø chaùu ñang vieát gì ñoù?

- Moät daïng töï truyeän. Thaät ra chaùu chæ ngoài tính soå ba möôi naêm laøm ngöôøi roài ghi laïi. Töø luùc sinh ra, lôùn leân, bò cuoán troâi trong doøng ñôøi, coá bôi vaøo bôø, laïi bò cuoán troâi, laïi coá bôi vaøo bôø. Cöù theá, moät chuoãi nhöõng phaán ñaáu meät moûi ñeán tuyeät

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 101

voïng. Ñieàu chaùu lo hôn heát: ñuoåi cho kòp thôøi gian, coù theå chæ tính baèng ngaøy.

- Vaäy baây giôø chaùu ñang ôû ñaâu? Treân bôø hay giöõa doøng soâng?

- Treân bôø, thôû doác vì kieät löïc.

- Toát roài. Cheát ñuoái giöõa doøng soâng khoå laém. Luùc ñoù mình khoâng töï chuû ñöôïc, ñaønh phoù maëc cho doøng nöôùc cuoán ñi.

Khuoân maët coâ gaùi daõn ra, thaáp thoaùng moät chuùt aùnh saùng. Coâ laûng sang chuyeän khaùc:

- Anh Hoaøng ôû chôi laâu khoâng?

- Tôùi khi naøo chuû nhaân coøn thích noùi chuyeän. A, em vieát ñeán ñaâu roài?

-  Ñeán choã con gaùi em cheát.

Toâi ngaïc nhieân:

- Chaùu coù con aø?

Coâ cöôøi:

- Ñuùng ra laø con nuoâi. Töø choán saâu thaúm, ngöôøi ñaøn baø naøo cuõng khao khaùt laøm vôï vaø laøm meï. Ñöùa beù ñeán vôùi chaùu roài laïi ñi trong nhöõng thôøi ñieåm heát söùc laï luøng.

- Chaùu keå laïi, ñöôïc khoâng?

Neùt maët coâ gaùi chôït toái ñi, coâ traàm ngaâm, roài ngöôùc maét nhìn toâi, gioïng döùt khoaùt:

- Coù gì phaûi giaáu ñaâu. Chaùu bò ñöa leân traïi sau khi coâng an baét quûa tang ñang baùn daâm, aùn möôøi taùm thaùng caûi taïo. ÔÛ ñoù ngaøy daøi vaø chaùn voâ cuøng, ñaëc bieät vaøo dòp teát, tuy ngoaøi ñôøi cuõng chaúng coù choã ñeå veà, nhöng giöõa thôøi khaéc giao thöøa, baùm vaøo chaán song, nhìn ra ngoaøi trôøi, chôø ñôïi raát vu vô, coù theå laø tieáng chuoâng chuøa, töøng gioït, töøng gioït. Luùc aáy loøng chôït caûm thaáy thieáu moät caùi gì ñoù raát thieâng lieâng.

Coâ gaùi göôïng cöôøi, toâi coù caûm töôûng nuï cöôøi laø chieác ñaäp, chaën ngang doøng luõ nöôùc maét.

- Ñaõ bao giôø chuù coù caûm giaùc aáy chöa? Thieáu moät chuùt gì ñoù raát thieâng lieâng.

- Coù, coù ñoù, nhaát laø khi cuoäc soáng caøng luùc caøng caèn ñi.

- Haøng ngaøy chaùu mieät maøi lao ñoäng ñeå coá queân. Ñöôïc hôn moät naêm, chaùu töï nhieân caûm thaáy trong ngöôøi raát khaùc,

102 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

ueå oaûi, meät moûi. Keát quûa xeùt nghieäm: HIV döông tính. Ñoái vôùi boïn ngöôøi nhö chuùng chaùu ñoù laø thöù ñònh meänh luoân lô löûng, rình raäp, nhöng khi ñeán, noù vaãn mang ñaày veû taøn baïo, laøm ngheït thôû, ngoaøi söùc chòu ñöïng. Ñaàu oùc chaùu hoãn ñoän, vöøa ñaày aép, vöøa roãng tueách, noåi troäi hôn heát laø caûm giaùc tuyeät voïng, thaät naêng neà. Caûm giaùc tuyeät voïng daãn ñeán nhieàu toan tính ñen toái. Chaùu muoán troán traïi, muoán traû thuø ñôøi, muoán soáng thaät ñieân nhöõng ngaøy coøn soùt laïi, ñoâi luùc muoán töï töû. Vaø roài con beù ñeán, thaät tình côø.

- Vaäy ñoù, chuùng ta luoân muoán laøm chuû thaân phaän cuûa mình, nhöng coù nhöõng khuùc quanh trong cuoäc ñôøi laïi do moät tình côø quyeát ñònh. Vaäy ñoù, cuoäc ñôøi laø vaäy ñoù. Chaùu tieáp ñi.

- Giöõa luùc loøng chaùu luoân nung naáu yù ñònh töï töû thì moät buoåi saùng, luùc ñi lao ñoäng nheï, boïn chaéu baét gaëp ngay tröôùc coång traïi moät caùi hoäp caùc toâng. Tieáng oï oïe trong chieác hoäp laøm chaùu giaät mình. Ñoù laø moät ñöùa beù tím ngaét, duùm doù. Chieác hoäp quaù nhoû, khieán ñoâi chaân cuûa noù phaûi ruùt  laïi. Moät vaøi con kieán baét ñaàu bu leân maët, leân ngöôøi. Nhìn ñöùa beù, ñoät nhieân chaùu coù moät caûm giaùc thaät laï luøng, gioáng nhö doøng ñieän chaïy daøi suoát soáng löng, laïnh buoát. Moät sinh linh voâ danh xuaát hieän trong cuoäc ñôøi nhö theá ñoù, khoâng ñöôïc ñoùn chaøo vaø cuõng khoâng ñöôïc chaáp nhaän. Chaùu voäi oâm noù chaïy vaøo phoøng. Coá laøm moïi caùch ñeå giöõ laïi maàm soáng raát mong manh. Chaùu thaønh coâng, noù baét ñaàu soáng cuoäc soáng con ngöôøi. Baø quaûn giaùo nhaân haäu baát chaáp noäi quy, baèng loøng cho chaùu giöõ. Noù laø con cuûa chaùu, vaäy ñoù. Noù laø con cuûa chaùu, ñuùng khoâng?

Maõi tôùi luùc naøy toâi môùi ñöôïc thaáy treân göông maët coâ gaùi moät chuùt gì ñoù sinh ñoäng, ngôøi ngôøi. Coù theå laø moät thoaùng haïnh phuùc raát hieám vaø mong manh.

-  Theá luùc aáy chaùu coøn nuoâi yù ñònh töï töû nöõa khoâng?

Coâ gaùi cöôøi, noùi ñuøa:

- Ngöôøi meï chöa moät laàn sinh nôû raát vuïng veà, baän suoát ngaøy, coù raûnh ñaâu maø töï töû. Con beù eøo uoät, khoùc hoaøi, coù leõ ñau nhöùc vì nhöõng veát lôû loeùt, chaùu laáy nöôùc cheø töôi taém cho noù, veát thöông coù phaàn se laïi, giuùp noù nguû yeân. Khoûi khaùm, chaùu cuõng bieát ñoù laø daàu veát cuûa caên beänh AIDS quaùi aùc. Chaùu coá

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 103

chaêm chuùt, cho noù aên thaät nhieàu, mong taïo cho sinh linh yeáu ôùt moät chuùt söùc ñeà khaùng. Noù caøng ñau ñôùn, chaùu caøng thöông vaø caøng caûm thaáy coù traùch nhieäm nhieàu hôn. Coù ngöôøi baûo, oác khoâng mang noåi mình oác, coøn laøm vieäc dôû hôi, taøo lao. Chuù coù nghó vaäy khoâng?

- Ñuùng roài, chaùu taøo lao, nhöng ñoâi khi nhöõng vieäc laøm döôøng nhö taøo lao laïi raát caàn giöõa muoân vaøn toái taêm cuûa cuoäc soáng. Noù nhen nhuùm moät chuùt hôi aám trong loøng ngöôøi thöôøng raát giaù laïnh.

- Chaùu queân noùi moät ñieàu, nhöõng ngaøy ôû traïi, anh Hoaøng thænh thoaûng vaãn ñeán thaêm. Khi coù ñöùa con, chaùu laøm meï, saên soùc, coøn anh Hoaøng cung caáp moïi phí toån, phöông tieän. Anh Hoøang giuùp ñôõ meï con chaùu nhieàu laém.

Coâ gaùi nhìn baïn toâi, khoâng phaûi baèng aùnh maét cuûa ngöôøi tình, maø baèng aùnh maét caûm kích cuûa keû mang ôn. Coù leõ coâ gaùi treû chöa moät laàn trong ñôøi nhìn gaõ baèng aùnh maét ngöôøi tình. Gaõ cöôøi, ngöôïng nghòu:

- Con beù mang ñeán cho em nieàm vui, phaûi khoâng?

- Vaâng, nieàm vui. Nieàm vui laøm meï, em chöa töøng laøm meï vaø nieàm vui laøm ngöôøi coù ích, em chöa töøng laøm ngöôøi coù ích.

Toâi chôït buøi nguøi:

- Theá ñaõ ñuû roài, quaù ñuû roài.

- Vaâng, theá ñaõ ñuû roài. Nhöõng nieàm vui nho nhoû, nhöõng ngoïn neán thaép trong moät ñeâm laïnh vaø toái. Nieàm vui nho nhoû thaät söï caàn cho cuoäc soáng ñeàu ñaën, teû nhaït.

Ñaàu coâ gaùi cuùi xuoáng thaät thaáp, thaät thaáp, khuaát haún sau ñoâi tay ñaày nhöõng laèn gaân xanh. Toâi toø moø, muoán hoûi tieáp, nhöng khoâng ñuû can ñaûm phaù tan söï yeân laëng. Söï yeân laëng ñeán giöõa luùc chaúng coøn gì ñeå noùi, hoaëc coù quaù nhieàu ñieàu neân chaúng bieát noùi gì. Laùt sau coâ gaùi ngöûng leân, toâi thaáy trong ñoâi maét buoàn moät ngaán nöôùc long lanh.

- Chuyeän cuûa chaùu chaùn ngaét, chuù coù muoán nghe tieáp khoâng?

- Chuù ñang chôø nghe ñaây.

104 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Con beù cheát khi laàn ñaàu tieân bieát baäp beï tieáng Meï thieâng lieâng nhaát trong cuoäc ñôøi.

Ñoät nhieân coâ gaùi khöïng laïi, khaù laâu, roài chôït ñaåy qua toâi cuoán taäp vieát dôû.

- Chaùu vöøa vieát xong ñoaïn naøy, vôùi nhöõng caûm xuùc raát thaät. Neáu muoán, chuù töï xem ñi, chaùu hôi meät.

Toâi hieåu taâm traïng coâ gaùi. Ngoân ngöõ chaäm quaù, nhieàu khi khoâng theo kòp caûm xuùc, thöù caûm xuùc tuoân traøo thaønh nöôùc maét, chaän ngang cuoáng hoïng. Coâ muoán gaäm nhaám noãi ñau trong thinh laëng, noãi ñau trong thinh laëng laø noãi ñau ñöôïc ñaåy leân tôùi möùc toät cuøng.

- Chaùu meät haû, cöù nghæ ñi, chuù khoâng laøm phieàn chaùu nöõa. A naøy, chuù mang veà ñoïc ñöôïc khoâng?

- Coù gì ñaâu, chuù cöù mang veà, sau ñoù cho chaùu moät lôøi khuyeân.

- Lôøi khuyeân haû? Chuù coù raát ít lôøi khuyeân vaø raát ngaïi khi phaûi khuyeân ngöôøi khaùc. A, chuù giaø roài, ñaây laø caâu chuù thöôøng töï nhaéc mình, chaùu nghe xem coù ñöôïc khoâng: haõy soáng nhöõng ngaøy coøn soáng.

Buoåi toái, ngoài beân baøn vieát, tröôùc maët toâi laø huõ tro, huõ tro cuûa ngöôøi ñaøn baø ñaõ ñaàu ñoäc ñöùa con döùt ruoät ñeû ra, moät giaûi phaùp chaúng ñaëng ñöøng. Caïnh ñoù laø ba cuoán taäp hoïc troø, quyeån töï truyeän cuûa ngöôøi con gaùi ñang böôùc daàn ñeán caùi cheát, ngöôøi con gaùi ñaõ vaät loän, coá níu laáy moät sinh linh chôït ñeán roài laïi chôït ñi. Trong khoâng gian tónh laëng cuûa ñeâm ñen vöøa ñuû saâu, toâi nghe caû hai ñeàu caát tieáng noùi. Hoï noùi gì? Toâi coá hieåu maø khoâng theå hieåu./

( 7-11-2004 )

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 105

Ñoâi Maét

Boá cuïc böùc tranh nhö theá naøo, ñoù laø ñieàu khieán toâi baên khoaên suoát ñoaïn ñöôøng daøi, vaéng veû vaø aùnh saùng bò che khuaát bôûi nhöõng voøm caây. Toâi hình dung ra moät khuoân maët cam ñaønh, laïc loõng, döôùi voû boïc hoaøn toaøn voâ caûm, baát caàn, laõng ñaõng laån khuaát giöõa caùc gam maøu tím, ñan xen vôùi vaøng ñaát, xanh lam, hoøa saéc theå hieän chieàu kích thöù tö cuûa nhöõng daèn vaët noäi taâm. Trong luùc ñang nghó caùch dieãn taû ñoâi maét, toâi chôït giaät mình vì moät coâ gaùi lao ra ngay tröôùc muõi xe. Toâi thaéng gaáp, chöa kòp phaûn öùng, coâ ñaõ nhaûy leân yeân sau, cuoáng quyùt:

- Chaïy leï leân anh, leï leân.

 Vaø toâi voït xe moät caùch hoaøn toaøn voâ thöùc. Sau khi queïo tôùi khu ñoâng ngöôøi, toâi döøng laïi:

- Xuoáng ñi

Trong vuøng aùnh saùng, xuaát hieän hình aûnh moät coâ gaùi, khoaûng treân döôùi ba möôi, hôi beøo nheøo, phôø phaïc. Khuoân maët chai cöùng, voâ caûm. Ñieàu ñaëc bieät, chìm khuaát sau thöù nhan saéc bình thöôøng, nhôït nhaït, ñoät nhieân toâi baét gaëp ñoâi maét, ñoâi maét toâi ñang tìm cho böùc tranh. Döôùi lôùp quaàng ñen, ñoâi maét coù veû to vaø saâu hôn. Ñoâi maét nöûa phaàn daïi doät, ngu ngô trong caùch nhìn ñôøi, nöûa phaàn saâu kín, aûm ñaïm, chaùn chöôøng, aån hieän döôùi nhöõng veát chaân chim, ñoâi maét ñoù haàu nhö töông phaûn vôùi veû traâng traùo sau lôùp phaán son nhoøe nhoeït. Coâ nhìn toâi, chôø ñôïi, maø vaãn luùng tuùng khoâng noùi neân lôøi. Ñoät nhieân toâi naûy ra moät yù ñònh.

- Coù ñoùi khoâng? Ñi aên toái nhaù.

106 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Coâ khoâng traû lôøi, chæ gaät ñaàu.

Khi toâi chöa chuaån bò xong chanh ôùt, coâ gaùi haàu nhö ñaõ guïc ñaàu vaøo baùt phôû nghi nguùt khoùi, noùng ñeán phoûng löôõi. Nhìn söõng coâ, coù chuùt baøng hoaøng, toâi chôït nhaän ra söï taøn nhaãn cuûa caùi ñoùi, cuõng nhö caùi giaù con ngöôøi phaûi traû cho baûn naêng sinh toàn, thöù baûn naêng ñoâi luùc thöïc söï khoán kieáp.

- Toâi coøn hôi no, coâ aên giuùp moät nöûa nhaù.

Vaø coâ laïi gaät ñaàu. Chôø coâ aên xong, toâi hoûi nhoû:

- Coâ laøm ngheà gì?

Coâ ngöôùc nhìn, khuoân maët nghieâng nghieâng, traâng traùo, ñoâi maét loä veû thaùch thöùc:

-  Toâi laøm gaùi.

Caâu traû lôøi khoâng ngoaøi döï lieäu. Nhöng caùch traû lôøi, cuøng vôùi tia nhìn khieán toâi noåi gai oác. Vaãn baèng gioïng nhaùt göøng, coâ tieáp:

- Ñi khoâng?

Toâi laéc ñaàu:

- Quaû thaät hoâm nay khoâng coù höùng thuù.

- Neáu vaäy laøm ôn chôû toâi veà choã cuõ.

- Chi vaäy?

- Kieám khaùch. Töø toái tôùi giôø loác. Hoâm qua loác, hoâm nay loác.

- Sao vaäy?

- Quaù ñaùt roài

Gioïng noùi ñaày veû cay ñaéng. Toâi ñoät ngoät hoûi:

- Hoài naõy coâ boû chaïy, gì theá?

- Coâng an boá.

- Vaäy khoâng sôï hay sao maø daùm quay laïi?

Coâ laïnh nhaït:

- Sôï, nhöng khoâng theå nhòn aên.

- Toâi coù moät ñeà nghò.

- Ñeà nghò gì, leï leân, toâi chæ caàn tieàn.

- Laøm ngöôøi maãu cho toâi veõ. Toâi traû theo giaù thò tröôøng, hai chuïc ngaøn moät giôø.

- Toâi laøm ngöôøi maãu aø? Anh coù aám ñaàu khoâng?

Coù leõ hôi khoù ñeå giaûi thích, toâi chaäm raõi:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 107

- Toâi khoâng thích nhöõng khuoân maët ñeïp, hoaøn chænh nhö hoa haäu, maø voâ hoàn. Xaáu, ñeïp vôùi toâi khoâng thaønh vaán ñeà, toâi caàn nhöõng goùc caïnh ñoäc ñaùo, noùi chung laø caùi hoàn. Chính caùi hoàn cuûa ñoái töôïng höôùng daãn neùt coï. Theá naøy nheù. Toâi öùng tröôùc cho coâ moät traêm, buø vaøo moät ñeâm loác. Ñaây laø ñòa chæ cuûa toâi. Raát deã kieám. Saùng mai ñeán nhaù.

Caàm voäi tôø giaáy baïc, gaàn nhö cöôùp giöït, aùnh maét coâ vaãn khoâng maát veû thaùch thöùc, tuy dòu laïi ñoâi phaàn.

- Anh khoâng sôï toâi xuø ñoä aø? Saùng mai toâi khoâng ñeán, laøm gì toâi?

- Cuõng sôï ñoù, nhöng coøn nhieàu caùi maát ñaùng sôï hôn maát tieàn. Thoâi veà ñi.

Neùt maët coâ phaàn naøo daõn ra. Vaø coâ leo leân xe, ñeå toâi chôû veà khu oå chuoät.

Saùng hoâm sau, coâ ñeán, khoâng coøn laø coâ gaùi ñeâm qua, aùo quaàn giaûn dò, lôùp phaán nheï laøm noåi baät laøn da xanh xao. Vaønh maét khoâng toâ quaàng, loä chuùt aùnh saùng, aùnh saùng nhö ñeán töø moät vuøng raát xa, coù theå töø quaù khöù, khi coøn hoàn nhieân. Ñoù chính laø caùi toâi muoán tìm. Toâi hoûi ñuøa:

- Boä khoâng tính xuø ñoä aø?

Coâ cöôøi, nuï cöôøi coù vò aám, toâi môùi thaáy ôû coâ laàn ñaàu.

- Nöûa muoán xuø, nöûa muoán tìm moät caûm giaùc môùi.

- Toâi ñònh veõ khoûa thaân, chòu khoâng.

Gioïng coâ trôû laïi thaùch thöùc:

- Chuyeän nhoû, vôùi moät con ñó, coù gì ñeå ngöôïng.

Vaäy maø luùc côûi boû y phuïc, coâ nhö vaãn coøn chuùt duøng daèng. Toâi thueâ phoøng veõ ôû ngoïai thaønh, treân laàu hai. Hai maët ñoâng, taây ñeàu coù cöûa soå. Ñoái vôùi daïng ngöôøi maãu khoâng chuyeân, vieäc ngoài baát ñoäng caû tieáng ñoàng hoà seõ laø cöïc hình. Toâi choïn cho coâ moät tö theá töông ñoái thoaûi maùi, coù ñieåm töïa, saùt cöûa soå höôùng ñoâng. AÙnh saùng ban mai luøa vaøo caên phoøng, chan hoøa. Coâ ngoài ngöôïc saùng, toaøn boä thaân hình röïc leân, maùi toùc nhö boác löûa, aùnh saùng ñoû pha cam xuyeân qua töøng thôù thòt, töøng ñöôøng cong, oùng möôït nhö chaát maät ong trong suoát, chaûy daøi. Ñieàu ñaëc bieät, aùnh saùng döôøng nhö ñaõ thieâu chaùy moïi thöù buïi baëm cuûa ñôøi, toâi chæ coøn thaáy ôû coâ neùt thanh khieát,

108 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

möôït maø, khoâng chuùt gôïi duïc. Môû ñóa nhaïc Khaùnh Ly, chaâm moät taåu thuoác, toâi traàm ngaâm chieâm nghieäm veû ñeïp thieâng lieâng thoaùt ra töø thaân xaùc coâ gaùi giang hoà, cho duø thaân xaùc aáy ñaõ bò thöïc teá cuoäc soáng laøm cho nhaøu naùt, bieán daïng.

Laøm vieäc khoaûng gaàn moät tieáng, coâ ngoï nguaäy, coù veû meät. Toâi ngöøng coï, khoaùc cho coâ taám khaên moûng, roài ngoài ñoái dieän, nhìn saâu vaøo maét coâ. Coâ chôït hoûi:

- Cho xem chuùt ñi.

- Khoâng ñöôïc ñaâu. Coâ chæ coù theå xem sau khi taùc phaåm hoaøn taát. Buoåi ñaàu meät khoâng?

- Caêng thaúng vaø hôi moûi.

- Roài daàn daàn seõ quen.

Coâng vieäc ngaøy ñaàu keát thuùc khoaûng naêm giôø chieàu. Toâi gaät guø:

- Ñi uoáng bia nhaù. Coâ uoáng ñöôïc chöù?

- Chuyeän nhoû, coù ñieàu uoáng hai chai khoâng taøi naøo nguû ñöôïc.

- Sao vaäy?

- Chöa say hay suy nghó lung tung.

- Ñöôïc, hoâm nay khoâng say khoâng veà.

Toâi daãn coâ tôùi quaùn bình daân bôø keø. Quaùn vaéng, gioù thoaûng laïnh töø doøng kinh. Caâu chuyeän lan man, toâi muoán nhìn saâu vaøo nhöõng khoaûng toái trong taâm hoàn coâ. Vieäc aáy thöïc söï giuùp ích cho neùt veõ.

- Coâ coù choàng con gì chöa?

- Hai choàng moät con. Ñuùng ra laø hai ñôøi choàng.

- Hoï ñaâu caû roài? Sao khoâng ñôõ ñaàn coâ?

- Choàng tröôùc boû theo vôï beù, choàng sau cheát roài. Con göûi beân noäi.

- Coøn ba maù ruoät ñaâu?

- Cuõng cheát heát caû roài.

- Teä thaät.

Toâi thay ñoåi ñeà taøi:

- Toái nay coù tính ra ñöùng ñöôøng khoâng?

- Taïm nghæ moät thôøi gian.

- Sao vaäy?

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 109

Gioïng coâ nhoû gioït, nhö vò ñaéng caø pheâ:

- Thöïc ra chín möôi phaàn traêm caùc coâ gaùi ñöùng ñöôøng khoâng cam taâm laøm ñó. Anh coù tin khoâng?

Coâ doác caïn ly bia, roài ñoät nhieân guïc xuoáng baøn, bôø vai rung leân, töùc tuôûi.

- Toâi laøm coâ buoàn aø?

- Khoâng phaûi ñaâu. Moãi laàn hôi men boác leân ñaàu, toâi ñeàu khoùc. Chuyeän nhoû, anh chuù yù laøm gì.

Toâi ñöa chieác khaên giaáy. Coâ ngöôùc leân, ñoâi maét öôùt suõng, ñaày veû cam phaän. Coâ ñoät nhieân ñoåi gioïng:

- Thoâi veà ñi.

- Môùi coù hai chai maø, laøm sao nguû ñöôïc.

Coâ cöôøi göôïng gaïo.

- Ñoâi khi cuõng caàn suy nghó lung tung moät chuùt, cho ñôøi khoâng quaù teû nhaït, nhaøm chaùn.

Toâi döï tính veõ khoaûng boán buoåi, vaäy maø coâng vieäc keùo daøi hôn hai tuaàn, moät söï keùo daøi coá yù. Toâi veõ heát tranh naøy tôùi tranh khaùc, phaàn lôùn döôùi daïng phaùc thaûo. Böùc cuoái toâi chæ veõ duy nhaát ñoâi maét. Treân ñaàu coâ ñoäi chieác muõ vaûi roäng vaønh, che khuaát vöøng traùn vaø nöûa chaân maøy, töø muõi trôû xuoáng phuû kín bôûi moät chieác khaên ren xanh reâu, gioáng nhö khaåu trang. Taát caû ñeàu nhaäp nhoøe,  aùnh saùng nhaäp nhoøe, khoâng gian cuõng nhaäp nhoøe, laïnh. Vaø ñoâi maét hieän ra theo loái taû thöïc, hun huùt, buoàn vaø ñeïp voâ cuøng. Chính ôû ñoâi maét ngöôøi ta phaùt hieän ra con ngöôøi thaät cuûa coâ, moät coâ gaùi giang hoà, veà chieàu, nöûa ñôøi troâi noåi. Phaûi chaêng ñoù laø veû ñeïp, veû ñeïp ngaãu nhieân toâi baét gaëp ôû phaàn chìm khuaát beân trong xaùc thaân beøo boït, moät ngaãu nhieân coù phaàn may maén.

Böùc tranh ñoâi maét hoaøn taát, vaø coâng vieäc cuoái cuøng cuõng phaûi keát thuùc. Toâi khoâng ñuû tieàn ñeå coù theå möôùn coâ laøm maãu daøi haïn. Buoåi toái caû hai chuùng toâi uoáng bia ñeán say meøm. Coâ laïi khoùc, coøn toâi cöôøi. Coâ khoùc trong côn say, coøn toâi thích cöôøi trong côn say, cöôøi ñeå coá laøm ra veû cuoäc ñôøi chaúng coù gì quan troïng. Vaø ñeâm aáy, laàn ñaàu chuùng toâi cuøng nhau leân giöôøng, traàn truïi. Coâ ñaùp öùng soâi noåi. Toâi caûm nhaän ñöôïc nhöõng rung ñoäng raát thaät trong töøng thôù thòt, töøng hôi thôû. Ñoù laø ñieàu xa laï

110 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

ñoái vôùi moät coâ gaùi phaûi baùn thaân nuoâi mieäng. Luùc ñaõ naèm yeân beân nhau, coâ duïi ñaàu vaøo loøng toâi, thì thaàm:

- Em laø moät con ñó, nhöng em caûm thaáy chöa bao giôø anh ñoái xöû vôùi em nhö vôùi moät con ñó. Caùm ôn anh.

Toâi muoán noùi thaät nhieàu, nhöng cuoái cuøng chæ aáp uùng:

- Thaät vaäy aø?

Vaø coâ laïi khoùc. Vaø toâi laïi cöôøi, coù phaàn göôïng gaïo. Buoåi saùng, ngoaøi tieàn coâng, toâi ñöa theâm hai traêm.

- Tieàn gì ñaây?

Quûa thaät raát khoù traû lôøi. Sau moät luùc suy nghó, coâ nhö chôït hieåu ra, thaûng thoát:

- Teù ra toâi laàm, cuoái cuøng anh cuõng chæ coi toâi laø moät con ñó, khoâng hôn khoâng keùm.

Coâ chaïy moät maïch xuoáng caàu thang, khoâng heà ngoaûnh laïi. Töø ñoù chuùng toâi xa nhau. Vaø toâi bieát, coâ khoâng theå soáng maø khoâng ra ñöùng ñöôøng. Toâi aân haän, thöïc söï aân haän. Luùc ñoù toâi chæ nghó ñôn giaûn: ngaøy mai coâng vieäc chaám döùt, toâi muoán giuùp coâ moät khoaûn nhoû. Toâi thöïc söï aân haän. Toâi tìm ñeán khu oå chuoät cuûa coâ, nhöng coâ ñi roài, toâi tìm tôùi nhöõng nôi coù gaùi ñöùng ñöôøng, nhöng coâ vaéng boùng, coù theå coâ coá tình traùnh maët sau nhöõng goác caây, taêm toái. Veà nhaø, toâi ngoài vaøo giaù veõ, vaø khuoân maët coâ gaùi giang hoà hieän ra, vaø ñoâi maét coâ gaùi giang hoà hieän ra, khoâng chuùt buïi vaån.

Theá roài toâi gaëp laïi coâ, saùng ba möôi teát. Coù leõ nieàm vui cuûa toâi loä ra neùt maët. Ñi cuøng vôùi coâ laø moät beù gaùi khoaûng saùu, baåy tuoåi.

- Con gaùi toâi ñoù, con chaøo baùc ñi.

- Chaùu teân gì?

- Con teân Ngoïc.

Toâi xoa ñaàu con beù, noù thöïc söï deã thöông, ñaëc bieät ñoâi maét raát gioáng meï, ñen, to vaø saâu. Hình aûnh hai meï con ríu rít beân nhau thoaùt ra söï aám aùp cuûa cuoäc soáng, söï aám aùp bình dò maø ta luoân mong chôø. Coâ coù veû ngöôïng nguøng:

- Coù vieäc naøy, toâi khoâng theå nhôø ai khaùc ngoaøi anh. Toâi khoâng coù baïn.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 111

- Saün saøng, chuùng mình laø baïn maø, ñuùng khoâng? Neáu giuùp ñöôïc, toâi khoâng bao giôø tieác coâng.

- Saùng nay neáu anh raûnh, raùng ñi vôùi toâi moät buoåi.

Vaø coâ daãn toâi ra ngoaïi thaønh, vuøng Thuû Ñöùc. Naèm cuoái con heûm ngoaèn ngoeøo laø moät khu nhaø coù vöôøi caây bao quanh, Nhaø nuoâi ngöôøi giaø neo ñôn. Toâi cöôøi ñuøa:

- Boä coâ tính ñi laøm coâng taùc töø thieän aø?

Coâ khoâng traû lôøi, chæ cuùi ñaàu thaät saâu, coù veû suy nghó mung lung.

Vaøo gaàn tôùi cöûa, toâi chôït nghe nhieàu tieáng goïi ríu rít, tieáng ngoïng nghòu, trong nhö gioïng treû thô: Ngoïc ôi, voâ ngoaïi bieåu. Con beù döït tay meï, chaïy uøa vaøo phoøng. Caên phoøng keâ khoaûng möôøi chieác giöôøng ñôn. Khoâng coù treû thô, chæ coù caùc cuï giaø, moùm meùm, beänh hoaïn. Tieáng treû thô phaùt ra töø nhöõng con cöôûng, treo treân ñaàu moãi giöôøng, cöôûng luoân mieäng goïi teân nhöõng ngöôøi thaân cuûa caùc baø cuï gaàn ñaát xa trôøi, goïi teân ñeå thaáy gaàn, goïi teân ñeå bôùt nhôù.

Coâ daãn toâi tôùi giöôøng moät cuï giaø, cuï naèm maët ngöûa leân trôøi, maét nhö ñöùng troøng, baát ñoäng.

- Maù toâi ñoù.

Toâi hoûi nhoû:

- Sao coâ noùi ba maù coâ cheát caû roài.

Coâ nhìn toâi, im laëng. Baø cuï nhö choaøng tænh, coá choáng tay ngoài daäy:

- Loan ñoù haû? Ngoïc ñaâu?

- Con neø ngoaïi. Con ñem quøa teát ñeán cho ngoaïi neø.

Baø cuï naém chaët baøn tay con beù:

- Ngoaïi nhôù con muoán cheát. Caøng gaàn teát caøng nhôù. Gaëp con, ngoaïi möøng heát bieát.

- Meï con maéc laøm, con maéc hoïc, khoâng leân thaêm ngoaïi ñöôïc.

Baø cuï quay sang toâi:

- Ai vaäy con?

Coâ vuït noùi, ñaàu cuùi thaáp, aâm saéc coù phaàn göôïng gaïo:

- Baïn trai con ñoù. Tuïi con tính ra teát laøm ñaùm cöôùi. Raùng soáng nghe maù.

112 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Toâi ñoû maët aáp uùng:

- Baùc coá giöõ gìn söùc khoûe.

Coâ chôït ngöôùc nhìn toâi, ñoâi maét muoân vaøn khaån khoaûn, tha thieát. Toâi hieàu, vaø noùi thaät nhanh:

- Maù ñöøng lo, con seõ quan taâm chaêm soùc em Loan vaø beù Ngoïc thay maù.

Toâi nghe tieáng thôû daøi cuûa coâ, tieáng thôû nhö truùt ñi muoân vaøn gaùnh naëng.

Baø cuï naém tay, vít ñaàu toâi xuoáng, nhìn chaêm chuù, ñoâi maét ñuïc nhö ruoät nhaõn.

- Caûm ôn Trôøi Phaät, maù yeân taâm roài.

Baø cuï laïi nhìn leân traøn nhaø, nín laëng, nöôùc maét öùa ra, chaûy doïc thaùi döông. Töï nhieân toâi ao öôùc coù moät luoàng gioù maùt, moät muøi höông nheï cuûa hoa ngoïc lan, gioù vaø höông raát hieám khi toûa ra töø cuoäc soáng voán dó ngoät ngaït. Beù Ngoïc leo leân giöôøng naém vôùi baø ngoaïi, chaúng bao laâu caû hai chìm vaøo giaác nguû, yeân laønh. Toâi thaáy ôû ñoù söï soáng ñang vöôn leân töø coõi cheát. Loan naém tay toâi, nheï nhaøng daét ra vöôøn.

- Xin loãi anh ngaøn laàn, em ñaõ xuùc phaïm anh, em cuõng caùm ôn anh ngaøn laàn.

- Em noùi gì laï vaäy, chuùng ta laø baïn maø.

- Anh coù thaáy xaáu hoå khoâng, baïn vôùi moät con ñó?

Toâi naém chaët tay coâ, ñoù chính laø caâu traû lôøi. Coâ tieáp:

- Maù em ñöôïc gôûi vaøo ñaây luùc em bò baét ñöa leân trung taâm phuïc hoài. Khoâng nuoâi noåi maù, em thöïc söï khoå taâm, bôûi theá moãi khi ai hoûi, em ñeàu baûo maù ñaõ cheát. Em noùi doái anh, coøn doái traù anh nhieàu ñieàu. Giaän khoâng?

Toâi thôû daøi:

- Con ngöôøi cö xöû vôùi nhau, coù bao nhieâu phaàn laø thaät. Söï baát löïc tröôùc cuoäc soáng khieán chuùng ta thöôøng xuyeân phaûi choïn giaûi phaùp noùi doái, chính vì theá töø laâu anh ñaõ ñaùnh maát thoùi quen leân aùn ngöôøi khaùc.

Coâ nhìn toâi röng röng:

- Caùm ôn anh. Anh coù theå veà. Em laøm phieàn anh nhö theá ñaõ ñuû. Anh coù theå veà roài./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 113

Hay Anh Ñaõ Ñi...

Cuoái cuøng ngaøy aáy cuõng ñaõ ñeán, ngaøy ñöùa em gaùi uùt cuûa toâi leân xe hoa ñi laáy choàng.

Toâi sinh ra vaø lôùn leân trong moät gia ñình coù truyeàn thoáng thöông yeâu, ñuøm boïc laãn nhau. Bôûi theá duø cha meï coøn soáng, toâi vaãn yù thöùc roõ traùch nhieäm cuûa ngöôøi chò caû ñoái vôùi ñaøn em, ñoù laø gaùnh naëng maø toâi bình thaûn ñoùn nhaän nhö moät boån phaän thieâng lieâng. 12 naêm tröôùc, ñöùa em trai lôùn cuûa toâi laáy vôï. Coøn toâi, toâi ngoài ñoù, beân cha meï moãi tuoåi moät giaø, laëng leõ chöùng kieán saùu ñöùa em coøn laïi laàn löôït ra ñi. Nhìn haïnh phuùc cuûa chuùng, loøng toâi ñoâi luùc gôïn soùng. Toâi töï hoûi “bao giôø môùi tôùi phieân mình”? YÙ nghó thoaùng qua nhö nhaùt buùa ñaäp vaøo loàng ngöïc, töøng nhaùt, töøng nhaùt. Nhöng toâi vaãn ngoài ñoù, trô trô, ñeå maëc moïi cô hoäi troâi qua, duø toâi chöa moät laàn laïnh nhaït, döûng döng vôùi cuoäc ñôøi. Nhöõng cô hoäi caøng luùc caøng hieám, nhö haït caùt nhoû loït qua keõ ngoùn tay.

Toâi xoa nheï moät chuùt phaán hoàng leân goø maù xanh xao, ít khi trang ñieåm, toâ moät chuùt son ñoû leân ñoâi moâi khoâ, caån thaän keû moät ñöôøng chì naâu leân caëp loâng maøy. Luùc soi göông ñeå reõ ngoâi, toâi giaät mình vì thaáy treân ñænh ñaàu loaùng thoaùng vaøi sôïi toùc baïc. Nhoå sôïi toùc, caàm hai ñaàu caêng ra, maét toâi chôït hoa leân, döôøng nhö coù söùc maïnh voâ hình keùo toâi luùn xuoáng, chôùi vôùi, chìm saâu. Sôïi toùc baïc laø lôøi caûnh baùo cuûa soá phaän nghieät ngaõ. Toâi ñaõ 38 tuoåi roài, 38 naêm daät dôø vôùi nhöõng coâng vieäc khoâng teân, ñeå vun veùn vieäc nhaø vaø lo cho ñaøn em hoïc haønh ñeán nôi

114 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

ñeán choán. 38 naêm laàn löõa troâi qua, khoâng ñeå laïi chuùt veát tích cuûa tuoåi treû ñam meâ. Caûm giaùc meät moûi, suy suïp aäp ñeán. Toâi nhìn thaät kyõ toâi trong göông, toâi voäi vaõ xoa moät lôùp phaán leân nhöõng veát chaân chim haèn nheï ôû ñuoâi maét. Toâi ñoù ö ? Khuoân maët bò noãi coâ ñôn bieán thaønh chai cöùng, voâ hoàn. 38 naêm, toâi chæ toàn taïi nhö chieác boùng vaät vôø, neân chöa bao giôø yù thöùc söï toàn taïi cuûa chính mình. Coù tieáng meï goïi, vaø toâi voäi vaõ böôùc ra vôùi nuï cöôøi treân moâi, nuï cöôøi raát caàn trong ngaøy vui cuûa coâ em uùt.

Böôùc vaøo nhaø thôø, nhìn hai chieác gheá phuû vaûi traéng tinh cuûa ñoâi taân hoân coøn boû troáng, toâi boãng thaáy theøm ñöôïc böôùc leân, quyø ôû ñoù, quyø chung vôùi moät ngöôøi, xin Chuùa chuùc laønh cho thöù tình yeâu bình dò, ñôn giaûn. Nhöng anh laø ai? Anh laø ai trong cuoäc ñôøi naøy? YÙ nghó thoaùng qua laøm toâi xaáu hoå, maùu doàn leân maët, doàn leân tim, taéc ngheõn, vaø toâi ñöùng ñoù, nhö keû moäng du.

Buoåi toái ôû nhaø, ñöùa em gaùi cuoái cuøng ñaõ theo choàng ra ñi, khoâng khí laïnh leõo, vaéng ngaét. Beân maâm côm, chæ coù hai maùi ñaàu baïc vaø moät coâ gaùi lôõ thì. Meï nhìn toâi cöôøi göôïng:

- Vaäy laø xong, con ñaõ lo xong boån phaän cuûa ngöôøi chò caû.

Hai tieáng “boån phaän” loït vaøo tai, bieán thaønh vò ñaéng traøo leân coå laøm toâi ruøng mình. Ñoâi maét meï xuïp xuoáng sau tieáng thôû daøi, tieáng thôû daøi coù raát nhieàu ñieàu muoán noùi, vaø toâi buoâng baùt, ñuõa chaïy vaøo phoøng. Toâi theøm khoùc, theøm vò maën cuûa nöôùc maét chaûy xuoáng ñoâi moâi.

Roài ngaøy thaùng laàn löõa troâi qua, teû nhaït. Cuoäc ñôøi beà ngoaøi phaúng laëng nhö maët nöôùc bieån thaùng ba. Nhöng giöõa bieån caû meânh moâng, toâi chæ laø con thuyeàn nhoû beành boàng, troâi giaït. Ñoâi khi loøng toâi traøn ngaäp caûm giaùc hoaûng sôï. Sôï hieän taïi, sôï töông lai. Coù ñeâm, toâi giaät mình heùt lôùn trong côn moäng döõ :

- Anh ôi ! Cöùu em!

Moät laàn nöõa caâu hoûi cuõ ñöôïc laäp laïi “Nhöng anh laø ai trong cuoäc ñoøi naøy?” Anh khoâng hieän dieän vì khoâng coù khuoân maët, khoâng coù teân ñeå em goïi thaàm. Theá roài anh ñaõ ñeán nhö moät tình côø .

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 115

- Anh ñoù ö? Coù phaûi anh khoâng? Hay chæ laø ngöôøi löõ haønh chôït ñeán roài chôït ñi? Hay chæ laø haït caùt troâi qua keõ nhöõng ngoùn tay gaày?

Chieàu hoâm aáy treân ñöôøng ñi boä töø tröôøng veà nhaø - toâi laø giaùo vieân caáp moät -  toâi baêng qua ñöôøng trong luùc ñaàu oùc mieân man suy nghó. Moät chieác xe gaén maùy ñaâm thaúng vaøo ngöôøi. Toâi coù caûm giaùc nhoùi buoát roài ngaõ vaät xuoáng, nöûa tænh nöûa meâ. Moät ngöôøi ñaøn oâng luoáng cuoáng chaïy laïi ñôõ toâi daäy. Trong côn ñau, toâi kòp thaáy moät ñoâi maét troøn, hoaûng hoát. Hình nhö ngöôøi ñaøn oâng aáy theo boá toâi leân nhaø thöông huyeän. Hình nhö ngöôøi ñaøn oâng aáy thaáp thoûm ngoài chôø toâi chuïp X quang. Toâi chæ hoaøn toaøn tænh taùo sau khi boù boät caùnh tay phaûi.

- Coâ coù ñau laém khoâng? Toâi raát aân haän.

Vaø toâi laïi chuù yù ñeán ñoâi maét to, troøn, khoâng ñeïp nhöng coàn caøo ñam meâ, theâm vaøo ñoù chuùt haùo höùc cuûa ñöùa treû ngô ngaùc tröôùc cuoäc ñôøi.

- Coâ thöù loãi, laàn ñaàu leân vuøng cao nguyeân naøy, buoàn quaù, möôïn xe anh baïn, chaïy lung tung, coù chuùt hôi men.

Caâu noùi loän xoän, vuïng veà, ñoâi maét aùnh leân muoân vaøn aân haän.

- Ngoaøi vieäc ñeàn buø tieàn thuoác, toâi coù theå laøm gì nöõa ñaây?

- Thoâi anh ñöøng aùy naùy, toâi luoân gaëp ruûi, soá toâi vaäy maø.

Vaø soá phaän ñaõ ñöa chuùng toâi ñi beân nhau treân moät ñoaïn ñöôøng, tuy ngaén, nhöng phaûng phaát höông hoa.

Toâi veà nhaø vôùi caùnh tay ñeo leân coå. Coøn anh, anh naùn laïi Laâm Ñoàng theâm moät tuaàn nöõa, vaø ngaøy ngaøy anh ñeán thaêm toâi, aân caàn, saên soùc. ÔÛ ngöôøi ñaøn oâng aáy coù caùi gì raát laï, ñoâi khi nhö ñöùa treû thô giöõa tuoåi 50, ñoâi khi laïi saâu saéc ñeán dò kyø. Taâm hoàn anh traøn ngaäp noãi si meâ vaø coâ ñôn. Si meâ khoâng ñöôïc ñaùp traû neân coâ ñôn, coâ ñôn neân maõi maõi si meâ ñi tìm. Sau vaøi laàn troø chuyeän, caùch xöng hoâ giöõa chuùng toâi khoâng roõ ñaõ thay ñoåi töø luùc naøo. Moät laàn  nhìn leân aûnh Chuùa treân baøn thôø, anh traàm ngaâm:

- Anh laø keû ngoaïi ñaïo, khoâng coù ñöùc tin. Luùc treû anh chæ tin ôû khaû naêng cuûa chính mình. Nhöng sau nhieàu laàn vaáp ngaõ, anh chôït nhaän ra con ngöôøi nhoû beù, yeáu ñuoái vaø haàu nhö baát

116 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

löïc. Khoâng coù choã döïa Toân giaùo, anh trôû neân ñöùa treû hoang ñaøng, töï ñoát chaùy mình.

- Ñoát baèng caùch naøo?

- Soáng buoâng thaû nhö con ngöïa hoang, baát chaáp moïi lôøi khen cheâ, dò nghò.

- Anh coù gia ñình khoâng?

- Coù chöù, moät vôï, hai con.

- Ñoù laø öôùc mô cuûa raát nhieàu ngöôøi. Ngoaøi Toân giaùo, gia ñình chính laø choã aån thaân.

- Nhöng vôùi anh, ñoù khoâng phaûi choã döïa. Giöõa gia ñình, anh maát huùt, gioáng nhö keû laïc loaøi trong quaùn troï.

- Anh coù nhaän ra phaàn loãi cuûa mình khoâng?

- Coù chöù, nhöng chöa moät laàn saùm hoái. Tröôùc maét gia ñình, hoï haøng, baïn beø, anh laø gaõ hö hoûng, vöùt ñi.

Toâi nhìn saâu vaøo maét anh, toâi nhaän ra noãi coâ ñôn ñeán tuyeät voïng.

- Hö hoûng, vöùt ñi? Hình nhö ñoù khoâng phaûi con ngöôøi thaät cuûa anh.

- Vaäy ö ? Caùm ôn em.

Khuoân maët anh thoaùng boái roái, pha chuùt xuùc ñoäng. Toâi hoûi tieáp:

- Nguyeân nhaân, do ñaâu vaäy?

Toâi chaêm chuù chôø nghe. Anh coù veû do döï roài thôû daøi:

- Taát caû baét ñaàu töø moät choïn löïa sai laàm. Xuaát thaân trong gia ñình ngheøo mieàn queâ, leân Saøigoøn hoïc, sau khi toát nghieäp tröôøng Cao ñaúng Myõ thuaät, anh chaáp nhaän cuoäc hoân nhaân vôùi moät ngöôøi con gaùi khoâng yeâu, nhöng giaøu.

- Ñoù chöa haún laø nguyeân nhaân baát haïnh.

Ñaàu anh cuùi saâu theâm.

- Vôï choàng anh laø hai thaùi cöïc. Vôï anh cöùng coûi, laïnh luøng vaø thöïc duïng. Coøn anh, anh khao khaùt söï dòu daøng, ñaèm thaém, chaân thaønh. Cuoái cuøng, cuoäc soáng trôû thaønh ñòa nguïc. Vôï anh ñoøi ly dò, coù leõ ñoù laø giaûi phaùp toát nhaát cho hai ngöôøi.

- Phaûi vaäy khoâng? Ly dò chöa phaûi laø giaûi phaùp toái öu.

Trong ñoâi maét to cuûa anh, toâi thaáy hieän roõ noãi daèn vaët, khoå sôû.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 117

- Hieàn aø! Anh thaát baïi roài, chung thaân thaát baïi. Baây giôø anh ñaõ giaø, meät moûi.

Toâi hoûi doø:

- Bao nhieâu maø giaø?

- 52.

Töï nhieân toâi cuùi xuoáng, duøng hai ngoùn tay vaïch chaân toùc:

- Em cuõng ñaõ coù toùc baïc.

- Vaäy haû? Ñeå anh nhoå ñeán sôïi cuoái cuøng, roài em seõ treû laïi.

Caâu noùi laøm toâi ruøng mình. Toâi khoâng phaân tích noåi taâm traïng mình khi aáy. Hình nhö coù chuùt xao xuyeán, baâng khuaâng, hình nhö coù chuùt xoùt xa, hoang mang, sôï haõi. Beân anh, toâi daàn daàn khaùm phaù ra chính mình, khaùm phaù ra khuoân maët thaät cuûa ngöôøi con gaùi ñaõ bò choân chaët giöõa ñoáng soûi ñaù cuûa thaùng naêm. Toâi coù veû ñeïp giaûn dò, thuaàn khieát, toâi coù moät taâm hoàn nhaïy caûm, mong manh, vò tha vaø daït daøo yeâu thöông. Toâi chaúng phaûi con soá khoâng giöõa cuoäc ñôøi, toâi thöïc söï hieän höõu nhö moät daáu hoûi ñeå anh tìm lôøi giaûi.

Ngaøy thöù baûy, sau moät tuaàn löu laïi Laâm Ñoàng, anh gheù tìm toâi. Trôøi chieàu laïnh se se, anh nhö chieác boùng laëng leõ töø coõi söông giaêng böôùc vaøo.

- Mai anh phaûi veà Saøigoøn.

Gioïng noùi toâi nhö laïc ñi:

- Chi vaäy?  Veà vôùi vôï con?

- ÖØ, veà vôùi vôï con, veà döôùi maùi nhaø maø suoát 20 naêm, anh bò coi nhö ngöôøi khaùch laï, thaäm chí moät teân gaùc gian ñeå goïi khi caàn.

Luùc töø bieät, anh nhìn toâi.

- Mai anh veà Saøigoøn, buoàn khoâng?

Toâi coá laáy gioïng laïnh nhaït:

- Buoàn chi, hôïp tan, ñôøi vaäy maø. Thoâi chuùc anh bình an vaø treân heát tìm ñöôïc haïnh phuùc gia ñình.

Anh laëng ñi, hình nhö coù ñieàu muoán noùi. Cuoái cuøng, anh duøng daèng böôùc ra. Ñeâm aáy, trôøi Baûo Loäc lôø môø traêng vaø söông, giaù laïnh. Toâi töïa cöûa nhìn theo boùng anh, tay thoïc tuùi quaàn, ñaàu cuùi thaáp, daùng ñi laàm luõi. Con  doác che khuaát daàn hình aûnh ngöôøi ñaøn oâng coù luùc ñaõ ñem laïi cho toâi caûm giaùc taùi teâ.

118 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Thoâi vónh bieät anh.

Chieàu chieàu, trôøi se buoát, toâi moät mình leo leân ñænh ñoài, nhìn xuoáng thung luõng traéng xoùa hôi söông. Trong noãi coâ ñôn toät cuøng, toâi chôït nhaän ra, cuoäc ñôøi khoâng bao giôø laø cuoán tieåu  thuyeát, ñeå taùc giaû coù theå tuøy tieän keát thuùc sao cho coù haäu.

Moät buoåi toái veà nhaø, toâi gaëp ngöôøi khaùch laï ñeán  tìm.

- Coù moùn quaø daønh cho coâ .

Toâi coá giöõ veû thaûn nhieân.

- Quaø gì? Maø cuûa ai vaäy?

- Toâi khoâng noùi ñaâu. Ngöôøi göûi muoán daønh cho coâ moät söï ngaïc nhieân.

Khaùch quay löng, toâi chaïy voäi veà phoøng. Moùn quaø laø böùc töôïng baùn thaân baèng thaïch cao, khoaûng ba taác.

- Toâi ñaây ö? Phaûi toâi khoâng?

Cuoái cuøng anh ñaõ coá giöõ laïi hình aûnh toâi trong loøng anh, trong cuoäc ñôøi. Thieáu nöõ trong töôïng coù caëp maét ñeïp maø buoàn, moâi heù môû, khuoân maët hôi ngöôùc leân nhö ñoùn ñôïi. Döôùi böùc töôïng coù taám giaáy nhoû.

Hieàn thaân meán!

Taëng em moùn quaø ñöôïc thöïc hieän baèng caû taám loøng. Keå töø nay, anh seõ khoâng bao giôø naën töôïng nöõa.                

 Anh

Laù thö ngaén, quaù ngaén, nhöng thoâi, böùc töôïng ñaõ noùi thay anh ngaøn lôøi.

- Hôõi ngöôøi yeâu daáu ! ÔÛ tuoåi 38, vôùi em, theá ñaõ ñuû roài.  

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 119

Caùnh Chim Naùt Ñaïn

Cuoäc ñôøi ñöôïc maáy ngaøy vui, bôûi theá toâi luoân thích nhöõng keát thuùc troøn ñaày. Ñoàng hoà nhaø haøng xoùm goõ möôøi moät tieáng, khuya roài. Toâi ñoát ñieáu thuoác cuoái cuøng trong ngaøy, ngoài traàm ngaâm beân trang giaáy vieát dôû, trang giaáy coøn moät khoaûng troáng, toâi seõ vieát leân ñoù ñoaïn keát thaät coù haäu, ñeå ñem ñeán cho ñôøi moät chuùt nieàm vui, moät chuùt nieàm tin. Coù tieáng treû con oï oeï, tieáng ñöùa con trai ñaàu loøng, vaø vôï toâi, maëc duø khieám thính, vôùi baûn naêng laøm meï, ñaõ chôït thöùc giaác. Toâi ñeán beân giöôøng, vôï toâi ngöôùc maét nhìn leân, mæm cöôøi, nuï cöôøi trong saùng, raïng rôõ nhö trôøi muøa xuaân. Toâi luoân thích nhöõng keát thuùc coù haäu, vaø nhö theá, xin caûm ôn ñôøi.

Naêm aáy, toâi töø queâ leân  Saøi Goøn thi ñaïi hoïc. Gaõ thanh nieân tænh nhoû, nhieàu hoaøi baõo, nhieàu öôùc mô, mang theo nhöõng lôøi meï daën, baø meï treû, goùa buïa, coá nuoâi con thaønh ngöôøi. Toâi phaân vaân giöõa nhieàu choïn löïa, cuoái cuøng thi ñaäu Ñaïi hoïc Kinh teá. Töø ñoù, toâi tôùi troï trong caên phoøng treân gaùc goã, chöa ñaày saùu meùt vuoâng, ñoù laø phaàn khoâng gian daønh cho nhöõng toan tính, öôùc mô.  

Ñieàu truøng hôïp, chuû nhaø, quen goïi baèng dì Naêm, cuõng laø moät goùa phuï treû. Dì laøm ngheà may, caëm cuïi vôùi môù haøng cuûa baø con loái xoùm, ñaép ñoãi qua ngaøy, vaø Hoàng vôùi toâi, coâ beù möôøi saùu tuoåi, ñeàu laø con moät, moà coâi cha. Maáy ngaøy ñaàu, toâi hôi ngaïc nhieân tröôùc hình aûnh moät coâ beù nhoû nhaén, ñoâi maét trong suoát, dòu daøng, caû ngaøy laëng leõ, heát vaøo laïi ra, khoâng noùi moät

120 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

lôøi, laâu laém môùi thaáy khuoân maët thanh tuù phôùt moät nuï cöôøi raát nheï. Toâi möôøng töôïng aùnh maét, nuï cöôøi aáy coù nghìn ñieàu muoán noùi. Voán laø con moät, cha maát sôùm, lôùn leân trong coâ ñoäc, toâi haèng öôùc ao coù ñöùa em gaùi nhö Hoàng, ñeå chieàu chuoäng, saên soùc. Ít ngaøy sau, toâi khaùm phaù ra coâ beù deã thöông aáy mang khuyeát taät khieám thính töø khi loït loøng, chính vì theá toâi caøng mong muoán gaàn guõi Hoàng nhieàu hôn, ñeå giuùp ñôõ, chia seû nhöõng khoù khaên, ñeå ñoäng vieân em tröôùc nhöõng nhoïc nhaèn, hoang mang trong cuoäc soáng. Tuy nhieân vôùi coâ gaùi môùi lôùn, hình nhö coù moät khoaûng caùch teá nhò khieán em deø chöøng. Nhöng khoaûng caùch cöù thu heïp daàn, cuoái cuøng, coâ beù cuõng coi toâi nhö ngöôøi anh ñeå che chôû tröôùc nhöõng baát traéc rình raäp quanh mình. ÔÛ Hoàng, toâi caûm nhaän ñöôïc moät taâm hoàn raát laï, mong manh, daït daøo caûm xuùc, nhöng vaãn ñuû quyeát taâm, vöôït qua muoân vaøn khoù khaên.

Xuaát phaùt töø öôùc muoán giuùp Hoàng, toâi coá tìm hieåu nhöõng vaán ñeà lieân quan tôùi ngöôøi khuyeát taät. Cuoäc tìm kieám daãn toâi tôùi ngoâi tröôøng baùn truù daønh cho thanh thieáu nieân khieám thính. Sau laàn tieáp xuùc vôùi baø hieäu tröôûng, toâi ñaõ phaûi boû haøng giôø thuyeát phuïc dì Naêm, ngöôøi thieáu phuï chæ bieát aån nhaãn, cam chòu nhöõng ñaéng cay rôi xuoáng cuoäc ñôøi. Ngaøy ñaàu tieân ñi hoïc, toâi daãn Hoàng tôùi taän cöûa lôùp, giao em cho coâ giaùo ñaõ töøng möôøi baåy naêm laên loän trong ngheà. Toâi naùn laïi, ñöùng ngaáp ngheù ngoaøi cöûa haèng giôø ñeå xem em hoïc. Tröôùc maét em laø moät laèn ranh voâ hình, nhöng laém choâng gai vaø em ñang coá gaéng chaäp chöõng böôùc qua, laèn ranh aáy daãn em vaøo cuoäc soáng khaùc. Ñoùn em ôû coång tröôøng, toâi ñoïc ñöôïc trong böôùc chaân vaø ñoâi maét coâ beù nieàm say meâ vaø haân hoan.

Thôøi gian troâi qua, khoâng tính baèng ngaøy, maø baèng thaùng, baèng naêm. Nhôø chieác maùy trôï thính, em ñaõ hoïc ñuû hai möôøi boán chöõ caùi, ñaõ bieát gheùp vaàn, ñaõ bieát vieát leân baûng nhöõng doøng chöõ naén noùt nhöng vaãn lieâu xieâu, ñaõ ñoïc ñöôïc saùch baùo vaø ñaëc bieät ñaõ bieát phaùt aâm, duø nhöõng aâm khoâng chuaån, nhöng ñuû giuùp em töøng böôùc hoøa nhaäp vaøo theá giôùi con ngöôøi. Suoát thôøi gian aáy, toâi luoân ôû beân em, ñoùn nhaän nuï cöôøi moãi luùc thaønh coâng, duø raèng raát nhoû, vaø caû gioït nöôùc maét khi gaëp khoù

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 121

khaên khoâng deã vöôït qua. Toâi sung söôùng khi thaáy ñaâu ñoù treân ñöôøng em ñi, coù caû nhöõng böôùc chaân toâi. Con beù möôøi saùu naêm naøo, nay ñaõ thaønh coâ gaùi möôøi chín, ñoâi möôi, khuoân maët raïng rôõ nieàm tin.

Moãi chieàu chuû nhaät, toâi thöôøng chôû Hoàng ñi chôi ñaây ñoù. Khoâng gian cuûa em khoâng coøn tuø tuùng giöõa boán böùc töôøng cuûa caên gaùc goã, trong xoùm lao ñoäng ngheøo naøn. Dì Naêm hoaøn toaøn tin töôûng, giao Hoàng cho toâi coi soùc, chính vì vaäy toâi caøng phaûi giöõ gìn.

Toâi coøn nhôù roõ, naêm aáy, buoåi saùng moàng ba teát, toâi vôùi Hoàng ñi xem Hoäi Hoa xuaân. Giöõa muoân vaøn saéc hoa, toâi chôït nhaän ra khoâng gì coù theå saùnh vôùi veû ñeïp cuûa con ngöôøi, vaø laàn ñaàu tieân loøng toâi gôøn gôïn moät côn soùng nhoû. Treân ñöôøng veà, Hoàng luoân mieäng líu lo, duø vaãn laø nhöõng aâm chöa chuaån, keøm vôùi moät loaït kyù hieäu cuûa ngöôøi khieám thính. Hoàng ñaõ coù moät ngaøy vui troïn veïn.

Tröôùc luùc böôùc vaøo nhaø, Hoàng quay laïi nhìn toâi, moät chuùt naéng hoàng röïc leân goø maù, ñoâi maét saâu thaúm boái roái, ngaäp ngöøng. Roài baèng moät cöû chæ ñaày veû loùng ngoùng, nhöng döùt khoaùt: ba ngoùn giöõa baøn tay phaûi co laïi, ngoùn caùi vaø ngoùn uùt duoãi ra, ñaët vaøo traùi tim, sau ñoù cuõng baøn tay aáy chæ veà phía toâi, roài Hoàng uø teù chaïy vaøo nhaø, böôùc chaân luoáng cuoáng.

Kyù hieäu aáy mang yù nghóa gì, toâi khoâng hieåu, nhöng vaãn mô hoà linh caûm, coù moät bieán chuyeån naøo ñoù raát lôùn ñang aâm thaàm dieãn ra trong taâm hoàn Hoàng.

Heø naêm aáy toâi toát nghieäp, theá laø toâi vôùi Hoàng ñaõ soáng beân nhau troøn boán naêm roài, boán naêm traøn ñaày kyû nieâm.

AÊn möøng leã ra tröôøng, sau buoåi lieân hoan, boïn toâi ruû nhau laøm tieáp hieäp hai. Nhöõng chai bia trong quaùn nhaäu, trong nhaø haøng karaoâkeâ. Tuoåi treû ñöôïc moät phen phaù phaùch ñieân cuoàng, buø laïi chuoãi ngaøy vuøi ñaàu trong saùch vôû. Khi taát caû ñaõ ngaø ngaø, moät gaõ baïn  quyù töû laáy trong boïc maáy tôø giaáy thieác. Gaõ gaät guø:

- Chôi khoâng ?

- Gì nöõa ñaây ?

Gaõ nhìn toâi cheá rieãu:

- Ñoà Hai luùa.

122 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Gaõ caån thaän cuoán tôø giaáy thieác thaønh hình caùi pheãu, sau ñoù truùt ít boät traéng leân tôø giaáy khaùc. Ruùt chieác queït ñaõ gôõ boû mieáng kim loaïi che löûa, gaõ nhìn boïn toâi moät löôït:

- Ñöùa naøo khoâng daùm thì veà vôùi meï.

Trong caên phoøng tuø muø, gaõ queït löûa, roài baèng cöû chæ saønh soûi, gaõ baét ñaàu coâng vieäc ñoát chaùy cuoäc ñôøi. Sau khi hít moät hôi daøi, gaõ baät ngöûa ra gheá, lô mô:

- Tôùi phieân ñöùa khaùc.

Chieàu hoâm aáy, boïn toâi lao ñaàu vaøo cuoäc phieâu löu roà daïi. Vöøa hít döùt moät hôi, toaøn thaân toâi boãng thaáy teâ raàn, caûm giaùc  ñeâ meâ lan toûa tôùi taän ñaàu ngoùn chaân, ngoùn tay. Caên phoøng vang leân nhöõng tieáng noân oeï, soá thöùc aên trong ruoät töï ñoäng voït ra thaønh voøi. Toâi hoaøn toaøn rôi vaøo traïng thaùi lô mô, nheï haãng, khoâng troïng löôïng. Tröôùc maét toâi, nhöõng khoái aùnh saùng maàu hoàng baét ñaàu nhaûy muùa, lung linh.

Ñeâm ñoù, khoâng roõ toâi ñaõ veà nhaø baèng caùch naøo. Buoåi saùng thöùc daäy, mieäng khoâ vaø ñaéng ngaét. Nhôù chuyeän chieàu qua, loøng toâi khoâng khoûi lo laéng, hoái haän. Nhöng duø coá xua tan moïi aùm aûnh, caûm giaùc laâng laâng, sung söôùng vaãn khoâng luùc naøo rôøi xa. Toâi boãng thaáy boàn choàn, theøm khaùt, theøm nhöõng khoái aùnh saùng lung linh maàu hoàng, theøm traïng thaùi bay boång khoâng troïng löôïng, theøm caûm giaùc noân nao, khoan khoaùi. Cuoái cuøng, böôùc chaân voâ ñònh daãn toâi tôùi vôùi gaõ baïn nhaø giaøu. Gaõ ñoùn toâi baèng nuï cöôøi keû caû, deã daõi:

- Theá naøo, chòu roài haû?

Toâi öø aøo:

- Keå cuõng hay hay.

Löôùi nheän giaêng ra, vaø toâi töï nguyeän lao vaøo. Nhöõng daèn vaët, lo aâu, aên naên, hoái haän, roài hình aûnh meï toâi, ngöôøi meï hy sinh caû tuoåi treû ñeå mong toâi thaønh ngöôøi, roài hình aûnh Hoàng, ngöôøi con gaùi mong manh, yeáu ôùt, coi toâi nhö moät choã döïa an toaøn, taát caû khoâng ñuû söùc giöõ chaân toâi laïi. Ba thaùng troâi qua, thaân theå toâi luùc naøo cuõng meät moûi, vaät vôø.

Moät buoåi saùng, toâi ruû theâm boán ñöùa baïn veà phoøng. Khi caû boïn vöøa hít xong thì caùnh cöûa baät môû, vaø Hoàng ñöùng ñoù, cheát laëng. Duø ñaõ baét ñaàu lô mô, toâi vaãn caûm nhaän ñöôïc heát noãi baøng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 123

hoaøng, xoùt xa hieån hieän trong ñoâi maét ñen, hoaûng hoát. Gaõ baïn nhaø giaàu cöôøi raát ñeåu:

- Lo gì, cho em thöû moät tí laø eâm.

Toâi quay laïi, baát ngôø taùng cho gaõ moät baït tai. Taâm traïng hoang mang toät cuøng, döôùi maùi nhaø naøy, coøn choã naøo cho toâi? Trong loøng em, coøn choã naøo cho toâi? Vaø toâi boû nhaø vôùi soá tieàn nhoû daønh ñeå veà queâ thaêm meï.

Ñi hoang ba ngaøy lieàn, vaát vöôûng nguû bôø, nguû buïi. Moät ñeâm, ñang naèm treân gheá ñaù, cay ñaéng tính soå cuoäc ñôøi, toâi chôït giaät mình vì moät chieác boùng vaät vôø. Ñoù laø laõo giaø caùu baån, nöûa ngöôøi, nöûa ma. Döôùi aùnh ñieän vaøng voït, laõo nhìn toâi, haát haøm:

- Môùi ñi buïi haû?

- Sao bieát?

- Chöa beøo nheøo laém. Neáu coøn ñöôøng thì veà ñi.

Laõo ueå oaûi traûi taám ni loâng nhôùp nhuùa treân coû, chuaån bò ñoà ngheà. Vaøi phuùt sau, laõo tuït quaàn tìm maïch maùu. Moät chuùt nöôùc lôø nhôø chui daàn vaøo huyeát quaûn. Chích vöøa xong, laõo quaêng oáng, baät ngöûa ra ñaát, ñoâi maét ñöùng troøng, traéng daõ, toaøn thaân run baàn baät, mieäng xuøi boït meùp. Nhìn laõo, toâi chôït ruøng mình, ôùn laïnh, ñoù seõ laø hình aûnh toâi trong töông lai? Toâi khoâng ñuû can ñaûm nghó tieáp. Hoài laâu, laõo baét ñaàu cöïa quaäy, theàu thaøo:

- Quaù ñaõ, quaù ñaõ!

Toâi coá laøm tænh:

- Xe ñuy den aø?

- Ñoà boû. Tieàn ít, muoán pheâ gaét, laáy saùi, theâm chuùt maõ tieàn.

- Chaát ñoäc maø!

- Öaø, naëng tay laø ñi ñöùt. Thöû khoâng?

Toâi laân la:

- Chôi laâu chöa?

- Töø luùc meï caäu chöa ra ñôøi. Xæu xæu hôn boán möôi naêm. Boán möôi naêm khoâng thaéng noåi moät côn meâ.

Laõo nhìn toâi dieãu côït:

- Sôï khoâng?

- Theá ñaõ ñi cai laàn naøo chöa?

124 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Töï nguyeän coù, bò hoát coù, ñoä treân chuïc laàn, khoâng nhôù xueå. Baây giôø giaø ngaét, coâng an cuõng cheâ.

- Khoâng döùt noåi aø?

Gioïng laõo tænh khoâ, coù veû baát caàn ñôøi:

- Vieäc ñaàu tieân khi ra traïi laø gì, bieát khoâng? Taït vaøo Maû Laïng laøm moät cöõ cho ñaõ theøm. Ñoù, cai laø vaäy ñoù.

Nghe laõo, toâi chôït hoang mang ñeán toät cuøng. Chaúng leõ cuoäc ñôøi toâi cuõng xaùm ngaét theá sao?

- Heát thuoác chöõa aø?

Laõo nhìn toâi ñaêm ñaêm, roài chaäm raõi:

- Khoâng moät bieän phaùp cöôõng baùch naøo ñuû söùc cöùu ñöôïc con nghieän. Coù chaêng laø moät thöù tình caûm maïnh meõ, vöôït haún côn theøm khaùt, keøm vôùi moät quyeát taâm.

Saùng hoâm sau, toâi len leùn veà phoøng troï, tính quô moät môù ñoà ñem baùn. Vöøa ñeán cöûa, toâi chôït söõng ngöôøi. Meï toâi ñöùng ñoù, daùng coøm coõi, nhìn toâi röng röng. Caïnh meï toâi laø Hoàng, ñoâi maét coâ vôøi vôïi, xoùt xa. Toâi luùng tuùng:

- Ai keâu meï leân?

Meï khoâng traû lôøi, chæ nhìn toâi ngheïn ngaøo. Toâi chaïy vaøo phoøng, môû hoäc laáy chieác ñoàng hoà, roài quaøy quaû böôùc ra.

- Con ñi ñaâu nöõa?

Hai ngöôøi ñaøn baø ñöùng ñoù, oâm chaët laáy nhau, chaén beân khung cöûa. Trong luùc hoaûng loaïn tôùi toät cuøng, toâi vaãn coøn ñoâi chuùt yù thöùc ñeå nhaän ra hai chieác boùng nhoû beù ñoù laïi quaù lôùn, laáp kín caû baàu trôøi toái taêm tröôùc maët, vaø toâi ñaõ coá gaéng, caén chaët raêng, chaët ñeán möùc caû moâi vaø lôïi ñeàu tuùa maùu, toâi ñaõ khoâng vöôït qua laèn ranh cuoái cuøng, duø laèn ranh chæ laø khung cöûa heïp, ñöùng chaén bôûi hai ngöôøi ñaøn baø nhoû beù vaø yeáu ñuoái. Nöôùc maét, nöôùc muõi baét ñaàu chaûy ra cuøng vôùi rôùt raõi, ñoâi tay buûn ruûn coá níu chaët thaønh giöôøng, côn laïnh töø ruoät toaùt ra, chaïy doïc khaép xöông soáng, lan toûa toaøn thaân nhôùp nhuùa moà hoâi, ôû ñoù nhö coù haøng trieäu con saâu boï ruùc ræa töøng phaân da thòt caêng nöùt, töøng ñoát xöông ñau nhöùc, raõ rôøi. Trong côn vaät vaõ ñieân cuoàng , toâi mô hoà thaáy moät baøn tay naâng ñaàu toâi daäy, moät chieác khaên laïnh uùp leân khuoân maët ñaàm ñìa. Toâi voà laáy baøn tay, caøo caáu, roài nhö con thuù hoang, toâi caén maïnh vaøo lôùp da

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 125

thòt mòn maøng, tôùi luùc mô hoà caûm thaáy moät doøng maùu ñoû tuùa ra, toâi môùi choaøng tænh. Vaø, em ngoài ñoù, cöùng ngöôøi chòu traän, khoâng moät tieáng reân, duø laø raát nheï. Em ngoài ñoù, nhoû beù, thanh khieát, ñoâi maét muoân vaøn xoùt xa, pha laãn hoaûng hoát, hoang mang. Trong loøng toâi daâng leân nieàm aân haän, moät chuùt aân haän thoaùng qua, roài laïi chìm saâu vaøo côn vaät vaõ. Cuoái cuøng toâi naèm vaät xuoáng, toaøn thaân raõ rôøi, ñau nhöùc, ñaàu oùc ñaày moäng mò, nhöng vaãn troáng roãng, beành boàng. Trong côn meâ hoaûng, toâi caûm nhaän hôi laïnh töø nhöõng chieác khaên öôùt lieân tuïc ñaép leân maët, leân toaøn thaân, nhöõng chieác khaên laïnh giuùp côn vaät vaõ dòu ñöôïc ñoâi phaàn, vaø toâi chìm vaøo giaác nguû chaäp chôøn, hoaûng loaïn.

Thôøi gian troâi qua khoâng bieát bao laâu, toâi daàn daàn hoài tænh, baûi hoaûi, raõ rôøi. Hình aûnh ñaàu tieân vaãn laø hai ngöôøi ñaøn baø nhoû beù, dòu daøng vôùi aùnh maét bao dung. Caû hai vaãn ngoài ñoù, nhaãn naïi, gom goùp chuùt söùc maïnh nhoû nhoi, ñeå coá keùo toâi trôû veà vôùi cuoäc soáng. Tröôùc maët toâi vaãn laø khung cöûa heïp, laèn ranh neáu vöôït qua, toâi seõ khoù coù cô hoäi quay veà. YÙ töôûng baét ñaàu ñöôïc saép xeáp laïi, toâi nhôù töøng chi tieát nhoû ba ngaøy lang thang ñi buïi, caûm giaùc tuûi nhuïc khi naèm vaát vöôûng ngoaøi coâng vieân, roài khuoân maët nhöõng ñöùa baïn chæ muoán keùo toâi cuøng loäi xuoáng vuõng buøn, roài hình aûnh oâng giaø vaät vôø, hôn boán möôi naêm khoâng thaéng noåi moät côn meâ, vaø caâu noùi ñöôïc thoát ra haàu nhö trong luùc tuyeät voïng toät cuøng: Khoâng moät bieän phaùp cöôõng baùch naøo ñuû söùc cöùu ñöôïc con nghieän, coù chaêng laø moät thöù tình caûm maïnh meõ, vöôït haún côn theøm khaùt, keøm vôùi moät quyeát taâm.

Hai ngöôøi ñaøn baø vaãn ngoài beân toâi, toâi thaáy trong aùnh maét bao dung moät söùc maïnh khoâng sao cöôõng noåi, toâi chôït öôùc ao hoï cöù ôû maõi beân toâi troïn ñôøi, vaø töï nhieân nöôùc maét toâi öùa ra, chan hoøa.

- Thaèng khôø, ba ngaøy roài ñoù, con aên chuùt chaùo cho ñôõ meät.

Gioïng noùi cuûa meï toâi khoâng vöôùng moät chuùt traùch moùc, oaùn hôøn. Gioïng noùi naøy toâi ñaõ quen nghe töø ngaøy coøn beù, moãi khi troùt lôõ laàm, sai phaïm.    

126 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Duø mieäng khoâ vaø ñaéng ngaét, toâi vaãn coá nuoát heát baùt chaùo haønh noùng. Moät luoàng khí aám lan nheï trong loøng. Toâi baét ñaàu caûm thaáy ñoâi chuùt thö thaùi. Toâi muoán troø truyeän, keå leå, toâi muoán noùi thaät nhieàu, nhöng cuoái cuøng chæ laëng leõ nhìn meï, nhìn em, toâi thaáy ôû em aùnh maét khaéc khoaûi, ñôïi chôø. Vaø toâi quyeát ñònh göûi ñi moät tín hieäu: ba ngoùn giöõa baøn tay phaûi co laïi, ngoùn uùt vaø ngoùn caùi duoãi ra, ñaët vaøo phía traùi tim, sau ñoù cuõng baøn tay aáy chæ veà phía em. Tín hieäu aáy luùc naøy toâi ñaõ hieåu, naêm ngoùn baøn tay phaûi taïo thaønh chöõ Y, chöõ ñaàu cuûa moät töø mang troïn veïn tình caûm saâu xa cuûa con ngöôøi. Toâi ñaõ noùi xong caâu quan troïng nhaát trong cuoäc ñôøi, cuoäc ñôøi tìm laïi sau khi vöøa ñaùnh maát vaø toâi laïi thieáp trong giaác nguû hieàn hoøa.

Hôn moät tuaàn leã, côn theøm thuoác môùi thöïc söï chaám döùt, theå xaùc nhö ñöùa beù vöøa oám daäy, raõ rôøi, lieâu xieâu, nhöng trong loøng aâm yû moät quyeát taâm raát lôùn. Toâi baét ñaàu taäp theå duïc, nhöõng ñoäng taùc nheï nhaøng, thôû hít chaàm chaäm. Moät thaùng sau, toâi haàu nhö hoài phuïc hoaøn toaøn. Cuoái naêm aáy, oâng thaày cuõ daét toâi vaøo laøm trong coâng ty Tin hoïc. Roài Teát ñeán toâi laïi ñuû thanh thaûn daãn Hoàng ñi xem Hoäi Hoa xuaân. Muøa Xuaân daønh ñeå thöïc hieän nhöõng öôùc mô.

Toâi veà queâ, ngöôïng nguøng thöa vôùi meï:

- Meï ôi! Con tính laáy vôï.

- Thieät khoâng, lôùn töôùng roài, mau cho meï coù chaùu noäi boàng. Maø ai vaäy?

- Moät ngöôøi con gaùi khoâng toaøn veïn.

Meï coù veû cheá rieãu:

- Con cöù chæ cho meï xem moät ngöôøi toaøn veïn ñi.

Toâi chæ thaúng vaøo ngöôøi meï:

- Meï chöù ai.

Meï toâi baät cöôøi:

- Khôø aï! Treân ñôøi laøm gì coù ngöôøi hoaøn thieän. Baø meï chæ toaøn veïn tröôùc maét ñöùa con khôø khaïo.

Toâi guïc ñaàu vaøo vai meï, thaân theå keành caøng cuûa toâi khoâng theå naèm loït trong loøng, nhöng voøng tay bao dung ñuû roäng ñeå oâm troïn ñôøi toâi.

Meï laïi cöôøi, nuï cöôøi raát hieàn:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 127

- Thaèng khôø  muoán laáy ai ñaây?

- Meï bieát roài.

 Meï laïi cöôøi ruùc rích:

- ÖØ, meï bieát roài, khôø aï!

Moät ñaùm cöôùi nho nhoû ñöôïc toå chöùc, ñaùm cöôøi ñôn giaûn khoâng heà gôïi söï chuù yù cuûa moïi ngöôøi.

Theá ñoù, toâi ñaõ ôû beân em, chöùng kieán em töøng böôùc tröôûng thaønh, vaø em cuõng ôû beân toâi, chöùng kieán toâi töøng böôùc trôû laïi laøm ngöôøi. Ñoù laø kyû nieäm, laø chuoãi thôøi gian khoâng theå naøo queân .

Buoåi saùng, tröôùc khi toâi ñi laøm, khoâng bao giôø vôï toâi queân moät cöû chæ ñaõ trôû thaønh thoùi quen, nhöng khoâng heà nhaøm chaùn. Ba ngoùn giöõa baøn tay phaûi co laïi, ngoùn uùt vaø ngoùn caùi duoãi ra, ñaët leân phía traùi tim, sau ñoù, cuõng baøn tay aáy chæ veà phía toâi, keát thuùc laø moät nuï cöôøi, cöôøi caû baèng mieäng, caû baèng caëp maét long lanh. Chính daáu hieäu aáy, vôùi ba ngoùn giöõa co laïi, ngoùn caùi vaø ngoùn uùt duoãi ra, ñaõ giuùp toâi ñuû nghò löïc phaán ñaáu ñeå ñöôïc laøm ngöôøi, ñeå trôû veà vôùi cuoäc soáng, vaø nhö theá xin caûm ôn em.

Ñoàng hoà nhaø haøng xoùm goõ möôøi hai tieáng. Treân maët baøn, trang giaáy ñaõ kín, caâu chuyeän ñaõ coù phaàn keát. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, ñoaïn keát coù theå bò cheâ laø giaû taïo, hôøi hôït, nhöng vôùi toâi theá ñaõ ñuû roài. Caùnh chim naùt ñaïn khoâng daùm bay xa./

128 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Nöûa Hoàn Trong Tranh

Chieàu ba möôi teát, laõo ñaõng töû giaø thu xeáp môù ñoà ñaïc lænh kænh, leo leân chieác xe gaén maùy cuõ kyõ roài boû ñi, vieäc laõo boû nhaø ñi bieàn bieät maáy ngaøy lieàn ñaõ trôû thaønh thoùi quen, gia ñình cuõng chaúng ai buoàn ñeå yù, chæ coù ñieàu hoâm nay ba möôi teát, laõo queân caû vieäc khoùi nhang laø chuyeän töông ñoái baát thöôøng.

Con ngöïa giaø ñuû söùc chaïy moät maïch ñoaïn ñöôøng ba chuïc caây soá, ñöa laõo tôùi vuøng baùn sôn ñòa, laõo laëng leõ daét xe vaøo ngoâi chuøa coå, tröôùc coång tam quan lôø môø haøng chöõ Haùn: Thaïch Taân töï. Chuøa Beán Ñaù loït giöõa ba taàng nuùi, tröôùc maët laø soâng. Laõo coù veû haáp taáp, khoâng gheù vaøo thieàn phoøng thaêm sö cuï, maø theo loái moøn quen thuoäc voøng xuoáng haäu lieâu, reõ thaúng ra meù bôø soâng. Raùng chieàu vaøng uùa, phieâu phieâu ñoå, bôø soâng phaát phô maáy haøng leä lieãu, xen laãn vôùi vaøi chuïc goác ñaøo baéc, mai nam. Caûnh vaéng theâm phaàn hoang pheá, reùt möôùt, tónh laëng ñeán voâ cuøng. Sö giaø khoaùc voäi chieác aùo caø sa baïc pheách, laëng leõ lieâu xieâu men theo bôø soâng, tieán tôùi gaàn laõo, laõo cuõng chæ laëng leõ gaät ñaàu chaøo coá nhaân. Môù duïng cuï baày ra treân baõi coû non, moät giaù veõ, môù coï, hoäp boät maøu, tôø giaáy laøm haøng maõ xam xaùm, boài saün treân mieáng vaùn eùp ñöôïc xeáp leân giaù. Sö giaø nheo maét:

- OÂng ñi veõ tranh?

- Vaâng.

Laõo chaäm raõi:

- Ñaõng töû hoài ñaàu, saùu möôi tuoåi baét ñaàu hoïc veõ, loøng chæ

ao öôùc coù ñöôïc böùc tranh chuøa Thaïch Taân vaøo ñeâm ba möôi teát.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 129

- Sao laïi phaûi veõ vaøo ñeâm ba möôi teát?

- Veõ khoâng gioáng nhö chuïp, maùy aûnh voâ tri. Coøn ngöôøi ngheä só nhìn caûnh baèng  hoàn.

Sö giaø gaät guø, veû ñaêm chieâu. Laõo ñaõng töû chôït thao thao, daùng thanh thoaùt, vôøi vôïi trang nghieâm nhö hoøa thöôïng thuyeát phaùp, trong aùnh maét giaø moät tia naéng chieàu saép taét vuït saùng leân:

- Ñeâm ba möôi teát khoâng gioáng baát kyø moät ñeâm naøo khaùc, khoâng nhö ñeâm muøa haï, muøa thu, muøa ñoâng, ñeâm ba möôi khieán loøng chôït gôïi leân kyù öùc cuûa moät ñôøi, cuûa moät thôøi. Kyù öùc vôøi vôïi nhöõng coøn, nhöõng maát, nhöõng ñöôïc, nhöõng thua, nhöõng ñaéng cay, dòu ngoït. Ngöôøi giaø caûm nhaän ñeâm ba möôi teát nhö chaëng cuoái cuûa cuoäc ñôøi, cuoäc ñôøi hö voâ vaø mung lung, coù beán maø vaãn nhö khoâng tìm ñöôïc choã ñaäu thuyeàn, cuoái cuøng chæ coøn soùt laïi moät khoaûng thôøi gian raát ngaén, raát ngaén neân phaûi coá ñuoåi baét cho kòp. Taâm thöùc ñoù ñöôïc ñöa leân giaáy, trong söï hoøa nhòp troïn veïn giöõa ngöôøi vaø trôøi, khi aáy trôøi  khoâng coøn laø moät khoaûng khoâng laïnh luøng, voâ tri, vì trong tranh ñaõ coù hoàn.

Sö giaø thôû daøi:

- Moâ Phaät! Traàm luaân moät coõi ñi veà phuø du. Thoâi, chaúng daùm khuaáy ñoäng oâng nöõa.

Sö giaø quaày quaû trôû veà chuøa. Coøn laïi moät mình, laõo di chuyeån töø vò trí naøy sang vò trí khaùc, maét nheo nheo ngaém nhìn ngoâi chuøa coå maùi baïc maàu reâu, ngaém trôøi, ngaém ñaát. Cuoái cuøng laõo cuõng choïn ñöôïc vò trí thích hôïp ñeå keâ giaù veõ. Töø vò trí naøy, laõo thaáy moät goùc chuøa vaø caû doøng soâng. Goùc chuøa aån khuaát, lôø môø. Doøng soâng saùng hôn, soâng heïp, nöôùc hieàn hoøa, khoâng gioáng nhö cuoäc ñôøi noåi soùng, cuoàn cuoän bon chen. Meù bôø soâng coù moät laù thuyeàn con boàng beành, khoâng ngöôøi, khoâng laùi. Laõo laëng leõ, xuaát thaàn, roài ngoài töïa löng vaøo coäi mai giaø thieâm thieáp. Ñeâm daàn xuoáng, trôû laïnh, trôû gioù, gioù heo may, rì raøo. Trôøi khoâng traêng, nhöng ñaày sao vaø ñaëc bieät trong xanh, cao vuùt. Coù veû trôøi cuõng chieàu ngöôøi, khoâng toái aâm u nhö ñeâm ba möôi thöôøng tình. Laõo vöôn vai ñöùng daäy, thaép moät ngoïn

130 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

ñeøn baõo. AÙnh saùng luø muø, chæ vöøa ñuû soi giaù veõ. Laõo baét ñaàu ngöng thaàn, phaùc hoïa caûnh vaät baèng vieân than. Döôùi maùi hieân, luùc naøy sö cuï ñaõ thaép ngoïn ñeøn loäng hình buùp sen, aùnh saùng nhaân taïo duy nhaát, haét qua lôùp giaáy kieáng ñuïc khieán cho loái vaøo tónh phoøng caøng theâm lung linh, môø aûo. Moät goùc chuøa, moät doøng soâng vôùi haøng leä lieãu, moät con thuyeàn, vaø xa, raát xa, moät vieàn nuùi lôø nhôø, caûnh vaät hieän leân treân trang giaáy chæ coù theá thoâi, vaø cuoäc ñôøi cuõng chæ caàn coù theá thoâi.

Laõo boùp moät ít keo leân taám baûng maàu, duøng ñaàu coï nhuùng vaøo caùc ngaên vaøng ñaát, naâu, xanh laù, xanh da trôøi vaø tím ñen. Taát caû caùc gam maøu ñeàu laïnh vaø toái. Moät lôùp xanh da trôøi raát loaõng vaø moûng laøm neàn cho khoaûng khoâng gian vaø doøng soâng, moät lôùp xanh da trôøi pha laãn chuùt tím ñen ñeå vieàn meùp nuùi, moät lôùp xanh luïc pha ñaäm tím ñen ñeå veõ haøng lieãu ruû, môø daàn, môø daàn, moät lôùp naâu pha tím ñen ñeå taû gian chuøa trong goùc toái, nhöõng maûng maàu laàn löôït ñaép choàng leân nhau, laõo chaám theâm moät ít maàu huyeát duï, ñeå taïo vuøng aùnh saùng haét leân cöûa phoøng, daàn daàn hình thaønh moät khoâng gian raát laïnh, khoâng gian cuûa laõo, cuûa ngöôøi nhìn hieän taïi baèng taâm thöùc nhoïc nhaèn. Veõ xong, laõo laáy coï, nhöùng nöôùc, xoùa môø nhöõng goùc caïnh, böùc tranh nhaäp nhoøe, caûnh vaät hoøa quyeän vaøo nhau. Ñeâm ngaû veà khuya, gioù nuùi huù loàng loäng, laõo döïng ngöôïc coå aùo, laøm vaøi cöû ñoäng cho aám ngöôøi roài laïi tieáp tuïc.

- Ñeïp maø buoàn quaù.

- Thaät vaäy ö?

Laõo thuûng thaúng quay laïi. Moät boùng daùng thanh thoaùt ñöùng khuaát xa taàm aùnh saùng, coâ gaùi aùo traéng, khuoân maët lôø môø, nöûa ñeâm xuaát hieän, phaûng phaát nhö gaùi lang thang ñi veà giöõa coõi ngöôøi vaø choán Lieâu Trai.

- Sao baùc khoâng duøng sôn daàu deã taû hôn?

Laõo nhìn coâ gaùi coù veû ngaïc nhieân:

- Chaùu cuõng bieát veõ aø?

- Bieát sô sô, nhöng chöa ñuû khaû naêng ñeå göûi hoàn vaøo tranh.

- Baùc khoâng veõ sôn daàu vì khoâng coøn ñuû thôøi gian chôø ñôïi. Sôn daàu laâu khoâ laém.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 131

Coâ gaùi chôït thôû daøi:

- Khoâng ñuû thôøi gian, noù gioáng nhö moät aùn phaït, lô löûng, ñe doïa.

Laõo ñaõng töû giaø nhìn coâ gaùi ñaêm ñaêm, ôû coâ gaùi coù caùi gì raát quen, nhöng vaãn laï:

- Khoâng ñuû thôøi gian laø aùn phaït ñoái vôùi ngöôøi giaø, ñaát raát gaàn maø trôøi hình nhö laïi quaù xa. Coøn chaùu, chaùu treû maø cuõng coù yù nieäm aáy sao?

- Coù ñoù, baùc ôi! Chaùu cuõng coù ñoù. Ñoâi khi chaùu caûm thaáy sôï voâ cuøng. Cuoäc soáng ñöôïc ñeám töøng ngaøy thöïc söï laø moät aùn phaït.

Moät laàn nöõa laõo laïi nhìn söõng coâ gaùi:

- Thaät vaäy ö? Chaúng leõ moät coâ gaùi treû laïi mang trong loøng noãi aùm aûnh cuûa thôøi gian?

Gioïng coâ gaùi thaät buoàn:

- Nhöõng böôùc ngoaët lôùn trong cuoäc ñôøi haàu nhö ñeàu ñeán thaät tình côø, vöôït ra ngoaøi moïi döï ñoaùn, toan tính.

- Neáu theá, chaùu seõ laøm gì?

- Vaãn soáng troïn veïn nhöõng ngaøy coøn soùt laïi. Cuoäc ñôøi ñeïp laém, noù gioáng nhö aùnh naéng chieàu treân ñænh nuùi cao, caøng nhìn caøng khaùm phaù ra nhöõng ñieàu môùi laï. aùnh naéng chieàu caøng theâm ñeïp vì saép taét. Cuoäc ñôøi caøng theâm ñeïp luùc saép taøn.

Gioïng noùi ñöùt quaõng cuûa coâ gaùi aùo traéng ñieåm baèng tieáng moõ caù loùc coùc, töø ngoâi chuøa coå voïng ra, chaäm raõi, nhòp nhaøng. Coâ chôït laûng sang chuyeän khaùc:

- Giaù treân thuyeàn coù moät laõo laùi ñoø thì tranh aám hôn.

Laõo tö löï:

- ÖØ, aám hôn, thaät ra, ... böùc tranh naøy khoâng caàn coù ngöôøi.

- Nhöng baùc naøy, böùc tranh döôøng nhö vaãn coøn thieáu moät caùi gì ñoù.

- Ñuùng roài.

Laõo laáy chieác baøn chaûi ñaùnh raêng, nhuùng nöôùc roài chaám boät traéng, vaøng chanh, cam.

- Baùc ñang laøm chi vaäy?

- Chaùu cöù chôø xem ñi.

132 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Laõo buùng lôùp boät maàu leân khoaûng trôøi, moät maûng tranh laám chaám nhöõng ñieåm nhoû traéng, vaøng vaø cam. Laõo queät moät lôùp traéng ngaû vaøng leân choùp nuùi, ngoïn caây, maùi chuøa, roài nhìn coâ gaùi cöôøi thaät hieàn:

- Böùc tranh khoâng caàn coù ngöôøi nhöng phaûi coù sao, theâm moät chuùt aùnh saùng. Ñuùng khoâng?

- Ñuùng ñoù baùc, ñieàu may maén laø trong ñeâm toái haõy coøn coù sao.

               

* *

 Saùng moàng moät teát, vaãn khoaùc taám aùo caø sa baïc phong phanh, sö giaø laëng leõ ñöùng tröôùc giaù veõ, veû thaät ñaêm chieâu, gioïng sö giaø nheï nhö gioù thoaûng:

- Duø sao moät taác quang aâm vaãn laø moät taác vaøng.

Gioïng noùi thì thaàm cuûa sö giaø ñuû khua ñoäng laõo ñang chìm trong giaác nguû chaäp chôøn. laõo vaãn naèm löôøi, ñaàu goái leân goác hoaøng mai, goác hoaøng mai sì sì, cuõng giaø nhö laõo, nhöng hoa vaãn ñeïp. Laõo chôït nhìn quanh:

- Ñaâu roài, coâ ta ñaâu roài?

- Ngöôøi con gaùi aùo traéng troø chuyeän luùc nöûa ñeâm, phaûi khoâng?

Sö giaø chôït thôû moät hôi thaät saâu:

- Ñi roài, coâ ta ñi roài./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 133

Quaø Giaùng Sinh

Tieáng chuoâng nhaø thôø theo gioù voïng laïi töøng hoài, thoài thuùc, chuoâng Giaùng sinh nhö moät lôøi môøi. Toâi vaãn ngoài ñoù, moät mình, trong caên gaùc nhoû heo huùt, caên gaùc troï toài taøn nuoâi lôùn daàn nhöõng döï tính, nhöõng öôùc mô. Tröôùc maët toâi laø hình aûnh con beù, möôøi laêm naêm veà tröôùc, möôøi laêm naêm xa laéc, xa lô maø vaãn raát gaàn ...

... Con beù veùn goïn maùi toùc ngaén, khoâ cöùng, queät ngang nhöõng gioït moà hoâi laám taám treân traùn. Noù naèm saáp, eùp ngöïc xuoáng saøn xi maêng döôùi gaàm giöôøng, ñaây laø khu vöïc duy nhaát trong caên nhaø xieâu veïo, neàn xi maêng nhö lôùp baùnh traùng moûng coøn nguyeân veïn, chöa bò thôøi gian caøy xôùi loã choã. Gaàm giöôøng laø phoøng nguû cuûa noù, cuõng laø goùc hoïc taäp cuûa noù, laø khung trôøi tuoåi thô cuûa rieâng noù, neàn xi maêng thay cho taám baûng, thay cho trang giaáy, töø ñoù, nhöõng neùt chöõ cong queo, nhöõng pheùp tính, töøng chuùt, töøng chuùt theo ngaøy thaùng chui vaøo oùc, nuoâi döôõng taâm hoàn noù lôùn leân, nhoïc nhaèn. Con beù loay hoay, neùt maët hoaøn toaøn caêng thaúng, taäp trung. Ñaàu noù caát cao, nguùc ngoaéc, ñaêm chieâu, khoái oùc cuûa ñöùa beù leân möôøi döôøng nhö ñang caêng ra, coá laøm coâng vieäc töôûng chöøng vöôït quaù söùc mình.

Thaám thoaùt, con beù hoïc chöõ ñöôïc ba naêm roài, ba naêm vaät loän ñeå nhín chuùt thôøi giôø, toái toái tôùi lôùp mieãn phí cuûa thaày Naêm. Maáy böõa tröôùc thaày cho boïn hoïc sinh lôùp lôùn ñeà baøi: vieát thö, maø vieát cho ai? Thaày cöôøi nhaên nhuùm:

134 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Boïn bay muoán vieát cho ai tuøy thích.

Treân ñöôøng veà, ñaàu oùc con beù mung lung, vieát gì, vieát cho ai? Noù chôït naûy ra moät yù thaät ngoä. Veà nhaø, noù chui toït xuoáng gaàm giöôøng, laáy phaán traéng xin cuûa thaày Naêm, vieát nhaùp leân neàn xi maêng. Ba ñeâm lieàn, noù thao thöùc, theâm bôùt, boâi xoùa, cuoái cuøng, gaàm giöôøng ñaày neùt chöõ, ngoån ngang. Hoâm nay laø ñeâm cuoái cuøng, ngaøy mai noäp baøi. Con beù ñoïc laïi maáy haøng phaán traéng lieâu xieâu, laáy gieû xaáp nöôùc boâi, söûa theâm ít chöõ, roài gaät guø, beõn leõn, cöôøi mæm chi. Con beù duøng chieác ñuõa tre chaùy xeùm kheâu laïi tim ñeøn, ñoù laø lon söõa boø ñöïng löng löng chaát saùp ñeøn caày, tim ñeøn baäp buøng, tranh toái tranh saùng, khoâng gian laéng ñoïng, tuø muø, höøng höïc, moà hoâi baét ñaàu ñoïng töøng gioït, chaûy daøi xuoáng thaùi döông. Noù vuoát trang giaáy ngay ngaén, naén noùt cheùp laïi töøng haøng chöõ treân neàn nhaø.

OÂng giaø Noen kính meán.

Ít böõa nöõa tôùi Giaùng sinh roài ñoù, con laø ngöôøi ngoaïi, chaúng bieát oâng coù chòu ñoïc thö khoâng? Naêm roài nghe ngöôøi lôùn keå chuyeän oâng, con thích laém. Ngöôøi ta baûo moãi Giaùng sinh oâng cöôõi xe tuaàn loäc tôùi phaùt quøa cho treû em ngheøo maø ngoan, ñuùng nhö trong thö boïn noù xin. Nöûa ñeâm, oâng chui qua loø söôûi, boû quaø vaøo ñoâi uûng. Ngheøo thì con ngheøo thaät ñoù, coøn ngoan, thì cuõng coù theå, con bieát phuï vieäc nhaø, khoâng caõi tía maù, vaâng lôøi thaày Naêm, con lo hoïc cho mau gioûi, vaäy ñoù, ñöôïc chöa oâng? Con muoán xin oâng nhieàu thöù laém. Tröôùc heát con xin boä ñoàng phuïc cho thaèng UÙt, noù khai giaûng lôùp moät heát maáy thaùng roài maø vaãn chöa coù ñoà maëc. Con cuõng xin oâng hai cuoán taäp traêm trang giaáy traéng, con coøn muoán xin theâm cuoán truyeän tranh Ñoreâmoân, ñoïc xong, con seõ keå cho maáy nhoû baïn, vôùi con Ba, thaèng UÙt nghe. Coù ñieàu naøy con lo heát söùc. Nhaø con khoâng coù loø söôûi, laáy ñöôøng ñaâu cho oâng chui vaøo, maø con cuõng chaúng roõ noù ngang doïc ra sao. Laïi nöõa, con ñaâu coù ñoâi uûng ñeå ñöïng quøa, raéc roái heát söùc, oâng lo giuøm con ñi. Con troâng oâng laém ñoù

Con – Hai Höôøng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 135

Saùng sôùm hoâm sau, con beù khoâng ñôïi tôùi giôø hoïc toái, chaïy voäi sang nhaø thaày Naêm noäp baøi. Ñoïc löôùt qua, ñoâi maét giaø nheo nheo nhìn noù, thaày ñaêm chieâu cuøng tieáng thôû daøi:

- Ai keå cho con nghe chuyeän oâng giaø Noen vaäy Hai?

- Naêm roài con theo nhoû Vaân sang nhaø thôø Boø OÙt, dì Ba keå cho tuïi con nghe. Maø coù thieät khoâng thaày?

- Thieät ñoù, oâng giaø Noen khoâng bao giôø queân nhöõng ñöùa treû ngheøo, chòu hoïc. Laùt nöõa leân chôï huyeän, thaày gheù böu ñieän gôûi thö cho con.

Maét con beù sang leân:

- Nhôù nghen thaày.

- ÖØa, tau nhôù roài. Raùng chôø nghe con.

Giaùng sinh caøng ñeán gaàn, noù caøng caêng thaúng, chôø ñeán moûi moøn, ñoâi luùc haàu nhö voâ voïng, tính noù traàm haún laïi, gioáng nhö ngöôøi lôùn nhoïc nhaèn, lo toan, ít noùi, ít cöôøi. Ngaøy leã Giaùng sinh tôùi, loøng con beù choän roän, hoài hoäp, heát ra laïi vaøo. Tröa, chieàu, roài ñeâm xuoáng, noù nhôù lôøi dì Ba, chui toït vaøo gaàm giöôøng, coá gioã giaác nguû “phaûi nguû tröôùc nöûa ñeâm thoâi, nöûa ñeâm oâng giaø tôùi, thaáy ñöùa naøo coøn thöùc, oång seõ boû ñi töùc thôøi.” Khi hoài chuoâng khuya nhaø thôø Boø OÙt vaêng vaúng, voïng laïi töø xa, con beù môùi baét ñaàu chìm vaøo giaác nguû chaäp chôøn, moäng mò.

Sôùm tinh mô, tieáng con gaø coà gaùy ñaùnh thöùc noù daäy, vöøa duïi maét, chui ra khoûi gaàm giöôøng, noù chaïy voäi tôùi cöûa. Laï chöa kìa, beân trong taám lieáp tre, moät ñoâi uûng xeáp ngay ngaén. con beù la lôùn:

- Ba, UÙt, daäy ñi bay, daäy coi quøa oâng giaø Noen cho Hai neø.

Con beù doác ngöôïc hai chieác uûng, ñoå ra neàn nhaø:

- Boä ñoàng phuïc naøy cuûa UÙt, hai cuoán taäp cho Ba moät cuoán, cuoán truyeän tranh cuûa Hai, laïi nöõa, coøn ñoâi deùp xoáp, sao oång bieát Hai öng maø cho. Thieät möøng heát bieát.

Boû môù ñoà vaøo ñoâi uûng, noù xaùch voäi qua nhaø thaày Naêm:

- Thaày ôi, coi neø, ñeâm qua oâng giaø Noen cho con ñoù.

- Coi naøo, gì ñaây bay?

- Lu buø thöù, ñoàng phuïc neø, taäp giaáy traéng neø, truyeän tranh neø, laïi coøn ñoâi deùp xoáp nöõa neø, oång hay thieät ñoù, raønh heát moïi chuyeän, raønh caû buïng ngöôøi ta.

136 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Thaày cöôøi bao dung:

- Vaäy bay phaûi chaêm ngoan hôn nöõa aø nghen.

Con beù chôït ngoù quanh, noù ñaûo maét kieám baïn ñeå khoe quaø. Maø laï thieät, sao böõa nay noù qua maø khoâng nghe tieáng chaøo: “Hai Höôøng, Hai Höôøng”.

- Ñaâu roài thaày?

- Chi?

- Con cöôûng.

- Thaày cho ñi roài. Böõa tröôùc noù hoïc theo maáy ñöùa nhoû chöûi theà, baäy heát söùc.

Con beù ngô ngaån:

- Tieác thieät.

- ÖØa, cuõng tieác thieät.

Caâu chuyeän ñaàu xuoâi maø ñuoâi khoâng loït. Moät böõa thaáy ba noù ñi ñoâi uûng loäi ruoäng, Bieän Taùm cöù naèng naëc keát toäi ba con noù aên caép cuûa cha sôû. Bieän caàm ñoâi uûng xaêm xoi:

-  Ñoâi naøy tay tui chuøi hoaøi, tui roõ töøng veát xöôùc.

- Vöøa thoâi nghe Bieän Taùm, tía con tui ngheøo thieät, nhöng hoài naøo chöa heà laáy cuûa ai moät caéc.

Ba con noù theo Bieän leân gaëp cha sôû. Cha cöôøi:

- Chuù Bieän neø, chuù baäy baï heát söùc, ñoâi uûng naøy chính toâi taëng ñoù.

- Khoâng phaûi ñaâu cha, oâng giaø Noen laøm quøa cho con maø.

- ÖØa, bò con ngoan, neân oång cho, coù cha laøm chöùng.

Bieän Taùm vaãn coá caõi:

- Vaây chôù luùc caàn cha laáy gì loäi ruoäng ñi laøm phöôùc.

- Hôi ñaâu maø lo cho meät. Moïi vieäc cöù phoù cho Chuùa.

- Ñoù, chuù thaáy chöa, cha con tui daân ngoaïi, ngheøo thieät, nhöng chôù heà tô haøo cuûa ai, chuù thaáy chöa.

Bieän Naêm veà, cha sôû ngoaéc:

- Laïi ñaây, toâi ñeàn cho maùt buïng.

Cha sôû laáy ba chung nhoû, roùt ñaày thöù röôïu maàu naâu soùng saùnh:

- Cha con thöû coi, thöù naøy beân ñaïo Chuùa goïi laø vanh ñôø meùt, thöû chuùt coi.

Tía con beù coù veû nguoâi ngoai, caàm ly röôïu nuoát caùi öïc, con beù cuõng hoïc theo, nuoát caùi öïc, röôïu ngoït, thôm löøng.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 137

- Ñöôïc khoâng? Ly nöõa nghe.

- Thoâi cha ôi. Thôm thì coù thôm, nhöng laït nhaùch.

Cha quay sang con beù:

- Hai neø, cuïng vôùi cha ly nöõa.

Con beù lieác tiaù:

- Thoâi cha ôi, laït thì coù laït, nhöng thôm löøng.

Cha cöôøi xoøa:

- Bay ranh laém ñoù...

Hoài chuoâng Giaùng sinh thöù hai laïi ñoå, keùo daøi, ngaân vang, toâi vaãn cöù ngoài ñoù, traàm ngaâm. Möôøi laêm naêm troâi qua nhö môùi ngaøy naøo. Ngoài xuyeân suoát chuoãi kyû nieäm, toâi ngoä ra nhieàu ñieàu: trong theá giôùi naøy khoâng heà coù oâng giaø Noen, chæ coù nhöõng con ngöôøi soáng giöõa con ngöôøi, chæ coù nhuõng taám loøng, nhöõng hy sinh. Ñoâi uûng laø moùn ñoà thöôøng duøng cuûa cha sôû, coøn maáy thöù quøa laø tieàn baùn con cöôûng cuûa thaày Naêm. Roài toâi ñöôïc chuù UÙt cho leân huyeän nuoâi aên hoïc. Nhaø chuù baùn huû tíu, toâi phuï vieäc loanh quanh. Roài toâi thi ñaäu cao ñaúng ñeå chuaån bò moät cuoäc ñoåi ñôøi. Theá ñoù, toâi ñaõ may maén lôùn leân giöõa nhöõng aân tình, cuûa thaày Naêm, cuûa baø con, cuûa xoùm gieàng. Toâi coøn nhôù trong buoåi hoïp, oâng tröôûng aáp maët rôõ raøng:

- Baø con raùng nhín ít ñoàng cho con nhoû Hai Höôøng leân tænh. Naêm nay xaõ mình chæ coù noù ñaäu ñaïi hoïc thoâi ñoù, thieät veû vang heát söùc.

 Gaàn ba naêm ñaõ troâi qua, coøn hôn nöûa naêm nöõa toâi seõ toát nghieäp giaùo vieân caáp hai. Vaø toâi ñang ñöùng tröôùc moät choïn löïa, moãi choïn löïa ñeàu khaéc nghieät, ñeàu coù caùi giaù phaûi traû, vì chaúng coù choïn löïa naøo thöïc söï veïn toaøn. Toâi seõ xin daïy ôû tænh, ñeå goät röûa laøn da kheùt naéng, goät röûa daáu veát nhöõng thaùng naêm nhoïc nhaèn, roài toâi seõ coù moät gia ñình, moät haïnh phuùc nho nhoû, rieâng tö. Toâi seõ khoâng phaûi ñoái maët vôùi nhöõng con Hai, thaèng UÙt, con Vaân, nhöõng ñöùa beù quanh naêm vaät loän ñeå coá gaéng thoaùt khoûi caûnh doát naùt, ñoùi ngheøo. Hay toâi seõ xin veà moät nôi xa xoâi, heûo laùnh, nhöõng xoùm kinh cuøng, beân bôø vöïc cuûa söï toái taêm, toâi seõ ñích thaân ñi tìm nhöõng con Hai, thaèng UÙt, con Vaân, nhöõng ñöùa beù thöïc söï caàn toâi nhö moät nhòp caàu baéc qua doøng

138 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

soâng cuûa ñôøi, con soâng ñoâi khi raát heïp, maø nöôùc thaät xieát khoù qua.

Ñeâm nay tieáng chuoâng Giaùng sinh nhö lôøi töï tình cuûa ñeâm, nhaéc toâi nhôù ñeán moät thôøi nhoû daïi, cô cöïc, ñoàng thôøi cuõng nhaéc toâi moät ñieàu, toâi ñaõ maéc quaù nhieàu moùn nôï aân tình, nhöõng moùn nôï suoát ñôøi khoâng sao traû ñöôïc, muoán thanh toaùn soøng phaúng chæ coøn moät caùch: ñeán löôït toâi trao moùn nôï aáy cho nhöõng ngöôøi thöïc söï caàn vay.

Vaø nhö theá, hôõi ngöôøi yeâu daáu! Tieáng chuoâng Giaùng sinh ñaõ giuùp em choïn cho mình con ñöôøng phaûi ñi, leû loi, ñôn ñoäc.

Hôõi ngöôøi yeâu daáu! Ñaõ coù laàn em vôùi anh ñi döôùi haøng me cao, trôøi chieàu tænh leû thaät trong vaø thaät aám. Ñaõ coù laàn em cuùi ñaàu, laëng leõ nhö ngöôøi tình beù boûng, ngoài beân anh trong quaùn caø pheâ, nghe nhaïc Trònh Coâng Sôn “toâi ñang laéng nghe, im laëng ñôøi mình”. Ñaõ coù laàn anh caàm tay em, aùnh maét nhö coù ngaøn lôøi muoán noùi. Vaäy ñoù, thôøi gian beành boàng troâi ñi, vaø, cuoäc tình chöa kòp gaén boù ñaõ voäi beành boàng troâi ñi giöõa con nöôùc lôùn./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 139

Nhan Saéc

Coù leõ chöùng laõo hoùa ñeán quaù sôùm. Trong kyù öùc toâi, moïi kyû nieäm maáy chuïc naêm qua ñeàu thieáu goùc caïnh, duy nhaát moät hình aûnh luùc naøo cuõng roõ neùt.

Vaøo ñaàu nhöõng naêm saùu möôi, khoâng nhôù chính xaùc naêm naøo, toâi töø Phan Thieát tôùi Phan Rang thi tuù taøi phaàn I, ban C, kyø thi ñaàu tieân chung cho hai tænh. Phan Rang nhoû hôn Phan Thieát, cuõng coù veû ngheøo hôn. Baõi bieån raát xa thaønh phoá. Ñeå tìm chuùt khoâng khí, moïi ngöôøi thöôøng tôùi coâng vieân coù hoà baùn nguyeät.

Buoåi chieàu tröôùc ngaøy thi, boïn hoïc sinh tuï taäp khaù ñoâng, coá thö giaõn. Toâi ñi theo luõ baïn trong traïng thaùi lô mô. Hình nhö luùc naøo toâi cuõng lô mô. Chuùng noù xì xaøo baøn taùn, chæ troû coâ noï coâ kia, nhöng trong maét toâi, chaúng coù chuùt gì ñoïng laïi. Toâi nghe loaùng thoaùng tieáng maáy ñöùa: “Cuùc Phan Rang”. Boïn chuùng döøng laïi xa, phía beân kia hoà. Hoà roäng, töø vò trí ñoù, toâi thoaùng thaáy moät nöûa thaân hình nghieâng nghieâng cuùi xuoáng, theâm nöûa thaân hình xao ñoäng treân khoaûng troáng maët hoà. Maët hoà phuû gaàn kín töøng maûng laù suùng xanh ngaét, nhöõng boâng suùng vöôn leân ñôn ñoäc, phôn phôùt moät chuùt naéng chieàu. Neáu ngöôøi con gaùi khoâng nheï nhaøng tieán tôùi, thì töø vò trí ñoù, chæ coù theå thaáy veû ñeïp raát mô maøng, hö huyeãn, raát thô. Tieáng chaân böôùc treân loái coû, moãi luùc moät gaàn. Töø vò trí naøy ñaõ coù theå thaáy baøn tay traéng nhö söõa ñoïng, möôøi ngoùn thon daøi ngaäp ngöøng

140 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

kheùp kín taø aùo luïa Haø Ñoâng, baøn tay nuoät naø nheï gôõ caùnh hoa vöông treân toùc roái. Töø vò trí naøy, nhìn nghieâng môùi thaáy heát veû thanh tuù cuûa soáng muõi doïc döøa. Khoâng hieåu naøng coù thaáy toâi khoâng? AÙnh maét töôûng chöøng aùi ngaïi. Ñoâi maét ñen, vôøi vôïi, trong suoát, raát dòu daøng, hình nhö luùc naøo cuõng öôùt. Ñoâi moâi anh ñaøo kheùp kín, vaãn thaáy ñöôïc nuï cöôøi.

Coù ñöùa baïn noùi nhoû beân tai:

- Cuùc Phan Rang, em hoï tao ñoù, ñeán ñi.

Noù cöôøi, ñaåy toâi tôùi tröôùc. Böôùc tôùi moät böôùc, luoáng cuoáng luøi laïi thaønh hai. Hình nhö caïnh naøng coøn hai coâ baïn. Hình nhö boïn hoï ñang cöôøi ruùc rích. Hình nhö coù tieáng ñaám nheï vaøo löng sau moãi tieáng cöôøi. Caûnh vaät xung quanh raát môø nhaït, laõng ñaõng. Khoâng gian caøng theâm tuø ñoïng, chôùi vôùi, khi tieáng böôùc chaân moãi luùc moät xa. Toâi len leùn nhaët maáy caùnh hoa ñaõ vöôùng treân toùc roái, maùi toùc daøi, oùng möôït. Caùnh hoa ñoû röïc, khoâng phaûi muøi höông phöôïng vó, hình nhö laø höông cuùc ñaàu muøa.

Theo lôøi boïn ba hoa, neáu laáy caùnh hoa ñaõ rôi treân toùc, phôi söông ñuû ba ngaøy, nöûa ñeâm thaép höông caàu nguyeän, caùnh hoa trôû thaønh moät thöù buøa yeâu. Toâi len leùn laøm ñuû coâng vieäc cuûa ñöùa raát ngu. Naøng laø ai? Laø Hueä? Laø Lan? Laø Cuùc? Laø ngöôøi? Hay laø gaùi Lieâu Trai? Neáu laø gaùi Lieâu Trai, toâi cam taâm suoát ñôøi laøm gaõ thö sinh khôø khaïo. Gaõ thö sinh ñeâm ñeâm chong ñeøn ñoïc saùch. Gaõ thö sinh döôùi traêng thoåi saùo, ngoài ñôïi tröôùc theàm. Tieáng dôi bay qua, tieáng laù xaøo xaïc trong vöôøn, cuõng baøng hoaøng töôûng tieáng böôùc chaân.

Toâi eùp caùnh hoa trong trang saùch quyù, cuoán saùch raát hay, ngaøy ngaøy toâi vaãn môû ra, khoâng ñoïc, chæ ngaém caùnh hoa. Caùnh hoa heùo uùa, nhöõng chaám vaøng loám ñoám vieàn quanh saéc ñoû, daàn daàn trôû thaønh maøu naâu taøn taï.

Ñeâm ñoù, toâi naèm mô thaáy mình laïc tôùi Ñòa Ñaøng. Ñòa Ñaøng coù coû löu ly, coù hoa caåm chöôùng, coù ñaøn böôùm traéng löôïn lôø treân suoái nöôùc trong. Ñòa Ñaøng coù traùi ñaøo thôm, coù doøng maät ngoït. Toâi cuoáng quyùt chaïy doïc, chaïy ngang, tìm maõi khoâng thaáy, neân voäi boû veà. Toâi laïi mô thaáy mình lang thang chôï teát. Chôï teát coù gaùi toùc theà, coù gaùi löng ong, coù gaùi maët hoa

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 141

da phaán. Toâi ñieåm maët töøng ngöôøi roài voäi boû ñi. Ñi maõi, ñi maõi tôùi hoà baùn nguyeät. Döôùi traêng möôøi boán, coù gaùi hoà ly xoõa toùc beân hoà rôïp boùng lieâu trai. Toâi böôùc tôùi ñaùnh lieàu caàm laáy baøn tay. Baøn tay nuoät naø traéng nhö ñoïng söõa. Toâi cuùi xuoáng hoân nheï baøn tay thoang thoaûng höông cuùc ñaàu muøa. Coù tieáng cuù ruùc traêng, giaät mình tænh daäy, toâi sôï toaùt moà hoâi, vì thaáy mình xuùc phaïm.

Maáy naêm sau, cuõng chaúng roõ maáy naêm, vì hình aûnh beân hoà baùn nguyeät luùc naøo cuõng laø hieän taïi, toâi vaøo Saøi goøn ghi teân hoïc Vaên Khoa. Hoïc haønh böõa ñöïc, böõa caùi, böõa ñöïc naèm kheøo, böõa caùi rong chôi. Ñeán luùc vaøo phoøng vaán ñaùp phaûi hoûi baïn beø:

- Cuï Toaûn laø ai? Sao tao khoâng quen?

Moät buoåi saùng ñöùng phaát phô ngoaøi haønh lang, coù hai coâ gaùi caép saùch ñi qua. Moät coâ maëc vaùy mini, coå chaân ñeo daây chuyeàn, coù gaén chuoâng vaøng nhoû xíu. Moät coâ aùo hoa, loäng laãy veû ñeïp kieâu kyø. Toâi raát lô mô, chaúng buoàn nhìn kyõ. Gaõ baïn ngaøy tröôùc gheù tai noùi nhoû:

- Cuùc Phan Rang, em hoï tao ñoù, nhôù khoâng?

Gaõ cöôøi, ñaåy toâi tôùi tröôùc.

- Coù daùm ñeán khoâng thì baûo.

Toâi nhìn gaõ phôùt laïnh:

- Lôùn roài.

Toâi söûa laïi coå aùo, khuyønh tay, daùng ñi huøng duõng. Khoâng hieåu vì sao coâ naøng döøng chaân, quay laïi. Maùi toùc kieåu Sylvie Vartan, goø maù phôùt nheï phaán hoàng, moâi son moïng ñoû, taø aùo hoa may kheùo oâm saùt voøng eo. Hình nhö chæ coù ñoâi maét soùt laïi chuùt thô ngaây ngaøy tröôùc. Toâi boãng döng khöïng laïi, traân traân, roài voäi boû ñi. Töø ñoù moãi khi voâ tình giaùp maët, taàm maét toâi töï nhieân thaáp xuoáng, böôùc chaân nhö cuoáng quyùt troán xa. Toâi raát sôï, sôï nhìn theâm laàn nöõa, “Nhan saéc cuûa Cuùc Saøi Goøn seõ gieát cheát veû raát thô cuûa Cuùc Phan Rang”.

Chieàu Saøi Goøn raát ñeïp, tröôùc maët tröôøng coù laù me bay. Xa tí nöõa, con ñöôøng Huyeàn Traân Coâng Chuùa coù haøng caây daàu cao vuùt daãn tôùi coâng vieân, nhöng coâng vieân khoâng coù hoà baùn nguyeät, neân khoâng coù choã cho gaùi Lieâu Trai nghieâng mình

142 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

ngaém boùng. Trong loøng toâi laø Cuùc Saøi Goøn hay Cuùc Phan Rang? Cuùc Saøi Goøn nhöôøng laïi cho ñôøi, coøn toâi laëng leõ ñi tìm.

Möa Saøi Goøn ñeán vaø ñi baát chôït. Khoâng bieát töø luùc naøo aùo quaàn öôùt suõng dính saùt vaøo da. Cuõng khoâng bieát töø luùc naøo trôøi ñaõ veà khuya. Moät vaøi coâ gaùi aên söông neùp döôùi goác caây, cuõng kieåu toùc Sylvie thôøi thöôïng, cuõng maët hoa da phaán. Luùc toâi ñi ngang, maáy coâ vaãy tay ngoaéc laïi:

- Ñi khoâng anh?

- Ñi ñaâu?

Ñaùm con gaùi oâm nhau cöôøi ruùc.

- Ñoà ñieân.

Ñöôøng phoá Saøi Goøn buoåi saùng, buoåi tröa, buoåi chieàu, buoåi toái hình nhö luùc naøo cuõng vaéng, khoâng moät boùng ngöôøi, töôûng chöøng coù theå muùa may, ca haùt töï do.

Naêm ñoù toâi boû hoïc ngang, cuõng khoâng roõ töø luùc naøo. Tröôùc heát daït veà mieàn Trung. Gaùi mieàn Trung ña tình, may ra gaëp ñöôïc boùng daùng hoà ly. Ñeâm ñaàu tieân toâi gheù nguû ñoø ôû beán soâng Höông. Treân soâng coù aùnh ñeøn daàu ngöôïc xuoâi leo leùt, coù maáy con ñoø baùn moùn aên khuya, coù tieáng hoø naõo nuoät, da dieát loøng ngöôøi, coù nhöõng maûnh ñôøi chaäp chôøn, haøng ñeâm troâi giaït. Coâ laùi nhìn vaøo trong khoang:

- Anh ôi! Caàn khoâng? Em goïi.

Lang baït chaùn roài, cuõng ñeán luùc veà queâ. Toâi ñaõ ba möôi tuoåi roài, ñöôøng ñôøi ñi heát phaàn ba. Thænh thoaûng laät trang saùch cuõ, ngaém caùnh hoa ngaøy aáy.

Meï caàm tay toâi baûo:

- Laáy  vôï ñi, keûo veà sau cha giaø con coïc.

Toâi coá tìm moät ngöôøi con gaùi khoâng yeâu, coù theå khoâng bao giôø yeâu. Hai vôï choàng troâi giaït veà moät tænh lî raát xa. Sôï caûnh cha giaø con coïc, vôï toâi caáp toác ñeû ra moät luõ nhoùc con. Taõ loùt ñöùa tröôùc chöa kòp caát ñi, ñaõ voäi ñem phôi ñeå cuoán ñöùa sau. Toâi xin ñöôïc moät chaân coâng chöùc vôùi lyù lòch lôùp ba tröôøng laøng. Gaõ coâng chöùc queøn chaïy heát ty noï, ty kia, xaùch hoà sô trình kyù. Caùc oâng tröôûng ty coù thoùi quen ra hieäu baèng caùch phaåy tay. Gaõ coù thoùi quen ñaët taäp hoà sô leân baøn khoâng caàn môû mieäng. Laâu daàn gaõ ñaùnh maát thoùi quen ngoân ngöõ. Thôøi khoùa bieåu cuûa gaõ

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 143

raát ñeàu: saùu giôø thöùc daäy, ñaùnh raêng röûa maët, aên löng côm nguoäi, roài ñaïp xe loïc coïc ñi laøm. Ñuùng möôøi hai giôø veà nhaø aên ba baùt ñaày, buoåi toái aên hai baùt röôõi. Xæa raêng, huùt thuoác qua loa, roài voâ ñi naèm. Cuoái naêm gaõ ñöôïc lónh giaáy khen laø tay maãn caùn, ñöôïc thöôûng moät ít tieàn coøm. Löông thaùng mang veà cho vôï. Tieàn coøm daét ôû tuùi sau.

Moät laàn toâi vaùc caëp theo tröôûng ty ñi hoïp ôû Phan Rang. Xe löôùt qua khu hoà baùn nguyeät. Hình nhö coù gaùi hoà ly thaáp thoaùng beân hoà rôïp boùng Lieâu Trai. Buoåi chieàu hoïp xong, tröôûng ty coù thoùi quen ra hieäu baèng caùi phaåy tay. Toâi coù thoùi quen lang thang moãi khi roãi vieäc, nhöng khoâng daùm reõ laïi phía hoà, bôûi raát sôï gaëp Cuùc naêm xöa, baây giôø röïc rôõ veû ñeïp Saøi Goøn.

Coù quaùn nhaäu bình daân væa heø xaäp xeä. Ñieän ñöôøng vaøng voït. Treân maët baøn goã taïp leo leùt moät ngoïn ñeøn daàu. Toâi ngheânh ngang keùo gheá, goïi xò röôïu vôùi moät con khoâ. Chuû quaùn laø moät coâ gaùi, coâ gaùi nhìn toâi cöôøi tình. Toâi cuõng ôõm ôø lieác maét, roài noùi vu vô:

- Noùng quaù nhæ, coù gì maùt meû tí  khoâng?

Naêm nay toâi ñaõ boán möôi, ñöôøng ñôøi ñaõ ñi moät nöûa. Laät trang saùch cuõ, vaãn thaáy caùnh hoa ngaøy aáy. Naêm nay toâi ñaõ saùu möôi, ñöôøng ñôøi ñaõ ñi gaàn troïn. Laät trang saùch cuõ, caùnh hoa vaãn coøn. Caùnh hoa heùo quaét, teo laïi baèng nöûa ngoùn uùt, saéc ñoû bieán thaønh maøu naâu saãm xòt. Toâi khoâng coøn laø gaõ thö sinh ñeâm ñeâm chong ñeøn ñoïc saùch, cuõng khoâng coøn laø gaõ thö sinh döôùi traêng thoåi saùo, ngoài ñôïi tröôùc theàm. Vì naøng voán khoâng phaûi laø gaùi Lieâu Trai, neân khoâng moät laàn goõ cöûa.

Moät buoåi chieàu toâi thô thaån ñöùng ôû goùc ñöôøng, khoâng nhôù roõ ñaõ uoáng cöõ röôïu chieàu hay chöa, cöõ röôïu chaùy gan, chaùy phoåi caàn nhö lieàu thuoác.

Coù gaõ thanh nieân haøng xoùm ñeán ñôõ löng toâi.

- Baùc ôi, giaø roài, uoáng röôïu laøm chi.

Toâi cöôøi ngu ngô, nhìn gaõ.

- Toâi say aø? Laï nhæ!

144 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Lôøi Töï Baïch

cuûa Con Ngöïa Chöùng

Toâi laëng leõ böôùc tôùi baøn coâ thö kyù toøa soaïn. Coâ ngöôùc leân, vaàng traùn chôït nhíu laïi.

- Troâng coâ raát quen - coâ thö kyù treû laåm baåm: Khuoân maët trong suoát veû thaùnh thieän, vaø chieác aùo maàu hoa caø - Hình nhö chaùu ñaõ gaëp coâ ôû ñaâu ñoù moät laàn. Chaùu coù theå giuùp gì cho coâ?

Toâi veùn maùi toùc ñieåm baïc, cöôøi thaät nheï, chöa kòp traû lôøi, coâ thö kyù ñaõ chaën laïi:

- Xin loãi coâ cho pheùp chaùu ñoaùn thöû nhaù. Coâ muoán tìm taùc giaû truyeän ngaén Lôøi töï baïch cuûa con ngöïa chöùng phaûi khoâng aï?

Toâi thöïc söï ngaïc nhieân:

- Sao chaùu bieát?

- Vì chaùu baét gaëp ôû coâ phaûng phaát caùi hoàn cuûa ngöôøi thieáu nöõ ba möôi naêm veà tröôùc trong caâu chuyeän.

Toâi cuùi ñaàu, noùi nhoû:

- Vaäy haû chaùu? Caùi hoàn cuûa ba möôi naêm veà tröôùc, chaúng leõ vaãn coøn?

Coâ beù nhìn toâi laëng leõ hoài laâu, coá neùn tieáng thôû daøi:

- OÂng aáy laø chuù chaùu. Moät ñoâi laàn chuù ñaõ noùi veà coâ, thieáu nöõ coù khuoân maët trong suoát veû thaùnh thieän, vaø chieác aùo maàu hoa caø. Vôùi chuù, coâ nhö ngöôøi trong côn moäng daøi, boàng beành khoâng bao giôø döùt.

- OÂng aáy ra sao roài?

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 145

- Chuù chaùu vöøa maát caùch ñaây ba thaùng. Tröôùc ñoù, chuù laën loäi töø Cao Laõnh leân tìm chaùu, göûi toøa soaïn truyeän ngaén, vaø ñöa chaùu moät phong bì. Chuù noùi trong hôi thôû ñöùt quaõng: “Caû ñôøi chuù coøn moät moùn nôï lôùn khoâng sao traû noåi”. Chuù ngaäp ngöøng roài tieáp: “Neáu vì moät cô may naøo ñoù coâ aáy ñoïc ñöôïc truyeän naøy, chaéc seõ tôùi ñaây tìm chuù, chaùu ñöa coâ aáy chieác phong bì, baèng khoâng, chaùu huûy noù ñi. Ñaønh vaäy!”

- Teù ra chuù aáy veà soáng ôû Cao Laõnh.

Toâi thì thaàm: Anh ñaõ veà queâ em, ñeå töøng ngaøy soáng giöõa vuøng trôøi kyû nieäm, phaûi vaäy khoâng?

- Chuù chaùu thöôøng than thôû: Cao Laõnh laø khoâng gian cuûa öôùc mô tan maø vaãn vónh vieãn toàn taïi, ñoù laø ñieàu nghieät ngaõ cuûa ñôøi. Maø coâ töø ñaâu ñeán vaäy?

- Moät dòp tình côø coâ ñoïc truyeän cuûa chuù aáy, vaø coâ ñaõ bay nöûa voøng traùi ñaát veà tìm... tieác laø cuõng ñaõ muoän roài.

Toâi caàm phong bì laëng leõ quay ra. Gíoù thoåi tung maùi toùc baét ñaàu laàm taám ñieåm baïc. Gioù cuoán tung dó vaõng thaønh lôùp buïi muø, buïi bay vaøo maét cay xeø.

* *

Hai möôi naêm trôû laïi Saøigoøn. Saøi goøn cuûa moät thôøi xa xöa, ñaày kyû nieäm vaø ñaéng cay. Toâi ñi boä veà khaùch saïn, döôùi haøng caây daàu cao vuùt. Vaãn nhö ngaøy naøo, thaùng saùu, möa Saøi goøn chôït ñeán vaø chôït ñi, nhö cuoäc tình cuõng chôït ñeán roài chôït ñi, nhöng vò ñaéng haàu nhö vaãn theo anh vaø theo toâi ñeán taän böôùc chaân cuoái cuøng. Vaøo phoøng, sau khi thay boä quaàn aùo öôùt, toâi thu mình trong chieác gheá baønh trong tö theá gaëp anh laàn ñaàu. Chieác gheá nuoát troïn thaân hình nhoû beù, yeáu ôùt vaø coâ ñôn. Toâi goïi moät ly caø pheâ ñaéng, roài run tay môû phong bì. Trong phong bì voûn veïn cuoán taäp hoïc troø dang dôû. Vaø ngay trang ñaàu, toâi ñaõ nhaän ra neùt chöõ ngaøy naøo cuûa anh, khi anh vieát cho toâi nhöõng laù thö traøn ñaày yeâu thöông, töøng lôøi khoâng chuùt vaên hoa, bay böôùm, maø nhö traøo ra khoâng ngôùt töï ñaùy loøng chaân thaät. Vaãn neùt chöõ ñoù, coù ñieàu, caøng veà sau, caøng run raåy yeáu ôùt. Cuoán taäp khôûi ñaàu baèng baøi thô, noù gioáng nhö khai töø cho lôøi töï baïch cuûa

146 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

con ngöïa chöùng, con ngöïa cuoàng caúng tung voù giöõa cuoäc ñôøi, maø khoâng taøi naøo tìm ñöôïc choán bình an.

Ñôøi ta ñaâu laø beán soâng ñoø vaéng

Maø nghe voïng hoaøi tieáng haùt buoàn teânh

Hoàn ta hoang taøn nhö trôøi khoâng naéng

Nhö nhöõng ñeâm ñoâng ngoaïi oâ khoâng ñeøn

Sao ta naèm ñaây trong caên gaùc nhoû

Ñeám thôøi gian troâi baèng nhöõng ñeâm ñen

Ñeå nghe thaùng naêm ñuïc moøn thaân theå

Trong kieáp löu ñaøy Thöôïng ñeá boû queân

Gia ñình coi ta nhö ngöôøi khaùch troï

Toå quoác coi ta nhö ngöôøi khoâng quen

Mieäng theá cöôøi ta laø thaèng ñaõng töû

Chí lôùn khoâng ñaày moät cuoäc ñoû ñen

Baïn beø quanh ta moät tuoàng ngao ngaùn

Thöùc, nguû, nhôù, queân, daèng daëc öu phieàn

Tröôøng haän mang mang ñoát baèng khoùi thuoác

Nuoát ñaéng cay theo nguïm caø pheâ ñen...

Cuoái cuøng, caû hai chuùng ta ñeàu laø keû bò löu ñaøy giöõa traàn gian chaät heïp phaûi khoâng anh? Baøi thô coøn dang dôû, cuõng nhö moïi thöù trong ñôøi anh ñeàu dang dôû.

Suoát ñeâm ñoù, toâi ñaõ nuoát töøng lôøi cuûa anh, coù choã toâi ñoïc ñi ñoïc laïi nhieàu laàn.

* *

“Rôøi nhaø oâng baïn, toâi ñi ra meù bôø soâng, con soâng chaûy qua thò xaõ Cao Laõnh ngaøy naøo trong vaét, giôø thì ñuïc ngaàu, cuoàn cuoän, leàu beàu toøan raùc reán vôùi buøn ñaát. Con soâng cuoàng loaïn khoâng gioáng doøng soâng hieàn hoøa, nhoû beù ngaøy naøo em nhæ. Doøng soâng, treân baõi coû non, chuùng mình ñaõ ngoài beân nhau, moät laàn duy nhaát, vaø chæ thaáy thôøi gian ngöng ñoïng, vaø chæ thaáy maàu aùo hoa caø rôïp maùt caû trôøi chieàu.

Toâi ngoài treân gheá ñaù thôû doác, ngöïc laïi nhoùi ñau. Tröôùc kia choã ñau tuï laïi thaønh moät ñieåm nhoû baèng ñoàng xu beân phoåi traùi,

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 147

baây giôø noù lan roäng, raâm ran, chaùy raùt caû vuøng ngöïc. Toâi gaäp ngöôøi trong côn ho. Ba möôi naêm nay, toâi soáng nhö ngöôøi ñaõ cheát, thaân phoù maëc cho trôøi. Nhöng laàn naøy thì khaùc, nhöõng côn ñau xeù phoåi ñaõ khieán toâi xuùyt ngaát nhieàu laàn. Toâi nhôù laïi buoåi khaùm beänh tuaàn tröôùc. Lôøi baùc só “OÂng bò ung thö ñaõ tôùi thôøi kyø di caên” gioáng nhö moät phaùn quyeát cuoái cuøng. Duø ñaõ bieát tröôùc, toâi vaãn baøng hoaøng khoâng ñuû thanh thaûn ñoùn nhaän, vì tôùi tuoåi saùu möôi, toâi vaãn coøn moät moùn nôï lôùn chöa kòp traû, moùn nôï vôùi em... Baây giôø tænh taùo laïi, toâi ngoài ñaây, beân doøng soâng trong côn luõ lôùn, saép xeáp laïi nhöõng vieäc ñaõ laøm vaø phaûi laøm. Hôn möôøi naêm phung phí tuoåi treû; hôn hai möôi naêm phaù naùt cuoäc ñôøi trong nhöõng canh baïc ñaùnh tôùi ñoàng löông cuoái cuøng, hoaëc beân nhöõng khuoân maët nhoøe nhoïet phaán son; hôn ba möôi naêm coù nhieàu vieäc neân laøm ñaõ khoâng laøm, vaø nhieàu vieäc khoâng neân laøm thì ñaõ laøm roài. Suoát quaõng thôøi gian ñaèng ñaüng töï ñaùnh maát mình, toâi luoân luoân muoán lao thaúng vaøo trung taâm côn loác xoaùy, em coù bieát vì sao khoâng? Vì toâi vaãn soáng maø nhö ñaõ cheát. Toâi ñaõ baát löïc ñaùnh maát em giöõa caûnh tranh toái, tranh saùng, cuûa kieáp ngöôøi hoaûng loaïn, phuø du, vaø töø ñoù, con ngöïa chöùng laïi loàng leân, böùt ñöùt moïi thöù daây cöông raøng buoäc ñeå trôû veà vôùi kieáp ngöïa hoang ngang taøng. Toâi bieát nay mai côn ñau seõ ñeán, khoác lieät hôn, nhö vaäy tröôùc maét coù moät coâng vieäc gaáp ruùt phaûi laøm. Toâi seõ vieát laïi ñôøi mình ñeå neáu moät cô may naøo ñoù, duø raèng raát nhoû, em ñoïc ñöôïc, seõ tha thöù cho toâi. Con ngöïa chöùng saép ngaõ guïc seõ hieän nguyeân hình treân trang giaáy traàn truoàng. Toâi phaûi vieát ñeå giaûi toûa moïi aån öùc, vaø treân heát ñeå xin em moät lôøi tha thöù. Tröôùc khi cheát, ñöùa con hoang ñaøng khoâng xöng toäi vôùi Chuùa, nhöng saün saøng xöng toâi vôùi em. Chuùa cao caû toâi khoâng taøi naøo xuùc phaïm ñöôïc, nhöng vôùi em yeán ñuoái, nhoû beù vaø mong manh, toâi ñaõ khieán em bò toån thöông ngaøn laàn.”

* *

Toâi aáp cuoán taäp vaøo ngöïc, coá hình dung veû maët cuûa anh trong nhöõng ngaøy cuoái, khuoân maët toâi ñaõ toät cuøng yeâu thöông, ñaõ nguyeän trao phoù cuoäc ñôøi. Vaø luùc naøy, ñoïc xong, toâi ñaõ hieåu

148 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

ñieàu gì khieán anh anh ñaønh aâm thaàm xa toâi, ngöôøi con gaùi mong manh, yeáu ñuoái, töøng coi anh nhö nieàm kieâu haõnh moät ñôøi. Suoát thôøi gian daøi, toâi xoùt xa, oaùn haän, nhöng ñoïc anh, trong khoâng gian tónh laëng, toâi hieåu vaø hoaøn toaøn tha thöù, vì bieát tröôùc sau, toâi vaãn laø ngöôøi yeâu duy nhaát cuûa anh. Toâi caûm nhaän ñöôïc noãi ñau vì toâi maø anh ñaõ phaûi trai qua suoát maáy chuïc naêm. Noãi ñau aáy ñaõ phaù naùt moïi thöù haïnh phuùc mong manh maø leõ ra anh xöùng ñaùng ñöôïc höôûng. Naøy anh! Cuoái cuøng, caû hai chuùng ta ñeàu laø naïn nhaân cuûa thöù ñònh meänh khaéc nghieät, phaûi vaäy khoâng?

Kyû nieäm cuoäc gaëp nhau laàn ñaàu, gaàn boán möôi naêm sau, toâi vaãn mang theo trong loøng, ñoái vôùi anh noù döôøng nhö raát thieâng lieâng:

* *

“Vaø laàn ñaàu tieân gaêp em, trong dòp veà Caàn Thô chaám thi. Theo lôøi göûi gaém cuûa moät anh baïn, toâi ñeán, vaø em ngoài ñoù, thu mình nhoû beù, löng raát thaúng, hai tay ñeå leân goái. Neáu ngaém kyõ, ngoaøi nöôùc da traéng, em hoaøn toaøn khoâng ñeïp, nhöng khuoân maët trong suoát veû thaùnh thieän, gioáng nhö laøn söông khoùi mong manh ngöng tuï. Töø caùi nhìn ban ñaàu, toâi coù caûm giaùc raát laï, caûm giaùc nhö chôït ñoái dieän vôùi ñònh meänh cuûa mình. Vaø tröôùc aùnh maét dòu daøng, con ngöïa chöùng boãng nhieân töï nguyeän khuaát phuïc.

- Ngaøy mai thi, taâm traïng em theá naøo?

- Em hoài hoäp muoán cheát, thaày ôi! Chaéc rôùt quùa.

- Ngaøy tröôùc ñi thi, toâi coi nhö ñi chôi, ñöøng töï taïo aùp löïc thaùi quùa cho mình.

- Nhöng em hoïc ngu laém, ñaâu coù gioûi nhö thaày.

- Böõa nay em neân ñi nguû sôùm cho tænh taùo.

- Chaéc em khoâng nguû noåi, em lo muoán cheát”.

Ñuùng laø anh ñaõ nhôù töøng lôøi vuïng veà, ngu ngô cuûa toâi. Chaúng leõ veû yeáu ñuoái, khôø daïi laïi laø ñieàu khieán anh yeâu toâi sao?

* *

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 149

“Roài chuùng mình chia tay nhau, toâi trôû veà caùi tænh ñòa ñaàu ngheøo nhaát trong caùc tænh, trôû veà vôùi ñaùm hoïc sinh chaân chaát, caû ñôøi khoâng bieát gì ngoaøi cuoäc soáng nhoïc nhaèn. Toâi coù nhöõng ñöùa hoïc sinh môùi lôùp saùu ñaõ ngoài beân bôø ruoäng, laøm maáy ly xaây chöøng vôùi ba quaû oåi tröôùc khi vaøo lôùp. Toâi coù nhöõng hoïc sinh luùc veà Saøigoøn thi tuù taøi, ñaõ coá chôø ñeå ñöôïc xem chieác xe löûa hình daùng ra sao, duø chæ soáng caùch Saøigoøn hôn 40 caây soá.

Moàng 1 thaùng 11 naêm ñoù ñöôïc nghæ 10 ngaøy, moät mình toâi chaïy honda xuoáng Caàn Thô, tìm nhaø em troï thi, ñeå xin soá ñieän thoaïi.

- A! em nhaän ra gioïng thaày roài, em möøng laém ñoù.

- Em cho ñòa chæ ñöôïc khoâng? Toâi muoán qua Kieán Phong chôi.

- Thieät khoâng thaày? Maáy böõa tröôùc tuïi em thöa chuyeän vôùi ba maù, böõa nay thaày qua chaéc ba maù em möøng laém...

Toâi chaïy xe qua Sañeùc nghæ moät ñeâm, roài theo taùc raùng sang Cao Laõnh. Vaø toâi ñoïc ñöôïc trong ñoâi maét dòu daøng cuûa em, nieàm vui baát taän.

– Thaày aø! Gaëp thaày em möøng muoán cheát.

- Sao vaäy?

- Cuõng khoâng roõ nöõa, bò em ngu laém.

– Ai baûo em vaäy?

- Thieät ñoù, em raát keùm coûi, maù em sinh non trong luùc chaïy giaëc giöõa ñöôøng, ba phaûi xeù chieát aùo sô mi duy nhaát laøm taõ loùt. Bò sinh non neân em ngu maø, thieät vaäy ñoù, em thua xa con Hoàng.

Em sinh ngaøy 20 thaùng chaïp 1950 ñuùng khoâng? Suoát ba möôi naêm toâi vaãn nhôù nhö in trong loøng. ÖØ, em thua xa con Hoàng, em thua xa moïi ngöôøi, nhöng chính vì vaäy toâi raát caàn coù em. Toâi khinh thöôøng söï thoâng minh saéc saûo, toâi sôï söï maøu meø, kieåu caùch, nhieàu luùc toâi caûm thaáy ngoät ngaït giöõa nhöõng cuoäc thuø taïc saùo roãng, giaû hình”.

Anh ñaõ moâ taû thaät ñuùng con ngöôøi toâi, töø nhöõng suy nghó, cöû chæ, ngoân ngöõ, taát caû nhö ngoâ ngheâ, daïi doät, nhöng raát möïc chaân tình. Vaø toâi ñaõ yeâu anh tôùi taän cuøng traùi tim.

“Noel naêm aáy toâi laïi xuoáng Cao Laõnh tìm em. Con ñöôøng

150 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

töø ngaõ ba Trung Löông daøi 30 km, vöôït qua 14 caây caàu, ñöa toâi tôùi vôùi em laàn nöõa. Chieàu hoâm ñoù, ñöôïc pheùp gia ñình, toâi ñaõ daét tay em töøng böôùc ñi qua con ñöôøng nhoû maáp moâ, trôn trôït ñaát seùt, ñi qua khu vöôøn oåi meânh moâng, traùi coøn xanh maø vaãn ngoït. Ñöùng beân em, toâi chæ thaáy maàu aùo hoa caø phuû rôïp caû baàu trôøi. Vaø hoâm aáy, laàn ñaàu toâi ñaõ ñaët leân moâi em nuï hoân phôùt nheï. Nuï hoân ñaõ aùm aûnh toâi suoát maáy chuïc naêm coøn toàn taïi treân ñôøi. Veà Saøigoøn, toâi vieát cho em moät laù thö, vaø nhaän ñöôïc hoài aâm. Thö em voûn veïn: “Em cuõng thöông anh roài ñoù”. Ñaây laø laù thö tình vuïng veà nhaát trong nhöõng laù thö tình, nhöng bôûi noù raát ngaén, neân toâi deã caát goïn vaøo nôi thieâng lieâng nhaát trong loøng.

Teù ra tôùi luùc naøy anh vaãn coøn nhôù nhöõng haøng chöõ ngaây ngoâ cuûa toâi. Töø ñoù toâi göûi cho anh toång coäng ba möôi hai laù. Luùc vieát toâi ñaõ mang taâm traïng cuûa moät ngöôøi vôï vieát cho choàng.

“Toâi vieát ñeán ñaâu roài nhæ? Coù leõ vì thöùc nhieàu ñeâm, neân beänh trôû naëng raát nhanh. Toâi ñau nhöùc toaøn thaân, chaân tay buoàn baèn, ñaàu oùc quay cuoàng, choaùng vaùng. Nhöng duø sao vaãn phaûi tieáp tuïc, vì coù leõ thôøi gian chæ coøn tính baèng ngaøy...

Caùch ñaây hai naêm, gaëp laïi anh baïn cuõ, toâi hoûi:

- Hai chò em coâ ta sao roài?

Noù nhìn toâi baèng aùnh maét giaän döõ:

- Coâ chò vaãn chöa laáy choàng.

Nghe xong toâi cheát laëng. Toâi bieát em ñaõ giöõ ñuùng caâu noùi nhö moät lôøi theà: “Neáu thöông ai, em seõ thöông suoát ñôøi. Em khôø vaäy ñoù. Em chæ sôï bò ngöôøi ta xí gaït”. Caâu noùi aáy ñuû khieán con ngöïa chöùng ngaõ guïc, noù khoâng coøn ñuû söùc caát boán voù giöõa nhöõng nghieät ngaõ cuûa ñôøi. Toâi coá göôïng daäy, nhöng laïi ñoå xuoáng.

* *

Ñoïc xong cuoán taäp cuûa anh, cuoán taäp coøn vieát dôû, toâi chôït nhaän ra cuoäc soáng ñoäc thaân naêm möôi naêm khoâng khieán toâi phaûi hoái tieác, vì duø xa nhau, taâm hoàn anh vaãn luoân ôû beân toâi. Hôõi ngöôøi yeâu daáu! Saùng mai toâi seõ veà Cao Laõnh, ñeå tìm laïi nhöõng kyû nieäm cuûa toâi vaø cuûa anh./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 151

Nghìn Thu Nhôù Ngöôøi

 Truyeän xoay quanh chuoãi hoài öùc cuûa moät ngöôøi ñaàu baïc veà naêm nhaân vaät treû tuoåi, laáy Saøi Goøn thaäp nieân 60, theá kyû XX laøm boái caûnh ...

1.

Hai haøng caây daàu cao vuùt, caét baàu trôøi xaùm xòt thaønh nhöõng maûnh vuïn. Con ñöôøng Pasteur ñeâm chöa xuoáng ñaõ ít ngöôøi qua laïi, coù leõ vì côn möa traùi muøa. Ñi gaàn tôùi ngaõ ba cuoái phoá, toâi gheù vaøo moät quaùn caø pheâ nhoû. Quaùn vaéng ngaét. Coâ chuû ngoài ôû cuoái phoøng, vaãn caùi daùng lô mô quen thuoäc, nhìn maø chaúng thaáy, nghe maø chaúng hieåu. Toâi ruõ aùo möa böôùc vaøo, coâ quaùn giaät mình, ñöa voäi ngoùn tay leân mieäng, kheõ xuît. Theo höôùng maét cuûa coâ, toâi thaáy moät gaõ ñang laëng leõ hí hoaùy vieát ôû goùc quaùn, gaàn beân cöûa soå. Toâi noùi kheõ:

- Caùi thaèng maët daøy sao coøn vaùc xaùc veà ñaây?

- Laï laém! Hôn ba naêm gaëp laïi, anh aáy chæ aám ôù maáy caâu, roài ngoài trô nhö phoãng.

- Chaéc cu caäu ñang baän maàn thô, khoâng vieát nhanh chöõ nghóa bay meï noù heát.

- Nhöng troâng coù veû raát ñau.

- Thì coâ laïi an uûi noù ñi.

Nhìn daùng tieàu tuïy cuûa gaõ, toâi chôït nhôù laïi quang caûnh ba naêm tröôùc, cuõng trong quaùn naøy, caû boïn naêm ñöùa quay quaàn vaøo moät chieàu cuoái naêm, khoâng khí coù veû naëng neà.

Gaõ hoï Nguyeãn thôû daøi:

152 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Ñaùm thaàn töôïng ñaát seùt cuûa boïn mình, luùc naøy gaëp möa, nhaõo nhoeùt thaønh buøn...

Toâi hình dung ra ba khuoân maët: moät oâng linh muïc, moät oâng giaûng sö, moät oâng hoïc giaû. Buoåi hoïc ñaàu tieân sau ngaøy ñaûo chaùnh, oâng linh muïc laép baép thanh minh veà moái quan heä cuûa mình vôùi nhaø hoï Ngoâ. OÂng giaûng sö beân ngoaøi xaáp taøi lieäu caép naùch, bao giôø cuõng coù tôø baùo Ñuoác Tueä to töôùng, laøm nhö thieân haï chæ coù oâng laø Phaät töû thuaàn thaønh. Coøn oâng hoïc giaû khoâng ngôùt bi boâ: Neáu baø Nhu ñöôïc gaëp toâi sôùm hôn, thì ñaâu coù ñeán noãi naøy.

Gioïng gaõ hoï Nguyeãn raát khinh bæ:

- Tao chaúng coøn gì ñeå hoïc ôû caùc oâng aáy. Ngaøy mai tao ñi.

Hoï Hoaøng cöï laïi:

- Maøy chæ ñöôïc caùi troø vô ñuõa caû naém. Nhaø Nho coøn coù cuï Quyønh, cuï Giaùc. Linh muïc coøn coù cha Nghieâm, cha Ñònh. Hoïc giaû coøn coù thaày Caàm, thaày Chi. Caùc nhaø moâ phaïm chaân chính nhö thaày Toaûn, thaày Baøo. Laïi coøn theâm thaày Truï cöôøi leân ñi cho raêng vaøng saùng choùi. Moät ñôøi aâm thaàm, taän tuïy nghieân cöùu, nhieàu oâng tuy hoïc vò khoâng cao, nhöng haù chaúng ñaùng cho maøy hoïc hoûi sao?

Gaõ hoï Nguyeãn vaãn coá chaáp:

- Baàu khoâng khí nhieãm ñoäc roài. Muøi chuoät cheát boác leân töø chính giöõa ñaùm sinh vieân. Tao tôûm.

Roài gaõ boû ñi moät maïch ba naêm.

Heát nhìn gaõ guïc ñaàu beân cöûa soå, toâi laïi nhìn sang Thuûy. Coâ quaùn vaãn laø coâ quaùn xöa, nhöng aùnh maét tinh quaùi thôøi naøo ñaõ theâm phaàn dieäu vôïi. Thuûy traùch nheï:

- Anh cuõng teä, caû thaùng môùi gheù moät laàn.

Toâi noùi nhoû vaøo tai coâ:

- Chæ sôï gheù hoaøi quen neát, seõ laïc maát loái veà. Theá naøo, khaù khoâng?

Thuûy ñöa maét nhìn khaép gian phoøng nhoû chöøng chuïc meùt vuoâng:

- Anh xem ñoù.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 153

Toâi cuõng bieát, coâ chuû môû quaùn, coù leõ chæ ñeå vui vôùi ñôøi, chöù baùn chaùc gì. Khaùch khöùa ñöôïc vaøi oâng ñöùng tuoåi, vôùi daêm baûy gaõ sinh vieân kieát xaùc, laâu laâu laïi ñoøi laáy soå “aø la ghi”.

Gaïch gaïch, xoùa xoùa chöøng naêm möôøi phuùt, gaõ quaêng buùt thôû daøi, tay maân meâ tôø giaáy. Toâi chæ:

- Ñeû xong roài, khoâng kheùo laïi ñeû ra quaùi thai thì vaát vaû to.

Toâi tieán veà phía gaõ, tuùm chaêt laáy vai:

- Thaèng khoán.

Gaõ giaät mình nhö tænh côn moäng du. Nhaän ra toâi, gaõ toeùt mieäng cöôøi, nhöng aùnh maét phía sau caëp kính vaãn ñôø ñaãn, voâ hoàn. Gaõ hoûi baâng quô :

- Theá naøo? Toát chöù?

- Ñoà voâ duyeân.

- YÙ tao hoûi tình hình theá naøo?

- Vaãn caûnh baùt nhaùo kinh nieân. Phaät giaùo, Coâng giaùo vaãn leân ñöôøng, xuoáng ñöôøng. Caùc ñaáng laõnh tuï vaãn nhi nhoâ. Coù ñaáng ñeå raâu, caét raâu ñeán daêm löôït, roài nhaûy phoác leân mui xe ñaám ngöïc, töï ñaû ñaûo chính mình. Thöù troø heà muoân thuôû, noùi ra baån mieäng.

Gaõ nhìn khaép phoøng, haát haøm:

- Thaèng Uoâng, thaèng Hoaøng ñaâu?

- Boä chuùng oâng ngaøy naøo cuõng phaûi tuùc tröïc ôû ñaây ñeå ñôïi maøy chaéc. Noùi vaäy chöù thaùng tröôùc tao gaëp thaèng Hoaøng ôû Goø Daàu Haï, noù phaát phô ngoaïn caûnh chôï trôøi bieân giôùi. Thaèng Uoâng ñi Thuû Ñöùc, nghe ñaâu baây giôø ñoùng ôû Khe Sanh. Boïn mình naêm ñöùa, may maø coøn ba.

Gaõ nhìn toâi coù veû dieãu côït:

- Coøn maøy, lieäu neân côm chaùo gì khoâng?

- Vaãn giöông maét eách leân maø nhìn ñôøi. Vieäc chính cuûa tao baây giôø laø ñeán ñaây troàng caây si. Tieác raèng ñaát cöùng quaù, reã khoâng beùn ñöôïc.

Thuûy ñaám nheï vaøo vai toâi, nguyùt daøi:

- Ñoát oâng ñi.

Toâi laøm boä maéng:

Lieäu hoàn coâ, gioïng con gaùi sao maø chua theá?

Roài quay sang gaõ:

154 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Baây giôø tôùi phieân tao luïc vaán maøy. Ba naêm troâi soâng, laïc chôï, maøy soáng ôû ñaâu?

- Tao ñi töù xöù. Nguû ñoø ôû soâng Höông moät tuaàn. Tôùi chôï Haøn mua ñoà hoäp pheá thaûi cuûa lính Myõ. Veà Beán Ñaù ngöûi muøi nöôùc maém. Gheù laàu OÂng Hoaøng ñoïc heát saïch maáy baøi thô daám dôù ñeà kín maët töôøng. Ñi taùc traùng xuoâi ngöôïc soâng nöôùc mieàn Taây. AÊn boø nöôùng ngoùi ôû Sa Ñeùc, aên maém boà hoùc ôû Cao Laõnh, roài say cheát ôû beán Ninh Kieàu.

Ñoät nhieân gaõ döøng haún laïi, thaãn thôø. Toâi tieáp:

- Cuoái cuøng vaùc caùi xaùc soáng dôû, cheát dôû veà Saøi Goøn, sau khi ñaõ ñeå laïi nöûa hoàn ôû... ôû ñaâu? Khai ra, ñoà cheát tieät.

Gioïng gaõ raát nheï:

- ÔÛ Ñaø Laït.

Gaõ ñöa toâi baøi thô môùi laøm. Toâi ñoïc nhanh roài trao cho Thuûy:

- Thuûy naøy, coâ ngaâm nhaù.

Thuûy cöôøi:

- Trong maáy naêm caùc anh töù taùn, cuõng coù maáy oâng thi só aåm öông tôùi ñaây baét em ngaâm thô con coùc, theùt roài loøng hoùa ñaù vaø tieáng bò reø, chaû bieát coøn ngaâm noåi nöõa khoâng?

Ngaøy tröôùc, toâi thích nhaát nhöõng ñeâm cuoái thu, ngoaøi trôøi möa rôi raû rích, gioù se se laïnh. Trong quaùn ñeøn taét heát, döôùi aùnh neán lung linh, boán ñöùa quay quaàn nghe Thuûy ngaâm thô, cuøng vôùi tieáng tieâu cuûa toâi phuï hoïa. Gioïng ngaâm laõng ñaõng, khoâng trong vaét maø traàm ñuïc noãi buoàn. KhiThuûy ngaâm baøi Maøu Thôøi gian cuûa Ñoaøn Phuù Töù, toâi baét gaëp trong aùnh maét coâ moät chuùt gì luyeán tieác, moät chuùt gì cay ñaéng, beõ baøng, moät chuùt gì vôøi vôïi nhôù nhung. Höông thôøi gian thanh thanh, coù leõ khoâng bao giôø trôû laïi. Ngaâm heát caâu cuoái, ñoâi maét chìm ngaäp boùng toái töø töø naém laïi, kheùp kín moät khung trôøi. Toâi nhôù voâ cuøng ñoâi maét trong ñeâm hoâm aáy.

Thuûy ñoïc baøi thô hai ba löôït, nhö muoán nuoát kyõ töøng lôøi, roài baét ñaàu caát gioïng:

Buùt khai xuaân neùt chöõ gaày,

Mong manh tình yù, thoaûng ñaày hoàn ta.

Naéng leân thôm böôùc luïa laø,

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 155

Gioù leân phôi phôùi haøi hoa ñaàu theàm.

Phaán naøo hoàng röïc maù em?

Son naøo toâ thaém moâi meàm chieâm bao?

Maét trong nhö yù ngoït ngaøo,

Ngaäp ngöøng em ñeán, lôøi trao moâi cöôøi.

Gioù bay toùc xoõa tô trôøi,

Xuoâi bôø vai nhoû chôi vôi naéng hoàng.

Cuoái ñöôøng, aùo traéng meânh moâng.

Hoàn ta phuùt cuõng beành boàng cuoán troâi.

Giaác La Phuø moäng giöõa ñôøi

Maø ta laõng töû laïc loaøi loái tieân.

Trong ta, tình ñaõ nguû yeân,

Phuùt nhö gioù thoaûng, trieàn mieân chôït ñaày.

Röôïu noàng hay maét em say?

Giaây töông tö buoäc goùt giaøy laõng du.

Hoàn ta laïc beán soâng muø,

Voïng veà loái cuõ, nghìn thu nhôù ngöôøi!

Buùt khai xuaân neùt hao gaày,

Maø buoàn theo buùt thaùng ngaøy thoaûng qua.

Vaãn daùng moäng du, gaõ ñaêm ñaêm nhìn ly caø pheâ nhoû töøng gioït moät. Caùi thaèng voán coi trôøi baèng vung, baây giôø ngoài ñoù, daùng meät moûi, raêng caén chaët caùn taåu, mieäng cöôøi nhö meáu. Toâi voã vai ñaùnh thöùc gaõ:

- Tao hieåu roài, coùc cheát ba naêm quay ñaàu veà nuùi, töôûng neân vöông töôùng gì, ai ngôø vaát va, vaát vöôûng, ngoài gaëm töøng chuùt coâ ñôn giöõa bieån ngöôøi ñieân loaïn, ñeå voïng veà loái cuõ nghìn thu nhôù ngöôøi. Naøy thaèng khoán, loøng baïc nhö voâi, xöa kia maøy maø bieát nhôù ai, baây giôø ñuùng laø quaû baùo. Ñôøi tòch roài em aï!

Gaõ vaãn laàm laàm nhö töôïng goã. Toâi xuoáng nöôùc:

- Boïn mình boán ñöùa, vôùi Thuûy laø naêm, ngaøy xöa coøn beù, coù gì cuõng taâm söï vôùi nhau. Baây giôø boä töôûng maøy lôùn laém roài sao?

Thuûy cuõng giuïc:

- Phaûi ñaáy, noùi heát ra ñi cho vôi caùi baàu taâm söï.

Gaõ quay sang Thuûy.

- Coâ coøn nhôù anh Hieàn khoâng? Cheát roài.

156 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

 

2.

Buoåi chieàu Saøi Goøn coøn noàng hôi naéng. Xa caùi giaù buoát truøng truøng cuûa mieàn cao nguyeân ñaát ñoû, theå xaùc toâi trôû laïi bình thöôøng, nhöng hoàn laïi nhö ñoùng kín moät lôùp baêng. Toâi coøn nhôù ba naêm tröôùc, trong côn boác ñoàng, töø giaõ baïn beø noái khoá, toâi ñaõ soáng troâi noåi, lang baït khaép nôi, töø giaûi ñaát mieàn Trung coøm coõi, tôùi ñoàng baèng maàu môõ mieàn Nam, nhöng taát caû ñeàu khoâng theå níu chaân toâi laïi. Cuøng vôùi thaùng ngaøy troâi noåi, toâi ñaõ ñeå laïi sau löng nhöõng cuoäc tình doái gaït, coù leõ caû nhöõng caëp maét tuyeät voïng, ñôïi chôø hay uaát haän. Ba naêm aáy, toâi ñöôïc maát nhöõng gì? Ñöôïc nhöõng caûm giaùc naëng neà xaùc thòt, nhöng maát traéng söï thanh thaûn taâm hoàn. Noãi nhoïc nhaèn ñeø naëng leân ñoâi chaân ñaõ baét ñaàu thaám moûi. Vöøa luùc aáy, moät baäc ñaøn anh laøm hieäu tröôûng tröôøng tö ôû Ñaø Laït keùo toâi veà.

Buoåi hoïc ñaàu tieân böôùc vaøo moät lôùp nöõ sinh, toâi baét gaëp moät aùnh maét môû to, bang hoaøng möøng rôõ. Toâi voäi böôùc xuoáng:

- Xuaân phaûi khoâng?

Coâ beù lí nhí:

- Chuù Nguyeãn.

Nieàm vui baát ngôø laøm toâi maát taäp trung. Ñi cuøng trôøi cuoái ñaát, luùc döøng chaân laïi gaëp ñöôïc ñöùa chaùu naêm xöa. Buoåi hoïc tan, Xuaân ñoùn toâi ôû coång tröôøng, daét toâi veà nhaø baèng böôùc chaân chim seû tíu tít. Söï möøng rôõ boàng boät hieän roõ trong töøng caâu noùi huyeân thuyeân, nhieàu luùc khoâng ñaàu, khoâng ñuoâi. Con beù vaãn nhö ngaøy naøo, cho duø tuoåi möôøi baûy khoâng coøn laø tuoåi möôøi hai. Ñieàu aáy laøm toâi thaàm vui, vì thaáy chaùu mình chöa voäi ñaùnh maát tuoåi hoàn nhieân, Vöøa tôùi coång, chò Hieàn ñaõ nhaän ra toâi, chò reo leân:

- Chuù Nguyeãn haû? Trôøi ôi! Ñi ñaâu maø bieät taêm bieät tích, chuù teä thaät.

- Thì baây giôø em ñaõ daãn xaùc tôùi taï toäi roài maø.

Böôùc qua cöûa, toâi chôït khöïng laïi, kinh ngaïc ñeán söõng ngöôøi:

- Anh maát roài sao?

Khung hình traéng ñen cuûa anh ñaët treân baøn thôø, phía tröôùc coù moät baùt nhang.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 157

- Phaûi vaäy khoâng?

Neùt maët chò chuøng xuoáng:

- Anh maát hôn hai naêm roài. Tröôùc khi maát, anh vaãn thöôøng nhaéc ñeán chuù, tieác raèng khoâng ñöôïc gaëp. Chò coù vieát maáy laù thö baùo tin, hoï ñeàu traû laïi.

- Xin loãi chò, thôøi gian qua em ñi töù xöù, khoâng nhaän ñöôïc laø phaûi.

- Maø chuù cuõng teä thaät, bieàn bieät maáy naêm, khoâng coù laáy moät chöõ.

- Daï anh cuõng roõ thoùi xaáu cuûa em, ngaøy xöa vieát thö veà nhaø chæ voûn veïn: coøn soáng, caàn tieàn.

- Gôùm, deïp chuù ñi, giaù vieát thö cho gaùi thì khoûi phaûi giuïc.

Toâi noù ñuøa:

- Ai baûo chò vaäy, vieát thö cho gaùi chæ caàn hai chöõ: coøn yeâu.

Roài cöôøi xoøa, laûng sang chuyeän khaùc:

- Vì sao anh maát hôû chò?

- Maáy naêm sau naøy anh yeáu laém, anh maát vì beänh lao.

Toâi ngaïc nhieân:

- Ngaøy nay lao ñaâu coù phaûi laø chöùng nan y.

Gioïng chi ñöôïm veû ngao ngaùn, meät moûi:

- Chò bieát theá maø ñaønh baát löïc. Sau naøy chi môùi roõ, beänh lao khoâng laøm anh cheát, nhöng chöùng traàm uaát coù theå tieáp söùc cho baát cöù beänh gì vaät ngaõ moät ngöôøi ñaøn oâng. Chuù hieåu roõ anh maø. Baây giôø chò raát sôï, sôï chöùng traàm uaát vaø sôï nhaát laø beänh phoåi.

Toâi böôùc ñeán baøn thôø anh, thaép ba caây nhang, ñaàu oùc mieân man suy nghó.

Caû boán chuùng toâi cuøng gaëp anh ôû quaùn coâ Thuûy saùu baûy naêm veà tröôùc. Buoåi toái hoâm aáy, Thuûy ngaâm moät baøi thô anh laøm. Baøi thô phaùc laïi cuoäc haønh trình cuûa moät tay laõng töø, tuoåi boán möôi, tuy raát taøi hoa maø chung thaân thaát baïi. Coù boán caâu laøm toâi xuùc ñoäng:

Ta theøm say cho ñaát trôøi ñoå suïp,

Cheùn ñaéng khoâng laøm vò ñôøi ngoït theâm!

Ta muoán queân trong traän cöôøi nghieâng ngöûa,

Hoàng phaán, yeân chi, loøng laïnh nhö tieàn.

158 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Toâi mô hoà caûm thaáy giöõa ñôøi phuø du, khoâng coøn nôi naøo ñeå anh coù theå tìm ñöôïc nieàm vui.

Anh keát baèng hai caâu:

Gioù loaïn trôøi Nam, maét ngöôøi vaån buïi,

Xin nhaän tieáng cöôøi chaøng Tieáp Dö ñieân.

Caâu thô xaùc ñònh vò theá cuûa con ngöôøi laïc loõng giöõa caûnh nhieãu nhöông. Töï nhieân toâi thaáy thoâng caûm vaø gaàn guõi anh. Khoâng hieåu sao trong boán ñöùa, toâi coù veû hôïp vôùi anh hôn caû. Töø ñoù chieàu thöù baûy, chuùng toâi rong chôi phoá phöôøng, roài gheù veà nhaø anh aên toái. Toâi voán laø ñöùa beù moà coâi töø nhoû, neân ñaõ laáy gia ñình anh chò laøm nhöõng ngöôøi thaân, vaø anh chò cuõng coi toâi nhö ñöùa em ruoät thòt cuûa mình. Naêm aáy Xuaân môùi leân taùm. Buoåi toái, toâi thay anh daïy chaùu hoïc baøi, cho tôùi naêm noù ñöôïc möôøi hai. Toâi ñaõ chöùng kieán con beù töø luùc leân taùm voøi vónh chuù töøng goùi keïo, cho tôùi tuoåi möôøi hai, sôùm bieát giuùp meï vun veùn vieäc nhaø. Chaùu cuûa chuù baây giôø ñaõ lôùn, nhöng toâi ao öôùc noù vaãn cöù beù boûng nhö xöa, ñeå coù theå oâm chaët vaøo loøng. Ngaøy thaùng aáy chan hoøa veû ñeïp thanh bình raát hieám.

Tuoåi treû anh khaù soâi ñoäng. Bò cuoán huùt vaøo voøng xoaùy thôøi cuoäc, ñaõ coù luùc anh tham gia ñaûng phaùi. Cuoái cuøng chôït nhaän ra: anh chæ laø keû ngaây thô giöõa sinh hoaït chính trò phaûn traéc, ñaày möu ma, chöôùc quûy. Moïi dieãn bieán chung quanh, haàu nhö ñeàu traùi ngöôïc vôùi lyù töôûng, laïi theâm thaát baïi keùo theo thaát baïi, töø ñoù, anh rôi vaøo traïng thaùi traàm uaát, suoát ngaøy laàm lì ñoïc vaø vieát, nhöng vieát chæ ñeå maø nhìn, keå caû thò tröôøng chöõ nghóa cuõng khoâng daønh choã ñöùng cho keû thaúng löng. Hai naêm sau chò ñöa anh leân Ñaø Laït troàng hoa, ngaém caûnh. Ngöôøi ñaøn baø ñoù aâm thaàm theo doõi töøng böôùc chaân choàng, böôùc chaân luùn daàn trong baõi caùt ñôøi voâ ñònh, chò xoùt xa maø khoâng heà thoát moät lôøi than.

Bình thöôøng trong luùc oaèn vai gaùnh vaùc noãi nhoïc nhaèn cuûa cuoäc soáng, con ngöôøi thöôøng coù thoùi quen ñeán vôùi Toân giaùo, ñeå tìm nguoàn an uûi cuoái cuøng, nhöng toâi coøn nhôù coù laàn anh ñaõ baûo:

- Töø khi tröôûng thaønh anh khoâng bao giôø caàu nguyeän, vì Chuùa vaø Phaät chaúng theå ban phaùt nhöõng ñieàu mình khoâng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 159

ñaùng höôûng. Coøn neáu caàu nguyeän laø moät hình thöùc toû baøy tình caûm cuûa mình vôùi ñaáng Thieâng lieâng, thì thuù thaät, thöù tình caûm aáy anh khoâng heà coù.

Nhö vaäy coøn laïi nhöõng gì cho anh, con ngöôøi chô vô giöõa voøng trôøi ñaát?

Quay laïi vôùi gia ñình, anh mang theâm maëc caûm baát löïc, vì khoâng theå chia seû gaùnh naëng aùo côm. Loøng yeâu vôï, thöông con, phuùt choác bieán thaønh noãi aùm aûnh daøy voø. Theá ñoù, hình nhö chæ coøn moät con ñöôøng daønh cho anh ñi: con ñöôøng veà vôùi caùi cheát. Baûn chaát con ngöôøi khaùc nhau, neân chaúng theå traùch anh sao khoâng thöû ñöùng leân laøm laïi töø ñaàu. Nhöng toâi vaãn traùch anh moät ñieàu: moät gia ñình nhö theá chöa ñuû vôùi anh sao? Anh coù ngöôøi vôï suoát ñôøi thöông yeâu vaø ñuû tinh teá ñeå thöôûng thöùc taøi hoa cuûa choàng. Anh coù ñöùa con gaùi dòu daøng, luoân nhìn cha baèng ñoâi maét kính phuïc xen laãn thöông yeâu. Nhö vaäy chöa ñuû vôùi anh sao? Caùi cheát chaám döùt boán möôi naêm tuoåi ñôøi phieàn muoän, nhöng laïi khôûi ñaàu chuoãi ngaøy daøi ñau ñôùn, xoùt xa cho ngöôøi coøn soáng. Nhìn leân baøn thôø, toâi thaáy anh cuõng ñang nhìn toâi, maét buoàn röôøi röôïi nhö muoán baûo:

- Caû chuù cuõng traùch anh sao?

Caùi khaéc nghieät trong thaân phaän laøm ngöôøi laø chuùng ta thöôøng xuyeân bò ñaët tröôùc nhöõng caûnh ngoä khoâng phaûi luùc naøo cuõng raïch roøi traéng, ñen.

Khoâng bieát toâi ñöùng laëng tröôùc baøn thôø anh bao laâu, tieáng noùi cuûa Xuaân laøm toâi giaät mình.

- Meï ôi! Con doïn côm nhaù.

Xuaân quay sang toâi:

- Chuù taâm söï gì vôùi boá chaùu maø laâu döõ vaäy?

- Chuù chaû noùi gì caû. Giöõa boá chaùu vaø chuù khoâng caàn phaûi noùi vaãn hieåu roõ nhau.

Chò Hieàn noùi nhö ra leänh:

- Hoâm nay chuù phaûi ôû laïi aên côm vôùi chò, rau döa thoâi.

Trong böõa côm, caâu chuyeän tuy côûi môû nhöng vaãn coù veû naëng neà. Chæ coù Xuaân coøn vui veû, nhöng caâu noùi hoàn nhieân ñoâi luùc laøm chuùng toâi nguoâi ngoai. Xuaân hoûi toâi:

- Chaéc chuù coù ñoâi roài phaûi khoâng?

160 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Coù roài, chuù coù ñoâi ñuõa chaùu vöøa môùi ñöa.

Chò cöôøi hieàn hoøa:

- Chò hoûi thaät, neáu chöa coù choã naøo ñeå chò chæ cho moät ñaùm.

- Daï em vaãn chieác boùng phoøng khoâng.

- Roõ kheùo, lôùn töôùng roài coøn gì.

- Khoâng phaûi ñaâu, giaø roài môùi ñuùng.

Xuaân chen vaøo:

- Coâ Nhung phaûi khoâng meï? Chaùu daùm caù coâ aáy gaëp chuù laø meâ tít thoø loø.

Toâi baät cöôøi:

- Con beù naøy, cöù töôûng chuù cuûa mình gheâ gôùm laém, chaúng sôï ngöôøi ta cöôøi vaøo maët caû luõ. Noùi vaäy chöù xin chò, em khaán ñoàng trinh.

- Coù maø ñoàng xu, chò ñi guoác trong buïng anh em nhaø chuù..

Tuy vaãn cöôøi cöôøi noùi noùi, nhöng khuoân maët xanh xao cuûa chò vaéng haún neùt maõn nguyeän ngaøy naøo. Ñieàu aáy laøm toâi caûm thaáy xoùt xa.

Côm nöôùc xong, Xuaân lieác meï, cöôøi caàu taøi:

- Meï ôi! Ñeå chieàu veà con röûa cheùn baùt, baây giôø con phaûi ñi theo chuù cho bieát nhaø.

Chò maéng yeâu:

- Con beù naøy, luùc naøo cuõng noùng noùng, soát soát, ñeå chuù nghæ ngôi choác ñaõ.

Caên nhaø toâi thueâ beà ngoaøi troâng cuõng töôm taát, nhöng vöøa böôùc vaøo, Xuaân ñaõ chun muõi:

- Eo ôi! Chuù beâ boái kinh khuûng, theá naøy maø chòu ñöôïc aø? Thoâi ñeå mai chaùu baûo coâ Nhung sang doïn deïp hoä.

- Chaû daùm ñaâu.

Noùi vaäy chöù Xuaân baét ñaàu ra tay. Tröôùc heát gom môù quaàn aùo baån vöùt lung tung, doàn vaøo trong thau, queùt saïch trong nhaø, döôùi beáp, saép goïn laïi choàng saùch vôû, roài lau tuû, baøn. Chaúng maáy choác caên phoøng khaùc haún. Baøn tay phuï nöõ quaû laø kheùo leùo.

Nhìn quanh quaát moät hoài, Xuaân choïc:

Taïm oån, coù theå laøm toå uyeân öông cho chuù ñöôïc roài.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 161

- Coù maø caùi toå tu huù.

Ra tôùi cöûa, Xuaân veânh maët, maëc caû:

- Hoâm nay chaùu lao ñoäng caät löïc, khoâng coù thì giôø hoïc baøi ñaâu nhaù, mai chuù ñöøng goïi chaùu leân, queâ laùm.

Keå töø ñoù, moãi chuû nhaät toâi tôùi aên côm vôùi chò, coøn haèng ngaøy Xuaân vaùc saùch sang toâi hoïc baøi. Chò hoaøn toaøn tin töôûng nôi toâi, vì chò voán tin ôû ñoâi maét nhìn ngöôøi cuûa anh ngaøy tröôùc. Ñieàu aáy khieán toâi caøng phaûi giöõ gìn. Sau khi baøi vôû ñaõ xong, Xuaân thöôøng giuùp toâi nhöõng vieäc vaët vaõnh. Thaáy toâi uûi quaàn aùo qua loa, Xuaân giöït laáy baøn uûi:

- Ñeå chaùu laøm daùng cho chuù, mai coøn ñi gaëp coâ Nhung.

Caùch ba ngaøy Xuaân thay cho toâi moät bình hoa haùi trong vöôøn. Thænh thoaûng Xuaân cuõng khaâu cho toâi môù quaàn aùo ñöùt nuùt, soå chæ. Trong luùc vaù may, con beù gioáng y nhö meï, cuõng caàn cuø, caån thaän töøng ly, töøng tí. Buoåi chieàu sau khi Xuaân veà, toâi thöôøng naèm daøi treân giöôøng neäm traéng tinh, taän höôûng söï thoaûi maùi ñöôïc soáng trong caên phoøng aám cuùng, goïn gaøng. Chính luùc aáy moät caâu hoûi laàn ñaàu hieän ra:

- Phía sau taát caû nhöõng vaät loän, bon chen, ngöôøi ñaøn oâng thaät söï caàn gì?

Thôøi gian cöù theá troâi ñi. Moät hoâm Xuaân chôït hoûi:

- Chuù coù thích thô khoâng?

- Raát thích, nhöng ñieàu kieän tieân quyeát thô phaûi chaân thaønh. Nhöõng rung caûm xuaát phaùt töï ñaùy loøng khoâng bao giôø ñoàng haønh vôùi thöù ngoân ngöõ phoâ tröông, laøm daùng.

Coâ beù chôït cöôøi baèng aùnh maét ranh ma:

- Ñeå chaùu ñoïc baøi naøy, chuù nghe thöû xem coù chaân thaønh khoâng nhaù. Chaùu khoâng bieát ngaâm ñaâu.

Ta ñoát ñôøi mình trong men röôïu ñaéng.

Coøn gì ñeå tieác ngaøy xanh qua mau.

Hoàn ta baõi troáng, hoaøng hoân taét naéng,

U aùm maây trôøi, trong ñaùy maét saâu.

Thoâi nheù! Ngaäm nguøi beân nhau laàn cuoái.

Em khoùc laøm gì theâm xoùt xa nhau.

Em bieát ta chaêng, nöûa ñôøi phieâu baït,

Ñaõ chín laâu roài nhöõng veát thöông ñau.

162 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Tính soå thôøi gian, ñôøi nhö canh baïc,

Ta ñaõ traéng tay, ñaønh xin cuùi ñaàu.

Coøn aân tình naøy daønh cho em ñoù,

Roài cuõng tan ñi trong khoùi thuoác saàu

Ta nhaän ñaéng cay vaø cam boû cuoäc,

Ñaâu daùm mô gì haïnh phuùc daøi laâu.

Em haõy coi ta nhö laøn möa moûng,

Thaám öôùt hoàn em trong cuoäc tình ñaàu.

Lieàu thuoác thôøi gian xoùa môø kyû nieäm,

Giuùp em queân daàn vui cuoäc tình sau.

Toâi noùi nhanh:

- Baøi thô toài teä, laøm trong hoaøn caûnh toài teä: röôïu say vieát caøn. Maø hình nhö chaùu ñoïc thô cuûa chuù, leáu laùo thaät.

- Hoâm noï deïp phoøng, chaùu vôù ñöôïc baøi thô vöông vaõi döôùi gaàm baøn, ñoïc thaáy hay hay, ai deø deã thuoäc hôn maáy baøi hoïc ôû tröôøng.

Xuaân chôït ruït reø:

- Thôøi gian coù thaät laø lieàu thuoác khoâng hôû chuù? Chaéc noù ñaéng laém.

Cuøng vôùi aùnh maét thao thöùc, ñaèng sau caâu hoûi aáy, toâi mô hoà thaáy xuaát hieän moät con ngöôøi khaùc, khoâng coøn laø ñöùa beù öa voøi vónh chuù ngaøy naøo. Tröôùc maét con ngöôøi aáy, baét ñaàu môû ra moät chaân trôøi môùi, ñaày nhöõng thaéc maéc, baên khoaên, pha laãn toø moø, lo laéng. Vaø laàn ñaàu tieân, toâi chuù yù tôùi veû ñeïp thanh khieát, thaáp thoaùng naûy nôû döôùi maøu aùo luïa baïch ñôn sô. Hình nhö coù moät khoaûng caùch vöøa naûy sinh, hình nhö trong caùch ñoái xöû coù ñieàu caàn phaûi deø chöøng.

Xuaân chôït ngaång leân nhìn toâi baèng ñoâi maét öôùt, gioïng ngaäp ngöøng raát nheï:

- Tình yeâu laø gì hôû chuù?

- Tình yeâu laø söï hoøa hôïp troïn veïn giöõa hai taâm hoàn, phaûi traûi qua môùi hieåu. Thaät ra cuõng coù thöù tình yeâu ñôn phöông. Nhöng thoâi, chaùu hoûi laøm gì?

Gioïng Xuaân coù veû hôøn doãi:

- Boä chuù nghó chaùu coøn beù laém sao? Möôøi baûy tuoåi roài.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 163

Toâi coá giöõ veû cheá rieãu:

- Chaùu chaúng beù thì lôùn vôùi ai?

Ñoät nhieân toâi nhaän ra trong ñoâi maét ñoû hoe coù aùnh nhìn raát khaùc, vöøa tha thieát, vöøa traùch moùc, giaän hôøn. Luùc naøy toâi môùi yù thöùc söï baát oån ñang lôùn daàn. Toâi voäi ñöùng leân:

- Queân maát, chieàu nay chuù phaûi ñi gaëp hieäu tröôûng coù vieäc caàn baøn.

Haønh ñoäng naøy laø moät hình thöùc troán chaïy, vì toâi chöa kòp chuaån bò ñoái phoù. Neáu ôû laïi, coù theå toâi seõ yeáu loøng. Nhöng troán chaïy ñöôïc bao laâu?

Coù nhöõng thöïc teá ta phaûi ñaøng hoaøng ñoái maët. Coù nhöõng nhu caàu ta khoâng taøi naøo caám caûn: quyeàn yeâu thöông daønh cho ngöôøi con gaùi ñang töøng böôùc tröôûng thaønh. Chæ mong sao chaùu ñaët tình yeâu ñuùng choã.

Ñeâm aáy toâi traèn troïc ñeán khuya, oân laïi töøng chaëng ñöôøng suoát ba möôi naêm laøm ngöôøi. Coù chaëng ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhöõng cuoäc tình beøo boït, trong ñoù töøng lôøi giaû doái ñöôïc noùi trôn tru, trôû thaønh coâng thöùc. Nhöng hoãi oâi! Taát caû ñaõ goùp phaàn laøm chai ñaù taâm hoàn. Toâi chôït nhôù ñeán caâu keä thaày Thieän Minh ñoïc trong giôø trieát Ñoâng. Khi chöa coù ta, ai laø ta? Giôø coù ta roài, ta laø ai? Toâi laø ai? Toâi laø ai? Giöõa coõi voâ minh chôït hieån hieän boùng daùng moät tay ñaõng töû treân döôùi ba möôi, nhöõng haït saïn trong ñaàu nhieàu hôn haït gioáng, neân haït gioáng thoái röõa töø töø. Nhö theá coøn laïi gì cho toâi? Toâi thieáp daàn, thieáp daàn trong giaác nguû chaäp chôøn.

Hoâm sau Xuaân khoâng ñeán, hoâm sau nöõa cuõng khoâng ñeán. Toâi gheù laïi thaêm. Chò Hieàn cöôøi:

- Chaû bieát meät hay laïi laøm nuõng. Con gaùi thôøi nay ñeán laø raéc roái.

Toâi böôùc vaøo phoøng. Xuaân naèm uùp maët xuoáng goái. Chò baûo:

- Chuù maëc xaùc noù. Con gaùi lôùn roài.

Ñuùng, Xuaân ñaõ lôùn roài.

Ba hoâm sau Xuaân môùi tôùi. Daùng ñieäu vaãn ruït reø, nhöng gioïng noùi coá laøm ra veû maïnh daïn:

- Hoâm noï chuù coøn nôï chaùu moät caâu traû lôøi.

164 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

- Caâu gì?

Veû beõn leõn hieän treân neùt maët:

- Tình yeâu laø gì hôû chuù?

- Chaùu thöïc söï ñaõ ñeán tuoåi caàn bieát hay sao?

Xuaân cuùi ñaàu, ñoâi maù röïc hoàng,

- Chaùu lôùn roài.

- Ai baûo chaùu theá?

- Traùi tim maùch cho Xuaân bieát.

Laàn ñaàu tieân noùi chuyeän vôùi toâi, Xuaân töï xöng teân. Daáu hieäu gì ñaây? Toâi coá traû lôøi laïnh nhaït:

- Traùi tim daïi khôø laø thöù deã maéc sai laàm nhaát. Noù coù thoùi quen nhìn ñôøi toaøn maøu hoàng, hoaëc toaøn maøu ñen. Thaät ra khoâng phaûi vaây ñaâu, cuoäc ñôøi muoân maøu ngaøn veû.

Neùt maët Xuaân loä veû xuùc ñoäng, ñoâi maét tha thieát môû to, tuy dòu daøng, nhöng vaãn ñuû söùc thieâu chaùy moät thôøi bình yeân. Ñoâi maét aáy laøm toâi baøng hoaøng.

- Tình yeâu ñeán cuøng vôùi nhöõng rung ñoäng raát kyø laï ôû taän ñaùy taâm hoàn, laøm se thaét traùi tim, nhaát laø ñoái vôùi tuoåi môùi lôùn, laàn ñaàu tieân khao khaùt ñöôïc neám höông vò ngoït ngaøo, nhöng haõy coi chöøng, nhieàu khi laïi raát ñaéng cay. Tình yeâu coù theå naâng ta leân thaät cao, maø cuõng coù theå vuøi caû xaùc laãn hoàn ta xuoáng vuõng buøn. Caùi nghieät ngaõ ñoái vôùi ngöôøi con gaùi laø moái tình ñaàu thöôøng leõo ñeõo ñuoåi theo, aùm aûnh suoát cuoäc haønh trình. Noù ñaët ta tröôùc moät ngaõ reõ môùi: haïnh phuùc hay ñau khoå. Bôûi theá duø traùi tim ít khi tænh taùo, noù voán muø loøa, nhöng toái thieåu cuõng phaûi bieát phaân bieät söï giaû traù vaø chaân thaät. Tình yeâu chaân thaät ñoøi hoûi söï toân troïng laãn nhau vaø loøng ñoä löôïng. Ngöôøi con gaùi môùi lôùn thöôøng phaûi traû giaù raát ñaét cho söï hoái haû, boàng boät cuûa mình.

- Tình yeâu thaät laø phöùc taïp, nhöng con ngöôøi hình nhö muoán troán cuõng khoâng chaïy thoaùt.

- Vì noù laø böôùc khôûi ñaàu cuûa voøng truyeàn sinh, giuùp con ngöôøi toàn taïi.

Gioïng Xuaân öôùt suõng:

- Chuù ôi! Haõy chæ cho chaùu, chæ cho chaùu con ñöôøng ñuùng ñeå ñi. Chaùu thaáy mình nhoû nhoi, hoang mang, run sôï.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 165

Veû yeáu ñuoái cuûa Xuaân laøm toâi meàm loøng, toâi muoán giang tay che chôû. Nhìn aùnh maét tha thieát vaø ñoâi moâi run raåy, loøng toâi boãng daâng leân moät nieàm khao khaùt raát chaân thaät, raát thanh khieát, thaùnh thieän. Toâi vaãn bieát moät nuï hoân phôùt nheï qua moâi, chaúng ñuû laøm hoen oá taâm hoàn trong traéng, cuõng khoâng phaûi laø toäi loãi ñaùng khinh, nhöng noù seõ ñeå laïi daáu aán thaät saâu, in ñaäm suoát moät ñôøi ngöôøi, nhaát laø khi ngöôøi con gaùi aáy coù moät taâm hoàn mong manh, deã vôõ. Töø ñoù ñaët ra vaán ñeà traùch nhieäm, traùch nhieäm veà daáu aán cuûa mình. Toâi laø ngöôøi traàn tuïc, soáng giöõa voøng traàn tuïc, tuy ñaõ troùt loäi xuoáng vuõng buøn, nhöng vaãn coøn chuùt tình ngöôøi soùt laïi. Khoå thay, ñoù laïi chính laø khôûi ñieåm cuûa bi kòch, bi kòch cuûa söï giaèng co giöõa hai ñoái cöïc. Toâi coá laáy gioïng bình tónh giaûng giaûi:

- Coù moät tieâu chuaån ñeå phaân bieät: Tình yeâu ích kyû, giaû doái laø thöù tình chæ muoán laáy maø khoâng muoán cho. Tình yeâu chaân chính laø thöù tình chæ muoán cho maø khoâng caàn nhaän laïi.

Baûn thaân chuù, chuù bieát mình ñaõ quaù caèn coãi, ñeå coù theå ñaùp laïi thöù tình yeâu thaàn thaùnh. Chuù khoâng coøn gì ñeå cho, neân cuõng khoâng daùm nhaän. Ñoù laø aùn phaït daønh cho keû trong quaù khöù ñaõ troùt daïi, coi tình yeâu nhö moät cuoäc vui.

Caâu noùi naøy toâi muoán daønh cho Xuaân, maø cuõng laø lôøi caûnh tænh, giuùp toâi döøng laïi tröôùc moät ranh giôùi quaù ñoãi mong manh.

Ñeâm hoâm ñoù, trôøi Ñaø laït boãng döng trôû laïnh, caùi laïnh caét da xeû thòt vaây buûa boán beà. Toâi chôït caûm thaáy döôøng nhö coù baøn tay xieát chaët laáy coå. Hôi thôû baét ñaàu naëng neà, keøm theo tieáng rít khoø kheø. Toâi giaät mình sôï toaùt moà hoâi: côn suyeãn. Côn suyeãn keùo ñeán thaät mau, nhö moät traän luõ khoâng heà baùo tröôùc. Haèng chuïc naêm qua, caên beänh quaùi aùc töôûng ñaõ buoâng tha khoâng haønh haï toâi. Vuøng khí noùng Saøi Goøn giuùp theå xaùc giöõ möïc bình thöôøng. Beänh suyeãn kî nhaát hôi men, chæ caàn moät hôùp nhoû ñuû laøm beänh nhaân ngheït thôû trong voøng moät giaây. Toâi ñaõ uoáng thöù röôïu trong vaét ñöôïc goïi laø nöôùc maét queâ höông ôû Long An, toâi ñaõ say guïc ôû beán Ninh Kieàu, vaäy maø cô theå khoâng heà phaûn öùng laïi. Söï chuû quan ñaõ phaûi traû giaù. Chæ caàn moät muõi Theùophiline hay vaøi vieân Asthmal, côn beänh quaùi aùc seõ töø töø haï xuoáng. Baèng chuùt söùc löïc cuoái cuøng, toâi luïc thaät kyõ döôùi ñaùy

166 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

vali. Voâ ích, ñaõ töø laâu laém, toâi khoâng ñeà phoøng döï tröõ thuoác men. Côn suyeãn khoâng cho toâi naèm, côn suyeãn khoâng cho toâi nguû. Phoåi noùng raùt, hai tay phaûi choáng thaúng, ghì chaët laáy thaønh giöôøng, ñeå ñôõ cho loàng ngöïc ñuû söùc caêng ra. Toaøn thaân laïnh ngaét maø vaãn nhôm nhôùp moà hoâi. Toâi vòn töôøng, men töøng böôùc nhoû xuoáng beáp tìm chuùt nöôùc noùng. Taám göông treo töôøng phaûn chieáu moät khuoân maët, giaø khoâng ra giaø, treû khoâng ra treû. Hai maét thaâm, loõm vaøo, lôø ñôø nhö maét caù cheát. Maù hoùp, toùc mai dính beát vaøo thaùi döông. Ai vaäy? Ñoâi moâi khoâ nöùt, mieäng haù hoác. Ai vaäy? OÂng thaày ngaøy ngaøy vaãn töôi cöôøi treân buïc giaûng ñoù ö? Coå ruùt laïi, hai vai nhoâ leân thuït xuoáng, loàng ngöïc phaäp phoàng heát côõ, cho hôi thôû khoø kheø töøng sôïi thoaùt ra. Ai vaäy? Con ngöôøi ñaõ rong chôi giöõa ñôøi baèng nuï cöôøi ngaïo maïn ñoù ö? Phuùt choác toâi nhaän ra con ngöôøi thaät cuûa mình, raát nhaày nhuïa.

Toâi boãng nhôù tôùi luùc ngoài beân baøn thôø anh. Toâi ñaõ ñoïc ñöôïc yù nghó trong ñoâi maét ñaày daáu chaân chim cuûa chò. Ñoâi maét aáy noùi vôùi toâi moät ñieàu: khoâng gì cay ñaéng, xoùt xa cho baèng noãi loøng thieáu phuï raát yeâu choàng, maø phaûi nöûa ñôøi goaù buïa. Caûnh ngoä aáy coù neân ñeå taùi dieãn laïi khoâng? Laïi vaãn moät ngöôøi con gaùi raát mong manh, deã vôõ, laïi vaãn moät ngöôøi ñaøn oâng taâm hoàn traøn ñaày maëc caûm vaø theå xaùc beänh hoaïn moûi moøn. Toâi cuõng nhôù caâu chò noùi: baây giôø chò raát sôï... sôï nhaát laø chöùng beänh phoåi.

Suyeãn khoâng phaûi ho lao, nhöng cuõng laø beänh phoåi, moät chöùng beänh khoâng bao giôø chöõa döùt ñöôïc. Vaäy thì, thöû ngoài tính soå laïi coi: ñaäu tuù taøi haïng bình, toát nghieäp ñaïi hoïc haïng bình. Ba möôi tuoåi ñaàu môùi chôït hieåu ra: baèng caáp khoâng ñuû laøm neân con ngöôøi. Söùc khoûe laø con soá khoâng. Tieàn baïc trong tay öôùc ñoä vaøi nghìn. Sau löng coù nhöõng moái tình vuïng veà ñaùnh maát, tröôùc maét coù moät cuoäc tình ñuïng nheï seõ tan. Thöû ngoài tính soå laïi coi... coøn gì ñeå tính.

Caùi khoå cuûa beänh suyeãn laø theå xaùc tuy kieät queä, nhöng tinh thaàn hoaøn toaøn tænh taùo. Cöù theá, dó vaõng quay voøng.

Hoâm sau beänh tuy bôùt, nhöng toâi phaûi nghæ daïy.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 167

Buoåi tröa coù tieáng böôùc chaân ngaäp ngöøng döøng tröôùc cuûa phoøng, roài tieáng goõ ruït reø. Toâi coá giöõ mình khoâng ra môû cöûa. Khoâng theå gaëp Xuaân luùc naøy. Côn suyeãn laøm beänh nhaân thay ñoåi hoaøn toaøn, duø phong ñoä caùch maáy, chæ caàn moät ñeâm cuõng trôû thaønh beä raïc.

Tieáng goõ maïnh hôn, roài moät gioïng laïc loõng:

- Chuù ôi! Chuù ôû ñaâu roài?

Toâi ôû ñaâu roài? Toâi ôû moät theá giôùi khaùc, theá giôùi aáy khoâng daønh cho nhöõng taâm hoàn mong manh, thanh khieát nhö Xuaân.

Tieáng goõ laïi vang leân, doàn daäp. Tieáng goïi ñöùt quaõng, ngheïn ngaøo:

- Chuù ôi! Môû cöûa.

Toâi khoâng theå môû. Ñaây laø giôø phuùt ñònh meänh, löôõi göôm ñaõ cheùm xuoáng vaø toâi laø toäi nhaân thuï hình.

Raát laâu, khoâng bieát khoaûng bao nhieâu phuùt, tieáng chaân raát quen laïi vang leân, boái roái, xa daàn, xa daàn. Tieáng chaân böôùc treân loái soûi, treân lôùp laù khoâ, xaøo xaïc, xa daàn... xa daàn ñôøi toâi. Toâi muoán tung cöûa chaïy ra.

Buoåi chieàu, toâi ngoài vaøo baøn, vieát voäi laù ñôn xin nghæ vieäc, moät laù thö xin loãi anh hieäu tröôûng, theâm ít ñieàu daën doø nhôø Xuaân chuyeån laù ñôn, vì toâi coù vieäc raát gaáp phaûi ñi. Sau ñoù toâi cheùp laïi baøi thô Xuaân ñoïc hoâm naøo, laáy thöôùc keû chaën taát caû treân baøn. Cuoái cuøng, suy ñi nghó laïi, toâi xeù vuïn baøi thô vöùt vaøo soït raùc. Coøn gì roãng tueách cho baèng: Lieàu thuoác thôøi gian xoaù môø kyû nieäm.

Toâi kheùp hôø cöûa phoøng, roài xaùch haønh lyù ra ñi.

Con ñöôøng coù naéng hoaøng hoân maø vaãn laïnh. Giôø naøy chaéc ñaõ heát xe veà Saøigoøn. Toâi gheù vaøo tieäm thuoác Taây roài tìm phoøng troï. Caên phoøng laïnh leõo, trô treõn, vaéng tieáng cöôøi vaø thieáu haún hôi thôû aám. Giöõa khoâng gian troáng roãng, hoang vu, toâi möôøng töôïng tieáng böôùc chaân raát quen, boái roái, laïc loõng, xa daàn, xa daàn. Böôùc chaân mang ñi taát caû, xa daàn, xa daàn...

**

168 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Gaõ hoï Nguyeãn guïc xuoáng baøn töø luùc naøo, toâi hình dung ra chieác boùng dó vaõng quaùi aùc ñeø naëng treân ñoâi vai gaõ, dìm ñaàu gaõ xuoáng. Toâi noùi baâng quô:

- Canh baïc ñaõ cuoán chieáu roài, coøn ngoài maø tieác cuûa, ñöùng daäy thoâi.

Gaõ ngaång phaét leân vaëc:

- Maøy laø thaèng ngu, bieát coùc gì maø noùi. Tình yeâu khoâng bao giôø gioáng nhö canh baïc./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 169

Coù Nhau Trong Ñôøi

 

Vöøa thaáy toâi, Thuûy ñaõ hoûi:

- Vuõ naøy, hoâm raày coù gaëp anh Nguyeãn khoâng? Töø böõa ñoù tôùi nay ñi ñaâu maát bieät.

- Boä coâ nhôù noù haû?

- Keå ra cuõng coù chuùt quan taâm.

- Noù xuoáng toùc laøm sö roài, coâ quan taâm thì vaøo chuøa maø röôùc noù ra.

- Laõng xeït.

- Giôõn cho vui, hieän giôø noù ñang ñoùng cöûa luyeän coâng. Moãi ngaøy cu caäu ñoát khoaûng hai bao Bastos xanh,

- Boä muoán ñoát phoåi thaønh tro aø? Khoâng ngôø caùi oâng ñaàu boø, ñaàu böôùu, ñeán luùc bò aùi tình noù vaät laïi meàm nhö coïng buùn. Moái tình cuûa oâng aáy ñau thì coù ñau, nhöng keå ra cuõng ñeïp.

Ñoät nhieân Thuûy döøng ngang. Toâi ñuøa:

- Ñöøng noùi ngöôøi ta, ñeán phieân coâ chöa chaéc ñaõ ñöôïc baèng coïng buùn thiu.

Töï nhieân Thuûy ngoài thöø ra, neùt maët sa saàm, vöôùng vaát veû aûm ñaïm. Toâi hôi ngaïc nhieân. Töø ngaøy quen Thuûy, laâu daàn thaân thieát, boïn toâi coù thoùi quen boâng ñuøa boáp chaùt, tröø nhöõng caâu nham nhôû, vì hieåu roõ nhau, neân chaúng ai ñeå buïng. Daùng ñaêm chieâu chöùa chaát noãi buoàn khieán toâi thaéc maéc. Coù theå lôøi noùi voâ taâm ñaõ ñoäng tôùi khu vöïc nhaïy caûm cuûa ngöôøi con gaùi. Toâi xuoáng gioïng:

- Giaän aø? Thoâi laïy coâ môù laïy.

- Giaän oâng thì aên caùi giaûi gì.

170 ❖ VUÕ LÖU XUAÂN

Toâi voäi laøm laønh:

- Quaùn vaéng nhö chuøa Baø Ñanh, hay laø deïp quaùch, ñi dung daêng dung deû.

Thuûy suy nghó moät chuùt roài gaät ñaàu:

- Ñöôïc thoâi. Coù muïc gì khoâng?

- Coù leõ neân baét chöôùc boïn choai choai, ruùc vaøo xi neâ cho noù queân caùi tuoåi giaø.

Laïi moät laàn nöõa, hình nhö lôøi noùi cuûa toâi voâ tình chaïm ñeán noãi ñau. Thuûy laëng leõ ñoùng quaùn, theo toâi ra ngoaøi. Beân ngoaøi côn möa chieàu vöøa döùt, naéng chôït hoe vaøng, rôi treân vuõng nöôùc long lanh. Tôùi goùc Leâ Lai, Thuûy quay sang hoûi:

- Phim gì ñaây?

- Nghe noùi Leâ Lôïi chieáu phim Cuoán theo chieàu gioù, mình gheù thöû.

Chuùng toâi böôùc leân laàu, khaù ñoâng, tìm maõi môùi ñöôïc hai choã troáng.

Treân maøn aûnh, moái tình cay ñaéng, nghieät ngaõ giöõa nhöõng maát maùt, phaân ly cuûa chieán tranh laøm toâi xuùc ñoäng. Thuûy laëng leõ theo doõi. Trong boùng toái, ñoâi maét long lanh hình nhö öôn öôùt. Toâi noùi cho khuaây:

- Coâ coi kìa, Clark Gable cöôøi nöûa mieäng troâng coù ñeåu khoâng? Vaäy maø kieåu cöôøi aáy khoái coâ meâ ñaáy.

- Sao anh khoâng baét chöôùc ñi?

Vöøa luùc aáy, treân maøn aûnh hai taøi töû quaán chaët vaøo nhau. Toâi noùi nhanh khoâng kòp suy nghó:

- Ñöôïc, chaû phaûi baûo, toâi baét chöôùc ñaây.

Toâi cuøi xuoáng, Thuûy khoâng khaùng cöï. Nhöng höông vò ngoït ngaøo chöa kòp thaám, toâi ñaõ khöïng laïi. Trong boùng toái, ñoâi maét Thuûy môû to, laïnh nhaït, ngöôøi nhö khuùc goã. Ñoù laø kieåu caùch cuûa ngöôøi ñaøn baø chai saïn, ñaõ töøng laên loùc nhieàu naêm giöõa ñôøi. Moät ngöôøi con gaùi nhö Thuûy coù theå vaäy sao? Toâi mô hoà caûm thaáy ôû choán saâu thaúm coù moät veát thöông, ñaõ bieán taâm hoàn thaønh ñaù. Söï teâ lieät thaàn kinh caûm giaùc chính laø moät aùn phaït, noù baùo hieäu chöùng laõnh caûm trong cuoäc soáng löùa ñoâi, töø ñoù ñe doaï haïnh phuùc gia ñình. Caùi aùn aáy döôøng nhö ñang treo

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 171

lô löûng treân ñaàu ngöôøi con gaùi, tuy vui veû, ñaèm thaém, nhöng vaãn dung dò, ñoan trang.

Vaõn haùt, toâi ruû:

- Hay tuïi mình tôùi Brodard uoáng caø-pheâ.

- Tôùi ñoù ngoài ñoàng cho Taây noù cöôøi. Thoâi, veà quaùch.

Cuoái cuøng buoåi chieàu rong chôi chæ ñeå laïi khoâng khí naëng neà. Ñi heát con ñöôøng Nguyeãn Du coù laù me bay, chuùng toâi reõ qua nhaø thôø Ñöùc Baø. Ñang ñi, Thuûy boãng döøng laïi, baâng khuaâng, roài keùo toâi vaøo. Khoâng khí toân nghieâm, aâm u laøm cho ngoâi giaùo ñöôøng coå kính coù veû saâu huùt. Hai haøng coät söøng söõng khieán con ngöôøi caûm thaáy mình yeáu ñuoái, nhoû nhoi. Thuûy quøy goái, chaép tay, maét ñaêm ñaêm nhìn caây Thaùnh giaù, Thaùnh giaù ñöùng chô vô giöõa neàn gaïch naâu, laïnh leõo, aûm ñaïm.

Thuûy quøy goái, baàt ñoäng khaù laâu, khoâng bieát coâ ñang nghó gì? Toâi nhö nhìn thaáy ôû coâ moät ngöôøi con gaùi khaùc, khoâng gioáng vôùi Thuûy laïnh luøng, voâ caûm trong voøng tay toâi, cuõng khoâng phaûi Thuûy vaãn nhìn ñôøi baèng aùnh maét dieãu côït, hình nhö gaàn gioáng vôùi ngöôøi con gaùi ñoâi maét kheùp laïi, khi vöøa ngaâm döùt baøi thô Maøu thôøi gian. Thuûy quøy ñoù, ngöng ñoïng, maùi toùc ñen huyeàn phuû gaàn kín khuoân maët haàu nhö ñang töø töø tan loaõng vaøo hö voâ. Hö voâ laø khoaûng saâu huùt hoàn, ôû ñoù con ngöôøi gaëp laïi chính mình, sau khi ñaõ boùc traàn lôùp voû boïc ñôøi thöôøng. Theo höôùng maét cuûa Thuûy, toâi ngaång nhìn caây Thaùnh giaù. Toâi thaáy moät hình haøi traàn truïi, ñau ñôùn, ñoâi maét ngöôùc leân ñôïi chôø. Toâi chôït nhôù Taân Öôùc ñaõ keå: treân ñöôøng leân nuùi Soï, con ngöôøi traàn truïi, thöông tích ñaày mình, ñaõ ba laàn chuùi ngaõ, vaø ba laàn choãi daäy, tieáp tuïc haønh trình.

Böôùc ra ngoaøi, toâi hoûi:

- Thuûy coù ñaïo aø? Sao toâi khoâng bieát?

- Em khoâng coù ñaïo, nhöng moãi luùc meät moûi, em laïi ñeán ñaây.

- Thuûy thaáy gì?

- Em thaáy thaân phaän laøm ngöôøi raát ñôn ñoäc, giaù buoát.

- Cuõng caàn phaûi hieåu theá naøy, con ngöôøi duø traàn truïi, ñôn ñoäc, nhöng sau nhöõng laàn vaáp ngaõ, vaãn coù theå thaúng löng ñöùng daäy, tieáp tuïc gaùnh naëng giöõa ñôøi.

Caâu noùi cuûa toâi nhö moät kieåu thaêm doø. Thuûy coù veû thieáu tin töôûng:

- Coù ñuùng vaäy khoâng?

- Ñuùng vaäy, ñoù laø giaù trò cuûa cuoäc soáng. Quaù khöù laø caàu noái vôùi hieän taïi, nhöng neáu noù laø chieác caàu goã muïc, sao khoâng thaúng tay chaët boû noù ñi.

Thuûy cuùi ñaàu, daùng vôøi vôïi ñaêm chieâu. Toâi naém tay Thuûy, nheï nhaøng daãn ñi. Trôøi chieàu dìu dòu, hai chieác boùng nhoû maát huùt döôùi haøng caây daàu. Taø aùo luïa Haø Ñoâng quaán quyùt böôùc chaân hai ngöôøi. Vaøi ngoïn toùc daøi theo gioù vöôùng vaøo maët toâi, mang theo muøi höông nheø nheï.

Toâi gheù tai Thuûy:

- Thuûy naøy, tuïi mình troâng cuõng tình ra pheát.

Thuûy khoâng traû lôøi, ñoâi maét vöôùng vaát noãi buoàn. Toâi coá choïc:

- Giôû chöùng cheát hay sao maø caâm nhö heán vaäy?

Thuûy vaãn yeân laëng, söï yeân laëng khaùc thöôøng laøm toâi giaät mình.

Veà tôùi quaùn, toâi giuùp Thuûy doïn laïi haøng, roài ra quaày laøm hai ly ñaù laïnh. Toâi coá phaù vôõ baàu khoâng khí nhö muoán ñoùng baêng:

- Ñöùa naøo vaøo quaùn chòu goïi toâi baèng oâng chuû, bôùt cho noù nöûa tieàn.

Con oác ñaõ chui vaøo voû, hình nhö tìm laïi ñöôïc söï bình yeân. Thuûy ñoáp laïi:

- Ñoát oâng ñi

- Hôi moät tí cuõng ñoøi ñoát. Töø thuôû cha sinh meï ñeû, coâ ñoát maáy chuïc ñöùa roài?

- Ñöùa naøo aên noùi linh tinh laø em ñoát taát.

- Caû toâi sao?

- Anh laø chuùa linh tinh.

Toâi laøm boä vaû vaøo mieäng:

- Caùi mieäng aên maém aên muoái, töø giôø toâi coøn phaùt ngoân böøa baõi, coâ cöù laáy keùo caét cuït löôõi ñi.

- Ñöôïc, nhôù nheù.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 173

Veû baêng giaù cuûa Thuûy luùc trong raïp khoâng luùc naøo rôøi trí oùc toâi. Toâi coá gôïi:

- Luùc ôû trong raïp aáy maø, giaän laém phaûi khoâng?

- Chuyeän gì?

- Laïi coøn phaûi hoûi.

- Nuï hoân ñaàu ñôøi, thöû moät laàn cho bieát. Nhaït pheøo.

- Coâ coù taøi noùi ñuøa nhö thaät.

Thuûy phôùt laïnh:

- Anh khoâng tin cuõng phaûi.

Thaùi ñoä thaûn nhieân ñeán laïnh luøng, pha chuùt ngaïo maïn laøm toâi baøng hoaøng.

- Coâ thöïc söï phöùc taïp hôn toâi vaãn töôûng.

- Vaäy sao? Anh hieåu em ñöôïc maáy phaàn?

- Coù leõ raát ít.

Quen nhau gaàn chuïc naêm roài, toâi môùi khaùm phaù ra ôû Thuûy moät con ngöôøi raát khaùc. Trong ñôøi soáng, chuùng ta coù thoùi quen duøng voû boïc ñeå giaáu kín moät veát thöông, coù khi veát thöông nung muû, maø ngoaøi maët vaãn coá töôi cöôøi. Ñoù chính laø bi kòch, bi kòch cuûa nhöõng oác ñaûo.

- Hoûi thaät nhaù, chaúng leõ baèng naøy tuoåi ñaàu Thuûy chöa töøng yeâu ai?

Neùt maët Thuûy loä veû hoang vaéng, baâng khuaâng:

- Cuõng khoâng roõ nöõa, ñaõ laâu laém em khoâng daùm hoûi thaät loøng mình.

- Vì ôû ñoù coù giaáu moät veát thöông?

Toâi laëng leõ theo doõi phaûn öùng cuûa Thuûy. Caâu hoûi ñaõ tieáp caän vuøng nhaïy caûm nhaát, coù theå laøm tim Thuûy nhoùi ñau. Nhöng daàu sao vaán ñeà caàn phaûi ñaët ra moät laàn, vì khoâng bieát töø luùc naøo, toâi raát quan taâm ñeán ngöôøi con gaùi aáy.

Chaëp sau, Thuûy ngaång nhìn toâi ngaäp ngöøng:

- Naêm möôøi baûy, luùc aáy em ñang hoïc ñeä nhò Tröng Vöông. Nhaân dòp taát nieân, em theo chò ñi döï hoäi Teát Vaên khoa. ÔÛ ñaáy em ñaõ gaëp moät ngöôøi, baïn hoïc cuûa chò. AÙnh maét ngöôøi aáy nhö xoaùy vaøo hoàn, laøm em baøng hoaøng run leân, laøm tim thaét laïi nhö ngheït thôû, laøm maù boác noùng ñoû böøng. Sau ñoù em ñi chôi vôùi ngöôøi aáy hai laàn, nhöng luùc naøo cuõng coù chò em beân caïnh.

Hai laàn ñi chôi khieán em nhö laïc vaøo theá giôùi khaùc, ôû ñoù caùi gì cuõng ñeïp vaø laï. Con ñöôøng raát quen nhö môùi ñi laàn ñaàu. ÔÛ ñoù moãi lôøi em noùi nhö khoâng ñuoåi kòp caûm xuùc, neân raát ngoâ ngheâ. ÔÛ ñoù moãi cöû chæ bình thöôøng laïi nhö daïi khôø, luùng tuùng. Cuoái cuøng ngöôøi aáy vieát cho em moät laù thö. Tay em raát run khi nhaän. Maét em hoa leân, nhöng vaãn coá ñoïc ñi, ñoïc laïi töøng haøng. Em ñaõ uùp laù thö tröôùc ngöïc, ñaõ khoùc khoâng hieåu vì sao. Em ñaõ thöùc traéng ñeâm vieát thö traû lôøi, kín ba trang giaáy. Laù thö chöa kòp göûi, moät bieán coá xaûy ra vaø khoâng bao giôø em göûi ñi nöõa, khoâng bao giôø, duø em vaãn giaáu laù thö döôùi goái ñeå ñoïc haèng ñeâm. Vuõ aø, ñoù coù phaûi tình yeâu khoâng? Tuoåi möôøi saùu, möôøi baûy chöa coù gì thöïc söï ñònh hình. Neáu ñoù laø tình yeâu, thì em ñaõ bò nhöõng baát traéc giöõa ñôøi cöôùp maát.

- Theá nöûa chöøng xuaân thaèng ñeåu ruùt duø aø? Hay coâ thaáy noù caëp keø ñöùa khaùc?

- Khoâng phaûi ñaâu, em töï ruùt lui, vì thaáy mình khoâng coøn xöùng ñaùng.

AÙnh maét cam chòu cuûa Thuûy traøn ñaày veû thaát voïng. Thuûy keát thuùc caâu noùi baèng tieáng thôû daøi.

- Thuûy aï! Toâi thaät söï khoâng hieåu caâu em thaáy mình khoâng coøn xöùng ñaùng muoán aùm chæ gì?

Thuûy coù veû boái roái, ñoät nhieân ñoåi qua chuyeän khaùc:

- Luùc tröôùc anh ôû Ñaïi hoïc xaù Minh Maïng phaûi khoâng?

- Toâi toát nghieäp hôn hai naêm roài.

- Anh noùi chi laï vaäy?

- AØ, theá naøy. Boïn toâi coi Ñaïi hoïc xaù laø thöù ñaïi hoïc khoâng giaùo trình, khoâng giaûng sö, khoâng thi cöû, nhöng laïi hoïc ñöôïc ôû ñoù khoái ñieàu.

- Nghe noùi Ñaïi hoïc xaù caùc oâng laø caùi toå quûy.

- Theo moät nghóa naøo ñoù ñuùng laø toå quûy. Raát nhieàu coâ, caû sinh vieân laãn hoïc sinh, luùc böôùc vaøo coøn laø con gaùi, khi trôû ra ñaõ thaønh thieáu phuï. Coù moät coâ nöõ sinh möôøi saùu, sau ngaøy thaùng vui chôi, cuoái cuøng nhaäp baêng xaêng xuù xaêng xì.

- Baêng gì vaäy?

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 175

- Xaêng laø khoâng, coøn xuù vôùi xì, ba caùi moùn lænh kænh, boïn ñaøn baø con gaùi caùc coâ töï hieåu laáy. Xaêng xuù, xaêng xì cho noù maùt meû taám thaân, laïi tieän vieäc soå saùch.

Thuûy ñoû maët

- Toâi laïi caét löôõi oâng baây giôø.

Toâi cöôøi giaû laû:

- Xin loãi coâ, em chöøa cho ñeán cheát.

Sau hoài yeân laëng, Thuûy chôït hoûi:

- Anh coù bieát Quang ôû daõy D khoâng?

- Bieát quaù ñi chöù, tuïi toâi vaãn goïi noù laø daâm taëc haùi hoa Ñieàn Baù Quang.

Gioïng Thuûy chua xoùt:

- Anh aáy coù hoï xa vôùi em, ñaõ maáy laàn ruû em ñeán chôi. Moät hoâm coù vieäc tôùi ñöôøng Ñoàng Khaùnh, ñi ngang Ñaïi hoïc xaù, gaëp côn möa lôùn, em taït vaøo truù chaân, cuõng ñeå thaêm chôi cho bieát.

Thuûy ngöøng laïi khaù laâu, aùnh maét xa xoâi, gaén vaøo khoaûng troáng.

- Anh aáy ñaõ pha cho em moät ly caø-pheâ, uoáng xong em thieáp ñi. Luùc tænh daäy, thaáy anh aáy ñang naèm beân caïnh.

- Toâi thöïc söï baøng hoaøng, khoâng bieát noùi gì cho phaûi, trong loøng traøn ngaäp caûm giaùc xoùt xa.

Tôùi luùc naøy toâi ñaõ hình dung ra ñöôïc veát thöông. Ñoù laø noãi maát maùt cay ñaéng ñoái vôùi ngöôøi con gaùi. Ñoù laø nguyeân nhaân laù thö ñaõ vieát maø khoâng bao giôø göûi ñi. Ñoù laø nguyeân nhaân nuï hoân ñaàu ñôøi neám thöû chæ thaáy nhaït pheøo. Nhieàu gaõ con trai coi haønh vi töôùc ñoaït nhö moät chieán tích ñaùng töï haøo. Söï ích kyû, laïnh luøng cuûa con ngöôøi coù theå taøn nhaãn ñeán theá sao?

Nhìn beân ngoøai, trôøi chaïng vaïng, toâi giaät mình:

- Cheát cha, toái nay keït ñi goõ ñaàu treû, muoän maát roài.

Toâi voäi vaõ ñöùng daäy, tröôùc khi ñi coøn quay laïi noùi nhoû:

- Laâu nay cöù coâ coâ, toâi toâi, töø raøy toâi thöû xöng anh em xem coù ngoït khoâng nhaù.

Treân ñöôøng, toâi caûm thaáy raát aân haän. Toâi hình dung ra khuoân maët beõ baøng cuûa Thuûy luùc boû ñi. Moät khi söï thaät ñaõ ñöôïc laät traéng, thaùi ñoä haáp taáp cuûa toâi raát gioáng vôùi kieåu chaïy laøng, vaø lyù do neâu ra deã bieán toâi thaønh thöù dieãn vieân haïng beùt. Luùc

naøy chæ caàn moät cöû chæ thieáu teá nhò, ñuû laøm ngöôøi con gaùi aáy taùi phaùt veát thöông chöa haún ñaõ laønh.

Buoåi toái böôùc vaøo lôùp hoïc, taâm traïng caêng thaúng, toâi nhö keû moäng du. Coù tieáng xì xaøo trong daõy baøn nöõ sinh:

- Tuïi bay troâng oâng aáy hoâm nay coù kyø cuïc khoâng? Chaéc laïi thaát tình.

Toâi tröøng maét nhìn xuoáng choã phaùt ra tieáng noùi.

Tan hoïc, toâi muoán trôû laïi quaùn thaät nhanh, muoán oâm laáy ñoâi vai run raåy, hoân leân laøn toùc roái. Nhöng moät vaán ñeà quan troïng hôn ñaõ giöõ chaân toâi laïi. Toâi seõ ñeán vôùi Thuûy baèng tö caùch gì? Moät ngöôøi anh? Moät ngöôøi baïn? Hay moät ngöôøi tình? Neáu laø ngöôøi tình, toâi caàn xeùt loøng mình thaät kyõ. Ñoái vôùi toâi, vaán ñeà khoâng phaûi laø nhöõng maát maùt vaät chaát vöôït ra ngoaøi taàm kieåm soaùt cuûa moãi chuùng ta. Vaán ñeà chính laø vò trí thaät söï cuûa Thuûy trong loøng. Thuûy ñaõ neám ñuû cay ñaéng giöõa ñôøi, toâi khoâng theå bieán coâ thaønh caùi beán, ñeå ñeán vaø ñi baát chôït. Ñích thöïc trong nhieàu naêm nay, toâi ñaõ quan taâm ñeán ngöôøi con gaùi aáy, toâi muoán cuøng chia seû nieàm vui noãi buoàn. Nhöng moãi luùc tieán tôùi, toâi laïi ñuïng phaûi thaùi ñoä chöøng möïc cuûa Thuûy, ñoù laø thöù raøo caûn dòu daøng nhöng vaãn chaéc chaén. Baây giôø toâi ñaõ hieåu, noù ñöôïc taïo thaønh baèng nhöõng maëc caûm, baèng noãi aùm aûnh khoâng bao giôø nguoâi.

Thuûy khoâng ñeïp, nhöng veû dòu daøng, thanh khieát hieån hieän treân ñoâi maét. Veát nhô theå xaùc khoâng ñuû söùc huûy hoaïi söï trong traéng taâm hoàn, moät taâm hoàn raát nhaïy caûm tröôùc moïi vaán ñeà, tröø vaán ñeà tình yeâu. ÔÛ khu vöïc ñoù, caûm xuùc haàu nhö teâ lieät. Toâi phaûi ñaùnh thöùc khu vöïc ñoù daäy, traû laïi cho Thuûy moät thöù quyeàn thieâng lieâng: quyeàn yeâu thöông vaø ñöôïc yeâu thöông.

Ngaøy thöù nhaát, toâi khoâng ñeán; ngaøy thöù hai, toâi coá giöõ mình khoâng ñeán; ngaøy thöù ba, toâi bieát roõ mình khoâng theå khoâng ñeán. Ñoù laø caûm giaùc caàn coù nhau trong cuoäc ñôøi.

Baåy giôø toái toâi gheù quaùn. Quaùn vaéng ngaét. Thuûy ngoài ôû cuoái phoøng, löng döïa töôøng, nhìn ra cöûa. Neáu thaät söï ñoâi maét laø cöûa soå taâm hoàn, thì taâm hoàn ñoù coâ ñoäc, giaù buoát bieát chöøng naøo.

Thaáy toâi, gioïng Thuûy chua chaùt:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 177

- Anh ñeán ñaáy aø? Ñaõ töôûng moät ñi khoâng trôû laïi.

Toâi nhìn Thuûy baèng aùnh maét trìu meán.

- Lôøi traùch moùc chöùng toû trong thaâm taâm em vaãn mong anh ñeán, phaûi khoâng?

- Gheâ nhæ, laïi coøn leân chöùc nöõa.

- Thuûy aï! Coù luùc chuùng ta phaûi gaït boû moïi thöù töï aùi vaët, ñeå côûi môû vôùi nhau hôn. Ba ngaøy anh khoâng ñeán, ñeå Thuûy vôùi anh coù thôøi gian hieåu roõ loøng mình. Chuùng ta khoâng coøn ôû tuoåi möôøi taùm, ñoâi möôi, töï ñaùnh löøa mình baèng thöù tình caûm boàng boät, nhaát thôøi.

- Anh ñaët sai vaán ñeà roài, em ñaâu coù gì caàn hoûi loøng mình.

Toâi keùo gheá ngoài beân Thuûy.

- Noùi chuyeän vôùi em, anh luoân ñuïng ñaàu phaûi nhöõng böùc töôøng. Giôø ñaây anh ñaõ hieåu vaø böùc töôøng aáy khoâng ñuû söùc ngaên anh laïi.

Thuûy bieåu loä moät thaùi ñoä döùt khoaùt:

- Em coù moät nguyeân taéc: khoâng chaáp nhaän söï thöông haïi cuûa baát cöù ai, keå caû anh.

Veû cöùng raén beân ngoaøi che giaáu moät taâm hoàn heát söùc mong manh. Toâi nhìn thaúng vaøo maét Thuûy:

- Thuûy sai roài, ôû ñaây tuyeät ñoái khoâng coù söï thöông haïi. Chuùng ta khoâng coù quyeàn thöông haïi keû khaùc, moät khi chính baûn thaân mình chöa heà hoaøn thieän. Söï thöông haïi bao haøm thaùi ñoä ñaët mình vaøo vò trí cao hôn, töø ñoù cuùi xuoáng ñöa tay cöùu vôùt. Chuùng ta bình ñaúng trong tö caùch laøm ngöôøi, yeáu ñuoái vaø sai phaïm, neân chæ coù theå ñeán vôùi nhau baèng thaùi ñoä caûm thoâng, chia seû.

Gioïng Thuûy coù phaàn naøo meàm ra:

- Anh bieát khoâng? ÔÛ ñôøi coù nhöõng maát maùt quaù lôùn, ngöôøi ngoaøi cuoäc khoâng bao giôø caûm nhaän ñöôïc.

- Em laïi sai roài. Theá naøo laø maát maùt quaù lôùn? Em ñaõ ñöùt tay, chaûy maùu bao giôø chöa? Veà maët sinh lyù, bieán coá aáy khaùc gì tai naïn ñöùt tay, chaûy maùu. Coøn veà maët ñaïo ñöùc, taâm lyù, coù nhöõng ñieàu caàn ñaùnh giaù cho thaät sít sao.

Thuûy nhìn toâi chôø ñôïi.

- Sau bieán coá ñoù, em coù lao vaøo nhöõng cuoäc tình hoái haû khoâng?

- Khoâng heà.

- Em coù uoáng röôïu, huùt thuoác, coù tôùi vuõ tröôøng, hoäp ñeâm khoâng? Em ñaõ laøm gì?

- Em ñoùng cöûa laïi, em thi rôùt, boû hoïc. Naêm sau chò ñi laáy choàng, em moät mình coi quaùn, soáng cuoäc ñôøi con oác giaáu mình trong voû, vaø khöôùc töø moïi lôøi tình töï, yeâu thöông.

- Nhö vaäy, veà maët ñaïo ñöùc, em phaûi nhìn vaøo ñoù ñeå thaáy roõ giaù trò cuûa mình. Trong hoaøn caûnh em, moät soá coâ gaùi ñaõ buoâng thaû theo kieåu yeâu nhau ñi, chieàu hoâm toái roài. Hoï quan nieäm khoâng coøn gì ñeå maát. Nhö vaäy, khôûi ñaàu laø moät maát maùt raát nhoû, keát thuùc laø moät maát maùt lôùn hôn nhieàu, ñaùnh maát chính mình vaø maát luoân tö caùch laøm ngöôøi.

Veà maët taâm lyù, thaùi ñoä oác chui vaøo voû chính laø sai laàm lôùn nhaát cuûa em haèng chuïc naêm nay. Em ñaõ töï ñaët mình vaøo khuoân khoå phaùn xöû chung chung cuûa ñôøi thöôøng, töø ñoù töï ñaøy ñoïa, ñaém chìm trong maëc caûm. Chuùng ta khoâng coù quyeàn baát coâng vôùi chính baûn thaân. Trong maét anh, em môùi chæ moät laàn ñöùt tay, chaûy maùu.

Thuûy ñöùng daäy, böôùc tôùi, döïa löng vaøo cöûa. Haøng caây daàu söøng söõng caét ngang, khieán cho khoâng gian coù nhöõng khoaûng troáng traøn ngaäp boùng toái. Thuûy ñöùng ñoù, nhoû beù, caâm laëng. Hình nhö tröôùc nhöõng vaán ñeà gai goùc cuûa cuoäc soáng, ngöôøi con gaùi naøy coù thoùi quen giam mình trong boùng toái, ñeå chæ phaûi ñoái dieän vôùi moät söï thaät lôø môø. Gioïng Thuûy öôùt suõng:

- Vuõ bieát khoâng? Khi vöøa tænh daäy, caâu ñaàu tieân em nghe ñöôïc laø noù noùi noù yeâu em. Caâu noùi ñoù laøm em kinh tôûm. Töø ñoù em trôû neân dò öùng vôùi chuyeän yeâu thöông. Tình yeâu taàm thöôøng nhö vaäy sao? Noù coù toàn taïi hay khoâng? Hay chæ laø moät aûo aûnh trang söùc cho cuoäc ñôøi? Maø aûo aûnh thì luoân luoân deã vôõ.

Trong boùng toái, toâi thaáy moät ñoâi maét long lanh, vöøa ñau ñôùn, vöøa uaát haän.

- Thuûy aï! Baét chaáp moïi thöû thaùch, tình yeâu luoân toàn taïi. Anh khoâng nghó nhö lôøi moät trieát gia: L’enfer, c’est les autres. Tha nhaân khoâng bao giôø laø ñòa nguïc. Tha nhaân laø ñoái töôïng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 179

chia seû. Neáu tha nhaân chính laø ñòa nguïc, chuùng ta seõ tuyeät voïng trong noãi coâ ñôn. Vuôït leân taát caû, tình yeâu laø khaùt voïng chia seû cuoäc ñôøi. Chuùng ta chæ coù moät cuoäc ñôøi, neân söï chia seû ñoù mang yù nghóa troïn veïn nhaát.

Toâi döøng laïi ñeå lôøi noùi thaám saâu vaøo loøng Thuûy, roài tieáp:

- Nhieàu luùc anh muoán nhìn thaät saâu vaøo maét em, muoán xieát chaët baøn tay em. Ñoù laø haønh ñoäng ñi tìm söï caûm thoâng, chia seû, vì chuùng mình caàn coù nhau trong cuoäc ñôøi. Ñoù laø tình yeâu.

Em coù bao giôø muoán döïa ñaàu vaøo vai anh khoâng? Ñoù laø daáu hieäu cuûa söï tin töôûng, phoù thaùc. Ñoù laø tình yeâu. Noù ñaùnh baït söï coâ ñôn, taïo cho chuùng ta caûm giaùc an toaøn giöõa cuoäc soáng muoân vaøn baáp beânh.

Chuùng toâi ñöùng saùt vaøo nhau, laëng leõ, giöõa caùi giaù laïnh cuûa trôøi veà ñeâm.

Con ñöôøng Pasteur giôø naøy ñaõ vaéng. Côn möa chieàu coøn ñeå laïi nhieàu vuõng nöôùc treân loøng ñöôøng. Moät chieác xe hôi vuùt qua, nöôùc baén tung toùe veà phía chuùng toâi. Toâi chæ:

- Ñoù em xem, chuùng ta ñöùng trong nhaø vaãn bò xe taït öôùt. Baát traéc thöôøng xuyeân xaûy ra, bôûi vaäy caàn coù thaùi ñoä tænh taùo tröôùc nhöõng bieán coá trong cuoäc soáng.

Chuùng toâi quay vaøo. Thuûy thu mình treân gheá, chieác gheá coâ ñaõ ngoài gaàn möôøi naêm qua. ÔÛ ñoù coâ ñaõ tìm ñöôïc söï queân laõng, nhöng khoâng phaûi söï bình yeâu. Söï queân laõng coù khi bò ñaùnh thöùc daäy. Thuûy caàn söï bình yeân.

Thuûy nhìn thaúng vaøo maét toâi, laàn ñaàu tieân toâi baét gaëp aùnh maét trìu meán, tha thieát. Söï trìu meán, tha thieát ñaõ soáng laïi, trong moät taâm hoàn ñaõ soáng laïi.

Toâi tôùi quaày thaép hai ngoïn neán, roài taét heát ñieän. Trong moät buoåi toái gai gai laïnh, toâi raát thích aùnh neán lung linh, noù coù veû aám aùp. Toâi trôû laïi ngoài beân Thuûy.

- Thuûy aï! Neáu baây giôø anh noùi anh raát caàn coù em trong cuoäc ñôøi thì ñoù laø moät lôøi noùi thaät loøng. Nghe naøy, anh noùi nheù.

Thuûy ñaët moät ngoùn tay leân moâi toâi:

- Khoûi caàn, em hieåu.

Khoâng bieát töø luùc naøo, baøn tay Thuûy ñaõ tìm tôùi tay toâi, möôøi ngoùn ñan chaët vaøo nhau, coá san seû moät chuùt hôi aám. Chuùng toâi ngoài trong boùng toái chaäp chôøn. Coù khi boùng toái ñoàng loõa vôùi toäi aùc, cuõng coù khi boùng toái laø moät lôøi môøi. Thuûy ngöôùc nhìn toâi, aùnh maét saâu thaúm, dòu daøng, tin töôûng, muoân vaøn tin töôûng. Toâi cuùi xuoáng, ñoâi maét ñoù töø töø kheùp laïi. Toâi caûm nhaän ñöôïc ôû Thuûy söï rung ñoäng ñeán taän cuøng chaâu thaân, caûm nhaän ñöôïc nhòp tim roái rít, caûm nhaän ñöôïc vò ngoït cuûa ñoâi moâi, vò maën cuûa nöôùc maét, vaø traïng thaùi boàng beành cuûa hai taâm hoàn.

Toâi thì thaàm:

- Coù ngoït khoâng? Hay vaãn nhaït pheøo?

Thuûy xoâ nheï toâi ra:

- Ngöôøi ta nhìn, kyø thaáy moà.

- Ñöùa naøo nhìn, oâng ñaâm muø maét.

- Ñöùa naøy.

Khoûi caàn ngaång leân, toâi cuõng nhaän ra gioïng cuûa gaõ.

- Ñoà phaù ñaùm.

- Tuïi bay ñang aâm möu ñieàu gì maø baûo tao phaù ñaùm.

Toâi noùi nhoû chæ ñuû cho Thuûy nghe:

- Hay anh baûo thaät cho noù bieát nhaù, ñeå noù coøn lo quaø möøng.

Thuûy dí ngoùn tay vaøo traùn toâi. Trong aùnh neán lung linh, toâi vaãn thaáy caëp maét nguyùt daøi raát saéc.

- Ñoát oâng ñi, caùi thoùi linh tinh suoát ñôøi khoâng boû.

Thaèng Nguyeãn chôït ñaêm chieâu:

- Teát saép ñeán roài, nhìn boïn maøy, tao laïi nhôù chuùng noù.

Ñoâi maét Thuûy mô maøng:

- Em cuõng vaäy, em nhôù moät thôøi ñaõ maát, bieát bao giôø môùi coù cuoäc hoïp maët ñoâng ñuû nhö ngaøy naøo./

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 181

PHAÀN II

Tröông Chi Mî Nöông

Naøy Mî Nöông, trong coõi ngöôøi voâ minh, naøng laø ai? Ta xin thaép leân ngoïn neán nhoû, ñeå moät laàn ñöôïc thaáp thoaùng thaáy khuoân maët naøng.

Vöøa saûi böôùc xuoáng thuyeàn, khaùch ñaõ nghe moät gioïng giaø nua caát leân ôû cuoái khoang:

- Naøy Caàm nhi, khaùch quan ñaõ tôùi, con mau mau ra ñoùn khaùch.

Ñaùp laïi laø moät tieáng daï kheõ khaøng, tuy trong treûo maø ñöôïm chuùt gì meät moûi, chaùn chöôøng.

Khaùch nheï tay veùn reøm luïa moûng, cuùi mình böôùc vaøo khoang tröôùc. Khoang thuyeàn roäng baèng hai manh chieáu, baøi trí sô saøi maø trang nhaõ. Döôùi aùnh saùng baïch laïp, khaùch ñaõ böôùc vaøo tuoåi vaõn nieân, toùc laám taám ñieåm baïc, khuoân maët xöông xaåu hôi khoù coi, duy chæ coù ñoâi maét saùng thaät hieàn. Coøn kyõ nöõ, naøng oâm chieác ñaøn tyø ñöùng neùp vaøo moät beân, voùc daùng maûnh mai, khuoân maët thanh tuù, trang ñieåm sô saøi, lôùp phaán moûng khoâng che noåi daáu tích thôøi gian ñaõ haèn nheï ôû ñuoâi maét thaønh nhöõng veát chaân chim.

- Khaùch quan, môøi ngoài.

Khaùch mæm cöôøi:

- Nghe lôøi baèng höõu, hoâm nay tôùi quaáy quaû coâ nöông.

- Khaùch quan ñaõ quaù lôøi.

Kyõ nöõ veùn tay pha traø, nöôùc xanh, trong suoát, höông khoâng ngaùt maø ñöôïm, treân mieäng chieác cheùn da chu quyeän moät lôùp khoùi moûng nhö söông.

- Khaùch quan, gioù laïnh, môøi ngöôøi duøng ñôõ cho aám loøng. Sau tuaàn traø môùi tôùi röôïu nhaït taåy traàn.

Khaùch naâng cheùn, che tay nhaám nhaùp töøng nguïm nhoû.

- Traø ngon, pha kheùo, ñuû gôïi ñöôïc caùi thuù cuûa coå nhaân.

- Moät naém voái xanh, chaát queâ, ñaâu daùm hoïc ñoøi loái pha cuûa Luïc Vuï.

Khaùch seõ saøng:

- Ñaõ laâu nghe tieáng Caàm nöông laø tay cöï phaùch trong giôùi caàm ca, hoâm nay môùi coù duyeân may ñöôïc gaêp.

Gioïng kyõ nöõ ñöa ñaåy, nhöng khoâng giaáu ñöôïc chuùt chaùn chöôøng:

- Khaùch quan quaù khen, toâi chæ laø moät boùng môø trong ñaùm ca kyõ treân soâng. Nhöõng mong ngöôøi coù theå tìm khuaây trong tieáng ñaøn laø toâi maõn nguyeän laém roài.

Khaùch nhìn thaúng vaøo maët ngöôøi ñoái dieän:

- Coâ nöông xin thöù cho moät lôøi noùi thaúng. Quaû thaät trong maét boïn tuïc nhaân, naøng chæ coøn laø moät boùng môø, nhöng toâi tôùi ñaây, coát ñeå gaëp moät baäc taøi hoa trong laøng caàm ngheä.

Neùt maët ngöôøi con gaùi thoaùng chuùt raïng rôõ:

- Quaù khieâm cuõng laø baát kính. Khaùch quan, chaúng hay ngöôøi muoán thöôûng thöùc khuùc naøo?

- Toâi troäm nghe khuùc ñieäu laøm vöôùng tay baäc taøi hoa. Trong caûnh giôùi toái cao cuûa caàm ngheä, khoâng gì baèng thuaän theo tieáng loøng maø phoå vaøo boán giaây.

- Khaùch quan, giöõa ñeâm traêng laïnh coøn nghe tieáng ñaøn buoát giaù, neân chaêng?

- Boû ra traêm quan tieàn toát ñeå mua laáy tieáng ñaøn tuy ñieâu luyeän maø voâ hoàn, ñoù laø caùi ngoác cuûa boïn tröôûng giaû hoïc ñoøi. Coâ nöông, toâi nöûa ñôøi phieâu baït, caûnh ngoä naøo maø chöa traûi qua. Ñeâm nay tôùi ñaây, thaân khoaùc moät manh aùo moûng, nhöõng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 183

mong caûm nhaän ñöôïc heát caùi laïnh leõo cuûa gioù soâng vaø caùi giaù buoát cuûa coõi loøng.

Caàm nöông cuùi ñaàu, so phím, daïo moät khuùc ñaøn. Quan saùt thaáy veû maët khaùch laïnh luøng, voâ caûm, naøng döøng tay.

- Xin ñöôïc nghe lôøi chæ giaùo.

Khaùch nghieâm gioïng:

- Coâ nöông xin ñöøng göôïng vui.

Kyõ nöõ thôû daøi:

- Quaû nhieân khoâng theå möôïn vaûi thöa che maét ngöôøi saønh ñieäu. Khaùch quan, möôøi laêm naêm beøo troâi maët nöôùc, toâi vaãn töï daën mình: maõi ngheä baát maõi thaân, maõi tieáu baát maõi taâm, e raèng hoâm nay nguyeân taéc thöù hai khoâng theå giöõ veïn nöõa roài. Caûm ôn tri ngoä, ñaønh ñem chuùt loøng thaønh trang traûi qua tieáng ñaøn ñeå phuïng boài quaân töû.

- Ña taï coâ nöông ñaõ vì toâi phaù leä moät laàn.

Kyõ nöõ quay veà phía tuû traø, trang troïng böng ra moät lö ñoàng nhoû, ñaët nheï xuoáng baøn, roài laëng leõ gaây loø traàm. Sôïi khoùi mong manh tan loaõng vaøo khoâng gian cuøng vôùi höông traàm thoang thoaûng. AÙnh traêng nghieâng nghieâng chieáu cheách vaøo cöûa khoang, nöûa khuoân maët ngöôøi kyõ nöõ khuaát trong boùng toái mung lung. Phaûi chaêng gioù soâng trôû laïnh, maø sao naøng thoaùng ruøng mình.

- Tieän nöõ beâu xaáu, xin ngöôøi ñöøng cheâ.

Tieáng ñaøn chôït vang leân, ñaàm aám nhö naéng muøa xuaân, trong aâm thanh roän raõ döôøng nhö coù tieáng cöôøi khuùc khích. Boãng nhieân gioïng ñaøn chuøng laïi, ñöùt quaõng, roài chôït tan vuïn thaønh moät chuoãi ngheïn ngaøo. AÂm thanh cao, saéc, ñaõ khoâng taïo thaønh caûm giaùc vui töôi, maø töôûng chöøng tieáng nöùc nôû cuûa moät coõi loøng bò xeù naùt.

Khaùch ngoài baát ñoäng, cau maët, cuùi ñaàu.

Tieáng ñaøn ñang cao vuùt, saéc laïnh, boãng ñoå xuoáng cung traàm, thoang thoaûng nhö voïng laïi töï coõi naøo, aâm thaàm chòu ñöïng.

Coù gioïng ngaâm se seõ, chaát chöùa noãi saàu:

Möôøi ngoùn ngaû nghieâng ñieäu xuaát thaàn,

Chöøng khuya böøng tænh giaác tieàn thaân.

Voäi vaøng buoâng loûng daây aân aùi,

Maø vaãn mô hoà daùng coá nhaân.

Tieáng ngaâm döùt, caây ñaøn roän leân vaøi aâm thanh xoân xao, laïc loõng roài cuõng ngöôøng theo.

Coù tieáng nheï nhö gioù thoaûng:

- Khaùch quan, ngöôøi thaáy sao?

Khaùch baøng hoaøng chôït tænh:

- Nöûa ñaàu laø tieáng loøng thieáu nöõ ñang xuaân göûi ngöôøi tri kyû, maø sao nöûa sau laïi khoân xieát ngaäm nguøi.

- Quaû laø ñoâi tai Söû Khoaùng. Khuùc naøy voán cuûa moät baäc taøi hoa baïc meänh. Khaùch quan ngöôøi coù töøng nghe noùi tôùi cuoäc tình Tröông Chi, Mî Nöông chöa?

- Tröông Chi, phaûi chaêng anh chaøng ñaõ trao laàm traùi tim cho moät tieåu thö baïc beõo, ñoûng ñaûnh?

- Ngay caû ngöôøi cuõng nghó theá sao? Nhö vaäy moái haøm oan bieát ngaøy naøo röûa saïch.

Khaùch göôïng cöôøi:

- Chaúng hay toâi coù lôøi naøo ñöôøng ñoät?

- Ñöôøng ñoät thì khoâng phaûi, vì töø ngaøn xöa tieáng ñôøi mai mæa vaãn löu truyeàn. Vaäy khaùch quan ñaõ nghe ñöôïc gì?

- Coù moät anh chaøng Tröông Chi xaáu xí thoåi saùo beân soâng, laøm say loøng tieåu thö con laõo vieân ngoaïi. Ba ngaøy khoâng nghe tieáng saùo, töông tö trôû beänh, naøng oám lieät giöôøng. Vieân ngoaïi chieàu con, cho ñoøi tieâu lang mang saùo tôùi gaëp. Khi thaáy khuoân maët xaáu xa, quaùi dò, Mî Nöông vôõ moäng, laïnh luøng xua ñuoåi. Töø khi gaëp myõ nhaân, Tröông Chi oâm moái haän loøng, heùo moøn ñeán cheát, traùi tim chaøng keát thaønh khoái ngoïc. Vieân ngoaïi mua ñöôïc, lieàn sai tieän thaønh chieác cheùn nhoû taëng con. Khi nöôùc ñaày, trong ñaùy cheùn phaûng phaát hình boùng chieác thuyeàn nan, leânh ñeânh troâi daït. Moät phuùt chaïnh loøng, coâ gaùi boäi baïc ñeå rôi ñoâi gioït leä xuoáng cheùn ngoïc, cheùn lieàn tan vuïn.

- Tuy phaàn cuoái töôûng chöøng coù haäu, nhöng ñaây chính laø thieân coå kyø oan. Coâ gaùi khoâng bao giôø gaëp laïi tieâu lang, khaùch quan coù hieåu vì sao khoâng? Ba lôùp cöûa phoøng the, keå caû khung cöûa soå höôùng ra soâng ñaõ bò vieân ngoïai sai ngöôøi khoùa chaët. Töø ñoù gaây thaønh söï hieåu laàm oan nghieät ngaøn ñôøi.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 185

Coâ gaùi böng cheùn traø nhaáp gioïng.

- Khaùch quan xin theo tieän nöõ.

Coâ gaùi nheï tay veùn reøm roài ñöùng lui veà moät beân. Khaùch khom ngöôøi böôùc ra vuøng aùnh traêng, manh aùo moûng loàng loäng bay theo chieàu gioù. Xung quanh thuyeàn, soâng nhö moät giaûi luïa uaán eùo traûi daøi.

Coâ gaùi ñöa tay vuoát laïi môù toùc mai loøa xoøa tröôùc traùn.

- Khaùch quan, ñaây chính laø con soâng ñaõ xaûy ra cuoäc tình Tröông Chi, Mî Nöông. Coøn kia laø laàu Mî Nöông thuôû tröôùc, caên laàu hoang pheá thaáp thoaùng sau raëng lieãu giaø. Ñöùng ôû muõi thuyeàn coù theå thaáy moät khuoân cöûa nhoû, cöûa soå laàu Taây ñaõ ñöa tieáng saùo Tröông Chi loït tôùi choán phoøng khueâ.

Khaùch nhìn kyõ, aùnh traêng ñuû saùng ñeå thaáy maáy thanh goã ñoùng chaët phía ngoaøi.

Coâ gaùi laïi tieáp:

- Phía xa kia, khaùch quan thaáy khoâng? Söông muø, khoùi soùng döôøng nhö ngöng tuï ôû caû moät nôi. Töông truyeàn ñoù laø choã con thuyeàn Mî Nöông ñaõ chìm saâu döôùi ñaùy Tröôøng Giang. Ngaøy nay thuyeàn gia vöôït soâng, thöôøng laùch sang bôø beân kia, moät laø ñeå toû loøng kính troïng, hai laø khuùc soâng ñoù coù nhieàu vuõng xoaùy, keû xaáu ngoa truyeàn cho raèng Mî Nöông ñaõ taïo ra ñeå baét hoàn khaùch thöông.

Thoaùng nghe moät tieáng thôû daøi, kyõ nöõ ngöng keå, laùt sau môùi tieáp:

- Trôû laïi khuùc ñaøn khi naõy, khaùch quan ngöôøi coù cao kieán gì?

- Toâi khoâng daùm laïm bình, ñaønh möôïn moät saùo ngöõ, ñuùng laø vaïn coå saàu.

- Noãi vaïn coå saàu ñoù moät thieáu nöõ hôøi hôït, ñoûng ñaûnh coù ñuû khaû naêng coâ ñoïng vaøo cung baäc traàm uaát cuûa boán daây ñöôïc hay khoâng?

Khaùch ñaén ño:

- E raèng vaïn laàn khoâng.

- Chæ tieác ngoùn ngheà non nôùt, toâi e chöa theå hieän ñöôïc heát caùi khuùc maéc, tinh teá cuûa baûn ñaøn chöùa chan taâm söï.

- Coâ nöông quaù khieâm maát roài.

Kyõ nöõ mæm cöôøi:

- Toâi laïi nghe coù keû khoâng thích Ly Tao, Quy Khöù, chaúng phaûi laø cheâ töø Khuaát Nguyeân, thô Ñaøo Tieàm, maø vì loøng ñang suïc soâi bay nhaåy. Bôûi theá caûm thuï ngheä thuaät tröôùc heát caàn coù söï ñoàng caûm, ñoàng ñieäu. Töông tö tieáng saùo ñeán noãi baït vía, bay hoàn, thaân laâm troïng beänh, hieän töôïng aáy haù chaúng phaûi xuaát phaùt töø söï ñoàng caûm ñaõ tôùi caûnh giôùi toái cao ñoù sao? Nhö vaäy coøn saù chi veû xaáu ñeïp beà ngoaøi.

Khaùch nghieâng mình:

- Quaû laø cao luaän.

Kyõ nöõ laïi tieáp:

- Tieáng ñôøi mai mæa, cheâ Mî Nöông laø moät tieåu thö xoác noåi, phuø phieám, boäi baïc. Khaùch quan, ngöôøi nghó sao?

Khaùch thôû daøi khoâng ñaùp, laëng leõ roùt ñaày ly röôïu, roài trang troïng raûi xuoáng maët soâng. Moät laùt sau môùi aân caàn:

- Xin röûa tai nghe lôøi traàn tình.

- Mieäng ñôøi theá naøo xin gaùc moät beân, rieâng ôû vuøng toâi, theo lôøi caùc baäc thöôïng tröôûng töø maáy traêm naêm nay...

 * *

- Gioù ñeâm laïnh leõo sao ngöôi laïi naèm ñaây?

- Baïch cuï, toâi laø moät gaõ queâ muøa xaáu xí, dò daïng, moïi ngöôøi vöøa thaáy ñaõ caém coå chaïy xa, chæ xin ngaû löng döôùi maùi tam quan cuõng ñuû toát roài.

- Tröôùc maét Phaät moân ñeä töû laøm gì coù xaáu ñeïp, vaøo thoâi.

Sö giaø naém tay gaõ dìu ñöùng daäy, daét vaøo chuøa. Chuøa chaúng qua laø ba gian nhaø coû, gaõ bình thaûn böôùc vaøo gian chính giöõa, nôi ñaët baøn thôø Phaät. Treân baøn thôø chæ coù ba caây nhang chaùy ñoû caém trong chieác baùt saønh vôùi moät pho töôïng nhoû baùm ñaày buïi baëm. Gaõ trô maét ñöùng nhìn. Coù tieáng sö giaø:

- Thaáy Phaät sao khoâng laïy?

- Phaät ôû trong loøng bieát laïy laøm sao?

Sö giaø cöôøi, daét gaõ ra phía choõng tre keâ beân khoùm truùc:

- Ngöôi coù ñoùi khoâng?

- Hình nhö caû ngaøy chöa coù hoät naøo trong buïng.

Sö giaø vaøo beáp laáy ra moät roå khoai.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 187

- Ta aên vôùi ngöôi.

ÔÛ mieäng sö giaø, tieáng ngöôi khoâng heà loä moät chuùt khinh baïc.

- Nhaø ngöôi ôû ñaâu?

- Hình nhö ôû khaép boán phöông, laâu ngaøy cuõng queân maát goác, chæ nhôù mang maùng luùc nhoû cha meï boû queân giöõa chôï, moãi ngöôøi thöông tình nuoâi cho ít böõa, veà sau theo haún moät laõo ngheä nhaân lang thang ñaây ñoù. Luùc raûnh roãi laõo cuõng daäy cho ít chöõ cua boø vôùi ngheà thoåi saùo. AØ queân, laõo coøn ñaët cho moät caùi teân: Tröông Chi.

- Laõo ñaâu sao khoâng thaáy?

- Maáy naêm tröôùc, toâi ñaõ vuøi xaùc laõo trong moät naém caùt ven soâng. Laõo ñeå laïi cho toâi moät gia taøi

Gaõ voã tay vaøo boïc vaûi sau löng:

- Ñoá cuï bieát gì ñaây?

- Vaøng baïc ö? Quaàn aùo ö?

- Maáy quyeån Ñöôøng thi, daêm cuoán Toáng töø, vôùi moät caây saùo truùc, tuoåi cuõng xaáp xæ baèng cuï.

Sö giaø cöôøi hoùm hænh:

- Vaäy trong ba traêm nhaø, ngöôi chuyeân trò nhaø naøo?

- OÂi chaøo, môû saùch thaáy caâu naøo hôïp yù thì ngaâm nga. Thaàn trí hoà ñoà, laâu ngaøy chaày thaùng ñoïc leân, chaúng coøn phaân bieät caâu naøo cuûa laõo Ñoã, laõo Lyù vôùi cuûa laõo Tröông toâi.

Sö giaø cöôøi ha haû:

- Ta vôùi ngöôi cuøng moät giuoäc, thænh thoaûng vôù ñöôïc maûnh giaáy cuõ, ñoïc laùp nhaùp maáy caâu, yù naøo hay thì nghieàn ngaãm, cuõng chaúng roõ cuûa Phaät, cuûa Laõo, hay cuûa Trang, ñoâi luùc daám dôù laïi cöù töôûng laø yù cuûa mình. Coøn kinh vôùi keä, noùi ra xaáu hoå, ta chæ thuoäc moãi moät caâu: Nam Moâ Boån Sö Thích Ca Maâu Ni Phaät.

- Theá cuï khoâng thuoäc giôùi sao?

Sö giaø xoa xoa ñaàu troïc:

- Cuõng khoâng roõ nöõa.

- Theá cuï coù giôùi saùt khoâng?

Sö giaø tröøng maét:

- Moãi chuùng sinh coù moät maïng soáng, ai cho ngöôi töôùc ñoaït.

- Theá cuï coù giôùi saéc khoâng?

- Caëp maét ta leøm nheøm, nhìn tröôùc, nhìn sau, chaúng bieát ai laø nam, laø nöõ, cuõng baát phaân xaáu ñeïp, caàn quaùi gì giôùi saéc.

Nhìn caëp maét giaø coøn raát saùng, gaõ gaät guø.

Hai ngöôøi vöøa noùi laêng nhaêng, vöøa nhai nhoàm nhoaøm. Gaõ löïa moät cuû lôùn.

- Cuû lôùn phaàn toâi, cuû nhoû phaàn cuï.

AÊn löng moät buïng, uoáng caïn moät baùt nöôùc voái, gaõ xoay traàn, vaét aùo leân caønh caây.

- Saûng khoaùi, saûng khoaùi.

Sö giaø cuõng baét chöôùc gaõ, xoay traàn vaét aùo leân caønh caây, caû thaân hình nhö boä xöông khoâ. Gaõ nhaên maët:

- AÙo cuûa cuï vöøa raùch, vöøa hoâi.

Sö giaø thaûn nhieân:

- Neáu coù ai boá thí cho khuùc luïa hoàng, ta seõ may moät taám caø sa maëc khi muøa haï, neáu baù taùnh cuùng döôøng khuùc gaám Haèng Chaâu, ta seõ may taám aùo caø sa maëc luùc muøa ñoâng.

Gaõ cöôøi saèng saëc, chæ tay vao maët sö giaø:

- Cuï ñuùng laø moät laõo hoå mang.

Sö giaø cuõng cöôøi ha haû:

- Coøn ngöôi chính laø gaõ tieåu khaät khuøng.

Cöôøi ñaõ, caû hai vaét chaân naèm ngöûa ngaém trôøi. Ñöôïc moät luùc, sö giaø vuøng daäy, quay sang gaõ:

- Naøy tieåu khaät khuøng, hay laø ngöôi ôû laïi chuøa aên löng côm haåm vôùi laõo hoå mang?

Ñoâi maét nhaém nghieàn, khoâng bieát gaõ ñaõ nguû chöa, maø khoâng nghe tieáng traû lôøi...

 * *

Gaõ quyeát ñònh xeáp aùo ôû laïi chuøa. Ñeâm ñeán gaõ cuøng sö giaø ra soâng, thaû thuyeàn ngaém traêng. Hai beân bôø, töøng raëng leä lieãu loøa xoøa laøm taêng theâm caûm giaùc meânh moâng, coâ tòch. Gaõ vôùi tay laáy baàu röôïu.

- Cuï coù giôùi töûu khoâng?

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 189

- Vieäc quaùi gì phaûi giôùi, coù ñieàu thöïc loøng töø nhoû ta voán khoâng öa muøi röôïu.

- Thaát leã.

Gaõ naâng baàu röôïu, tu öïc moät nguïm lôùn, roài haø hôi vaøo loøng baøn tay.

- Saûng khoaùi, saûng khoaùi. Coù traêng, coù röôïu, khoâng theå thieáu tieáng tô, tieáng truùc.

Gaõ vôùi tay ruùt oáng saùo truùc giaét sau löng, ñöa leân moâi. Tieáng truùc vang leân, mô hoà, laõng ñaõng. Ñaàu gaõ nghieâng nghieâng, vai hôi leäch veà moät phía, caû taâm hoàn nhö ngöng ñoïng. Moät gaõ Tröông Chi ñôøi thöôøng vôùi moät gaõ Tröông Chi thoåi saùo, hình nhö chaúng coøn gì lieân heä vôùi nhau. AÂm thanh vuùt leân, laïnh leõo, coâ ñoäc, tieáng rung ôû ñaàu löôõi, tieáng laùy ôû ngoùn tay, taïo thaønh moät caûm giaùc run raåy, boàn choàn. Nhöõng aâm thaáp nghe nhö tieáng ngheïn ngaøo, uaát öùc. Tieáng tieâu cuûa gaõ laøm cho caû baàu trôøi cuõng giaù buoát theâm.

Sö giaø ngoài ôû ñaàu thuyeàn, boù goái, löng nhö coøng xuoáng, ñaàu cuùi guïc vaøo voøng tay...

 

* *

- Ngoïc nhi, em coù nghe thaáy khoâng, tieáng saùo vaêng vaúng ñaâu ñaây thaät laï luøng, aâm thanh meàm maïi maø sao chöùa chan daèn vaët, uaát öùc. Em mau gaây cho ta loø traàm.

- Tieåu thö moãi khi gaåy ñaøn laïi ñoát traàm, phaûi chaêng laø caùi öôùc leä cuûa coå nhaân?

- Traàm höông coù khaû naêng laøm bình taâm, tònh khí, gaïn ñuïc khôi trong. Giöõa coõi voâ minh mình laïi gaëp mình, nhö vaäy môùi mong traûi heát taâm tình trong caùi tinh teá cuûa boán daây.

Cung ñaøn daïo leân vaøi tieáng roài baét ñaàu quyeän laãn vôùi tieáng tieâu. Tieáng tieâu khöïng laïi moät chuùt, roài cuõng hoøa laãn vôùi tieáng ñaøn. Moät ngöôøi thaû thuyeàn giöõa soâng, moät ngöôøi ngoài beân khung cöûa, döôøng nhö khoâng coøn yù nieäm thôøi gian. Caøng luùc tieáng ñaøn, tieáng truùc caøng coù veû hoøa quyeän aám aùp hôn.

AÂm thanh döùt hoài laâu, sö giaø môùi böøng tænh:

- Quaû laø laïc vaøo coõi thaàn tieân.

Gaõ coù veû suy nghó moâng lung:

- Toâi chæ thuaän mieäng maø thoåi, chaúng theo khuùc ñieäu naøo, khoâng hieåu sao tieáng ñaøn, tieáng truùc nhö quyeän laãn vaøo nhau, thanh aâm hoøa hôïp.

Sö giaø traàm ngaâm. Giöõa khoaûng trôøi cao loàng loäng, sö giaø hình nhö bieán haún thaønh moät con ngöôøi khaùc, töø ngoân ngöõ, cöû chæ tôùi daùng daáp ñaêm chieâu.

- Loøng ngöôi chôùm nghó tôùi maây bay, tieáng ñaøn ñaõ vuùt leân; ngöôi vöøa nghó tôùi nöôùc saâu, tieáng ñaøn ñaõ lanh tanh, trong suoát; ngöôi chôït nghó tôùi ñoâi löùa yeâu thöông, tieáng ñaøn ñaõ ñaàm aám, vui hoøa. Ñoù chính laø söï ñoàng caûm troïn veïn cuûa hai taâm hoàn.

- Hai ngöôøi chöa töøng gaëp maët, ñaõ coù söï ñoàng caûm hay sao?

- Trong coõi thaâm saâu, huyeàn nhieäm cuûa ngheä thuaät, söï ñoàng caûm ñaõ töøng xaûy ra giöõa hai con ngöôøi soáng caùch nhau haèng traêm naêm. Tieáng saùo cuûa ngöôi haù chaúng phaûi laø tieáng loøng ñoù sao? Nhöng hieåu roõ loøng nhau, tieác raèng theá gian naøy raát hieám.

Tröông Chi thôû daøi:

- Chaû traùch Töû Kyø cheát, Baù Nha ñaønh phaûi ñaäp ñaøn.

Sö giaø voã vai gaõ, chæ phía bôø soâng:

- Tieáng ñaøn vang leân töø nôi aáy. Ngöôi thaáy khoâng? Cöûa soå laàu Taây, thaáp thoùang moät aùnh traêng, moät boùng ngoïc, aùo luïa baïch phôi phôùi, toùc xoõa che gaàn kín khuoân maët voán ñaõ mô hoà, laõng ñaõng nhö gaùi lieâu trai. Tieåu khaät khuøng ôi! Ñònh meänh cuûa ngöôi ñaõ ôû ñoù roài. Naøy, ngöôi coù nghe ta noùi hay khoâng?

Gaõ gioáng nhö pho töôïng, tay naâng saùo truùc, chöa chaïm ñeán moâi, baát ñoäng...

* *

- Naøy laõo hoå mang, ñeâm nay toâi laïi muoán ra soâng caâu caù, cuï coù ñi khoâng?

Sö giaø cöôøi khoan dung:

- Ngöôi thaät loøng muoán ruû ta ö?

Phöông ñoâng trôøi boãng chuyeån maây ñen, saám chôùp aàm aàm, traän möa aäp ñeán thaät mau, keùo daøi baát taän, ba ngaøy ba

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 191

ñeâm möa khoâng döùt hoät, ñeâm ñeán möa caøng mau hôn. Vaäy maø caû ba ñeâm lieàn, gaõ ñeàu ñoäi noùn meâ, khoaùc aùo laù, laën loäi ra soâng.

- Toâi ñi kieám ít caù töôi.

- Möa doâng cuõng caâu caù ñöôïc sao?

Gaõ khoâng traû lôøi, cuùi ñaàu laàm luõi böôùc ñi. Hình nhö oâng trôøi coù thuø rieâng vôùi gaõ.

Saùng thöù tö, möa döùt hoät, tröa traät gaõ môùi khaät khöôõng veà chuøa.

- May quaù, ñeâm qua caâu ñöôïc con traém to, toâi mang ra phieân chôï sôùm ñoåi laáy cuùt röôïu ngang...

 

* *

Ba ñeâm lieàn caû trôøi vaàn vuõ.

Ñeâm thöù nhaát - Beân khung cöûa ñoùng kín, Mî Nöông gioïng boàn choàn:

- Ngoïc nhi, em mau môû cöûa cho ta nghe tieáng saùo.

- Tieåu thö, möa quaù lôùn, gioù thoåi ngöôïc, tieåu thö khoâng sôï ngaõ beänh hay sao?

Ñeâm thöù hai - Trôøi vaãn ñoå möa, Mî Nöông ngoài guïc beân baøn:

Ngoïc nhi, môû cöûa soå, tieáng saùo ñang ñôïi ta.

Ñeâm thöù ba - Trôøi möa caøng naëng haït, Mî Nöông co quaép treân giöôøng, gioïng theàu thaøo:

- Ngoïc nhi, môû cöûa...

Ñeâm thöù tö - Tröông Chi ngoài ruõ treân oå rôm ôû goùc nhaø, caû ngöôøi ñoâng cöùng nhö hoùa ñaù. Coù tieáng sö giaø:

- Tieåu khaät khuøng, vieân ngoaïi cho ngöôøi tôùi tìm ngöôi.

Maét gaõ saùng leân:

- Vaäy sao?

- Ngoác töû, ngöôi khoâng mau ñi ñi.

Gaõ daét saùo vaøo löng, taát töôûi böôùc ra.

Gaõ ñöôïc daãn vaøo moät gian ñaïi saûnh baøi trí cöïc kyø xa hoa. Trong phoøng ñoát hôn möôøi caây baïch laïp, gaõ thaáy mình laïc loõng, thöøa thaõi. Coù tieáng laõo vieân ngoaïi:

- Ngöôi ñaáy ö?

Gaõ quay laïi hôi gaät ñaàu. AÙnh baïch laïp chieáu haét vaøo maét gaõ.

Laõo vieân ngoaïi chôït nhaên maët, haøng loâng maøy traéng suïp xuoáng. Laõo vaãy goïi teân gia nhaân, gioïng khinh maïn khoâng caàn haï thaáp:

- Laáy maáy ñoàng tieàn keõm cho haén, roài baûo haén ñi ñi.

- Nhöng coøn côn beänh cuûa tieåu thö?

- Thoâi ñöôïc, ñöa haén vaøo haäu vieân.

Gaõ baêng qua hoa vieân, thaúng böôùc tôùi moät ngoâi laàu nhoû xinh xaén. Gaõ leo voäi maáy baäc thang, böôùc leân laàu hoa. Töø choã gaõ ñöùng coù theå nhìn thaáy maët soâng traûi ñaày traêng sao. Coù tieáng noùi nhoû phía sau reøm:

- Tieåu thö, chaøng tieâu ñaõ ñeán.

- Theá ö, em ñôõ ta ngoài daäy.

Gaõ ñöùng döïa vaøo coät laàu, ngaång maët nhìn traêng, roài töø töø ñöa saùo leân moâi. Tieáng tieâu nheï nhaøng vuùt leân.

- Em mau gaây cho ta loø traàm

- Tieåu thö muoán hoïa ñaøn ö? E raèng coøn beänh.

- Ta khoûi haún roài.

Töø phoøng khueâ voïng ra moät gioïng nhoû nheï, eâm aùi:

- Tieâu lang ñoù ö? Xin ñöôïc moät laàn caùch reøm xöôùng hoïa.

Tieáng ñaøn, tieáng saùo laïi quyeän laãn vaøo nhau. Hình nhö thôøi gian troâi raát chaäm. Luùc tieáng ñaøn, tieáng saùo ngöng haún, toaøn thaân gaõ vaãn ngaây ngaát trong moät caûm giaùc baâng khuaâng. Coù boùng Ngoïc nhi laáp loù sau reøm, roài tieáng thì thaàm:

- Chaøng xaáu xí quaù, xaáu ñeán kinh ngöôøi.

Mî Nöông gioïng thaûn nhieân:

- Theá ö?

Laõo vieân ngoaïi ñaèng haéng phía sau laøm gaõ giaät mình.

- Ngöôi coøn ôû ñoù laøm chi?

Laõo vaãy goïi teân quaûn gia:

- Mau cho haén ba quan tieàn keõm thöôûng coâng chöõa beänh, roài ñuoåi haén ñi ñi...

Ñeâm ñaõ raát khuya vaãn khoâng thaáy gaõ veà chuøa. Sö giaø men theo aùnh traêng ra phía bôø soâng. Gaõ ñöùng ñoù, ñoâi maét mung lung, sö giaø tôùi gaàn vaãn khoâng hay bieát. Gaõ khoâng xuoáng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 193

thuyeàn, gaõ khoâng thoåi saùo, gaõ ñöùng baát ñoäng haèng giôø, maûnh aùo raùch phôi traàn da thòt tröôùc ngoïn gioù cuoái thu. Gaõ laïnh luøng, voâ caûm, nhöng loøng gaõ döôøng nhö ñang soâi suïc. Sö giaø laëng leõ veà chuøa, ñeå maëc gaõ moät mình gaäm nhaám noãi ñau.

Saùng sôùm vaùc choåi ra saân queùt laù, sö giaø thaáy gaõ naèm vaät döôùi maùi tam quan, mieäng laûm nhaûm, ñöùt quaõng, chaúng bieát tieáng ngaâm hay tieáng reân:

Naøng nhö ngöôøi ôû chieâm bao

Ta nhö laïc töï thuôû naøo tôùi nay...

Sau khi ñöôïc ñoå moät baùt nöôùc göøng noùng, gaõ hoài tænh töø töø, hình nhö trong maét coù ñieàu muoán noùi. Caû ngaøy hoâm ñoù gaõ khoâng aên, khoâng uoáng, maét môû tröøng tröøng, nhöng hoàn nhö chìm vaøo coõi hoân meâ. Ba ngaøy troâi qua, tình traïng gaõ caøng toài teä theâm.

Sö giaø heát ra laïi vaøo, nhìn gaõ xoùt xa. Tôùi ngaøy thöù tö, gaõ böøng tænh, run run níu chaët laáy tay sö giaø.

- Laõo sö phuï, xin giuùp cho moät ñieàu, laøm ôn trao laïi taám loøng naøy cho ngöôøi tri kyû.

Gaõ noùi nhö trong côn meâ saûng, khoâng ñaàu khoâng cuoái. Sö giaø laëng leõ thôû daøi, coøn gaõ naác leân, ñoâi maét nhaém nghieàn, kheùp kín laïi moät voøng traàm luaân.

Sôùm hoâm sau, khi baàu trôøi coøn laùc ñaùc sao thöa, sö giaø aâm thaàm khieâng xaùc gaõ tôùi baõi soâng, ñaët gaõ naèm treân moät maûnh vaùn taïp, chaát kín chung quanh töøng boù cuûi khoâ. Sö giaø roùt ñaày moät baùt röôïu, röôùi leân mình gaõ, gioïng trang nghieâm:

- Naøy tieåu khaät khuøng, ta voán khoâng thuoäc knh sieâu ñoä, chæ muoán hoûi ngöôi moät lôøi: lieäu hoàn ngöôi ñaõ sieâu thoaùt hay chöa?

Sö giaø ñaùnh hoûa lieäu, chaäm chaïp moài löûa, löûa ñoû theo gioù buøng leân, cuûi khoâ noå laùch taùch, ngoïn löûa lieám töø töø, roài nuoát troïn thaân gaõ. Sö giaø cuùi ñaàu nhìn ñaát, maét nhö ñöùng troøng, daùng nhö pho töôïng. Thôøi gian troâi qua khoâng bieát bao laâu, sö giaø môùi giaät mình böøng tænh. Ngoïn löûa ñaõ haàu taøn, chæ coøn thoi thoùp, thænh thoaûng coá vuøng vaãy buøng leân.

Löûa luïn daàn, sö giaø ngoài xoåm, duøng ñoâi ñuõa tre bôùi ñaùm tro xöông.

- Naøy tieåu khaät khuøng, ta hoûi ngöôi laàn nöõa: hoàn ngöôi thöïc söï ñaõ sieâu thoaùt hay chöa?

Sö giaø choãi daäy, ñöùng söõng beân bôø soâng, maûnh aùo caø sa baïc pheách bay phaàn phaät trong gioù sôùm. Laëng leõ hoài laâu, sö giaø môùi chaäm raõi raûi töøng naém tro xuoáng maët soâng, tro taøn taûn maïn tung bay theo gioù.

- Vaät naøy voán khoâng phaûi cuûa ngöôi.

Cuoái cuøng döôùi ñoáng tro coøn soùt laïi moät vaät cöùng baèng naém tay, sö giaø laáy vaït aùo naâu lau saïch lôùp tro than baùm beân ngoaøi. Vaät cöùng coù hình traùi tim, trong suoát, saéc hoå phaùch ngaû maøu ngheä giaø, beân trong vaèn leân töøng tia maùu ñoû. Sö giaø ngaäm nguøi, maân meâ khoái ngoïc, roài thì thaàm:

- Vaät naøy laø cuûa ngöôi. Naøy tieåu khaät khuøng, ta hieåu maø, côõ nhö ngöôi laøm sao sieâu thoaùt noåi.

Boãng trong maét sö giaø hai gioït leä laên daøi xuoáng goø maù nhaên nheo nhö hai quaû traùm khoâ, nhöõng gioït nöôùc maét giaø nua, raát hieám, töôûng ñaõ caïn kieät.

Coâng vieäc hoaøn taát, sö giaø vaãn bòn ròn khoâng muoán rôøi, maõi tôùi luùc maët trôøi leân baèng hai con saøo, sö giaø môùi laàm luõi trôû veà. Tôùi chuøa, vò sö ngaâm ngaäp khoái ngoïc trong moät toâ röôïu lôùn.

- Naøy tieåu khaät khuøng, ta phaù leä ñaõi ngöôi moät chaàu.

Sö giaø roùt theâm moät toâ nöõa, roài ngöûa coå uoáng moät hôi caïn saïch. Laõng ñaõng ñaâu ñaây, hình nhö trong khoái ngoïc, chôït vaúng tieáng saùo, tieáng ngaâm:

Naøng nhö ngöôøi ôû chieâm bao

Ta nhö laïc töï thuôû naøo tôùi ñaây...

Laïi thaáy thaáp thoaùng boùng thuyeàn nan vôùi gaõ laùi ñoø gaùc cheøo thoåi saùo. Sö giaø thoaùng ruøng mình, böøng hieåu lôøi traên troái coù veû khoâng ñaàu, khoâng ñuoâi, lieàn xoác laïi manh aùo raùch, böôùc thaáp, böôùc cao tôùi goõ coång hoa vieân.

- Tröôûng laõo, ngöôøi haï coá tôùi thaêm, haún coù ñieàu chi baûo ban?

- Chaúng daùm, chæ mong laøm troøn lôøi traên troái cuoái cuøng cuûa moät gaõ raát ngu.

- Xin noùi roõ hôn.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 195

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 195

- Di vaät naøy phieàn cuï trao laïi cho leänh tieåu thö, ñöôïc chaêng?

Laõo vieân ngoaïi xaêm xoi khoái ngoïc coù hình traùi tim, coù chieàu hoang mang, laõo kheõ gaät ñaàu...

* *

- Tieåu thö, khoái ngoïc ñeïp quaù.

Khoâng coù tieáng traû lôøi, Mî Nöông tay oâm khoái ngoïc, ñoâi maét laïc thaàn töôûng chöøng ngöng ñoïng trong coõi hö voâ. Boãng nhieân töø khoùe maét thaâm quaàng nhoû xuoáng hai gioït leä, leä chaûy daøi treân goø maù xöông xöông khoâng toâ ñieåm, trôû thaønh nhôït nhaït. Hình nhö doøng leä ñaõ ñöôïc neùn laïi kòp thôøi, hoaëc ñaõ chaûy ngöôïc vaøo trong, neân chæ coù hai gioït long lanh nhoû ñuùng vaøo khoái ngoïc, nhöõng vaèn maùu trong khoái ngoïc phuùt choác ñoû röïc leân, vaø ñaâu ñaây laïi vaêng vaúng tieáng saùo, tieáng ngaâm:

Naøng nhö ngöôøi ôû chieâm bao

Ta nhö laïc töï thuôû naøo tôùi ñaây

Vaø hình boùng Tröông Chi thoåi saùo treân chieác thuyeàn nan laïi daät dôø trong khoùi soùng, con thuyeàn lang thang trong cuoäc haønh trình khoâng bao giôø caëp beán.

- Tieåu thö, xin neùn ñau thöông, u uaát, coi chöøng laïi ngaõ bònh.

Vaãn khoâng coù tieáng traû lôøi.

- Ñaõ möôøi ngaøy qua coâ khoâng noùi moät caâu, em laøm sao trình laïi laõo gia.

- Ngoïc nhi.

- Coâ ñaõ chòu noùi roài sao? Caûm ôn Trôøi Phaät.

- Em mau tìm caùch môû khoùa cho ta.

- Tieåu thö, phoøng khueâ ba lôùp khoùa, luaät nhaø raát nghieâm, duø muoán em cuõng ñaønh baát löïc.

- Em khoâng muoán giuùp ta sao? Xöa nay ta ñaõi em khoâng baïc.

- Tieåu thö muoán ñi ñaâu?

- Ta ñi tìm tieáng saùo.

- Ngöôøi thoåi saùo chaúng ñaõ cheát roài sao?

- Daãu tôùi nghìn naêm, ta tin tieáng saùo vaãn coøn ñoïng laïi giöõa doøng soâng...

Khoâng bieát söùc maïnh naøo ñaõ giuùp ñoâi chaân nhoû nhaén thoaên

thoaét chaïy tôùi bôø soâng.

- Ngoïc nhi, em haõy ñi thoâi, soá nöõ trang naøy ñuû giuùp em veà queâ soáng ñôøi thanh baïch. Xin nhaän cuûa ta moät leã taï ôn.

- Tieåu thö...

Boùng coâ gaùi leû loi cheøo thuyeàn laãn khuaát trong lôùp söông môø. Gioù soâng loàng loäng, khoù laém môùi gaây ñöôïc loø traàm. Coâ gaùi buoâng cheøo, boû maëc thuyeàn troâi. Tieáng ñaøn chôït vang leân treân maët nöôùc cuoái thu raát laïnh. Thoaït ñaàu aâm thanh ríu rít, ñaàm aám nhö tieáng loøng thieáu nöõ ñang xuaân, töø luùc ngaû xuoáng gioïng traàm, khuùc ñaøn nhö chaát chöùa caû moät trôøi buoàn, xoùt xa vôøi vôïi.

Beân bôø soâng moät boùng giaø nua, coøm coõi, cheát laëng trong tieáng thôû daøi:

- Tieåu khaät khuøng ôi, sao ngöôi khoâng veà ñaây thoåi saùo hoøa vôùi tieáng ñaøn?

Boùng traêng aâm u laøm trôøi ñaát töôûng chöøng saâu theâm. Treân doøng soâng laïnh, con thuyeàn raát beù, ñôn ñoäc, boàng beành troâi daït, laïc daàn vaøo vuõng daøy ñaëc söông muø, khoùi soùng, con thuyeàn choøng chaønh, chao ñaûo, quay troøn roài bò cuoán huùt xuoáng ñaùy soâng saâu. Tieáng ñaøn saéc laïnh baät leân laàn cuoái roài taét lòm.

Beân soâng laïi coù tieáng thôû daøi:

- Moâ Phaät! Naøy tieåu khaät khuøng, hoàn ngöôi lieäu ñaõ sieâu thoaùt ñöôïc chöa?...

* *

- Gioù soâng trôû laïnh, khaùch quan, môøi vaøo trong cho aám.

Khaùch khoâng traû lôøi, laëng leõ ñaêm chieâu, vôùi tay roùt ñaày ly röôïu noùng, trang troïng raûi xuoáng loøng soâng moät laàn nöõa, roài laïi roùt ñaày ly khaùc, che tay uoáng heát phaàn ba. Khaùch quay laïi mæm cöôøi, khom löng böôùc vaøo khoang thuyeàn nhoû.

- Khaùch quan, chaúng hay ngöôøi muoán nghe theâm khuùc naøo?

Khaùch xua tay:

- Thònh tình xin taâm laõnh, coâ nöông cöù nghæ tay.

- Hay laø ngoùn ñaøn coøn vuïng, laøm khaùch raùc tai?

- Khuùc ñaøn tuyeät dieäu, chæ neân nghe moät laàn, ñaõ nghe moät laàn, khoâng coøn muoán nghe khuùc khaùc.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 197

Khaùch naâng cheùn, che tay uoáng caïn phaàn coøn laïi, roài guïc xuoáng baøn. Ñöa tay veùn laïi loïn toùc roái, coâ gaùi thu mình, oâm ñaøn xieát chaët vaøo loøng, nhìn khaùch baâng khuaâng.

Chöøng caïn moät tuaàn traø, khaùch ngöûng leân, söûa laïi soáng aùo:

- Moät ñeâm ñöôïc höôûng thuù thanh cao soâng nöôùc, loøng chôït nhôù tôùi Baïch Laïc Thieân, neân coù maáy vaàn caûm taùc Tyø baø haønh. Lôøi queâ thoâ thieån, coâ nöông ñöøng cöôøi. Gioïng ngaâm khaøn ñuïc khoùi thuoác vôùi tuoåi ñôøi, tuy khoâng hay maø vaãn khieán loøng ngöôøi xuùc ñoäng:

Ta ñi trong naéng hoaøng hoân töôi,

Em veà son phaán nhaït moâi cöôøi.

Beøo maây vaát vöôûng phoàn hoa laïnh

Coøn moät ñeâm naøy xin troùt vui.

Trong caùnh tay ta trôøi laõnh cung,

Dö höông phong kín vò phi taàn.

Thaùng naêm em coù buoàn leân maét,

Toùc xoõa cho ñeâm daøi nhôù nhung

Traêng cuõ Taàm Döông, beán naøo ñaây?

Hoàn ta yù nhaïc chôùm vöøa say.

Giao tình coù ñoäng hoàn thöông nöõ?

Leä nhoû cho buoàn ñoïng ngoùn tay.

AÙo xanh ta laø Tö Maõ xöa

Maø duyeân beøo nöôùc cuõng ô hôø.

Loøng ta moät thoaùng Tröôøng Giang soùng,

Gioù noåi khoâng chôø phuùt tieãn ñöa.

Luùc aáy phöông ñoâng trôøi baét ñaàu höûng saùng, khaùch veùn aùo ñöùng daäy.

- Maët trôøi leân khoâng phaûi laø luùc ngaâm thô. Coâ nöông! Xin heïn ngaøy taùi ngoä.

Ngöôøi kyõ nöõ cuùi ñaàu, ngaäp ngöøng, gioïng nheï nhö gioù thoaûng:

- ÔÛ taän ñaùy loøng, ngöôøi kyõ nöõ khoâng bao giôø daùm nghó ñeán caâu taùi ngoä./

Tìm Laïi Coõi Ngöôøi

Xoùm Ñoâng coù moät gaõ ñoà gaøn, mình gaõ cao naêm thöôùc, da ngaêm ñen, traùn roäng, maøy thoâ maø maét saùng nhö sao. Gaõ tieáp nhaân xöû theá baèng gioïng cöôøi heà haø, deã daõi. Tuy vaäy gaõ ngoaïi nhu, noäi cöông. Tuy khoâng öa tranh chaáp vôùi ñôøi, nhöng laäp tröôøng luoân luoân döùt khoaùt. Gaõ khoâng chòu theo gioù maø giöông buoàm, löng gaõ ngaén neân khoù cong, caúng thaáp maø cöùng neân khoâng chòu quyø, ñaønh cam phaän ñoùi raùch, bôûi theá gaõ môùi mang danh ñoà gaøn.

Cha maát sôùm, gaõ ôû vôùi meï giaø. Thuôû nhoû gaõ noåi tieáng thaàn ñoàng. Moät hoâm theo meï veà kinh, ñöôïc meï daãn ñi xem leã xöôùng danh. Treân ñaàu voi, teân lính ñaàu ñoäi noùn choùp ñoû, löng thaét daûi ñieàu, chaân cuoán xaø caïp, gaân coå theùt loa, teân xöôùng caû buoåi khaép phoá phöôøng, môùi thaáy thaày cöû ung dung, ñónh ñaïc reõ ñaùm ñoâng böôùc tôùi, moïi ngöôøi ñeàu khen ngôïi traàm troà. Gaõ hoûi meï :

- Ñaäu cöû nhaân coù khoù laém khoâng? Meï gaõ ñaùp:

- Tuy cuõng thaäp nieân ñaêng hoûa, nhöng taøi phaûi treân muoân ngöôøi.

Gaõ coøn beù maø mæm cöôøi khinh thò. Lôùn leân, gaõ ñoïc thieân kinh, vaïn quyeån, nhöng chí khoâng ôû coâng danh, gaõ chæ mong baùo hieáu meï giaø. Gaõ taøi cao, tieáng ñoàn vang tôùi kinh thaønh, chaân cöû nhaân, tieán só töôûng chieám ñöôïc trong sôùm toái, vaäy maø ba phen leàu choõng, vaãn khoâng kieám ñöôïc moät chaân tuù taøi, coù leõ caùi taâm cuoàng phoùng cuûa gaõ khoâng laøm vöøa yù caùc khaûo quan.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 199

"Só khaû baùch vi" gaõ xoay ñuû traêm ngheà, maø nôï aùo côm khoâng phuùt buoâng tha. Gaõ boác thuoác thì khoâng coù ngöôøi beänh, thieát tröôùng ñöôïc moät thaùng thì gia chuû kieám côù cho thoâi. Meï gaõ muoán kieám daâu hieàn ñeå gaõ an taâm ñeøn saùch, nhöng thôøi haï nguyeân khoù choïn ñöôïc gaùi taûo taàn. Tuoåi ba möôi maø thaân chöa laäp. Ñôøi gaõ laø moät chuoãi daøi thaát baïi, nhöng chöa töøng ai thaáy gaõ nhaên maët thôû than. Cuoái cuøng gaõ phaûi ngaøy ngaøy vaøo röøng ñoán cuûi, hoaëc gaùnh nöôùc töôùi rau, saùng saùng mang ra chôï baùn, mong ñoåi laáy hai böõa chaùo côm ñaép ñoãi qua ngaøy, haén chæ thöông meï giaø sôùm hoâm vaøng voõ.

Moät naêm, nhaân ngaøy leã hoäi, gaõ vaùc chieáu tôùi coång chuøa, boùi coû thì ñeå ñoaùn caùt hung, nhöng tieàn kieám ñöôïc, chæ ñuû ñeå mua cho meï giaø hai chuïc thang thuoác. Giaùp teát, gaõ tôùi cöûa chôï, traûi giaáy hoàng ñieàu, ngoài vieát caâu ñoái, neùt buùt xöông kính, coù thuû phaùp cuûa moät baäc ñaïi haønh gia, nhöng tieàn kieám ñöôïc, cuõng chæ vöøa ñuû mua chieác hoøm goã taïp, choân caát meï giaø. Meï cheát sau moät côn baïo beänh, gaõ döïng leàu cö tang ba naêm beân moä. Tang maõn, gaõ ñoát heát saùch vôû, khoâng phaûi gaõ ngaïo thò thaùnh hieàn, maø chæ doác chí ñoaïn tuyeät coâng danh. Khi ngoïn löûa phaàn thö taét haún, gaõ quaåy gaùnh leân ñöôøng, lang thang voâ ñònh. Gaõ ñi veà ñaâu, gaõ ñònh laøm gì, e raèng trôøi giaø cuõng khoâng hieåu noåi.

Moät buoåi chieàu, phaàn ñoùi buïng, phaàn meät moûi raõ rôøi, gaõ tôùi goõ cöûa moät ngoâi chuøa coå. Sö giaø mæm cöôøi bao dung, môû roäng coång ñoùn gaõ vaøo. Sö giaø muùc cho gaõ moät baùt chaùo gaïo haåm vôùi chuùt muoái traéng. Chaùo noùng, gaõ huùp xì xuïp, mình vaõ moà hoâi maø caûm thaáy raát ngon, sinh löïc phuïc hoài. Buoåi toái, sau tuaàn chuyeän vaõn, bieát gaõ laø danh só thaát cöôùc, sö giaø ñöa cho gaõ ba chieác goái truùc, nöôùc truùc boùng xaäm moà hoâi. Sö giaø giaûng giaûi:

- Ba chieác goái naøy khoâng phaûi vaät taàm thöôøng, maø do moät ñaïo só nuùi La Phuø ñôøi Baéc Toáng ñeå laïi. Chieác thöù nhaát laø "Hoäi chaân chaåm", nhöõng keû thaát tình naèm goái naøy coù theå gaëp tieân. Thöù nhì laø "Traïng nguyeân chaåm", keû só tam phen laïc ñeä, naèm goái naøy coù theå thoûa moäng coâng haàu. Thöù ba laø "Cöï phuù chaåm" ,

keû baàn haøn ngaøy khoâng ñuû hai böõa chaùo rau, naèm goái naøy coù theå thaáy mình phuù gia ñòch quoác. Moãi giaác moäng keùo daøi ñöôïc ba möôi naêm, töø traùng thôøi tôùi luùc vaõn nieân. OÂi kieáp phuø sinh, coõi ñôøi khoâng baèng coõi moäng, haù chaúng neân goái moäng maø queân ñôøi. Nhaø thaày, haõy thöû xem.

Sau hoài tö löï, gaõ hoûi :

- Xöa nay ñaõ coù ai goái ñaàu naèm moäng roài cheát hay chöa?

- Moâ Phaät! Vieäc aáy thaät chöa töøng xaûy ra.

- Baïch cuï, moäng duø ba möôi naêm cuõng coù luùc phaûi tænh, keâ vaøng tình moäng, keû thaát tình vaãn möôïn röôïu giaûi saàu, haøn só vaãn aùo gai, giaày coû. Moäng taøn, taát caû ñeàu maát, tieâu ma luoân caû caùi traùng chí ñoái maët vôùi ñôøi.

Gaõ seõ ñaåy lui ba chieác goái, haøo khí nguùt trôøi, khaúng khaùi töø taï:

- Baïch cuï! caát ñi thoâi.

Sö giaø bieát gaõ laø ngöôøi cao khieát, coù yù xem troïng, neân löu gaõ laïi chuøa, sôùm hoâm baàu baïn. Sö giaø thaân göûi cöûa khoâng, nhöng öa keát giao vôùi khaùch vaên chöông, thöôøng cuøng gaõ gaùc tay ñaøm luaän raát laø töông ñaéc.

Chuøa roäng, vöôøn hoang, ñöôïc pheùp sö giaø, gaõ raãy coû, vôõ ñaát troàng ngoâ khoai, baàu bí, laïi theâm maáy lieáp rau xanh. Töø ñoù vui caûnh ñôøi ñaïm baïc, tröa chieàu ba cheùn côm haåm, saùng ra uoáng moät baùt nöôùc traø töôi ñaëc, ñeå chieâm nghieäm caùi coàn caøo sau moät ñeâm buïng ñoùi. Ñeâm ñeán, gaõ baéc choõng tre beân coäi mai giaø, ñaàu goái leân khuùc caây, naèm ngöûa maø ngaém trôøi. Gaõ raát yeâu traêng, nhöng laïi khoù tính, gaõ gheùt nhöõng gì vieân maõn troøn ñaày, traêng möôøi laêm, möôøi saùu quaù saùng, gaõ ví nhö ngöôøi con gaùi ñeïp maø kieâu. Nhöõng ñeâm traêng troøn, gaõ naèm saáp, uùp maët maø nguû. Gaõ cuõng gheùt traêng thöôïng huyeàn, gaõ ví nhö haïng lieãu ngoõ, hoa töôøng, trôøi chöa kòp toái ñaõ voäi moïc. Gaõ chæ yeâu traêng haï huyeàn. Traêng haï huyeàn baét gaõ naèm chôø, coù khi tôùi nöûa ñeâm, traêng nhö laù luùa môùi dòu daøng nhoâ leân ñaàu ngoïc truùc. Söông rôi caøng nhieàu, traêng haï huyeàn caøng ñeïp, caùi ñeïp mung lung, hö huyeãn.

Moät buoåi toái, gaõ naèm khoeøo ñôïi traêng roài thieáp nguû. Trong moäng, gaõ laïi thaáy mình lang thang voâ ñònh, quaùn gioù, leàu

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 201

traêng, chaân tuy moûi, maø loøng khoâng chaùn veû ñeïp cuûa ñaát trôøi. Moät hoâm gaõ ngöôïc doøng suoái trong, vöôït leân thöôïng nguoàn. Gaõ leo leân moät moûm ñaù nghæ chaân, maét lô ñaõng nhìn trôøi, ngaém ñaát. Gaõ chôït nhaän ra doøng suoái naøy thaät laï. Moät doøng nöôùc trong, ñoâi bôø khaùc bieät, beân naøy röøng hoang coøi coïc, caûnh vaät tieâu ñieàu. Beân kia laø röøng ñaøo baùt ngaùt, thoang thoaûng höông bay, thaáp thoaùng sau daõy röøng laø ñình taï truøng truøng, maùi ngoùi cong, xanh bieác nhö maàu ngoïc löu li. Gaõ ngaïc nhieân chöa döùt, boãng thaáy xa xa thaáp thoaùng moät boùng ngöôøi, ñoù laø moät oâng laõo traïc saùu möôi, ñaàu ñoäi noùn meâ, thaân khoaùc aùo laù, tay vaùc caàn caâu, neùt maët laõo haân hoan nhö ñöùa treû thô. Thaáy gaõ, oâng laõo nöûa ngaïc nhieân, nöûa möøng rôõ :

- OÂi huynh oâng töø ñaâu tôùi, chaéc laø khaùch ñöôøng xa? Nôi ñaây hai möôi naêm chöa töøng coù ngöôøi lai vaõng.

- Thöa cuï, toâi laø gaõ haønh cöôùc boán phöông, döøng chaân vì caûnh laï, khoâng ngôø laïi laøm phieàn ñeán cuï.

- Phieàn gì. Hai möôi naêm môùi gaëp laïi ngöôøi ñôøi, möøng coøn chöa heát. Laïi ñaây, laïi ñaây vôùi laõo.

OÂng laõo daãn gaõ veà moät gian leàu coû, ñaåy coång böôùc vaøo, lôùn tieáng goïi :

- Laõo Nguyeãn ñaâu roài, hoâm nay may thaät, ñaõ caâu ñöôïc hai con cheùp vaøng, laïi gaëp khaùch quùy, laõo mau ra ñaây giuùp ta, laøm böõa goûi caù nhaém röôïu.

Cuoäc röôïu ñöôïc baøy beân bôø suoái. Gaõ nghieâm trang hoûi:

- Hai vò thaân göûi röøng saâu, chí ôû nuùi cao, chaéc haún cuõng laø baäc danh só troán ñôøi.

OÂng laõo cöôøi ha haû:

- Danh só gì boïn ta, ta vôùi laõo Nguyeãn ñaây laø luõ daân chaøi, ñoïc chöa xong cuoán kinh ba chöõ, nhôù chöa noåi teân baåy vò tieân hieàn. Taám thaân löu laïc tôùi ñaây cuõng vì moät cuoäc vui dang dôû. Huynh oâng coù töøng nghe ai nhaéc tôùi Löu Thaàn, Nguyeãn Trieäu chöa? Laø hai ta ñoù.

Gaõ ngaïc nhieân:

- Hai vò laø Löu Thaàn, Nguyeãn Trieäu sao? Thuôû nhoû toâi öa ñoïc ngoaïi thö, cuõng ñöôïc bieát qua kyø tích cuûa hai vò.

- Chuyeän cuûa hai ta, ngöôøi ñôøi veõ raén theâm chaân, laïi hoaøn

toaøn thuaät sai veà chung cuoäc. Naøy huynh oâng, thaùng naøy laø cuoái haï, maø beân kia ñaøo nôû baït ngaøn, huynh oâng thaáy coù laï khoâng? Chính laø coõi Ñaøo Nguyeân ñoù.

Laõo hoï Löu chæ doøng suoái:

- Ñaây laø ranh giôùi giöõa ñoâi bôø moäng thöïc. Beân naøy giaù buoát, ñaù soûi khoâ caèn, muoán toàn taïi phaûi ñoåi baùt moà hoâi laáy baùt côm. Beân kia laø coõi Ñaøo Nguyeân, con ngöôøi khoâng phaûi lao löïc, maø ba ngaøy moät tieåu yeán, naêm ngaøy moät ñaïi yeán, ngöôøi ñeïp lôùp lôùp nhö maây. Hai ta ñaõ vöôït qua ngoïn suoái naøy, laïc vaøo choán Ñaøo Nguyeân, ba naêm sau, chôït nhôù muøi ñaát meï, laïi loäi suoái trôû veà.

Theá roài töøng lôøi chaäm raõi, laõo keå laïi chuyeän xöa:

- Tröôùc kia, ta vôùi laõo Nguyeãn voán laø baïn chaøi, caûnh nhaø thanh baïch, hai ta ñeàu coøn meï giaø, laïi theâm theâ troùc, töû phoïc, nhöng tính voán thích ngao du. Moät hoâm höùng röôïu, cöù theo doøng suoái maø ñi maõi tôùi thöôïng nguoàn. Ngang tôùi vuøng naøy, chôït thaáy röøng ñaøo ñeïp, traùi ñaøo thôm, lieàn haêm hôû loäi qua doøng suoái tieán vaøo, ai ngôø keû tuïc maø laïc tôùi Ñaøo Nguyeân. Ngöôøi tieân voán hieáu khaùch, gaëp keû tuïc khoâng chuùt tò hieàm, aân caàn ñoùn tieáp. Ñaøo Nguyeân caûnh nhö tranh veõ, ñaøo hoàng, löïu thaém, lieãu xanh xanh, khaép nôi gaùc tiaù laàu son, vang löøng nhaõ nhaïc. Hai ta löu laïi coõi tieân, laøm cuoäc ñoåi ñôøi, töø moät gaõ daân chaøi chaân ñaát, aùo thoâ, côm aên chæ coù toâm caù, nhaø ôû sang laém laø vaùch ñaát ba gian, goái tre, giöôøng goã, phuùt choác aùo luïa xeânh xang, naèm giöôøng thaát baûo, ôû ñieän löu li, ta vôùi laõo Nguyeãn nhö laïc vaøo coõi moäng, queân caû queâ nhaø, queân caû coâng ôn meï hieàn moät naéng hai söông, nuoâi con khoân lôùn; queân caû ngöôøi vôï taøo khang, thòt da kheùt naéng, baét oác moø cua; queân caû nhöõng ñöùa con buïng oûng, ñít eo, muõi raõi loøng thoøng.

Ñeå chuùng ta quyeát taâm ñoaïn tuyeät quùa khöù, baø Taây Vöông maãu quaûn coá Ñaøo Nguyeân ñaõ gaû cho ta vaø laõo Nguyeãn hai coâ gaùi nhaø trôøi. Vôï chuùng ta ö ? Luõ ta thoâ laäu, khoâng ñuû lôøi maø dieãn taû veû ñeïp. Hoân leã töng böøng, khaùch tieân ba möôi saùu ñoäng ñeàu ñeán chung vui. Yeán tieäc roøng raõ ba ngaøy, röôïu quyønh töông maøu hoå phaùch tuoân nhö suoái chaûy, uoáng vaøo ngoït lòm, khoâng coù vò chaùy coå nhö röôïu traéng queâ nhaø. Trong ñeâm hôïp

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 203

caån, vôï ta naâng cheùn giao boâi, nhìn ta nöûa phaàn e theïn, nöûa phaàn baên khoaên:

- Moái tình tieân tuïc cuûa ñoâi ta khoâng bieát keùo daøi ñöôïc bao laâu? Coõi tieân khoâng coù raêng long ñaàu baïc, nhöng tình ngöôøi tieân cuõng khoâng keùm thuûy chung. Chæ sôï höông löûa ñang noàng, traïnh nieàm coá quaän, chaøng laïi boû thieáp bô vô.

Ta caûm ñoäng caàm tay vôï röng röng:

- Ta nöûa ñôøi cô khoå, sôùm ñoán cuûi, chieàu buoâng caâu, ngaøy ngaøy vôõ ñaát khai hoang, löïc ñaõ taän maø mieáng aên chaúng ñuû. Nay gaëp cuoäc ñoåi ñôøi, haù coøn mô gì caûnh cuõ. Ta xin theà vôùi trôøi ñaát...

Ta chöa kòp döùt caâu thì naøng ñaõ chaän laïi:

- Chaøng khoâng phaûi theà, hai ta soáng vôùi nhau baèng coõi loøng, khoâng baèng lôøi noùi.

Töø ñoù ta vôùi laõo Nguyeãn soáng ôû caûnh tieân, ngaøy thaùng tieâu dao, an nhaøn cuøng cöïc, töôûng chöøng khoâng haïnh phuùc naøo baèng. Nhöng loøng ngöôøi thaät laï, sung söôùng ñöôïc hôn naêm, ta boãng gaëp caùi gì man maùc, baâng khuaâng trong aùnh nhìn cuûa laõo Nguyeãn, coøn loøng ta cuõng vôøi vôïi nhôù thöông. Moät böõa aên canh lyù ngö, ta chôït nhôù baùt canh cua ñoàng naáu vôùi rau ñay nhôn nhôùt, uoáng cheùn röôïu thanh mai dìu dòu, ta chôït nhôù tôùi röôïu ngang xeù loøng. Nghe gioù heo may ta boãng hoang mang, khoâng bieát ñoâng giaù queâ nhaø, meï hieàn coù ñöôïc manh aùo aám? Roài teát ñeán, vaéng ta, con thô coù ñöôïc taám aùo luïa ñeå khoe vôùi baïn beø? Roài ngöôøi vôï gaày coøm, coù ñuû söùc chaên baày gaø, oå lôïn laøm keá sinh nhai? Taâm söï mang mang, ta vôùi laõo Nguyeãn chaúng daùm noùi ra, nhöng cuõng hieåu nhau qua tieáng thôû daøi baát chôït. Vôï tieân hình nhö linh caûm ñöôïc ñieàu gì baát oån. ÔÛ coõi tieân khoâng coù tình buoàn, maø ngöôøi tieân boãng thaáy loøng saàu vôøi vôïi, ñoù laø caên beänh cuûa coõi ngöôøi laây tôùi thieân cung. Vôï ta dòu daøng, nhoû nheï:

- Khoâng bieát caûnh tieân coù gì khieán chaøng buoàn? Khoâng bieát thieáp vuïng veà coù gì laøm chaøng khoâng vöøa yù?

Ta khoâng daùm nhìn naøng, coá thu heát can ñaûm:

- Ta nhôù queâ nhaø.

Vôï ta thôû daøi:

- Coõi tieân khoâng gioáng coõi traàn, ngöôøi tieân khoâng gioáng

ngöôøi traàn, thieáp ñaõ bieát tröôùc seõ coù ngaøy hoâm nay. Nhöng moät ngaøy coõi tieân baèng ba naêm döôùi theá. Chaøng ñaõ döøng chaân nôi ñaây ba naêm, nhö vaäy trôû veà queâ nhaø, chaøng ñaâu coøn gaëp laïi caûnh cuõ, ngöôøi xöa.

Ta vaãn cuùi ñaàu vuïng veà laäp laïi:

- Ta nhôù queâ nhaø.

Vôï ta ngaäm nguøi, an phaän:

- Thoâi ñaønh vaäy, chaøng neân xin pheùp veà queâ, roài mau mau trôû laïi cuøng thieáp, thieáp mong.

Ta vôùi laõo Nguyeãn döøng chaân beân bôø suoái, nhìn laïi caûnh tieân, loøng muoân vaøn bòn ròn, nhöng tình queâ vaãn thaáy naëng hôn, neân ñaønh döùt aùo, vöôït qua doøng suoái, tìm laïi queâ nhaø.

Veá gaàn ñeán queâ, loøng ta hoài hoäp, nhöõng mong chaép caùnh maø bay, nhöng böôùc tôùi ñaàu thoân, chaân boãng ngaäp ngöøng, moät phuùt maûi vui, ai deø chôùp maét ñaõ ba naêm, giôø veà ñaây, nhöõng e meï giaø quôû phaït, laïi sôï vôï treû, con thô traùch moùc vì maûi vui queân caû gia ñình. Sau phuùt baâng khuaâng, ta boãng nhaän ra caûnh vaät ñoåi sao dôøi, vaãn luõy tre xöa, nhöng xoùm laøng ñoåi môùi, nhaø nhaø ñeàu coù haøng raøo vaây boïc, coù leõ loøng ngöôøi ñaõ khaùc xöa, khoâng coøn roäng môû. Nhaø cuõ cuûa ta ñaây roài, ñoùn ta, con choù giaø naèm löôøi giöõa saân laïnh luøng suûa hung haêng, roài moät oâng laõo traïc taùm möôi, choáng gaäy ra môû coång. OÂng laõo hoaøn toaøn xa laï, nhìn ta ngô ngaùc, khoâng leõ nhaø ta ñaõ ñoåi chuû. Ta voäi hoûi:

- Chaéc cuï laø ngöôøi phöông xa môùi doïn tôùi ñaây.

- OÂng laàm roài, doøng hoï toâi ñaõ baåy ñôøi laäp nghieäp ôû laøng naøy, ñaây laø nhaø toâi sinh soáng töø taám beù.

- Vaäy khoâng leõ toâi laàm nhaø, ñaây khoâng phaûi laø nhaø Löu Thaàn sao. Toâi laø baïn cuõ cuûa Löu Thaàn xin gaëp.

- Löu Thaàn naøo? - OÂng laõo nhíu maøy - Teân naøy raát quen. AØ toâi nhôù ra roài, taèng toå toâi cuõng coù moät ngöôøi teân laø Löu Thaàn, nhöng nghe ñaâu cuï ñaõ theo baïn nhaäp Ñaøo Nguyeân, töø ñoù boùng chim taêm caù, caû laøng khoâng ñöôïc tin gì.

Ta ngaäm nguøi boû ñi. Laõo Nguyeãn cuõng gaëp caûnh ngoä nhö ta. Ñuùng nhö lôøi ngöôøi tieân ñaõ noùi, moät ngaøy coõi tieân baèng ba naêm döôùi theá. Roài ñoù ta vaø laõo Nguyeãn laïi ruû nhau ñi bieät. Hai ta ñi ñaâu? Dò söû hoang ngoân, ngöôøi ñôøi nhieàu chuyeän, taát caû HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 205

ñeàu keå hai ta ôû laøng ñöôïc ít laâu, khoâng kham noåi caûnh ñôøi cöïc khoå, laïi laën loäi tìm veà Ñaøo Nguyeân, nhöng moäng cuõ meâ ñöôøng, hai ta laïc loái. Ñaøo Nguyeân ñaâu khoâng thaáy, hai ta ñi tìm, lang thang tôùi cheát, cheát ñi vaãn haän, hoaù thaân thaønh loaøi di ñieåu, cöù muøa Ñoâng laïi bay veà queâ xöa.

Laõo Nguyeãn ngöøng keå, nhìn gaõ baâng khuaâng:

- Naøy huynh oâng, thöïc ra hai ta vaãn tìm laïi ñöôïc choán naøy vaø Ñaøo Nguyeân ñang ôû tröôùc maët, nhöng boïn ta ñaõ döøng chaân nôi ñaây, döïng leàu beân suoái hai möôi naêm roài, loøng vaãn daèng co, phaân vaân giöõa ñoâi bôø moäng thöïc. ÔÛ beân naøy bôø thì phaûi vôõ ñaát khai hoang, taän löïc möu sinh, qua beân kia bôø, cuoäc soáng tuy an nhaøn sung söôùng, nhöng loøng laïi nhôù thöông truøng truøng, nhôù baùt canh cua aên vôùi quaû caø, nhôø muøi thôm cuûa höông luùa môùi, nhôù gioïng ngoït ngaøo cuûa lôøi meï ru con, nhôù caû nhöõng tieáng chöûi theà, vaêng tuïc cuûa boïn ngöôøi keû chôï. Ñi hay ôû, beà ngoaøi tuy giaûn dò, nhöng söï choïn löïa bao giôø cuõng ñaày khaéc nghieät, cuoäc choïn löïa keùo daøi ñaõ hai möôi naêm.

Buoåi röôïu ñaõ haàu taøn, gioù ñeâm gai gai trôû laïnh, luùc aáy traêng haï huyeàn vöøa moïc, ñaâu ñaây vaêng vaúng tieáng truùc, tieáng tô. Gaõ voán laø ngöôøi yeâu nhaïc, ngô ngaån laéng nghe. Tieáng ñaøn thaät laï, khoâng phaûi cung baäc nguõ aâm, tieáng ñaøn tuyeät vôøi ñieâu luyeän, nhöng sao khoâng rung ñoäng loøng ngöôøi, hình nhö tröôùc sau chæ coù moät giai ñieäu ñaàm aám vui hoaø, nhö chim muoâng ríu rít. Tieáng ñaøn khoâng coù caùi xoùt xa cuûa caûnh sôùm hoïp, chieàu tan, khoâng coù caùi taùi teâ cuûa cuoäc tình laän ñaän, khoâng coù caùi khaéc khoaûi cuûa ngöôøi vôï treû troâng choàng, khoâng coù caùi chaùn chöôøng, daèn vaët cuûa gaùnh naëng aùo côm, cuõng khoâng coù caùi ray röùt cuûa cuoäc ñôøi traêm cay, ngaøn ñaéng, tieáng ñaøn nhö thieáu moät chieàu saâu laéng ñoïng cuûa taâm tö. Tieáng ñaøn coõi tieân, ñaâu gioáng tieáng ñaøn cuûa coõi ngöôøi truøng truøng taâm söï. Laïi coù tieáng laõo hoï Löu vang leân:

- Boïn ta ñaõ hai möôi naêm phaân vaân choïn löïa. Hoâm nay saün coù huynh oâng, chuùng ta neân chaêng döùt khoaùt moät laàn. Hay laø huynh oâng thöû theo boïn ta... theo boïn ta loäi qua doøng suoái tìm coõi Ñaøo Nguyeân.

Gaõ trang troïng hoûi:

- Thöa cuï, coõi ngöôøi coù gì ñaùng chaùn?

- Coõi ngöôøi "sinh, laõo, beänh, töû" khoâng ai traùnh khoûi, côm aùo, tình duyeân, coâng danh söï nghieäp laø voøng heä luïy. Coù moät öôùc muoán laø coù moät ñieàu khoå, coù traêm öôùc muoán laø coù traêm ñieàu khoå, ñôøi laø beå khoå meânh moâng.

- Trôøi coù khi naéng, khi möa, tình coù luùc ñaäm, luùc laït, coù ñau khoå bieät ly thì môùi sung söôùng luùc ñoaøn vieân, coù ñoùi côm raùch aùo, môùi thoûa loøng khi no ñuû, nhòn ñoùi ba ngaøy môùi thaáy moùn "maàm ñaù haàm" laø ngon. Ñoù laø cuoäc ñôøi muoân maøu, nghìn saéc.

"Sinh, laõo, beänh, töû" laø ñieàu khoâng theå traùnh, sao khoâng bình thaûn maø chôø? Coù moät noãi khoå laø coù moät nieàm vui, coù traêm noãi khoå laø coù traêm nieàm vui, sao khoâng can ñaûm böôùc vaøo beå khoå ñeå tìm laïc thuù nhaân sinh?

Roài gaõ laïi hoûi:

- Thöa cuï, coõi tieân coù gì laø vui?

- Coõi tieân khoâng coù tieáng khoùc, tieáng than, chæ coù tieáng cöôøi vui vaø nhaõ nhaïc, khoâng phaûi laøm luïng maø vaãn coù cuûa aên, moãi böõa côm thöôøng ñeàu nhö yeán tieäc. ÔÛ thì gaùc tiaù laàu son, ngöôøi ñeïp lôùp lôùp nhö maây, trai nhö caây ngoïc, gaùi nhö Haèng Nga. Töù chöùng nan y khoâng coù, maø tuoåi thoï saùnh ngang ñaát trôøi.

- Tuoåi thoï saùnh nhö ñaát trôøi, maø troïn ñôøi chæ thaáy moät beà, nhö vaäy coøn gì chaùn hôn. Ngöôøi ngöôøi ñeàu laø caây ngoïc, nhöng khoâng coù Chung Voâ Dieäm, sao bieát Taây Thi laø ñeïp. Ñaõ khoâng ñoùi khaùt thì cao löông mó vò laáy gì laøm ngon. Khoâng phaûi laøm maø vaãn ñaày ñuû, sao bieát ñöôïc giaù trò cuûa mieáng côm manh aùo. Nhö vaäy ñuû thaáy khoâng coù gì nhaøm chaùn baèng caûnh tieân ñôn ñieäu, khoâng coù gì aám aùp baèng coõi ngöôøi leânh ñeânh. Hai cuï coù ñi thì ñi, coøn toâi quyeát chí quay veà.

Saùng sôùm hoâm sau, khi maët trôøi vöøa moïc, gaõ quaåy goùi leân ñöôøng. Leân tôùi löng ñoài, gaõ döøng chaân ngoù laïi. Vöôït leân ngaøn daëm hoa ñaøo laø lôùp lôùp ñình taï, maùi ngoùi cong xanh bieác nhö maøu ngoïc löu li. Beân bôø suoái, hai laõo Löu, Nguyeãn ñang ñöùng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 207

taàn ngaàn, hình nhö giaèng co baát quyeát. Chôït thaáy laõo hoï Nguyeãn böôùc nhanh vaøo beáp, laáy ra moät moài löûa, laõo thaúng tay dí vaøo maùi laù, löûa hoàng theo naéng haï buøng leân, phuùt choác leàu coû ra tro. Thaáy gaõ coøn ñöùng ôû löng ñoài, hai laõo ñöa tay vaãy goïi roái rít, roài taát caû chaïy theo. Tôùi ñænh ñoài, caû ba döøng laïi nhìn nhau, baát giaùc caû cöôøi. Roài Löu Thaàn, Nguyeãn Trieäu cuøng gaõ ñoà gaøn tay naém tay, xuoâi doøng suoái trong, tìm laïi coõi ngöôøi./

Haäu Ngheä

ÔÛ phía Taây Thaønh Ñoâ coù gaõ hoï Uoâng, gaõ khoâng vôï con, soáng ñôøi aùo côm ñaïm baïc, maø hoàn tònh, taâm bình. Moät buoåi toái cuoái naêm, loøng chôït ngaäm nguøi nhôù thôøi trai treû, toâi loäi boä ñöôøng xa tôùi tìm gaõ. Cuoái con heûm nhoû ngheøo naøn, toái taêm laø moät ngoâi chuøa coå, toài taøn. Toâi kheõ ñaåy coång böôùc qua maûnh saân heïp, tieán tôùi caên choøi nhoû ôû goùc vöôøn. Gaõ hoï Uoâng ñang naèm löôøi treân chieác giöôøng oïp eïp.

- Naøy Uoâng tieåu töû, mau mau ra ngheânh ñoùn laõo gia. Gaõ ueå oaûi ngoài daäy, khoâng chaøo hoûi, chæ mæm cöôøi.

- Teát saép ñeán roài, sao khoâng xoù aùo ra phoá laøm vaøi ly cho aám?

- Laõo Uoâng ta khoâng coøn loøng daï naøo.

- Treân ñôøi naøy coøn coù ñieàu khieán Uoâng tieåu töû phaûi chau maøy nöõa sao?

- Coù ñoù! Gaõ chæ veà phiaù baøn:

- Ngöôi xem ñi.

Treân maët baøn goã taïp, nhöõng veát chaùy ñen gioáng hình maét xích in roõ moàn moät.

- Caùi gì ñaây?

- Veát xích chaùy.

- ÔÛ ñaâu maø coù?

- Do Haäu Ngheä löu laïi.

- Haäu Ngheä ö? Ngheä naøo?

- Haäu Ngheä baén ruïng chín maët trôøi.

Toâi troøn maét. Cuoäc soáng cuûa gaõ laø moät chuoãi baát ngôø kyø

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 209

dò, nhöng coù leõ ñaây laø ñieàu kyø dò lôùn nhaát. Gaõ tieáp:

- Haäu Ngheä môùi tôùi tìm tao. Laõo cöù khaêng khaêng nhaän mình laø ñaàu moái muoân ngaøn gioáng toäi.

- Laõo ôû ñaâu? Vaãn soáng ö?

- Laõo vaãn soáng, soáng ôû taàng ñòa nguïc cuoái cuøng, taàng thöù möôøi taùm. Tieåu töû, ngöôi coù muoán gaëp laõo chaêng?

- Gaëp laõo?

- Hoâm nay thöù maáy?

- Thöù saùu.

- AØ vaäy mai nhôù ñeán, laõo heïn cuoái tuaàn trôû laïi, caàn gaëp theâm vaøi ngöôøi, laøm chöùng nhaân cho lôøi thuù toäi. Laõo tôùi luùc nöûa ñeâm.

Luùc tieãn toâi ra coång, gaõ hoï Uoâng cöôøi noùi:

- Saùu tyû ngöôøi treân traùi ñaát, laõo laïi choïn tìm tao, maøy thaáy coù kyø cuïc khoâng?

- Taïi sao?

- Coù lyù do ñoù, tröôùc heát taïi tao kyø cuïc.

Hoâm sau, toâi laïi tìm vaøo con heûm cuõ. Luùc aáy ñaõ gaàn nöûa ñeâm. Gaõ hoï Uoâng kyø cuïc ngoài baát ñoäng beân chieác baøn goã taïp, gaõ coù veû xa vaéng, ñaêm chieâu khaùc thöôøng. Khi ñoù beân chuøa, hoài moõ khuya vöøa döùt. Ñaâu ñaây muøi hoa Ngoïc lan quyeän laãn höông traàm thoang thoaûng, tan loaõng vaøo khoâng gian, loøng ngöôøi cuõng tan theo, laâng laâng, nheø nheï. Coù tieáng ñaèng haéng, roài sö giaø seõ saøng ñaåy cöûa böôùc vaøo. Sö giaø mæm cöôøi thaät hieàn:

- Moâ Phaät! Coù moät ít traø ngon, khoâng bieát teân laø gì. Coù moät boä ñoà traø coå, khoâng bieát töø ñôøi naøo, môøi caùc thaày duøng thöû.

Gaõ hoï Uoâng cuõng mæm cöôøi:

- Traø ngon cuûa nhaø chuøa, aám cheùn ñeïp cuûa nhaø chuøa, nöôùc voâ caên cuûa trôøi ñaát, möôïn hoa leã Phaät, ñeå caûm thaáy trong ñôøi ñoâi luùc coøn löu laïi chuùt dö vò thanh cao.

Sö giaø vôùi gaõ hoï Uoâng voán laø choã baïn thanh khí, vong nieân. ÔÛ sö giaø toaùt ra veû ñoân haäu, hoàn nhieân, voâ tranh, voâ caàu. Bình thöôøng sö giaø troø chuyeän raát vui, vaäy maø ñeâm hoâm aáy, trong gian leàu coû, khoâng khí thaät naëng neà, caû ba ñeàu traàm ngaâm, döôøng nhö khoâng coù gì ñeå noùi, thaûng hoaëc coù quùa nhieàu ñieàu neân chaúng bieát noùi gì. Caû ba im laëng, thaáp thoûm ñôïi chôø.

Boãng caùnh cöûa baät môû, moät côn gioù uøa vaøo, mang theo luoàng khí noùng höøng höïc, kinh ngöôøi. AÙnh saùng chaäp chôøn cuûa ngoïn ñeøn daàu nhoû nhö chôït toái ñi, khi moät boùng ngöôøi röøng röïc xuaát hieän. Boùng ngöôøi söøng söõng nhö toøa coå thaùp, toùc raâu taùn loaïn, ba voøng xích löûa cuoán quanh thaân hình. Khaùch coù daùng ñieäu hieân ngang cuûa moät trang duõng só, nhöng gioïng noùi sang saûng laïi coù veû töø toán, oân hoøa:

- Baïch cuï! Caùc thaày! Toâi khoâng theå ñeán sôùm hôn, ñeå moïi ngöôøi phaûi ñôïi. Thaát kính, thaát kính.

Sö giaø chaép tay:

- Moâ Phaät! Ñaây laø moät cuoäc thieân coå kyø hoäi. Toân oâng ñaõ chôø ñöôïc nghìn naêm, chuùng toâi haù chaúng ñôïi ñöôïc vaøi giôø. Toân oâng, môøi ngoài.

Chuû khaùch phaân ngoâi beân chieác baøn goã taïp. Ngheä ngoài thaúng löng, töøng lôøi reõ roït:

- Baïch cuï! Caùc thaày! Ngheä toâi voán laø teân thieân coå toäi ñoà, hoâm nay ñöôïc pheùp tôùi ñaây, ñeå thaønh taâm cuøng ngöôøi ñôøi taï toäi. Muïc ñích chính laø muoán qua quùy vò, göûi laïi moät lôøi traàn tình. Neáu ñöôïc nhö theá, thì toäi nghieät cuûa Ngheä naøy môùi mong giaûm ñöôïc phaàn naøo trong muoân moät.

Sö giaø khoân xieát kinh nghi:

- Moâ Phaät! Tröôùc sau toân oâng cöù khaêng khaêng nhaän mình laø ñaàu muoân moái toäi. Laõo troïc naøy ngu toái, khoâng theå hieåu roõ caên do.

- Baïch cuï! Söû saùch ñaõ vieát veà Ngheä ra sao?

- Haäu Ngheä xaï nhaät, baén ruïng chín maët trôøi.

- Baén ruïng chín maët trôøi, chæ ñeå laïi moät, cuûa rieâng mình. Ñoù chính laø caùi hoïa caên do Ngheä gaây ra. Neáu voâ phöông chaën laïi, thì coøn di luïy tôùi muoân ñôøi.

- Moâ Phaät! Lôøi lôøi ñaùng khieáp. Nhöng hoïa caên tuøy thôøi maø sinh, tuøy thôøi maø dieät, sao laïi coù theå di luïy muoân ñôøi?

Neùt maët Ngheä traàm troïng, maét toái laïi, maø traùn xeáp thaønh nhöõng veát nhaên:

- Ngheä cheát ñi, bò ñaøy xuoáng ñòa nguïc, vónh kieáp traàm luaân - Ngheä chæ vaøo ba voøng xích ñoû - Ñaây chæ laø maáy voøng xích töôïng tröng. Döôùi ñòa nguïc, mình Ngheä cuoán kín traêm voøng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 211

xích löûa, moãi maét xích laø moät maàm toäi do Ngheä gieo troàng. Ñòa nguïc tröôùc kia chæ voûn veïn moät taàng, nhöng caøng veà sau, nghieäm ra toäi Ngheä caøng naëng, töø ñoù ñòa nguïc moãi luùc moät ñaøo saâu theâm. Tôùi nay Ngheä ñoäc chieám taàng cuoái cuøng, taàng thöù möôøi taùm.

- Baén ruïng chín maët trôøi, vieäc chaúng qua xaûy ra moät laàn, sao toäi moãi luùc moät naëng theâm?

- Vì töø ñoù tôùi nay, ñaõ coù muoân ngöôøi ñi theo con ñöôøng cuûa Ngheä, con ñöôøng tieâu dieät keû khaùc, ñeå chæ coøn mình laø ñoäc toân. Maët trôøi chaúng phaûi laø aùnh saùng, laø chaân lyù ñoù sao?

Ngheä ngöøng laïi, ñaén ño, roài tieáp:

- Quùy vò coù bieát taàng möôøi baåy daønh cho nhöõng nhaân vaät naøo ñoù khoâng? Chính laø luõ ñoà töû, ñoà toân cuûa Ngheä ñoù.

- Chuùng toâi thieån caän, khoâng roõ ñoù laø nhöõng nhaân vaät naøo.

- Ñoù laø nhöõng nhaân vaät ñaõ thaønh danh trong lòch söû. Ai chaúng bieát Taàn Thuûy Hoaøng phaàn thö, khanh nho, dieät traêm nhaø ñeå gom vaøo moät moái. Roài laõnh tuï caùc cuoäc Thaùnh chieán, caùc toøa aùn Toân giaùo. Roài nhöõng keû giöông cao ngoïn côø chuû nghóa, baét moïi ngöôøi khuaát phuïc, nhaát nhaát theo mình, tieâu bieåu nhaát laø chuû nghóa Hoài giaùo cöïc ñoan, moái ñe doïa thöôøng xuyeân cuûa loaøi ngöôøi. Nhaân vaät kieät xuaát môùi ñaây laø Hitler. Boïn hoï chaúng phaûi nhöõng keû toân thôø chuû nghóa ñoäc toân ñoù sao? Gieát chín maët trôøi, chæ ñeå laïi moät.

Ngheä döøng laïi hoài laâu, tay choáng caèm baát ñoäng, aùnh maêt mung lung doõi veà quùa khöù, nhö muoán tìm chuùt gì coøn ñoïng ôû thôøi gian. Ngheä chaäm raõi thuaät laïi ñôøi mình.

... Coù moät chaøng trai daùng cao löøng löõng, da nhö ñoàng hun, khuoân maët gaân guoác, laàm laàm. Daùng chaøng man rôï, nhöng vaãn oai nghieâm. Chaøng traàn nöûa mình, ngang hoâng cuoán moät maûnh da beo gaám. Ñoâi tay chaøng cuoàn cuoän, buoâng thoõng quùa goái, löng mang cung cöùng, teân daøi. Chaøng trai ñoù laø Haäu Ngheä. Moät hoâm, treân ñöôøng veà, vai vaùc moät con hoå lôùn. Gaàn tôùi nhaø - nhaø Ngheä laø moät hang nuùi thaêm thaúm, toái taêm - Ngheä boãng döøng laïi, ngöûa maët leân trôøi gaàm thaät to:

- Laõo taëc Thieân.

Tieáng gaàm cuûa Ngheâ aùt caû tieáng bieån Ñoâng, laøm maõnh thuù giaät mình, hoaûng sôï...

- Baïch cuï! Caùc thaày! Ngaøy ngaøy, Ngheä phaûi döï caùc phieân toøa döôùi ñòa nguïc. Ngheä ñaõ maét thaáy, tai nghe bieát bao nhieâu thaûm caûnh cuûa loaøi ngöôøi. Ngheä ñaõ chöùng kieán bieát bao nhieâu toäi aùc huûy dieät, phaùt xuaát töø thaùi ñoä ngaïo maïn duy ngaõ ñoäc toân. Töø ñoù maùu chaûy thaønh soâng, xöông chaát thaønh nuùi, trieäu trieäu sinh linh phaûi böôùc qua caàu Naïi Haø ñeå tieán vaøo Uoång Töû Thaønh. Dieâm vöông vaø Phaùn quan duø thieát dieän voâ tö cuõng khoâng khoûi thôû daøi, ngao ngaùn. Hoâm nay Ngheä ñöôïc leänh tieáp xuùc cuøng quùy vò, ñeå chaän ñöùng baøn tay ñaãm maùu cuûa nhöõng keû vaãn töï nhaän mình laø duy nhaát ñuùng.

Beân chieác baøn goã taïp, ba chuùng toâi luoân tay vuoát maët öôùt ñaãm moà hoâi, khoâng bieát moà hoâi ñoå vì khí noùng, hay vì moät vieãn aûnh gheâ ngöôøi. Ngheä laïi nhö laïc vaøo quaù khöù.

...Theo truyeàn thuyeát, thuôû hoàng hoang, ñaát trôøi meânh moâng moät maøu ñen toái, gioù heo may khoâng thoåi, chæ coù cuoàng phong, möa buïi khoâng rôi, chæ toaøn gioâng baõo. Theá roài moät ngaøy, trong coõi hoãn mang boãng xuoát hieän hai maët trôøi röïc rôõ, aùnh saùng chan hoøa maët ñaát, cuoäc soáng böøng daäy, naåy maàm. Vuõ truï töø ñoù ñöôïc ñònh hình, phía Ñoâng laø bieån caû bao la, phía Taây laø röøng xanh baùt ngaùt, phía Nam laø thaûo nguyeân nguùt ngaøn, caøng leân phía Baéc, nuùi caøng cao, töôûng coù theå veùn maây vöôn tôùi coång trôøi. Vaïn vaät thanh bình, maët bieån phaúng laëng nhö göông. Khoâng coù soùng to, gioù döõ, caây coû maøu xanh, röøng maøu xanh vaø hoa laï ñuû maøu. Ñieåu thuù töøng ñaøn vui soáng beân nhau, ñuøa dôõn vôùi moïi ngöôøi. Maët trôøi giao phoái, cöù moät vaïn naêm, moät maët trôøi con laïi ra ñôøi. Khi Ngheä sinh ra, cuõng laø luùc maët trôøi thöù möôøi xuaát hieän, maët trôøi lôùn nhaát, noùng nhaát vaø saùng nhaát. Thuôû aáy thôøi tieát khoâng coù boán muøa, khoâng coù ngaøy ñeâm. Ngöôøi ta caên cöù vaøo luùc maët trôøi lôùn nhaát chui leân töø ñaùy bieån Ñoâng laøm khôûi ñieåm moät ngaøy. Khoâng khí ít chuyeån ñoäng neân khoâng coù cuoàng phong, chæ coù gioù hiu hiu vöøa ñuû maùt. Treân cao khoâng coù maây ñen taùn loaïn, chæ coù maây moûng nhö tô, tuyeát söông khoâng ñoå, möa rôi chæ ñuû öôùt ñaát, saïch trôøi. Vaø

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 213

loøng ngöôøi, loøng ngöôøi khoâng coù thuø haän, chæ chan chöùa yeâu thöông.

Ngheä sinh ra trong moät xoùm nhoû ven soâng, gaàn bieån. Ngheä coù thaàn löïc kinh ngöôøi. Coøn nhoû coù theå ñaùnh ngaõ möôøi ñöùa treû cuøng trang löùa. Lôùn leân, Ngheä cöôõi soùng vöôït bieån Ñoâng, ñuøa giôõn vôùi giao long, vaøo röøng saâu, moät ñaám cheát hoå baùo. Coù leõ vì theá, döôùi maét Ngheä, khoâng toàn taïi thöù aùnh saùng dòu daøng, thöù maët trôøi hieàn hoøa nhoû beù. Trong loøng Ngheä chæ coù moät maët trôøi duy nhaát, ñaõ sinh ra vaø lôùn leân cuøng Ngheä. Saùng saùng, Ngheä traàn mình, döïa löng vaøo vaùch ñaù, döôùi aùnh naéng raùt maët, raùt da, mô hoà caûm nhaän veû quyeán ruõ cuûa söùc maïnh huûy dieät. Theá roài Ngheä laáy vôï, sinh con, moät maùi laù beân soâng, töôûng seõ laø nguoàn vui baát taän. Nhöng tai hoïa boãng döng aäp ñeán. Moät caên beänh quaùi aùc traøn tôùi xoùm laøng, nhieàu ngöôøi töï nhieân bò chöùng ñau maét quaùi laï, maét söng taáy, raùt boûng, aùnh saùng nhö ngaøn vaïn muõi teân ñau buoát. Beänh nhaân phaûi ruùc vaøo hang saâu, troán chaïy aùnh maët trôøi. Tröôùc caûnh vôï con ñau ñôùn, Ngheä boàn choàn, lo laéng, böùt röùt khoâng yeân, coù luùc phaãn noä böøng böøng. Theo lôøi khuyeân cuûa caùc baäc giaø caû, Ngheä cöôõi beø goã, xuoâi xuoáng phöông Nam, vaán keá laõo Khoân ngoan. Laõo Khoân ngoan coù thaân hình kyø dò, töø luùc môùi sanh, ngöôøi laõo ñaõ gaãy laøm ñoâi. Khi ñöùng, nöûa thaân treân cuûa laõo song song vôùi maët ñaát. Coù leõ töø luùc nhoû tôùi luùc baïc ñaàu, laõo chöa heà troâng thaáy maët trôøi thaät söï, laõo chæ thaáy boùng maët trôøi phaûn chieáu treân maët nöôùc. Laõo hoûi Ngheä baèng moät gioïng laïnh luøng:

- Naøy chaøng treû tuoåi, ngöôi tìm ta laøm gì?

- Xin laõo moät lôøi khuyeân.

- Phaûi roài, phaûi roài. Ta laø ngöôøi Khoân ngoan.

- Naøy laõo Khoân ngoan, daân laøng toâi phaàn lôùn maéc moät chöùng beänh ñau maét kyø laï, phaûi troán chui, troán nhuûi trong hang toái. Laõo coù bieát vì sao khoâng?

- Vì aùnh saùng maët trôøi.

- Vaäy laøm sao chöõa?

- Tieâu dieät nguoàn goác gaây ra caên beänh. Nhö ta suoát ñôøi khoâng ñau maét, vì chöa töøng ngoù maët trôøi.

- Tieâu dieät nguoàn beänh, nhöng baèng caùch naøo?

- Sao ngöôi ngu theá, thì gieát bôùt maët trôøi ñi.

- Maët trôøi coù theå gieát ö? Baèng gì?

- Cung cuûa ngöôi coù ñuû cöùng khoâng? Teân cuûa ngöôi coù ñuû daøi khoâng?

- Maët trôøi cao voøi voïi, laøm sao baén tôùi?

- Coù hai con ñöôøng: moät laø vöôït thuyeàn baûy ngaøy ra giöõa bieån Ñoâng, chaën cöûa ngoõ maët trôøi thöùc daâïy. Hai laø leo nuùi, tieán leân phöông Baéc, tôùi taän coång trôøi, ngaên ñoùn khi maët trôøi veà nguû.

- Vaäy con ñöôøng naøo deã hôn?

- Khoâng coù con ñöôøng naøo deã caû. Sao ngöôi heøn theá, laøm vieäc lôùn keå chi khoù deã. Thoâi ngöôi cuùt ñi cho khuaát maét ta.

Töø giaõ ra veà, Ngheä vaøo röøng saâu ñeõo moät caây cung lôùn baèng goã daâu, loaïi goã deã uoán cong maø khoâng sôï gaãy, laáy maây ngaâm nöôùi suoái ñoäc baûy ngaøy laøm daây cung, laáy goác coû boàng giaø laøm teân, laáy raêng nanh loaøi thanh lang maøi nhoïn laøm muõi, laáy loâng chim baïch tró laøm caùnh. Coâng vieäc hoaøn taát, Ngheä ñöùng treân goø cao, laáy taán giöông cung, muõi teân xuyeân suoát thaân caây coå thuï, caây rung leân baàn baät, nhö muoán troùc caû goác reã.

Luùc aáy beân bìa röøng chôït xuaát hieän moät laõo giaø, tuy raâu toùc baïc phô, nhöng maét raát saùng vaø löng raát thaúng.

- Naøy chaøng tuoåi treû, ngöôi thöû cung teân, chaéc saép coù vieäc lôùn phaûi laøm?

- Ta ñi gieát maët trôøi.

Laõo giaø coù veû kinh hoaøng, troøn maét nhìn Ngheä:

- Ngöôi muoán gieát maët trôøi ö? Sao coù theå nghó tôùi coâng vieäc ñieân cuoàng aáy?

- Ta khoâng ñieân cuoàng, ta gieát maët trôøi ñeå chöõa chöùng ñau maét theo lôøi laõo Khoân ngoan.

- Coù phaûi laõo thaân gaõy laøm ñoâi, töø nhoû tôùi lôùn chöa heà thaáy maët trôøi?

- Chính laõo.

- Laõo chöa töøng thaáy maët trôøi, sao bieát maët trôøi gaây ra caên beänh? Neáu ngöôi gieát heát maët trôøi, vaïn vaät seõ chìm trong coõi

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 215

taêm toái meânh moâng, laáy ñaâu aùnh saùng soi ñöôøng cho chuùng ta ñi?

- Ta seõ ñeå laïi moät maët trôøi lôùn nhaát, saùng nhaát, maët trôøi cuûa rieâng ta.

- Naøy chaøng treû tuoåi! Maët trôøi coù lôùn, coù nhoû, aùnh saùng coù gaét, coù dòu, taïo neân muoân maøu, nghìn saéc, phuø hôïp vôùi sôû thích töøng ngöôøi. Ngöôi khoâng coù quyeàn töôùc ñoaït nieàm vui cuûa keû khaùc.

- Ta phaûi gieát maët trôøi, vì maët trôøi laøm vôï con ta, ngöôøi quanh ta ñau ñôùn.

- Ñau maét khoâng phaûi vì maët trôøi, maø vì khoâng bieát choïn caùch nhìn. Neáu ngöôi thöùc daäy cuøng luùc vôùi maët trôøi lôùn nhaát, aùnh naéng choùi chang seõ laøm ngöôi quaùng maét, ñui muø, neáu maét ngöôi khoâng ñuû saùng. Neáu ngöôi thöùc daäy döôùi aùnh naéng dòu daøng, maét ngöôi laàn löôït laøm quen vôùi nhieàu saéc ñoä, ngöôi seõ thaáy moãi maët trôøi ñeàu coù veû ñeïp rieâng.

- Laõo Khaät khuøng, ta khoâng öa lyù söï, ngöôi ñi ñi.

Ngheä veà hang toái, töø giaõ vôï con, chuaån bò cuoäc haønh trình. Hoâm sau Ngheä leân ñöôøng khi maët trôøi lôùn nhaát vöøa moïc. Ngheä mang theo cung teân, löng ñeo baàu nöôùc, vai vaùc moät con hoå lôùn, söûa soaïn vöôït bieån Ñoâng.

Vöøa böôùc vaøo con ñöôøng moøn daãn ra bôø bieån, Ngheä thaáy laõo Khaät khuøng dang tay caûn loái.

- Ngöôi ñi ñaâu?

- Ta ñi gieát maët trôøi.

Ngheä saán tôùi, laõo vaãn dang tay chaän laïi:

- Ta khoâng ñeå cho ngöôi laøm coâng vieäc ñieân cuoàng aáy.

- Ngöôi caäy vaøo caùi gì ñeå ngaên caûn ta?

- Ta caäy vaøo leõ phaûi.

- Coøn ta, ta caäy vaøo vaät naøy - Ngheä chæ caây cung - Neå ngöôi giaø caû, laõo Khaät khuøng, hoâm nay ta nhöôøng ngöôi moät böôùc.

Ngheä gaàm leân moät tieáng, roài trôû böôùc quay veà.

Saùng hoâm sau, Ngheä laïi töø giaõ vôï con, vai ñeo cung teân, ñaàu ñeå traàn, löng khoaùc da beo gaám, chaân ñi giaøy coû, men theo bieån Ñoâng, ngöôïc leân phöông Baéc, ñi tìm coång trôøi. Vöøa leo tôùi

ñænh ñoài cao, Ngheä ñaõ thaáy laõo Khaät khuøng dang tay ñöùng ñôïi.

- Naøy chaøng tuoåi treû, ngöôi ñi ñaâu?

- Ta ñi gieát maët trôøi.

Ngheä haàm haàm saán tôùi, raâu toùc döïng ngöôïc, maét toùe haøo quang. Laõo vaãn dang tay ngaên caûn.

- Ta quyeát khoâng ñeå cho ngöôi laøm coâng vieäc ñieân cuoàng aáy.

- Ngöôi caäy vaøo caùi gì ñeå ngaên caûn ta?

- Ta caäy vaøo leõ phaûi.

- Leõ phaûi cuõng coù söùc maïnh ö? Coøn ta, ta caäy ôû vaät naøy.

Ngheä laïnh luøng laép teân vaøo cung cöùng.

- Leõ phaûi bao giôø cuõng coù söùc maïnh.

- Ñeå xem.

Ngheä laáy taán giöông cung.

- Söùc maïnh cuûa leõ phaûi khoâng theå moät sôùm moät chieàu maø thaáy ñöôïc.

- Ñeå xem.

Ngheä buoâng tay. Muõi teân rít leân nhö gioù huù. Caû ngöôøi laõo ñaàu baïc vaêng veà phía sau, muõi teân ghim cöùng laõo vaøo thaân caây coå thuï. Moät doøng maùu voït ra töø veát thöông, raát ñoû. Maët Ngheä thoaùng chuùt boái roái, roài töø töø ñanh laïi. Ngheä ñeo cung leân vai, laïnh luøng höôùng veà phöông Baéc. Cuoäc haønh trình cuûa Ngheä haàu nhö baát taän. Ngheä vöôït suoái baêng ngaøn, leo leân choùt voùt haøng traêm ñænh nuùi cao. Ngheä ñaõ buoâng thöû haøng chuïc muõi teân, nhöng muõi naøo cuõng chæ xeù gioù bay ñöôïc tôùi nöûa trôøi. Ngheä neùn tieáng thôû daøi, tieáp tuïc vöôït suoái baêng ngaøn, tieán leân phía Baéc. Cho tôùi moät hoâm, ñoâi chaân raén chaéc cuõng caûm thaáy moûi nhöø, sau moät ngaøy caät löïc leo leân ñænh nuùi cao choùt voùt. ÔÛ choán cuøng trôøi cuoái ñaát, Ngheä ñöùng ngoù xuoáng, nhöõng ngoïn nuùi xung quanh chæ coøn laø nhöõng ñieåm nhoû. Treân ñaàu Ngheä, baàu trôøi nhö raàt thaáp, töôûng coù theå vôùi tay naém ñöôïc, döôùi chaân Ngheä laø maây traéng chôøn vôøn. Ñi tieáp ít böôùc nöõa, Ngheä baét gaëp moät phieán ñaù cao söøng söõng, phaúng lì, treân vieát hai chöõ lôùn. Tuy Ngheä khoâng ñoïc ñöôïc, nhöng thaàm nghó, choán naøy ñaâu coù daáu chaân traàn tuïc, aét laø buùt tích cuûa ngöôøi trôøi. Nhö vaäy,

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 217

Ngheä ñaõ tôùi nôi caàn phaûi tôùi. Ngheä caát tieáng cöôøi loàng loäng, bao noãi meät nhoïc chaát naëng cuoäc haønh trình, boãng choác truùt heát qua tieáng cöôøi. Ngheä haï cung teân xuoáng ñaát, döïa löng vaøo vaùch ñaù, nguû moät maïch ba ngaøy. Tænh daäy, Ngheä aên heát saïch hai ñuøi maõnh sö, uoáng caïn moät baàu nöôùc lôùn. Ngheä choãi daäy, vöôn vai, gaàm leân: Laõo taëc Thieân, tieáng gaàm vang doäi nuùi röøng, ñaùnh thöùc caû thöôïng giôùi.

Luùc aáy, maët trôøi töø giöõa bieån Ñoâng, löõng thöõng ñi veà phía coång trôøi, Ngheä doïn saïch moät khoaûng troáng döôùi chaân, hít saâu moät nguïm khí lôùn. Ngheä laáy taán, giöông cung, ñöùng laáy theá ñôïi chôø, cung cöùng uoán troøn nhö nöûa maët trôøi. Baép thòt Ngheä cuoàn cuoän, gaân coát keâu raêng raéc, maët ñoû böøng, toùc raâu taùn loaïn. Maët trôøi tôùi ñuùng taàm baén, Ngheä quaùt lôùn moät tieáng roài buoâng teân. Muõi teân xeù gioù, rít leân nhö muoán ñaâm thuûng maøng tai, muõi teân vuùt leân, xuyeân maây, xuyeân thuûng baàu trôøi, boãng thaáy maët trôøi ruøng mình, rung chuyeån, moät doøng maùu ñoû röïc nhö thaùc löûa, soâi suïc, aøo aøo truùt xuoáng. Maët trôøi ruùm roù, quaèn quaïi trong côn ñau, roài caû moät khoái löûa khoång loà röøng röïc lao xuoáng bieån Ñoâng. Bieån xanh aàm aàm noåi soùng. Baàu trôøi xaùm ngoeùt nhö giöït mình haõi sôï. Luùc ñoù quanh Ngheä moät baày daõ thuù phuû phuïc trong noãi hoaûng kinh toät cuøng. Ngheä caêng maét nhìn maët trôøi giaãy cheát, roài boãng lôùn tieáng caû cöôøi:

- Laõo taëc Thieân, ta thaéng roài, ta thaéng roài.

Trôøi cao vaø bieån roäng meânh moâng, saám noå, gioù gaøo. Ngheä ñöùng ñoù, löng thaúng, ñaàu caát cao, töôûng nhö mình vöôït leân taát caû. Ngheä ñöùng ôû ñaàu non, ñöùng ôû nôi cao nhaát, söøng söõng nhö coät ñaù choáng trôøi. Tai Ngheä luøng buøng nhöõng tieáng reo hoø cuoàng loaïn, nhö vang voïng töø queâ nhaø:

- Haäu Ngheä xaï nhaät, Haäu Ngheä xaï nhaät.

Theá roài Ngheä laïi döïa löng vaøo phieán ñaù, nguû tieáp moät maïch ba ngaøy. Tænh daäy aên heát caû mình maõnh sö, uoáng caïn moät baàu nöôùc lôùn. Roài cöù theá tieáp tuïc, tieáp tuïc...

Baïch cuï! Caùc thaày! Ngheä ñaõ ngaång cao ñaàu, laàn löôït baén ruïng chín maët trôøi vaø bò ñaày xuoáng ñaùy möôøi taùm taàng ñòa nguïc. Boïn ñoà töû, ñoà toân cuûa Ngheä ñaõ nhaân danh moät thöù chaân

lyù tuyeät ñoái, duy nhaát ñuùng, ñeå tieâu dieät nhöõng ai khoâng cuøng moät quan ñieåm vôùi mình, chuùng ñaùng bò ñaày xuoáng taàng möôøi baåy, taàng naøy hieän ñaõ quaù chaät. Caùc vò, nhö vaäy haù chaúng phaûi Ngheä ñaõ gaây maàm oan nghieät ñoù sao?

Beân chieác baøn goã taïp, ba chuùng toâi söõng sôø, teâ cöùng, mình ñaãm moà hoâi.

... Trong laøn gioù sôùm mai maùt laïnh, loøng Ngheä boãng böøng böøng, haùo höùc nhö thôøi môùi lôùn. Moät caûm giaùc töï maõn boàng beành suïc soâi. Ngheä söøng söõng ñöùng traán coång trôøi, ñoái dieän vôùi bieån Ñoâng nhoû beù xa tít döôùi kia. Maët trôøi khoâng coøn ñöôøng chaïy troán, laàn löôït ruïng döôùi cung cöùng, teân daøi. Sau khi Ngheä baén ruïng maët trôøi thöù tö, aùnh saùng khoâng coøn lieân tuïc, giöõa doøng thôøi gian laàn ñaàu tieân xuaát hieän moät khoaûng caùch taêm toái meânh moâng, khoaûng caùch aáy khoâng bieát goïi laø gì, ngöôøi ñôøi sau goïi laø boùng ñeâm.

Cuøng vôùi maët trôøi rôi ruïng, boùng ñeâm caøng luùc caøng daøi, cuoái cuøng caân phaân vôùi aùnh saùng. Bieån Ñoâng khoâng coøn phaúng laëng hieàn hoøa, töøng con soùng baïc cuoàn cuoän nhö toøa nuùi cao, ngöôøi ñôøi sau goïi laø lôùp lôùp soùng thaàn. Baàu trôøi xaùm ngoeùt, töøng cuïm boâng traéng laïnh leõo bay taùn loaïn, ngöôøi ñôøi sau goïi laø tuyeát giaù. Cuøng vôùi maët trôøi ruïng, theá gian baét ñaàu coù boùng toái, coù soùng döõ, coù cuoàng phong, luõ luït. Ngheä vaãn ñöùng ñoù, treân tuyeät ñaïi cao phong, töøng côn gioù loaïn, tuyeát rôi quaát vaøo maët, vaøo ngöôøi Ngheä. Toaøn thaân Ngheä laàn ñaàu tieân coù caûm giaùc giaù buoát, run raåy, vaø loøng Ngheä chôït caûm thaáy hoang mang.

Boãng trong boùng ñeâm daày ñaëc xuaát hieän moät ñóa baïc löûng lô, aùnh saùng dòu daøng, hö huyeãn, ñóa baïc khoâng bieát goïi laø gì, ngöôøi ñôøi sau goïi laø vaàng traêng. Trong ñeâm aâm u, giaù buoát, moät vaàng traêng vaèng vaëc, roài nhöõng ngoâi sao laáp laùnh, laám taám ñieåm saùng maøn ñeâm. Ñeâm huyeàn dieäu! Ngheä ñöùng söõng, baát ñoäng, laëng ngaém aùnh traêng, baâng khuaâng caûm nhaän ñöôïc caùi ñeïp saâu thaúm ñeán voâ cuøng, Coõi loøng ñieân cuoàng cuûa Ngheä haàu nhö dòu laïi. Ngoaøi maët trôøi choùi chang cuûa Ngheä, laïi coù moät vaàng traêng dòu daøng...

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 219

Beân chieác baøn goã taïp, boán ngöôøi laëng leï cuùi ñaàu, xuoâi theo nhöõng yù töôûng thaàm kín, rieâng tö. Ngheä vôùi tay naâng cheùn nhoû, uoáng caïn moät hôi. Ngheä boãng cöôøi, coá laøm xao ñoäng baàu khoâng khí naëng neà:

- Thaät uoång traø ngon, cheùn ñeïp, nhöõng vaät naøy ñaâu xöùng vôùi boïn maõng phu, ngöu aåm chuùng toâi

Ñaùp laïi, chæ thaáy nhöõng nuï cöôøi göôïng gaïo.

Roài tieáng Ngheä ngaäp ngöøng vang leân, coâ ñoäc maø giaù buoát:

- Ngheä ñaõ baén ruïng chín maët trôøi, chæ ñeå laïi moät maët trôøi duy nhaát. Töø ñoù trôøi ñaát coù thieân tai vaø con ngöôøi coù nhaân hoïa.

Sö giaø chôït thôû daøi:

- Moâ Phaät! Ñôøi laø baõi chieán tröôøng, nöôùc maét chuùng sinh trong ba ngaøn theá giôùi goùp laïi coøn nhieàu hôn nöôùc ñaïi döông.

Ngheä run gioïng:

- Toäi nghieät cuûa Ngheä ñong ñaày naêm soâng, boán bieån.

Toâi boãng thaáy theøm moät côn gioù nheï, hay moät chuùt höông thôm cuûa choài Ngoïc lan. Giaù coù moät tieáng haùt aàu ô, moät hoài moõ sôùm, chuoâng chieàu, ñeå laøm xao ñoäng caùi traàm uaát cuûa khoâng gian tuø ñoïng, naëng neà.

... Maët trôøi thöù chín ruïng roài, moät doøng maùu ñoû daät dôø lan treân maët soùng, boàng beành loang khaép bieån Ñoâng. Da trôøi xaùm xanh saéc giaän. aùnh naéng cuoái cuøng cuûa moät ngaøy taøn vuït taét, vaïn vaät chìm saâu trong boùng toái meânh moâng. Gioù boãng trôû chieàu, vuõ truï chôït noåi côn thònh noä hoàng hoang, saám chôùp gaàm göø, cuoàng phong vaàn vuõ, caây coû vaën mình vaät vaõ töøng côn. ÔÛ tít döôùi kia, bieån Ñoâng gaøo theùt aàm aàm. Theá roài möa töøng ñôït truùt xuoáng nhö thaùc ñoå. Möa laïnh vaø gioù laïnh thaám vaøo da thòt, Ngheä boãng ruøng mình, voäi chui vaøo moät hang nuùi saâu. Ngheä chôït thaáy mình voâ cuøng beù nhoû, baát löïc, yeáu ôùt vaø coâ ñoäc. Ngheä coøn raát treû, nhöng loøng laïi töôûng ñaõ giaø. Caûm giaùc hoang mang, sôï haõi thaám saâu vaøo töøng thôù thòt.

Trong boùng ñeâm u aùm, Ngheä thaáy theøm voâ cuøng höông vò cuûa cuoäc soáng thanh bình, Ngheä theøm moät maùi aám, moät beáp löûa, moät caùnh tay vôï hieàn, moät tieáng bi boâ cuûa treû thô. Ngheä muoán tìm ñöôøng xuoáng nuùi, xuoâi bôø bieån Ñoâng, tìm laïi coá

höông. Nhöng trong boùng ñeâm daày ñaëc, Ngheä theøm nhaát laø moät hôi naéng aám, duø chæ laø sôïi naéng mong manh soùt laïi cuûa buoåi chieàu taø. Ngheä ñaõ baén ruïng chín maët trôøi, baây giôø Ngheä laïi thaáy sôï boùng toái. Ngheä thao thöùc chôø ñôïi, mong choùng ñeán raïng ñoâng. Ngheä chôø ñôïi, chôø ñôïi moûi moøn, nhöng ñeàm daøi chöøng nhö baát taän. Möa dòu daàn roài ngöng haún, trôøi trong vaø gioù chuyeån heo may. Ngheä chui khoûi hang ñaù, men tôùi söôøn non. Ngheä ngaång nhìn trôøi chôø ñôïi. Luùc aáy traêng haï huyeàn vöøa moïc, moûng nhö laù luùa, aùnh saùng phôùt nheï maøu xanh meàm maïi, khoâng ñuû xuyeân thuûng ñeâm ñen. Xung quanh Ngheä tuyeát ñoå phieâu phieâu, tuyeát traéng, söông môø laøm aùnh traêng theâm dòu, traêng nhö doøng söõa ngoït chaûy xuoâi. Ngheä ñöùng söõng, xuaát thaàn, hoàn môû roäng, caûm nhaän caùi ñeïp thieâng lieâng cuûa vuõ truï bao la, caûm nhaän chuùt thaân beøo boït, beù nhoû, yeáu ñuoái cuûa kieáp ngöôøi. Sinh löïc Ngheä töøng chuùt, töøng chuùt raõ rôøi, tan loaõng. Tuyeát vaãn rôi vaø tuyeát vaãn rôi, Ngheä chìm daàn, chìm daàn vaøo coõi cheát, giöõa caùi vaéng laëng, laïnh leõo chaát ñaày khoâng gian. Toaøn thaân Ngheä hoùa ñaù, trô trô vôùi thôøi gian.

Nghìn naêm sau, neáu coù ai lang thang laïc tôùi coång trôøi, seõ thaáy moät pho töôïng ñaù ñaày veû tang thöông. Töôïng ñaù phaûng phaát boùng daùng cuûa moät trang duõng só, löng ñeo cung cöùng, teân daøi. Töôïng duõng só maø döôøng nhö thieáu veû hieân ngang, töôïng ñaù coù daùng traàm tö, maét doõi veà quaù khöù. Ñaàu töôïng  cuùi thaáp nhö nuoái tieác, nhö aân haän, nhö chaát chöùa moät noãi buoàn. Toaøn thaân töôïng ñaù trong tö theá co ro, töôûng chöøng sôï haõi, töôûng chöøng run raåy, töôûng chöøng muoán thu mình thaät nhoû, ñeå troán traùnh söùc maïnh taøn phaù cuûa ñaát trôøi. Trong khoùe maét töôïng ñaù, hình nhö nhoû xuoáng hai gioït leä long lanh...

Beân chieác baøn goã taïp, ñaàu Ngheä cuõng cuùi xuoáng thaät saâu, khoâng gian traàm laéng. Boãng Ngheä ngaång leân nhìn moïi ngöôøi, gioïng run run, ñöôïm veû khaån thieát van naøi:

Baïch cuï! Caùc thaày! Caùc vò xin vì toâi leân tieáng moät laàn, baèng khoâng, döôùi ñòa nguïc seõ coù luùc Ngheä phaûi ñaày xuoáng taàng möôøi chín, hai möôi.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 221

Lôøi Nhgeä khoâng coù hoài aâm, chìm vaøo khoaûng vaéng. Moät luùc sau môùi nghe tieáng thôû daøi thaät saâu, roài gioïng gaõ hoï Uoâng traàm ñuïc maø bi traùng:

- Nhöng lôøi cuûa ta, ai nghe? Ai nghe?

Tieáng noùi laïi rôi vaøo khoaûng vaéng, khoâng chuùt aâm vang. Vò sö giaù veùn aùo ñöùng daäy, kheõ gaät ñaàu chaøo moïi ngöôøi, roài laëng leõ trôû veà thieàn phoøng, baét ñaàu moät buoåi kinh sôùm. Tieáng tuïng kinh mô hoà, laõng ñaõng, khoâng bieát voïng laïi töø coõi naøo. Tieáng moõ caù loùc coùc, loùc coùc döôøng nhö khaéc khoaûi, thoâi thuùc, nghe sao maø buoàn thaûm. Laïi coù tieáng gaõ hoï Uoâng khoân xieát ngaäm nguøi:

- Nhöng coøn lôøi ta, ai nghe? Ai nghe?

1996.

Töø Haûi

Chaúng leõ Töø Haûi coù theå cheát deã daøng trong tay gaõ quûy quaùi Hoà Toân Hieán ñöôïc sao? Nguyeãn Du ñaõ ñoàng caûm vôùi Töø Haûi trong taùc phaåm, sao hoï chaúng  theå gaëp nhau giöõa cuoäc ñôøi? Vaø nhö theá, ngöôøi vieát xin ñöôïc laøm nhòp caàu, ñeå bieán khoaûng caùch thôøi gian trôû thaønh voâ nghóa.

Moät hoâm, giöõa löng chöøng ngoïn nuùi cao nöûa vôøi nhoâ ra bieån caû, boãng xuaát hieän moät haùn töû trung nieân, haùn töû coù daùng söøng söõng hieân ngang cuûa moät caây tuøng chòu quen naéng gío, maét haùn töû luùc naøo cuõng nhö ñoå löûa, haøm raâu quai noùn tua tuûa keùo baïnh caèm vuoâng, ñaëc bieät moät voøng xích saét naëng neà xieàng chaët ñoâi tay.

Haùn töû men xuoáng chaân nuùi, tìm tôùi doøng suoái trong coù aùnh naéng xuyeân ngang, uoáng töøng voác nöôùc lôùn, roài laïi voác nöôùc vaõ ñaày leân ngöïc. Haùn töû caát tieáng cöôøi loàng loäng, tieáng cöôøi laøm xao xaùc chim muoâng, maø coù leõ hoå baùo cuõng phaûi ruøng mình. Cöôøi döùt, haùn töû xeù moät vaït aùo raùch, cuoán vaøo ñoâi tay, ngay choã voøng xieàng, haùn töû traàm nöûa ngöôøi xuoáng nöôùc, roài cöù theá maøi xieàng vaøo ñaù nuùi, coâng vieäc tieáp tuïc haøng giôø, cho tôùi luùc xích saét noùng boûng, laïi nhuùng nöôùc suõng khaên. Ngaøy laïi ngaøy, khi aùnh naéng vöøa leân, haùn töû ñaõ baét ñaàu coâng vieäc, khoâng bieát voøng xích saét moøn ñöôïc bao nhieâu, nhöng loøng haùn töû xem chöøng vaãn cöùng.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 223

Moät hoâm, khi naéng chieàu vöøa xeá, phía thöôïng nguoàn chôït xuaát hieän boùng daùng moät laõo thôï saên, raâu toùc laõo baïc phô, nhöng ñoâi maét vaãn coøn raát saùng. Haùn töû böôùc tôùi, loâng maøy xeách ngöôïc, maét ñoå haøo quang, gioïng noùi coá keàm cheá, neân ñaày veû laïnh luøng ngaïo maïn:

- Laõo tröôïng laø ai? Côù sao laïi coù nhaõ höùng tìm tôùi choán naøy?

- Ta laø ai ö? Chæ laø moät gaõ lieäp hoä troán ñôøi, suoát moät giaûi non cao, khoâng nôi naøo vaéng boùng. Ta ngöôïc doøng suoái leân nguoàn, hay theo röøng thöa xuoáng nuùi, haù coøn vì chuû ñích gì sao? Coøn ngöôi?

- Xích saét treân tay, taïi haï chaúng qua laø moät teân toäi ñoà vöôït nguïc. Khoâng daùm noùi daáu, ñaàu taïi haï treo giaù khoâng thaáp, chaúng hay laõo tröôïng coù cao kieán gì?

- Laàm roài, laàm roài, soá tieàn duø lôùn nhöng naøo coù yù nghóa gì ñoái vôùi keû daät daân. Chaúng qua ba ngaøy nay, ta thaáy ngöôi maøi xieàng vaøo ñaù nuùi neân gheù xem chôi. Ñaù nuùi khoù moøn, maø xieàng saét coøn khoù moøn hôn!

- Ñaù nuùi khoù moøn, xieàng khoù moøn hôn, maø loøng taïi haï coøn khoù moøn hôn gaáp boäi.

Noùi roài haùn töû quay löng höôùng khaùc, cô hoà khoâng muoán tieáp tuïc caâu chuyeän.

- Haøo thay!

OÂng laõo mæm cöôøi khoan dung, seõ saøng vôùi tay sau löng, ruùt ra moät thanh göôm baùu. AÙnh naéng chieàu phieâu phieâu ñoå, chôït loùe leân theo aùnh göôm voøng caàu. Haùn töû chöa kòp phaûn öùng, hai voøng saét gaén lieàn coå tay ñaõ ñöùt liaø, maø da thòt khoâng heà röôùm maùu. Haùn töû baøng hoaøng kheõ keâu:

- Ñöôøng kieám tuyeät luaân!

Gioïng oâng laõo boãng traàm xuoáng, xa vaéng:

- Ñöôøng kieám tuyeät luaân, löôïc thao goàm taøi, nhöng coøn soá trôøi!

Tieáng thôû daøi döùt ngang, oâng laõo ñoät nhieân quay löng boû ñi. Haùn töû ngô ngaùc chaïy theo:

- Laõo tröôïng! Laõo tröôïng!

OÂng laõo nhaên maët quay laïi:

- Ta cuõng chaúng coøn gì ñeå noùi.

- Laõo tröôïng khoâng coi vaõn boái laø teân toäi ñoà, laïi môû loøng cöùu giuùp, xin laõo tröôïng tha thöù nhöõng lôøi ñôn baïc tröôùc kia vaø roäng loøng cho bieát toân danh. Tuy khoâng phaûi laø keû só, nhöng vaõn boái cuõng bieát chòu ôn ngöôøi khoâng theå queân vieäc baùo ñaùp.

Ngöôi noùi gì laêng nhaêng ñeán theá? Maáy chuïc naêm nay laøm baïn vôùi höôu nai, hai beân khoâng heà xöng teân hoï, laâu ngaøy ta cuõng queân tieät maát roài. Nôi ta ôû gaàn ñaây, neáu ngöôi moûi meät, cöù töï tieän gheù naèm, coøn nhöõng ñieàu khaùc, xin mieãn cho ta vieäc thuø tieáp.

Nhaø oâng laõo caùch khoaûng nhai daäp baõ traàu, laø moät leàu coû hai gian, löng döïa vaøo vaùch ñaù, tuy nhoû heïp, nhöng beân trong giaûn dò, trang nhaõ, giöõa nhaø keâ moät chieác aùn maây ñan, beân caïnh traûi roäng manh chieáu truùc. Haùn töû lô ñaõng nhìn quanh, chôït chuù yù tôùi moät böùc thuûy maëc treo beân khung cöûa, neùt buùt tung hoaønh bay löôïn maïnh meõ, veõ caûnh nuùi non truøng ñieäp quay ra höôùng ñaïi döông. Haùn töû lieác nhanh maáy doøng laïc khoaûn, chôït söûng soát keâu leân:

- Sao laïi coù maáy vaàn Noâm? Maø caùi gì Hoàng Lónh. Hoàng Lónh phaûi chaêng laø moät giaûi non cao ñaát Vieät? Nhö vaäy laõo tröôïng laø...

- Laø ngöôøi ñaát Vieät ñaõ haún...

- Hoùa ra laõo tröôïng laø ngöôøi ñaát Vieät, cuøng queâ vôùi vaõn boái roài.

- Cuøng queâ vôùi ngöôi sao? Chao oâi! Ngaøn daëm ñaát khaùch, khoâng ngôø gaëp ngöôøi ñoàng chuûng. Thieân lyù tha höông, ñaây aâu cuõng laø moät cuoäc kyø ngoä. Haø... Haø.. Hoâm nay ta muoán uoáng cöïc say, chaúng hay ngöôi coù saün loøng cuøng ta caïn cheùn?

- Gì chöù röôïu thì vaõn boái khoâng daùm töø, tuy khoâng baèng Löu Linh, Lyù Baïch, nhöng trong voøng ba chuïc ñaáu, vaõn boái tin raèng vaãn coù theå haàu tieáp ñöôïc.

Luùc aáy, traêng thöôïng tuaàn vöøa leân, caû ngöôøi laãn traêng ñeàu cheánh choaùng hôi men. Haùn töû uoáng caïn moät hôi, roài buùng tay vaøo mieäng cheùn lôùn, maét thaät xa xaêm, gioïng voâ cuøng caûm khaùi:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 225

- Vaõn boái hoï Töø, teân Haûi, nöûa ñôøi vuøng vaãy choán bieân thuøy, môùi ñaây, trieàu ñình luøng baét, theá coâ, phaûi boû xöù tìm ñöôøng thaùo thaân. Tôùi mieàn Phuùc Chaâu, vì noåi maùu baát bình, ñaùnh cheát boïn sai nha, neân maéc voøng lao lyù. Laõo tröôïng, luùc naõy nghe maáy lôøi caûm khaùi, chaéc haún laõo tröôïng cuõng coù moät taâm söï ña ñoan?

- Taâm söï ta ö? Daèng daëc! Maø naøy, ñaát trôøi chaúng heïp laém sao, baøy ra moät cuoäc tao ngoä. Ta ñaây maáy chuïc naêm queâ ngöôøi, chao oâi laø thöông nhôù, boãng döng hoâm nay gaëp ñöôïc ngöôøi coá quaän, khoaùi chí bieát bao, saün coù cuoäc röôïu ñaõ baøy vaø traêng trôøi laøm chöùng, ta muoán cuøng ngöôi keát nghóa kim lan. Naøy Töø ñeä! Neân chaêng?

Haûi cuõng höùng chí caû cöôøi:

- Cung kính khoâng baèng tuaân meänh. Haûi naøy ñaâu daùm laøm cuït höùng laõo ca.

Hai ngöôøi cuøng caén ngoùn troû, nhoû maùu vaøo chung röôïu, roài chia nhau cuøng uoáng.

- Chaúng giaáu gì laõo ñeä, ta voán hoï Nguyeãn, doøng doõi noái ñôøi vaên hoïc, maáy chuïc naêm tröôùc ôû queâ nhaø, ta cuõng laïm giöõ moät chöùc trieàu quan. Sau vì caûnh nhieãu nhöông, chuû cuõ maát nghieäp, ta xöôùng nghóa caàn vöông, maáy naêm tung hoaønh thoûa chí. Nhöng soá trôøi ñaõ ñònh, laáy söùc ngöôøi cöôõng choáng cuõng khoâng xong, ta boû veà Hoàng Lónh aån cö, laøm teân lieäp hoä troán ñôøi. Oaùi oaêm thay, caây muoán yeân maø gioù chaúng cho, taân trieàu maáy phen luïc duïng, vui gì caùi thaân haøng thaàn lô laùo, ta böng tai, nhaém maét, giaû ngaây, giaû daïi, cuoái cuøng phaûi thaùc beänh, vôø cheát, troán thoùat laáy thaân. Maáy chuïc naêm queâ ngöôøi roài coøn gì, maùi toùc ñaõ caèn, maø traùng chí cô hoà cuõng caïn.

Gioïng noùi aâm traàm, caøng veà sau caøng xa vaéng meânh moâng, haàu nhö maát huùt trong tieáng thôû daøi. Haûi laéng nghe, nguøi nguøi caûm ñoäng.

- Naøy Töø ñeä, trong huyeát quaûn cuûa ta, ñaõ coù doøng maùu cuûa laõo ñeä, maø trong huyeát quaûn cuûa laõo ñeä cuõng coù doøng maùu cuûa ta. Ta nay gaàn ñaát xa trôøi, bao nhieâu taâm nguyeän cuûa ta kyù thaùc caû vaøo tay laõo ñeä ñoù.

OÂng laõo hoï Nguyeãn gôõ muùi luïa, thaùo thanh göôm sau

löng, trang troïng ñöa ngang:

- Ñaây laø thanh göôm baùu, cheùm saét nhö buøn, töø khi coøn ôû queâ nhaø, ñaõ cuøng ta lieàn tay ngang doïc. Göôm baùu khoâng theå laøm baïn vôùi keû daät daân, ta taëng ngöôi goïi laø ghi laïi chuùt tình tri ngoä hoâm nay.

Haûi khaúng khaùi lónh nhaän:

- Möu ñoà vieäc vöông baù, Haûi naøy töï löôïng taøi heøn, khoâng daùm ñöông vieäc lôùn, coøn nhö giöõa khoaûng trôøi ñaát, vung göôm tröø baïo, deïp tan baát bình, Haûi naøy tin raèng khoâng ñeán noãi ñeå nhuïc meänh Nguyeãn ca.

- Haûo nam töû! Coøn ñaây laø boä löôïc thao. Caäy ôû göôm baùu, caùnh tay chæ laø caùi duõng cuûa ñöùa thaát phu. Ñaáng nam nhi leân ngöïa laáy ñaàu töôùng giaëc, xuoáng ñaát voã an traêm daân, laõo ñeä neân muoân vaøn thaän troïng. Ta tuy ôû choán nuùi röøng, vaãn choáng maét chôø tin laõo ñeä.

- Ôn taùi taïo khoù queân. Keû só coù theå vì tri kyû maø cheát. Vôùi lôøi taâm huyeát cuûa laõo ca, ñeä nguyeän töø nay loät xaùc ñeå trôû thaønh ngöôøi môùi. Ngaøy mai xuoáng nuùi, trong voøng hai naêm laø nhieàu, seõ coù luùc ñeä trôû veà ñaây quaáy quaû laõo ca maáy cheùn thanh mai.

Tôùi ñaây caû hai ñeàu yeân laëng, khoâng theâm moät lôøi. Bình röôïu caïn daàn, töûu löôïng cuûa Haûi raát haøo, caøng uoáng caøng saûng khoùai, maø haøo khí nguøn nguït boác cao. AÙnh traêng thöôïng tuaàn cheánh choaùng haét vaøo choã hai ngöôøi ñoái aåm. OÂng laõo hoï Nguyeãn choáng tay xuoáng aùn, trìu meán nhìn Haûi, nöûa nhö haân hoan, maø nöûa laïi coù chieàu xoùt xa lo laéng. Haûi cuõng ngoài nhö pho töôïng, veû maët voâ cuøng trang troïng, coøn ñoâi maét vôøi vôïi ñaêm chieâu.

Saùng mai Haûi seõ xuoáng nuùi. Haûi ñi, voâ tình mang theo moät nöûa taâm hoàn cuûa ngöôøi ôû laïi.

* *

Boïn laõng töû phaøm ñaõ ñaët chaân ñeán Chaâu Thai ñeàu bieát tieáng Kieàu nöông. Naøng noåi tieáng veà ba thöù: nhan saéc kieàu mò, thi taøi ñieâu traùc vaø ngoùn ñaøn tuyeät luaân. Caùc tay khoa giaùp xuaát thaân cuøng naøng xöôùng hoïa, nhieàu khi cuõng phaûi laéc ñaàu, leø löôõi. Veà ñaøn khoâng loïai naøo naøng khoâng thaønh thaïo, nhöng

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 227

xöùng tay döôøng nhö chæ coù ñaøn Tyø. Tuy nhieân ñaõi ngoä boïn tuïc nhaân, naøng thöôøng vieän lyù naøy, leõ noï, khoâng chòu söû duïng ngoùn ñaøn, vì tieàn baïc chæ mua ñöôïc thaân xaùc, chöù naøo mua noåi taâm hoàn ñaõ phoå caû vaøo nieàm u uaát cuûa boán daây...

Moät buoåi saùng ñaàu thu, trong ngoïn gioù heo may, chôït vaúng tieáng ñaøn Tyø, gioù mang theo khí laïnh trôøi Baéc, mang theo caû caùi giaù baêng cuûa loøng ngöôøi quyeän laãn tieáng ñaøn. Tuù taøi hoï Töø chôït döøng böôùc laéng nghe, khoâng phaûi khuùc Haønh vaân, Löu thuûy, khoâng phaûi khuùc Döông xuaân Baïch tuyeát, cuõng khoâng phaûi khuùc Chieâu Quaân coáng Hoà. Moät ngöôøi saønh ñieäu nhö tuù taøi Töø Vaên Tröôøng cuõng ñaønh baát löïc, khoâng theå tìm bieát do lai. Khuùc ñaøn thaät laï, nhöng yù ñaøn laïi quen, hình nhö noãi buoàn ly bieät, hình nhö noãi buoàn tan vôõ, hình nhö noãi buoàn meänh baïc, ñuùng ra laø noãi buoàn troïn kieáp leânh ñeânh goùp laïi maø thaønh. Nhöõng keû löu laïc chôït gaëp laïi loøng mình trong tieáng ñaøn ñöùt noái.

Tieáng ñaøn döùt moät hoài, Vaên Tröôøng môùi baøng hoaøng, chôït tænh, thaàm nghó: khaùch haún phaûi laø moät tay laïc phaùch giang hoà, môùi ñöôïc naøng Kieàu thaønh taâm boài tieáp. Tieáng ñaøn vöøa roài haù chaúng phaûi nhöõng lôøi taâm söï thoát töï ñaùy loøng thaàm kín ñoù sao?

Vaên Tröôøng vaøo quaùn, keâu töûu baûo haâm röôïu, roài laúng laëng ngoài chôø. Tröôøng muoán bieát ai laø ngöôøi ñöôïc Kieàu nöông bieät nhaõn. Tröôøng chôø ñôïi khoâng phaûi chæ vì hieáu kyø, maø coøn vì lyù do rieâng, neân chôø ñôïi tuy laâu, Tröôøng khoâng heà naûn chí. Quaû nhieân töø kyõ vieän böôùc ra moät haùn töû trung nieân, haùn töû coù daùng söøng söõng, ngheânh ngang cuûa moät caây tuøng chòu quen naéng gioù. Haùn töû cuõng hoï Töø, teân Haûi. Vaên Tröôøng laân la böôùc tôùi. Sau moät chaëng ñöôøng, caâu chuyeän boãng trôû thaønh töông ñaéc, caû hai cuøng naém tay böôùc vaøo laàu röôïu.

- Saùng nay nghe tieáng ñaøn cuûa Kieàu nöông, ñeä bieát ngay naøng ñaõ gaëp ngöôøi tri kyû. ÖØ, maø quaû nhieân naøng coù maét tinh ñôøi.

Nghe lôøi khen kheùo leùo, Haûi khoâng khoûi mæm cöôøi baâng quô:

- Noùi vaäy, haún huynh oâng cuõng laø choã quen thuoäc vôùi naøng?

- Quen thì coù quen, nhöng ñeä chæ laø teân tuù taøi maït haïng, ñaâu daùm mong ñöôïc naøng thaønh taâm boài tieáp, huynh oâng thaät coù dieãm phuùc hôn ngöôøi.

- Ñaâu daùm, huynh oâng quaù khieâm, cöù daùng daáp cuûa huynh oâng, haún cuõng laø moät vaên nhaân, taøi töû.

- Chao ôi! Chöõ nghóa maø chi, sinh chaúng nhaèm thôøi, ñeä chæ coøn bieát sôùm toái laân la choán laàu xanh, ñeå mua laáy tieáng möôøi naêm baïc haïnh.

Nghe lôøi caûm khaùi, Haûi khoâng khoûi buøi nguøi:

- Thôøi buoåi naøy ai chaúng coù ñieàu phaãn chí. Naøy huynh oâng, ta möôïn maáy cheùn ñöa cay, haù chaúng hôn sao?

Tuù taøi Töø Vaên Tröôøng tröøng maét, boãng baät cöôøi thaønh tieáng, tieáng cöôøi chua chaùt, nöùt raïn, roài nöûa nhö noùi thaàm maø nöûa cuõng nhö muoán ngöôøi khaùc cuøng nghe:

- Teù ra naøng laàm, maø ta cuõng laàm, thaät uoång coâng chôø ñôïi!

- Huynh oâng laàm gì?

- Thoâi vieäc aáy chaúng lieân quan gì ñeán huynh oâng, chôù neân baän loøng, cuoäc röôïu ñaõ taøn, ta chia tay laø vöøa.

Haûi cöôøi sang saûng, keùo tay Töø Vaên Tröôøng laïi:

- Hieåu roài, ñeä hieåu roài, huynh oâng laàm vì thaáy ñeä chaúng qua chæ laø con ruøa ruït coå, khoâng theå cuøng oâng möu söï chöù gì? Ngaøy thaùng coøn daøi, hoâm nay gaëp nhau, ta haõy cöù laáy röôïu laøm vui.

Luùc ñoù Vaên Tröôøng môùi dòu maët ngoài xuoáng.

- Ñeä thaät haøm hoà, huynh oâng ñöøng giaän.

- Giaän sao ñöôïc, roài ñaây daêm böõa, nöûa thaùng, theá naøo cuõng coù böõa ñeä tôùi tìm oâng, cuøng ñi moät chuyeán. Hieän nay, chaúng noùi giaáu, ñeä coøn vöôùng moùn nôï phong löu vôùi naøng Kieàu, chöa theå ruõ aùo ra ñöôïc.

Cuoäc röôïu haàu taøn, laïi ñöôïc saép laïi töø ñaàu.

* *

Caùi heïn daêm böõa nöûa thaùng ñaõ thaønh söï thaät, theá neân suoát doïc bieån Ñoâng, choã naøo cuõng roän ròp thuyeàn beø. Nhöng thuyeàn beø khoâng coøn chôû nhöõng ngöôøi ñaùnh caù thaáp coå, beù mieäng, luoân luoân chòu leùp moät beà, thuyeàn beø luùc naøy chôû toaøn

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 229

boïn Nuy khaáu maø nhöõng phaãn uaát doàn neùn ñaõ coù dòp noå tung, nhöõng phaãn uaát noái daøi tay cheøo cho con thuyeàn vuøn vuït löôùt soùng. Thuyeàn beø vuøn vuït töø vuøng bieån caû tieán saâu vaøo doøng Döông Töû, roài voù ngöïa laïi noái chaân, ñöa boïn giaëc luøn aøo aøo tieán chieám ñaát lieàn. Suoát moät vuøng Giang Haùn muøa xuaân coû khoâng kòp moïc vì voù ngöïa tröôøng chinh. Ñaâu ñaâu cuõng vang doäi tieáng taêm cuûa ñoaøn quaân baùch thaéng. Ñoaøn quaân khoâng bieát goïi baèng gì cho phaûi, trieàu ñình goïi laø giaëc, nhöng vôùi daân chuùng laïi laø cöùu tinh. Nhöõng nôi ñoaøn quaân ñaõ qua, daân daäy leân moät nieàm phaán khôûi, nhöõng nôi ñoaøn quaân chöa ñeán, daân ngöûa coå troâng chôø.

Moät buoåi chieàu saép taét, ñoaøn quaân tieán qua mieàn ñoài nuùi. Vieân töôùng daãn ñaàu haï leänh ñoùng quaân, roài xuoáng ngöïa, côûi boû giaùp baøo, moät mình choáng göôm tìm ñöôøng leân nuùi. Trong lôùp aùo vaûi thoâ, vieân töôùng baùch thaéng nghieãm nhieân trôû laïi nguyeân daùng ñieäu moät tay laõng töû giang hoà. Leân tôùi ñaàu non, ngöôøi khaùch giang hoà döøng laïi, hít moät nguïm hôi lôùn vaø chôït nhaän ra boùng daùng moät oâng laõo, laõng ñaõng trong vuøng aùnh traêng baøng baïc hôi söông. Raâu toùc oâng laõo loàng loäng bay theo chieàu gioù, hai tay giang roäng ñoùn keû trôû veà. Keû trôû veà ñoät nhieân nhö tìm laïi ñöôïc nieàm haân hoan thanh baïch ñaõ maát:

- Caùi öôùc heïn hai naêm ñaõ ñeán, ñeä trôû veà ñaây quaáy quaû laõo ca maáy cheùn thanh mai.

OÂng laõo cöôøi vang:

- Ta nghe trong gioù ñoàng voïng tieáng nhaïc rung, ngöïa hí, cuøng böôùc chaân cuûa muoân vaïn tin binh, chaúng hay cô ñoäi naøo ñoù Töø ñeä?

- Chaúng giaáu gì laõo huynh, ñoù laø ba quaân döôùi tröôùng cuûa Haûi naøy, cuõng nhôø lôøi daïy baûo cuûa laõo huynh maø coù. Sôï laøm kinh ñoäng cuoäc röôïu cuûa laõo huynh, ñeä ñaõ cho haï traïi döôùi luõng, roài môùi thay ñoåi y phuïc, choáng göôm leân nuùi, ra maét coá nhaân.

Cuoäc röôïu ñöôïc baøy ra, vaãn aùnh traêng cheánh choaùng naêm naøo, vaãn hai ngöôøi ñoái aåm, vaãn aùo vaûi giang hoà, nhöng saéc dieän Haûi ñaõ coù ñoâi phaàn thay ñoåi. Maùi toùc Haûi tröôùc kia thaät xanh, nay ñaõ laám taám ñieåm baïc, coøn vaàng traùn nay ñaõ haèn saâu voâ soá

öu tö. Vaø laï thay, ñoâi maét saùng cuûa Haûi leõ ra phaûi röøng röïc töôi vui, ñoâi luùc laïi thoaùng gôïn neùt buoàn. Nhìn ngöôøi xöa ñoái dieän, gioïng Haûi chôït ñöôïm buøi nguøi:

- Hai naêm qua, Nguyeãn huynh tinh thaàn vaãn traùng kieän nhö xöa, theá maø ñeä laïi thay ñoåi quaù nhieàu. Neáu khoâng trôû veà ñaây, coù leõ ñeä seõ tin raèng nieàm vui voâ tö cuûa mình thöïc söï ñaõ maát. Nguyeãn huynh! Xem chöøng ñeä meät moûi maát roài.

Haûi nhìn quanh:

- Khoâng khí ôû ñaây thanh tònh quaù.

Nhö thoâng caûm taâm söï cuûa Haûi, oâng laõo hoï Nguyeãn voäi xoay chieàu caâu chuyeän:

- Trong hai naêm trôøi, chaéc haún ñeä ñaõ soáng nhieàu ngaøy haøo höùng, mong ñeä keå laïi cho ta cuøng goùp phaàn vui.

- Vaâng quaû laø nhieàu chuyeän, ñeä xin thuaät laïi töø ñaàu. Sau khi xuoáng nuùi chöøng hai thaùng, nghe tin Minh trieàu baõi boû vieäc kieåm soaùt thöông thuyeàn, ñeä beøn nhaân cô hoäi ñoù, keát hôïp boïn vong maïng mieàn bieån daáy leân, möu chieám moät vuøng duyeân haûi.

Caâu chuyeän nhö haâm laïi baàu maùu noùng, laøm ñoâi maét cuûa Haûi caøng luùc caøng saùng röïc, Haûi tieáp say söa:

- Chao ôi laø saûng khoaùi! Moät hoâm ñeä noác röôïu, roài xaùch göôm cuøng boïn vong maïng vöôït haøo ñaùnh phaù Phuùc Chaâu, ñoát kho laãm, phaù nhaø nguïc. Ñeä xoâng vaøo taän phuû ñöôøng, baét ñöôïc gaõ phuû quan döôùi gaàm tröôøng kyû, teù ra laø gaõ phuû quan ñaõ giam giöõ ñeä tröôùc kia. Moïi ngöôøi naèng naëc xin gieát, rieâng ñeä nghó, gieát moät teân bò thòt cuõng chaúng laøm gì, neân chæ noïc ra ñích thaân ñaùnh ñuû traêm heøo, roài sai thích chöõ vaøo maët. Ñeä baét haén doûng tai: Luõ bay gieát thì baån göôm, maø ñeå laïi baån maét. Tröôùc kia vôùi Minh trieàu, ta laø moät teân phaûn nghòch, nay döôùi tröôùng coâ gia, ngöôi laïi laø moät gaõ toäi ñoà. Nghòch taëc hay ñeá vöông, ranh giôùi chaúng qua laø hai chöõ thaønh baïi. Minh trieàu saép ñeán hoài maït vaän, môùi dung tuùng boïn quan laïi heo choù caùc ngöôi. Nay neáu ta gieát ngöôi, haù chaúng phaûi laø laøm phuùc cho Minh trieàu ñoù sao?

Caâu chuyeän cuûa Haûi baét töø chieán thaéng naøy sang chieán thaéng noï. Nhöng laï thay, nhöõng chieán thaéng keå heát, caùi haøo

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 211

khí cuûa Haûi haàu nhö cuõng vuït taét theo. Maët Haûi trôû laïi aâm traàm, vaø Haûi ngoài trong tö theá baát ñoäng. Laõo hoï Nguyeãn thôû daøi:

- Toùc Töø ñeä ñieåm baïc, chaéc haún coù nhieàu öu tö khoù beà giaûi quyeát.

Haûi cuõng thôû daøi, ñoâi maét chôït xa xoâi, tinh thaàn döôøng nhö ngöng ñoïng ôû moät nôi chaúng coøn lieân quan gì ñeán hieän taïi. Moät luùc sau Haûi môùi giaät mình, noùi qua côn baøng hoaøng:

- Laõo huynh ñoaùn khoâng sai, ñeä mang taâm traïng cuûa moät ngöôøi laïc loõng, töï giam mình trong boán böùc töôøng do chính mình döïng leân.

- Ta thaät khoâng hieåu ñeä muoán noùi gì?

Haûi ñaùp töøng tieáng chaäm raõi:

- Nay quyeàn bính trong tay, moät tieáng noùi coù theå laøm vaïn ngöôøi run sôï, nhöng chính luùc naøy ñeä laïi caûm thaáy coâ ñôn, xa caùch haún moïi ngöôøi. Keû taû höõu ñeán vôùi ñeä toaøn baèng nhöõng tình caûm giaû doái, nhöõng lôøi nònh bôï ngoaøi moâi. Ñeä hieåu maø khoâng theå laøm gì khaùc. Hieän nay boïn taû höõu ñeàu khuyeân ñeä tieám xöng vöông hieäu.

OÂng laõo hoï Nguyeãn noùi ñuøa:

- Vaäy trong hai haøng taû höõu, chaúng hay ñeä ñònh daønh chöùc gì cho coá nhaân?

Haûi cöôøi:

- Ñaâu daùm, chöùc töôùc chæ coù theå troùi buoäc boïn tuïc nhaân cuøng mình soáng cheát, ñaâu daùm ñem laøm baån chí laõo huynh. Huynh thaáy khoâng, hai naêm trôøi xa caùch, trôû veà choán cuõ, ñeä vaãn chæ laø teân aùo vaûi giang hoà.

- Haøo thay! Moät lôøi soi thaáu loøng tri kyû. Vaäy veà vieäc xöng vöông hieäu, ñeä coù yù kieán gì?

- Ñeä thaät khoù nghó. Boïn thuoäc haï ngoaøi mieäng chuùng noùi xöng vöông ñeå khích loøng ba quaân, nhöng thöïc söï, trong buïng chuùng chæ ham meâ chöùc töôùc, boång loäc. Chöùc töôùc meâ hoaëc loøng ngöôøi, caùi göông thoái naùt cuûa boïn quan laïi Minh trieàu coøn sôø sôø tröôùc maét, neáu ñeä coù laäp ñöôïc moät trieàu ñình môùi, cuoái cuøng cuõng chaúng traùnh ñöôïc veát xe ñoå tröôùc kia. Boïn taû höõu cuûa ñeä, taøi thì coù, maø ñöùc ñoä thì khoâng. Hôn nöõa, nay ñeä môùi

thaáy, choán quyeàn moân thaät chaúng phaûi nôi mình coù theå dung thaân, coøn noùi chi tôùi vieäc goái cao maø naèm. Ñeä nhö keû ñang cöôõi treân löng coïp.

Haûi traàm ngaâm moät laùt, roài tieáp:

- Treân ñôøi naøy, hieåu ñeä ngoaøi laõo huynh, may ra chæ coøn moät ngöôøi.

- Ngöôøi ñoù laø ai vaäy Töø ñeä?

- Laø moät ngöôøi con gaùi laàu xanh, nhöng taâm hoàn thöïc ñaõ vöôït khoûi thoùi thöôøng nhaân theá. Naøng ñaõ nhaän ra con ngöôøi thaät cuûa ñeä luùc coøn phong traàn, vaø ñoái xöû vôùi ñeä coøn trang troïng gaáp möôøi boïn vöông toân. Moãi khi nghe tieáng ñaøn cuûa naøng, loøng ñeä cuõng nguoâi ñöôïc ñoâi phaàn phaãn haän.

- Ta thaønh thaät möøng cho Töø ñeä. Taám loøng tri kyû coøn aám hôn naéng muøa xuaân, coù theå laøm dòu laïi chuoãi ngaøy saét maùu. Chuùng ta vaøo sinh ra töû, nhöng saét maùu chaúng phaûi yù nghóa cuoäc ñôøi - oâng laõo cöôøi - Theá bao giôø Töø ñeä môùi cho ta gaëp maët em daâu?

- Luùc leân ñöôøng, ñeä ñaõ daën naøng chôø ôû Chaâu Thai. Dòp naøy ñeä seõ gheù ñoùn naøng veà doanh traïi, roài theá naøo cuõng coù luùc ñeä ñöa naøng leân ñaây ra maét laõo huynh. Huynh thaáy khoâng, duø ñi khaép gaàm trôøi, luùc naøo ñeä cuõng nhôù ñeán laõo huynh vôùi maáy cheùn thanh mai, nhaát laø khoâng khí thanh tònh nôi naøy.

OÂng laõo cöôøi bao dung:

- Cuoäc röôïu luùc naøo ta cuõng saün saøng ñoùn khaùch, nhöng coøn vieäc quaân cô? Ta e binh só khoù vaéng chuû töôùng moät ngaøy.

- Ñieàu ñoù khoâng khoù, döôùi tröôùng cuûa ñeä hieän coøn moät teân boä töôùng taâm phuùc, daùng daáp möôøi phaàn gioáng ñeä heát baûy, chæ caàn caûi daïng ñoâi chuùt laø coù theå thay theá ñeä troâng nom coâng vieäc. Laõo huynh, loøng ñeä ñoâi luùc chaùn naûn, chæ muoán ñöôïc goùi kieám, cuøng laõo huynh soáng ñôøi aån daät.

Luùc ñoù töø xa chôït ñoàng voïng tieáng chuoâng chuøa, tieáng chuoâng ngaân nga, u traàm bay theo chieàu gioù. Haûi thaáy taâm hoàn mình dìu dòu, chìm saâu vaøo coõi hö voâ. Cöù theá, traêng taøn daàn, taøn daàn...

* *

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 233

Öu theá cuûa Haûi moãi ngaøy moät vang doäi, maáy tænh mieàn Nam laàn löôït loït vaøo tay Haûi, Haûi ñaõ taïo rieâng moät coõi sôn haø. Quaân trieàu ñình nhieàu phen ñöôïc göûi tôùi, ñeàu phaûi caém coå chaïy veà, möôøi phaàn chæ coøn hai ba. Naêm Gia Tónh thöù 35, Haûi choïn boä töôùng Traàn Ñoàng, Ma Dieäp vaây haõm thaønh Ñoâng Höng. Trieàu ñình hoaûng sôï, voäi vaøng trieäu Hoà Toân Hieán, toång ñoác Chieát Giang cöû ñaïi binh ñaùnh deïp. Hoà laø tay cô trí xaûo quyeät, ñuïng Töø maáy traän, bieát khoâng theå duïng löïc ñoái phoù, beøn cho haï traïi, ñaøo haøo coá thuû thaønh trì, roài sai hai bieän só laø La Long Vaân cuøng Hoa Laõo nhaân ñi laøm thuyeát khaùch. Long Vaân voán laø baïn cuõ cuûa Haûi luùc coøn phieâu baït, hoï La nay laïi maëc aùo muõ haøo hieäp nhö xöa, tìm ñeán dinh Töø Haûi. Haûi thaân ra taän cöûa dinh ñoùn tieáp, môøi vaøo trong tröôùng cuøng ngoài. Long Vaân lieàn ñem nhöõng ñieàu lôïi haïi thuyeát phuïc, nhöng môùi môû lôøi, Haûi ñaõ cau maët noùi sang chuyeän khaùc. Moät tay laøm chuû ba quaân, nhieàu khi Haûi coøn khoâng ham, haù laïi ham gì caùi thaân haøng töôùng. Tuy nhieân hoï La vaãn khoâng naûn chí, naùn ôû laïi tö dinh Haûi maáy hoâm. Tröôùc maët Haûi, hoï La tuyeät khoâng noùi tôùi chuyeän chieâu haøng, chæ cuøng Haûi uoáng röôïu, ñaùnh côø laøm vui, nhöng sau löng Haûi, Long Vaân ngaám ngaàm tung tieàn mua chuoäc boïn taû höõu, laïi duøng haäu leã ra maét naøng Kieàu. Töôùng cuûa Haûi voán chaúng phaûi boïn nuoâi chí lôùn, nay ñöôïc vaøng baïc, laïi ñöôïc höùa heïn chöùc töôùc, neân phaàn lôùn ngoaøi maët coøn noùi cöùng vì sôï Haûi, nhöng trong loøng ñaõ coù yù quy haøng. Coøn naøng Kieàu cuõng chaúng qua khoûi thoùi thöôøng tình nhi nöõ. Naøng khoâng muoán thaáy Haûi maõi maõi xoâng pha traän maïc. Chieán tranh ñaõ taïo ra nhöõng thieáu phuï nöûa ñôøi goaù buïa, naøng khoâng muoán maát noát nôi nöông töïa cuoái cuøng, vì ñôøi naøng chìm noåi, ñaõ traûi qua quaù nhieàu ñau thöông. Kieàu voâ cuøng moûi meät, voâ cuøng chaùn naûn, naøng saün saøng khuyeân Haûi ra haøng, chaám döùt chuoãi ngaøy haøo huøng maø baáp beânh. Theá laø löôùi ñaõ buûa xong, Long Vaân töø giaõ leân ñöôøng. Tröôùc khi chia tay, hoï La khoâng queân caàm tay Haûi, moät laàn nöõa aân caàn trình baøy lôïi haïi. Luùc naøy Haûi khoâng khoûi thaáy loøng mình xao ñoäng ñoâi phaàn...

* *

Moät buoåi toái ñaàu thu, gioù vöøa heo may chôùm laïnh, Haûi ñuoåi heát taû höõu, moät mình traàm ngaâm beân aùn. AÙnh traêng thöôïng tuaàn xuyeân qua keõ laù, chieáu töøng veät loám ñoám treân töôøng. AÙnh traêng nhaéc Haûi nhôù ñeán ngöôøi baïn giaø keát nghóa, nhôù ñeán nhöõng cuoäc röôïu keùo daøi töôûng maõi khoâng thoâi. AÙnh traêng khieán Haûi muoán vöùt boû lôùp aùo baøo naëng tróu, ruõ saïch moïi öu tö, tìm veà baàu khoâng khí thanh tònh, coù tieáng chuoâng chuøa u traàm theo gioù ngaân nga. Haûi nhôù voâ cuøng chuoãi ngaøy thaùng voâ tö ñaõ maát. Ñang ngoài thöø baát ñoäng, Haûi chôït baøng hoaøng vì tieáng ñaøn theo gioù voïng sang, tieáng ñaøn ngheïn ngaøo, ñöùt noái. Neáu Haûi nhôù khoâng laàm, ñaây chính laø khuùc Baïc meänh Kieàu ñaõ gaûy trong cuoäc tao ngoä ñaàu tieân. Tieáng ñaøn aáp uû noãi ñau cuûa moät ñôøi leânh ñeânh phieâu baït. Khuùc Baïc meänh naøy keå töø ngaøy gaëp laïi, Kieàu khoâng heà gaûy tôùi, moãi khi hoûi, Kieàu khoâng ñaùp, chæ mæm cöôøi baâng quô.

Hoâm nay, trong thoaùng gioù ñaàu thu, nghe laïi khuùc ñaøn, Haûi caûm thaáy mình cuõng gai gai, chôùm laïnh vaø loøng xao xuyeán, baâng khuaâng. Khuùc ñaøn phaû vaøo boán daây caû moät taâm tö u uaát. Haûi chôït hieåu vaø thöông Kieàu voâ cuøng, voâ taän. Tieáng ñaøn döùt, Haûi nhö tænh côn meâ, lieàn ñi tìm nghieân buùt, aâm thaàm maøi möïc, roài cuùi ñaàu thaûo böùc haøng thö. Nhöng môùi vieát ñöôïc vaøi haøng, Haûi boãng caûm thaáy taâm hoàn giao ñoäng maõnh lieät, haàu nhö khoâng coøn laøm chuû ñöôïc ngoïn buùt, ngoïn buùt voâ tri toái nay döôøng coù veû naëng hôn. Caùc thôù thòt treân maët töï ñoäng maùy giöït lieân hoài. Ñaàu oùc quay cuoàng, choaùng vaùng, Haûi laáy tay böng maët, roài guïc ñaàu xuoáng aùn. Tai Haûi luøng buøng, cô hoà coù haøng vaïn aâm thanh xao ñoäng, nhöõng aâm thanh ñoàng voïng töø xa, nhöùc buoát xoaùy vaøo tim oùc “OÂi! Töø Haûi, Töø Haûi!... Moät ñôøi oanh lieät...”. Haûi ñaäp maïnh tay xuoáng baøn, theùt leân, roài giaät mình tænh daäy. Cuøng vôùi tieáng theùt cuûa Haûi, coù tieáng loaûng xoaûng, ñoå vôõ sau löng. Haûi quay laïi, moät boùng ñen kieám tuoát traàn, ñang neùp mình beân cöûa. Haûi ñònh thaàn nhìn kyõ, boùng ñen run raåy töøng hoài, thanh kieám tuoät tay rôi xuoáng, tieáng vang saéc laïnh. Maét Haûi ñoå löûa, raâu haøm döïng ngöôïc, neùt maët khoác lieät laàm laàm. Haûi tieán laïi:

- Teù ra ngöôi.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 235

Haûi tieán laïi nöõa, boãng nhieân neùt maët ñang caêng thaúng cuûa Haûi töø töø dòu laïi, gioïng Haûi ñöôïm veû aûm ñaïm, theâ löông:

- Teù ra ngöôi cuõng bò lôïi danh mua chuoäc. OÂi baèng höõu! Ta ñaõi ngöôi khoâng baïc. Thoâi ta ñaõ hieåu phaàn naøo, phaûi chaêng ngöôi muoán gieát ta, roài lôïi duïng daùng daáp töông töï, maïo danh ta veà vôùi trieàu ñình. Chao ôi! Vinh quang cuûa moät teân haøng töôùng cuõng ñuû ñeå ngöôi loaù maét nöõa sao? Naøy baèng höõu, ta seõ giuùp ngöôi thaønh toaøn taâm nguyeän. Ta chaúng coøn gì ñeå luyeán tieác...

 

* *

Vaøo muøa haï, nhöõng töûu ñieám ven bôø Döông Töû toái naøo cuõng ñoâng ngheït. Hôn thaùng nay, caâu chuyeän ñaàu moâi cuûa boïn thöïc khaùch chính laø caùi cheát cuûa hoï Töø. Cöù theo lôøi vieân laïi giaø thuaät laïi, Haûi bò loaïn tieãn thaùc giöõa traän tieàn, nhöng xaùc Haûi vaãn cöù söøng söõng ngheânh ngang, caû chuïc binh só xuùm vaøo xoâ cuõng khoâng ñoå. Maõi ñeán luùc naøng Kieàu chaïy ñeán, nöôùc maét tuoân öôùt ñaãm ba lôùp chieán baøo, xaùc Haûi môùi töø töø ñoå xuoáng. Nhaéc ñeán Haûi, coù keû nghieán raêng keøn keït, nhöng nhieàu ngöôøi laïi ngaäm nguøi xoùt thöông. Moät buoåi toái, giöõa nhöõng aâm thanh oàn aøo, hoãn ñoän, ngôïp nguïa hôi men, moät tieáng noùi laïnh nhaït boãng vang leân, tuy khoâng lôùn laém, nhöng nghe raát roõ:

- Höø! Hoï Töø moät ñôøi ngang doïc, haù coù theå cheát trong tay boïn caøy, caùo ñoù sao?

Moïi ngöôøi doõi maét veà phía phaùt ra tieàng noùi, beân song cöûa baøng baïc aùnh traêng, moät ngöôøi khaùch ñang ngoài ñoäc aåm, daùng cao ngaïo, laïnh leõo nhö söông.

Thöïc khaùch coù ngöôøi haèn hoïc:

- Laõo taëc hoï Töø, trôøi vôùi ngöôøi ñeàu giaän, cheát nhö theá coøn chöa ñuû keû khaùc laáy ñoù laøm raên.

- Töø coâng hay Töø taëc, vieäc ñoù ta khoâng caàn lyù tôùi, chæ bieát Töø Haûi chöa cheát, thì ta baûo laø chöa cheát.

- Töø Haûi chöa cheát? Vaäy coøn thaây ma giöõa traän?

- Thaây ma giöõa traän chaúng qua chæ laø teân boä töôùng ñoùng troø. Môùi ñaây treân ñænh moät ngoïn cao phong, ta ñaõ cuøng Töø luaän kieám, ba ngaøy khoâng bieát meät.

Vieân laïi giaø cöôøi mæa:

- Cuøng Töø luaän kieám, ba ngaøy khoâng bieát meät! Chao ôi! Cöù khaåu khí naøy, aét haún caùc haï cuõng laø moät tay anh huøng baûn saéc. Nhöng khaåu thieät voâ baèng, chaúng hay caùc haï coù vaät gì laøm tin, cho boïn keû chôï chuùng toâi ñöôïc saùng maét moät phen.

Khaùch chaäm raõi ñöùng leân, vôùi tay sau löng, aùnh traêng baïc chôït loeù leân thaønh vöøng haøo quang, trong tay khaùch moät thanh göôm ñaõ ñöôïc naâng ngang maøy. Khaùch kheõ buùng tay vaøo soáng göôm:

- Ñaây haù chaúng phaûi thanh göôm baùu ñaõ cuøng Töø lieàn tay ngang doïc. Töø taëng ta.

Khaùch ngöøng laïi roài ngaâm:

Röôïu haàu vôøi, röôïu haàu vôi.

Meânh moâng ñaát trích, ai ngöôøi tri aâm.

Thoâi ta say nheù coá nhaân,

Giaác Hoà hoïa coù ñöôïc gaàn nhau chaêng.

Möôøi naêm chuyeän cuõ baâng khuaâng,

Trôøi khoâng thöông luõ phong traàn chuùng ta.

Ñoù chính laø baøi thô Töø thöôøng ñoïc trong nhöõng ngaøy cuøng ta luaän kieám.

Noùi xong, khaùch tra göôm vaøo voû, lôùn tieáng goïi töûu baûo tính tieàn, roài chaúng theøm nhìn ai, khaùch laëng leõ xuoáng laàu, men theo aùnh traêng, ngöôïc doøng Tröôøng Giang maø ñi maát huùt.

1965

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 237

TROÏNG THUÛY

Tröôùc maét caùc söû gia Chính Thoáng, Troïng Thuyû luoân bò keát aùn laø teân giaùn ñieäp. Nay xin ñöôïc nhìn nhaân vaät naøy nhö moät con ngöôøi.

Döôùi aùnh traêng laõng ñaõng, moät boùng ngöôøi ñöùng söõng treân ñænh nuùi cao, maét doõi veà cuoái trôøi Nam. Trôøi Nam traûi roäng hun huùt döôùi kia. Hình nhö ngöôøi ñoù voâ caûm tröôùc ngoïn gioù caét da xeû thòt cuûa nuùi röøng phöông Baéc.

Moät gioïng nhoû nheï vang leân phía sau.

- Phuï thaân! Suoát maáy thaùng roøng, ñeâm ñeâm ngöôøi ñöùng choân chaân moät choã. Chaúng leõ döôùi kia coù gì haáp daãn laém sao?

Tieáp ñoù laø moät khoaûng khaéc yeân laëng naëng neà, roài moät gioïng chôùm giaø traàm ñuïc chaäm raõi caát leân.

- Döôùi aáy ö? Ñoù laø moät giaûi bình nguyeân truø phuù, ñaát baèng vaïn daëm, soâng raïch doïc ngang. Bình coù theå taän löïc canh taùc, tích thaûo ñoàn löông phoøng khi höõu söï. Chieán coù theå möôïn daûi nuùi truøng ñieäp phía Baéc laøm thaønh cao aùn ngöõ. Möôïn soâng raïch laøm phöông tieän tieán lui. Möôïn bieån caû ruùt nhanh veà haäu cöù chôø thôøi. Möôïn theá thuûy trieàu leân xuoáng, trieàn nöôùc quanh co laøm choã phaûn coâng dieät ñòch.

Tieáng thôû daøi ngaét ngang. Boùng ngöôøi töø töø quay laïi, aùnh traêng vöøa ñuû saùng ñeå nhaän ra moät khuoân maët ñöùng tuoåi ñöôïm veû khaéc khoå, phong traàn, ñaëc bieät laø ñoâi maét, ñoâi maét laáp loaùng, ñaûo loän cuûa moät tay gian huøng thôøi loaïn.

Ngöôøi ñöùng tuoåi chæ tay vaøo phieán ñaù:

- Thuûy nhi! Con ngoài xuoáng ñaây.

Chôø cho chaøng trai yeân vò, ngöôøi ñöùng tuoåi chaäm raõi:

- Con thaáy ta laø ngöôøi theá naøo?

- Ñaùnh ñuoåi boïn Tröôûng laïi nhaø baïo Taàn, goàm thaâu ba quaän, quay veà phöông Nam maø xöng vöông, cuõng coù theå noùi taâm nguyeän ñaõ hoaøn thaønh.

- Taàm maét cuûa con haïn heïp theá sao? Reûo vöôøn daêm tröôïng chæ ñuû choã cho loaøi di, loaøi seû maëc tình bay nhaûy, nhöng coøn chim Hoàng, chim Hoäc? Ta ö? Xuaát thaân laøm moät chöùc leänh nho nhoû ôû huyeän Long Xuyeân. Nhôø ôn tri ngoä cuûa Nhaâm Ngao baù, maø keá thöøa chöùc Nam Haûi quaän uyù, roài laáy ñoù laøm baøn ñaïp, tieán chieám Queá Laâm, Töôïng quaän. Ñoái vôùi ñöùa ngu phu, coù theå coi laø taâm nguyeän moät ñôøi. Nhöng xeùt kyõ ñaïi cuoäc thì sao? Töø khi ñaùnh ñuoåi boïn Tröôûng laïi baïo Taàn, ta vôùi trieàu ñình Hoa Haï ñaõ thaønh theá nöôùc löûa.

- Phuï thaân! Nay nhaø Taàn ñaõ maát.

- Sôû, Taàn vôùi Haùn, doøng hoï tuy khaùc, nhöng daõ taâm thì cuõng gioáng nhau. Hieän thôøi nhaø Haùn cô ñoà chöa vöõng, laïi theâm caùi naïn Cao haäu hoï Laõ (1) tieám quyeàn, buoâng reøm nghe vieäc chính söï, neân chöa ñuû söùc höng sö vaán toäi phieân bang. Nhöng neáu cöù töû thuû ôû choán hoang vu naøy, aét khoâng phaûi laø keá saùch laâu daøi. Con coù bieát Luïc giaû (2) khoâng ? Haén ñaõ tìm tôùi ta roài ñoù.

- Phuï thaân! Haøi nhi hieåu roài. Caùi cô sinh toàn chính laø daûi ñaát baèng vaïn daëm döôùi kia.

Laõo ngöûa maët nhìn trôøi.

- Trieäu Ñaø ôi! Trieäu Ñaø! Anh huøng sao khoâng coù ñaát duïng voõ?

- Phuï thaân! Chaúng leõ goàm quaùn ba quaân chöa ñuû maïnh sao?

- Haún con coøn nhôù, ta vôùi Nhaâm baù baù, keû boä ngöôøi thuûy ñaõ töøng laø baïi töôùng döôùi chaân Coå Loa thaønh.

- Coå Loa thaønh, thaønh hình troân oác, chaúng hay coù gì ñaùng sôï ?

- Chaï Chuû (3) 32 nghìn hoä daân, kieán truùc döïa vaøo thieân nhieân: möôïn theá soâng Hoaøng laøm haøo saâu aùn ngöõ; möôïn heä thoáng ngoøi raïch laøm thuûy ñaïo tieáp öùng giöõa ba voøng thaønh noäi,

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 239

ngoaïi vaø trung; möôïn ñòa hình cao thaáp maáp moâ laøm choã mai phuïc cung noû. Cao Loã (4) quaû laø danh töôùng gioûi pheùp ñaép luõy daøn quaân. Huoáng hoà... coøn... Linh quang kim traûo thaàn noã.

Laõo laïi thôû daøi ngaét ngang.

Chaøng tuoåi treû ruït reø:

- Chaúng leõ baäc huøng taøi nhö phuï thaân cuõng ñaønh boù tay, baát löïc?

Laõo nhìn saâu vaøo ñoâi maét chaøng trai, gioïng ngaäp ngöøng:

- Ta coù moät keá saùch, nhöng neáu ñem ra thöïc hieän, aét phaûi khuaát taát con roài.

Ñoät nhieân laõo phaát tay aùo roäng.

- Xuoáng thoâi.

* *

Giöõa Loa thaønh nghìn daëm vuoâng, quaùn xaù moïc leân san saùt. Thieân haï coù veû thaùi bình. Trong quaùn röôïu röïc rôõ aùnh ñeøn, khaùch khöùa vaøo ra taáp naäp. Boãng töø giöõa quaùn, moät gaõ trung nieân beà ngoaøi coù veû thoâ haøo daèn maïnh ly röôïu xuoáng baøn.

- Caùi tin ngöôøi ñeïp Loa thaønh keát duyeân cuøng gaõ maët traéng phöông Baéc hoùa ra laø söï thaät.

Moät gioïng boâng ñuøa:

- Ngöôi tieác laém sao?

Gaõ trôïn maét

- Thieân haï thieáu chi gaùi ñeïp. Ñieàu ta lo laø moái nguy röôùc giaëc vaøo nhaø. Ba xe ngoïc cô, vaøng baïc, baûy xe vaûi luïa quyù chaâu, laïi theâm moät ñoaøn myõ nöõ. Gioïng gaõ sang saûng, choùi tai. Quoác quaân ôi! Ngöôøi haù chaúng thaáy ñoù laø caùi côù maát nöôùc hay sao?

OÂng laõo toùc baïc nhö söông, ngoài cuøng baøn goùp yù:

- Ñuùng ñoù. Caùi huøng taâm vaïn tröôïng ñaùnh ñuoåi Ñoà Thö (5), dieät hoï Hoàng Baøng, laäp neân nghieäp lôùn ñaõ tieâu ma roài. Giôø thì quoác quaân xa xæ, khinh xuaát, töôùng kieâu, quaân löôøi. 72 ngoïn Hoûa hoài (6) chöa leo ñaõ thaáy run chaân, coøn noùi chi vieäc tröïc dieän nghinh ñòch.

Coù tieáng caõi laïi:

- Chaúng leõ laõo queân noû thaàn roài sao?

- Noû thaàn ö ? Ñoù laø caùch baén tieáng loøe ñôøi. Thaàn noã chaúng

qua laø moät lôïi khí cöïc kyø tinh xaûo, do töôùng quaân Cao Loã cheá ra. Caùnh noû cöùng, phaûi ngöôøi raát khoûe môùi giöông noåi. Teân laøm baèng ñoàng toát, muõi saéc nhoïn, thaân daøi maø nhoû, moät laàn baén theo theá lieân chaâu ñöôïc ba muõi, moãi muõi coù theå xuyeân suoát ba ngöôøi. Quoác quaân xöa laø tay kieät hieät, thaàn löïc kinh ngöôøi, laïi coù taøi cung noû. Ñòch tôùi caän thaønh moät phaùt baén ra, saùt thöông lieàn maáy töôùng, ñòch hoaûng loaïn maø vôõ traän, roài cöù theá moät ñoàn traêm.

Quoác quaân nay röôïu thòt sa ñaø, thanh saéc tieâu ma chí lôùn. Hôi söùc ñaâu maø giöông noåi cung cöùng, teân daøi. Hôõi ôi! Thaàn noã khaùc gì ñoáng saét vuïn.

Gioïng khi tröôùc coá caõi:

- Noû thaàn duø voâ duïng, ta vaãn coøn Thanh Giang söù choáng löng.

OÂng laõo cöôøi cay ñaéng:

- Cho duø thaàn Kim qui coù thaät chaêng nöõa, nhöng trôøi vôùi thaàn chæ giuùp keû coù loøng. Ngöôi phaûi bieát, nhôø ôû söùc mình maø laäp nghieäp lôùn, thì bieát traân troïng, ra coâng coá giöõ. Caäy ôû söùc thaàn maø ñöôïc thieân haï, thì sinh thoùi yû laïi, kieâu caêng. Bôûi theá thaàn giuùp cho vua nhaát thôøi, laïi chính laø giaùng hoïa cho daân muoân ñôøi. Leõ ñoù ngöôi coù bieát khoâng?

OÂng laõo ngöôùc maét troâng ra maøn ñeâm. Ñeâm toái mung lung, gioù Baéc laïnh leõo.

- Quoác quaân ôi! Quoác quaân! Ñôøi coù ñaïo Thaùnh nhaân giuùp cho thaønh. Ñôøi voâ ñaïo thaùnh nhaân giöõ laáy mình (Laõo Töû - Ñaïo Ñöùc kinh). Ta khoâng phaûi laø thaùnh nhaân, song cuõng ñaønh ñi thoâi.

Noùi ñoaïn, oâng laõo veùn aùo ñöùng daäy, laäp caäp töøng böôùc boû ñi.

Nhöõng lôøi baøn taùn cuûa ñaùm keû chôï saéc nhö dao nhoïn, xoaùy vaøo tai chaøng, tuoåi treû trong goùc quaùn, chaøng ñang ngoài ñoái aåm vôùi moät oâng giaø daùng laõo boäc. OÂng giaø kheõ lay chaøng tuoåi treû.

- Ñuùng laø luõ quaù cheùn quaøng xieân. Ñaõ qua giôø Hôïi, hay laø chuùng ta veà.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 241

Ra khoûi cöûa quaùn, chaøng trai hít moät hôi thaät saâu, gioïng boàn choàn.

- Thuùc thuùc! Ta luoân thaáy loøng canh caùnh khoâng nguoâi.

- Vì moät ngöôøi con gaùi ö ?

- Höø, xaù gì moät ngöôøi con gaùi.

- Thieáu chuû chaúng leõ vaãn coi laõo laø ngöôøi xa laï.

- Ñaâu daùm, laõo vôùi phuï thaân ta tuy laø nghóa quaân thaàn, nhöng tình nhö thuû tuùc. Laõo vôùi ta beà ngoaøi laø chuû boäc, nhöng beân trong thaät laø thuùc baù, ñieät nhi.

- Ñuùng ñoù, bôûi theá chuû nhaân môùi giao thieáu chuû cho laõo troâng coi töø beù.

Chaøng tuoåi treû cuùi nhìn xuoáng ñaát, caâu noùi voït ra nhö moät lôøi thuù toäi:

- Duø sao vôï con cuõng laø maùu thòt.

Gioïng oâng laõo coù veû chua chaùt:

- Nhöng vaãn phaûi nhôù: vieäc thieáu chuû ñang laøm voán laø nghóa lôùn.

Chaøng tuoåi treû khöïng laïi, naém chaët hai tay oâng giaø.

- Chao ôi! Hai tieáng nghóa lôùn raøng buoäc, laøm luïy con ngöôøi. Laâu nay tieåu ñieät haèng suy nghó ñeå tìm ra yù nghóa ñích thöïc cuûa cuoäc soáng : quyeàn löïc ö ? taøi saûn ö ? Hay laø moät chuùt haïnh phuùc coûn con, nhieàu khi bò coi laø voâ nghóa?

OÂng laõo nhìn chaøng trai baèng ñoâi maét xoùt xa. Chaøng trai gaèm maët ñeám töøng böôùc chaân. Gaàn tôùi caàu ñaù daãn vaøo noäi cung, chaøng boãng giaät mình vì moät tieáng noùi caát leân treân caàu:

- Phu quaân ñaõ veà ñoù sao?

Gioïng noùi nhoû nheï, ngaäp ngöøng:

- Quaùn xaù laø choán xoâ boà.

Chaøng trai treû baát chôït gaét leân, nhö muoán truùt caû noãi böïc doïc trong loøng:

- Ta ñaâu caàn ai quaûn coá.

Chôït chaøng dòu gioïng:

- Naøng coøn ñôïi ta ö? Nôi naøy gioù söông baát tieän.

- Trong nhaø noùng böùc, thieáp ra ñaây hoùng maùt, ngaém coäi mai giaø. Chaøng thaáy khoâng, trôøi chôùm vaøo haï, maø goác laõo mai baûy caùnh vaãn coøn soùt laïi maáy boâng cuoái muøa.

Ngöôøi thieáu phuï cuùi ñaàu thaät saâu, aùnh maét dòu daøng, tieáng noùi nheï nhö gioù thoaûng:

- Maát meï töø raát sôùm, caûm giaùc ngaøy aáy aên saâu vaøo loøng, neân thieáp luoân luoân muoán níu chaët laáy nhöõng gì saép maát. Thieáp thích caûnh chieàu taø, traêng laën, cuøng nhöõng boâng hoa cuoái muøa, chaúng maáy choác nhöõng boâng hoa soùt laïi seõ heùo uùa döôùi côn naéng haï. Troïng Thuûy ôi! Cuoäc ñôøi coù gioáng theá khoâng?

Troïng Thuûy thoaùng ruøng mình, voäi choaøng tay qua löng vôï dìu ñi. Ngöôøi thieáu phuï run gioïng tieáp :

- Ñoâi luùc thieáp linh caûm saép maát moät caùi gì raát lôùn, raát lôùn. Haïnh phuùc ö ? Leõ soáng ö ? Nieàm tin ö ?

Khi ngöøng noùi, naøng thoaùng nghe moät lôøi taâm söï, tieáng maát tieáng coøn:

- Mî Chaâu! Neáu ta coù laøm gì ñeå luïy ñeán naøng, xin nguyeän laáy caùi cheát taï toäi.

* *

Tieát ñoâng chí

- Thuùc thuùc tìm ta?

- Caû thaùng baët tin, thieáu chuû! Chaúng hay coâng vieäc tieán haønh ñöôïc ñeán ñaâu roài?

- Noû thaàn caát trong ngöï phoøng, maø quoác quaân ngaøy ñeâm quaán quyùt vôùi boïn gaùi ñeïp. Moïi vieäc trong trieàu, quan noäi chính chæ coøn caùch taâu beân maâm röôïu.

- Thieáu chuû! Tin nhaø thuùc giuïc, thieáu chuû chôù neân coá tình laàn löõa.

Gioïng ñieäu nghieâm khaéc hình nhö laøm Troïng Thuûy böïc mình.

- Ta bieát, nhöng coù leõ phaûi chôø ñeán tieát xuaân quoác quaân laøm leã teá caùo trôøi ñaát, ta môùi coù cô may ñoät nhaäp.

Troïng Thuûy quay ñaàu ngöïa, noùi gaáp:

- Huoáng chi... noäi töû saép ñeán kyø khai hoa.

Caâu noùi chöa döùt, ngoïn roi ñaõ quaát maïnh vaøo löng ngöïa, thôùt ngöïa voït ra ngoaøi thaønh Nam, caát voù nhö cuoàng, chaøng trai tieáp tuïc ra roi, ngöôøi vôùi ngöïa bieán maát trong lôùp buïi muø.

OÂng giaø nhìn theo thôû daøi:

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 243

- Laø duyeân? Laø nôï? Coù leõ chæ bieát hoûi trôøi.

 * *

Tieát laäp xuaân

- Thieáu chuû hình nhö coá yù laùnh maët laõo.

- Ta vieäc gì phaûi traùnh, chæ vì noäi töû môùi sinh, ta phaûi keà caän saên soùc cho meï con cöùng caùp.

- Phuï töû naèm trong thieân luaân, duø sao ñoù cuõng laø huyeát nhuïc Trieäu gia. Nhöng hieáu, trung voán laø ñaïo lôùn. Chaúng hay thieáu chuû coøn nhôù lôøi chuû nhaân daën doø trong dòch xaù luùc leân ñöôøng?

Troïng Thuûy gaét leân:

- Ta khoâng caàn laõo giaùo huaán.

Noùi roài laïi quaát ngöïa phoùng ñi. Ngöïa phi khoâng bieát maáy daëm daøi, ñeán khi quay laïi, trôøi baét ñaàu chaïng vaïng. Vaøo ñeán thaønh noäi, phoá xaù ñaõ leân ñeøn. Tröôùc cöûa cung, moät thieáu phuï ñöùng chôø, naøng aâu yeám lau töøng gioït moà hoâi dính ñaày buïi caùt.

- Moãi gioït moà hoâi laø moät ñieàu phieàn muoän tieát ra.

Troïng Thuûy coá traùnh aùnh maét vôï.

- Naøng coøn chôø ta sao?

- Côm canh coøn noùng, ta vaøo thoâi.

Ngoài vaøo baøn, Troïng Thuûy ngaäp ngöøng:

- Hôõi ôi, phuï vöông laâm beänh, coù yù goïi ta veà, maø ta thì khoâng nôõ boû ñi khi haøi nhi chöa cöùng caùp.

Mî Chaâu aùnh maét mung lung.

- Thieáp bieát tình chaøng saâu naëng, nhöng phuï thaân tuoåi giaø nhö ñeøn tröôùc gioù, maø haøi nhi khoân lôùn ngaøy thaùng coøn daøi, chaøng cuõng neân caân nhaéc naëng nheï.

- Ña taï naøng ñaõ theå taát cho ta.

Mî Chaâu guïc ñaàu vaøo vai choàng.

- Thieáp nguyeän laøm ngöôøi ñaøn baø queâ muøa, ngaøy ngaøy boàng con, töïa cöûa ngoùng troâng.

Khoâng gian vaéng laëng, nghe roõ töøng hôi thôû. Troïng Thuûy nhoû nheï:

- Vaïn nhaát can qua daáy leân ta bieát tìm naøng ôû ñaâu?

- Thieáp coù chieác aùo loâng ngoãng (7), seõ laáy loâng laøm daáu chæ

ñöôøng.

Chôït naøng cöôøi hoàn nhieân :

- Maø lo gì, phuï hoaøng coøn coù noû thaàn.

- Noû thaàn ö?

Troïng Thuûy chôït im baët

* *

Tieát haï chí

Thaùng ngaøy laàn löõa, xuaân qua roài haï ñeán. Cuoäc haønh trình ñaõ hoaõn laïi nhieàu phen.

Nöûa ñeâm trôøi laëng gioù, Troïng Thuûy töøng böôùc nheï, boàn choàn, heát ra laïi vaøo. Chaøng döøng laïi, heù maøn luïa moûng. Trong ñoù moät thieáu phuï naèm beân ñöùa haøi nhi. Ñöùa beù buï baãm, hoàng haøo. Neùt maët thieáu phuï aùnh leân nieàm haïnh phuùc, tin töôûng. Troïng Thuûy run tay kheùp caùnh maøn, laåm baåm:

- Ta khoâng muoán bòn ròn luùc chia tay, xin naøng muoân vaøn traân troïng.

Troïng Thuûy nhìn khaép gian phoøng. Gian phoøng quen thuoäc, aám cuùng nhö coù hoàn ngöôøi laån quaát. Moãi vaät laø moät kyû nieäm, laø daáu tích moät cuoäc tình, moät cuoäc ñôøi phuø du. Troïng Thuûy ñoùng nheï cöûa phoøng, kheùp laïi sau löng moät theá giôùi. Ngoaøi kia laø boùng ñeâm, gioù hiu hiu maø vaãn laïnh run ngöôøi. Troïng Thuûy laàm luõi daét ngöïa qua caàu ñaù, laëng leõ, ñôn ñoäc, tieáng voù ngöïa loäp coäp trong ñeâm, voïng leân khoâ khoác nhö tieáng voà ñaäp treân saøng. AÙnh traêng mô hoà, laõng ñaõng, ñom ñoùm laäp loøe. Troïng Thuûy döøng chaân, ngoù söõng, möôøng töôïng thaáy hai boùng daùng beù nhoû, mong manh töø hai ñaàu caàu chaïy voäi laïi vôùi nhau chaäp laøm moät, roài tan loaõng trong maøn ñeâm. Ñeâm saâu thaúm, gioù trôû chieàu. Troïng Thuûy ñoät ngoät vôùi tay sau löng, aùnh kieám loùe leân, boùng kieám nhö côn loác, hoaûng loaïn cheùm naùt coäi mai giaø, maáy boâng hoa baûy caùnh cuoái muøa tôi taû, theo gioù bay ñi. Trôøi chôït ñoå möa, con ñöôøng tröôùc maët khoù ñi voâ cuøng.

* *

Tieát troïng thu Kinh thaønh coù bieán. Nam Vieät Vuõ Vöông Trieäu Ñaø xuaát quaân ba quaän tieán ñaùnh Coå Loa (8).

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 245

Ñòch chuaån bò vöôït haøo, An Döông Vöông ung dung ngoài treân laàu cao, cuøng myõ nöõ uoáng röôïu nghe ñaøn.

Ñòch qua soâng, quoác quaân nhìn xuoáng quaùt:

- Teân baïi töôùng phaûn phuùc coøn daùm vaùc maët tôùi sao? Hay laø cheâ noû cuûa ta khoâng ñuû cöùng.

Ñaùm quaân só loá nhoá treân maët thaønh chæ troû, voã tay reo cöôøi.

Ñòch tôùi chaân thaønh, quoác quaân chaäm raõi môû bao gaám laáy noû thaàn. Noû hoâm nay döôøng nhö quaù naëng, maø sao laãy noû chöa baám ñaõ gaãy laøm ñoâi.

Quoác quaän xuaát haïn cuøng mình, voäi quaùt:

- Cao Loã ñaâu roài?

Vieân quan giaø ñöùng haàu run raåy:

- Cao Loã ñaõ bò beä haï ñuoåi töø naêm ngoaùi, coøn Ñình Toaùn thaùng tröôùc cuõng ñaõ boû ñi.

Ñòch vaøo thaønh. Töø ñaùm haäu quaân moät kî só voït ngöïa xoâng leân. Kinh khuyeát tan hoang, noäi cung vaéng ngaét. Kî só hoát hoaûng bay ngöïa ra ngoaøi thaønh Nam. Giöõa loái moøn, nhöõng chieác loâng ngoãng raûi raùc phôi mình treân coû. Ngöïa phi nöôùc ñaïi, kî só caû ngaøy khoâng kòp aên, chæ ñoåi ngöïa ba laàn. Maët trôøi saép laën, daáu loâng ngoãng daãn tôùi moät baõi bieån hoang (9). Kî só nhaûy xuoáng ñaát, tröôùc maét laø moät thaân hình thieáu phuï, chieác aùo truïi loâng, ñaàu lìa khoûi coå, doøng maùu loang saãm moät vuøng bieån Ñoâng. Kî só laø moät chaøng trai, chaøng trai ñoå xuoáng, khuoân maët thaám ñaãm moà hoâi laãn buïi caùt, nhöõng gioït moà hoâi laám taám baèng haït ñaäu, khoâng phaûi nöôùc maét, kî só khoâng khoùc, chæ thaûng thoát keâu leân :

- Mî Chaâu! Ta ñaõ ñeå luïy ñeán naøng! Con chuùng ta ñaâu?

Ñoù laø caâu noùi cuoái cuøng. Keå töø giôø phuùt ñoù boïn taû höõu chæ coøn baét gaëp keû moäng du laàm lì, hai tay oâm moät boïc lôùn, ñi giöõa phoá phöôøng maø nhö chaúng thaáy ai.

* *

Maáy chuïc naêm sau ñoù coù laõo thuaät só phöông Baéc ñeán keû chôï, laõo lang thang khaép choán, kieám aên baèng ngheà töôùng soá.

Nhöõng luùc vaéng khaùch, laõo thöôøng ngoài beät xuoáng ñaát goõ boàn, vöøa ca, vöøa keå chuyeän.

Laõo keå caâu chuyeän tình ngaén nguûi cuûa ñoâi trai gaùi giöõa boái caûnh moät cuoäc tranh baù ñoà vöông. Truyeän keát thuùc baèng vieäc: khaùch thöông coù keû laáy ngoïc trai bieån Ñoâng röûa trong gieáng Troïng Thuûy, saéc ngoïc lieàn saùng ra.

Daân keû chôï xuùm xít ba voøng nghe keå, coù gaõ nghieán raêng maéng Troïng Thuûy laø teân giaùn ñieäp baïc tình, coù gaõ laáy laïi vieäc töï saùt taï toäi ñeå bieän baïch cho con ngöôøi baát haïnh. Boïn keû chôï lôùn tieáng tranh caõi khoâng thoâi, ñoâi laàn ñaõ nhôø laõo thuaät só phaân giaûi, laõo khoâng traû lôøi, chæ cöôøi tröø.

Moät hoâm Trieäu Vaên Vöông, huùy laø Hoà (10), xuaát cung, thaáy laõo ñang ca, lieàn döøng böôùc laéng nghe. Nghe moät luùc, Vaên Vöông chau maët roài thôû daøi boû ñi. Töø ñoù daân keû chôï cuõng khoâng thaáy laõo thuaät só xuaát hieän.

---------------------------

Chuù thích

1.        Cao haäu: vôï Haùn Cao Toå. Cao haäu laán quyeàn Hieáu Hueä hoaøng ñeá, giaûi quyeát moïi vieäc chính söï (töø 187-180 TTL).

2.        Luïc Giaû: Söù thaàn nhaø Haùn. Naêm 196 TTL, Luïc Giaû sang phong cho Trieäu Ñaø laøm Nam Vieät Vuõ Vöông. Naêm 178 laïi sang traùch vieäc Trieäu Ñaø tieám xöng ñeá hieäu.

3.        Chaï Chuû:

a.        Teân thaønh:

An Nam chí löôïc (ANCL) cuûa Leâ Taéc, quyeån ñeä nhaát, muïc coå tích, vieát veà vieäc xaây Loa Thaønh coù ghi: “Vieät Vöông thaønh tuïc goïi laø Khaû Luõ.”

Vieät söû tieåu aùn (VSTAÙ) cuûa Ngoâ Thôøi Só vieát: “Loa Thaønh coøn coù teân laø Trung Quy Thaønh, ngöôøi nhaø Ñöôøng goïi laø Coân Loân Thaønh”.

Ñaïi Vieät söû kyù toaøn thö (ÑVSKTT) cuûa Ngoâ Só Lieân vaø Khaâm Ñònh Vieät söû thoâng giaùm cöông muïc (KDVSTGCM) cuûa söû thaàn trieàu Nguyeãn ñeàu noùi Coå Loa coøn goïi laø thaønh Tö Long.

Lòch söû Vieät Nam (LSVN, 1983) cuûa nhoùm Phan Huy Leâ

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 247

vieát “Khaû Luõ ñoïc noâm laø Chaï Chuû” (soá lieäu 32 ngaøn hoä daân laáy ôû cuoán naøy). Chuùng toâi möôïn danh xöng naøy.

b.        Naêm xaây - Hình daùng:

KÑVSTGCM (baûn dòch cuûa Vieän Söû hoïc): “Naêm Bính Ngoï (255 tr.c.ng) Vua Thuïc ñaép thaønh ôû Phong Kheâ, roäng ñeán nghìn tröôïng, xoaùy troøn nhö hình troân oác, neân goïi laø Loa thaønh.”. Trong phaàn daãn saùch ghi theâm: “Xoaùy troøn chín voøng nhö hình troân oác”

Hieän nay chæ coøn di tích ba voøng troøn kheùp kín, khoâng caân ñoái, vì uaán theo doøng chaûy cuûa soâng raïch, ñoù laø thaønh Noâi, Trung vaø Ngoaïi.

4.        Cao Loã: töôùng cuûa An Döông Vöông, coù taøi kieán truùc vaø cheá noû. ANCL goïi laø Cao Thoâng.

5.        Ñoà Thö: töôùng nhaø Taàn, töû traän khi ñem quaân sang ñaùnh AÂu Laïc.

6.        Hoûa Hoài: theo nhoùm söû gia Phan Huy Leâ, Hoûa Hoài laø nhuõng uï ñaát cao ñeå mai phuïc baén noû, phoùng lao.

7.        AÙo loâng ngoãng (Nga mao). ÑVSKTT vaø VSTAÙ ghi: “chaên (hoaëc ñeäm) gaám (nhoài) loâng ngoãng thöôøng duøng ñeå ñaép”.

8.        Ñaùnh Coå Loa:

-        Caùc boä söû lòch trieàu nhö ÑVSKTT vaø KÑVSTGCM ñeàu thoáng nhaát: Naêm Quùy Tî, naêm thöù 50 ñôøi Thuïc An Döông Vöông, töùc naêm thöù 2 ñôøi Taàn Nhò Theá Hoà Hôïi (208 TTL)

-        Vieät söû yeáu cuûa Hoøang Cao Khaûi vaø Vieät Nam söû löôïc cuûa Traàn Troïng Kim cuøng ghi naêm 207 TTL

Nhö vaäy theo 4 boä söû treân, Trieäu Ñaø chieám Loa Thaønh tröôùc khi Haùn Löu Bang dieät Taàn.

Theo Söû kyù Tö Maõ Thieân, phaàn Lieät truyeän, thieân 113, Nam Vieät uùy Ñaø: “Trieäu Ñaø chieám AÂu Laïc sau khi Cao haäu cheát 1 naêm” (Cao haäu cheát naêm 180 TTL.

Caùc nhoùm söû gia sau naøy thöôøng caên cöù vaøo nieân ñaïi treân:

- Nhoùm Phan Huy Leâ: 179 tr.c.n.

- Phaïm Vaên Sôn (Vieät söû toaøn thö): 180 TTL. ÔÛ ñaây chuùng toâi döïa theo taøi lieäu cuûa Tö Maõ Thieân.

9. ÑVSKTT: “An Döông vöông chaïy ñeán nuùi Moä Daï,

huyeän Ñoâng Thaønh, tænh Ngheä An”

10. Trieäu Vaên vöông (137-125 TTL):

Theo moät soá boä söû cuõ thì Trieäu Hoà laø chaùu noäi Trieäu Ñaø, hoaëc roõ hôn: chaùu Trieäu Ñaø, con Troïng Thuûy.

Rieâng Vieät söû toaøn thö cuûa Phaïm Vaên Sôn xaùc ñònh: “Vaên vöông huùy laø Hoà, chaùu ñích toân Trieäu Ñaø, con trai Troïng Thuûy, Mî Chaâu” Khoâng roõ döõ lieäu naøy taùc giaû laáy ôû ñaâu. Vieát truyeän naøy, chuùng toâi taïm möôïn chi tieát treân, cho phuø hôïp vôùi nhaân vaät.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 249

Phieân Chôï Chieàu

Cuoäc ñôøi vaø phieân chôï chieàu, coù gì khaùc nhau?

Khaùch laï cuøng gaõ thö ñoàng ñeán giöõa luùc phieân chôï chieàu ñang hoïp. Töøng maûng naéng uùa  ngoi ngoùp treân caây, treân haøng  quaùn, treân nhöõng taám thaân quaèn quaïi öôùt ñaãm moà hoâi. Khaùch ñònh ñaûo moät voøng, nhöng muøi thòt, muøi caù, muøi maém, muøi ngöôøi, nhöõng tieáng vaêng tuïc chí choùe, caùi khoâng gian ñaëc quaùnh oâ troïc laøm khaùch lôïm gioïng, buoàn noân, voäi vaøng raûo böôùc. Con ñöôøng laøng traûi roäng  aùnh traêng, nhöõng tieáng gaø gaùy sai canh eo oùc töø caùc xoùm ven ñeâ laøm taêng theâm veû laïnh leõo, coâ tòch. Ñi chöøng daäp baõ traàu, khaùch tôùi goõ cöûa moät ngoâi chuøa coå. Coù tieáng sö giaø leïp keïp ra môû coång.

- Baïch cuï, chuùng toâi laø khaùch lôõ ñoä ñöôøng, xin phieàn cuï cho taù tuùc ñeâm nay.

- Moâ Phaät, cöûa Thieàn bao giôø cuõng roäng lôùn môû ñoùn khaùch thaäp phöong, xin oâng ñöøng ngaïi.

Sö giaø daãn khaùch vaøo thieàn phoøng trong daõy nhaø ngang. Trong phoøng chæ keâ duy nhaát moät chieác kyû traø, treân kyû coù vaøi  cuoán saùch nho vaø moät chieác moõ caù. Chuû khaùch ngoài ñoái dieän treân nhöõng taám boà ñoaøn ñan baèng coû coùi. Sau tuaàn traø nöôùc, caâu chuyeän moãi luùc moät theâm côûi môû.

- Chaúng hay oâng laø ngöôøi ôû haït naøo?

- Trình cuï, toâi ôû beân bôø Toâ Lòch. Caûnh nhaø thanh baïch, gia maãu maát sôùm, maáy naêm tröôùc gia phuï cuõng noái goùt quy tieân.  

Baây giôø roäng caúng, toâi ñònh ngao du moät chuyeán.

- Ra vaäy, theá oâng ñaõ ñònh gheù ñaâu chöa?

- Trình cuï, toâi cöù lang thang, thaáy ñaâu hôïp caûnh hôïp ngöôøi thì naùn laïi daêm böõa nöûa thaùng, thaûng hoaëc nöûa naêm cuõng neân.

Qua caâu chuyeän, khaùch troïng sö giaø laø ngöôøi cao khieát, phoùng daät; sö giaø cuõng coi khaùch laø choã tri aâm.

- Toâi maáy chuïc naêm thaân göûi cöûa khoâng,  vaäy maø baûy tình môùi daùm dieät saùu, coøn ñeå laïi moät, oâng bieát ñeå laøm gì khoâng? Haø haø... Ñeå yeâu vaên chöông vaø khaùch vaên chöông.

Chuyeän vaõn hoài laâu, hai beân cuõng ngaû baøn côø. Khaùch thöôøng khai cuoäc baèng nöôùc phaùo ñaàu, maõ ñoäi, chuû ôû theá coâng, chaúng may gaëp phaûi sö giaø ñaùng maët ñaïi quoác thuû, neân nhieàu phen ñaâm ra thaát thoá. Tuy nhieân moãi khi laâm hieåm caûnh nhaát laø luùc taøn cuoäc, khaùch luoân luoân thaän troïng, ñaén ño töøng nöôùc, roài cuõng thoaùt ñöôïc khoù khaên. Sö  giaø gaät guø taùn thöôûng. Cuoäc côø keùo daøi tôùi quaù nöûa ñeâm, hai beân môùi taïm nghæ.

- Toâi noùi khí khoâng phaûi, neáu khoâng cheâ cöûa thieàn chaät heïp, côm thieàn rau döa, môøi oâng naùn laïi ít laâu, chaúng maáy khi gaëp ñöôïc tri kyû.

Sö giaø daønh cho chuû tôù khaùch caên phoøng nhoû quay ra vöôøn, voán yeâu caây caûnh, chieàu chieàu khaùch taûn boä khaép xoùm, tìm veà ñuû caùc gioáng hoa. Nhôø kyõ thuaät toå truyeàn, chaúng maáy choác, moät khoaûng vöôøn tröôùc, nhöõng choài hoàng, cuùc ñaïi ñoùa, thöôïc döôïc, maãu ñôn, phuø dung ñua nhau nôû roä. Ngaøy hai böõa saùng chieàu khaùch gia coâng töôùi caây, tæa laù, baét saâu.

Moät buoåi saùng vöøa ra vöôøn töôùi caây, khaùch chôït baét gaëp moät ngöôøi con gaùi ñang nghieâng mình ngaém choài  thöôïc döôïc. Khoâng hieåu naéng mai hay saéc hoa phaûn chieáu maø ñoâi maù naøng öûng hoàng. Maøu aùo luïa Haø Ñoâng laøm noåi baät nöôùc da traéng muoát, töông phaûn vôùi maùi  toùc huyeàn buoâng xoõa ngang vai. Nuï  cöôøi trong saùng treân  khuoân maët trang ñieåm  sô saøi, khoâng theå che noåi chuùt gì beõn leõn.

- Vöôøn hoa naøy chaéc chính tay oâng troàng?

- Vaâng, tuoåi treû ñaõ sôùm hoïc thoùi laõo giaû an chi, coâ coù cöôøi khoâng?

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 251

- Ñaâu daùm. Hoâm nay cha toâi sai sang xin cuï laäp ñaøn, khoâng ngôø laïi coù dòp gheù xem vöôøn caûnh. Ñuùng  laø muoân hoàng nghìn tía. Rieâng toâi thích nhaát maáy caønh phuø dung, caùi maøu hoa baïc meänh laøm sao. Maø phaûi chaêng caûm nhaän caùi ñeïp, nhieàu luùc phaùt xuaát töø ñoâi chuùt luyeán tieác nhöõng gì mong manh deã vôõ, deã maát, raát tha  thieát maø khoâng sao giöõ ñöôïc. Nhö vaäy caùi ñeïp raát gaàn vôùi beøo boït hö aûo  - Coâ gaùi laïi cöôøi - Toâi noùi quaáy quaù chaû bieát coù ñuùng khoâng?

- Chaø, khoâng ngôø laïi ñöôïc nghe coâ trieát lyù.

Coâ gaùi laûng sang chuyeän khaùc.

- Hình nhö moãi khuya oâng thöôøng thoåi tieâu, tieáng tieâu nghe thaät buoàn.

Khaùch baät cöôøi.

- Song cuõng caàm baèng hö aûo noát phaûi khoâng aï?

Coâ gaùi khuaát haún sau böùc töôøng hoa, khaùch coøn ñöùng laëng troâng theo.

Hoâm sau, luùc söông sôùm coøn ñuïc traéng baàu trôøi, khaùch ñaõ löõng thöõng ra vöôøn, daùng baàn thaàn, traàm ngaâm. Coù tieáng sö giaø ñaèng haéng :

- Moâ Phaät! Trôøi chöa saùng haún, oâng ñaõ ra saên soùc vöôøn hoa.

- Khoâng hieåu sao  ñeâm qua hôi khoù nguû  - khaùch ñoåi gioïng toø  moø - Hình nhö saùng mai cuï laäp ñaøn?

- AØ phaûi, ngaøy mai toâi laäp ñaøn cho beân cuï Phuû. Hoâm qua con gaùi cuï ñaõ sang ñaây.

Khaùch ngaäp ngöøng:

- Nhö vaäy coâ gaùi hoâm qua...

- Laø Bích Du, con gaùi ñoäc nhaát cuûa cuï Phuû Töø Sôn ñaõ caùo laõo hoài höu.

Gioïng khaùch mô maøng:

- Bích Du, nghe coù phong vi phieâu laõng.

- Coù leõ caùi teân ñaõ vaän vaøo thaân. Bích Du voán laø coâ gaùi thích rong chôi treân ñoàng coû xanh, tính tình phoùng khoaùng, khaùc haún ngöôøi cha. Moâ Phaät! Maø thoâi, keû tu haønh chaúng daùm laïm baøn chuyeän nhaân theá.

Khaùch nhoû nheï:

- Ñeâm qua toâi coù tieáp lôøi Vy Chi laøm ñöôïc maáy vaàn thô  Hoäi Chaân (gaëp Tieân), xin trình cuï duyeät cho.

Sö giaø mæm cöôøi nhö soi thaáu loøng khaùch.

Saùng ngaøy chính gioã, cuï Phuû Töø Sôn daãn teân gia nhaân leã meã böng maâm hoa quaû sang chuøa. Buoåi leã caàu sieâu chaám döùt, cuï Phuû  theo chaân sö giaø xuoáng nhaø ngang, luùc aáy ñang coù maët khaùch. Sau khi giôùi thieäu ñoâi beân, caû ba thong thaû nhaáp gioïng cheùn traø Long Tænh.

- Trình cuï, roõ kheùo chaúng maáy choác maø cuï vôùi toâi ñaõ saép böôùc vaøo tuoåi coå lai hy. Maáy chuïc naêm baän vieäc quan tö, nay chæ coøn lo beà gia thaát cho con chaùu beù laø coù theå yeân taâm an höôûng tuoåi trôøi.

- Baåm vaäy Bích Du ñaõ...

- Chaùu ñaõ möôøi taùm tuoåi roài, mau thaät, môùi ngaøy naøo...

- Vaâng mau thaät. Vaäy cuï ñaõ nhaém ñöôïc choã naøo laøm reå giöôøng Ñoâng chöa aï?

- Trình cuï, cuõng coù maáy ñaùm, nhöng toâi chöa thaät öng buïng, ít ra cuõng phaûi keùn chaân cöû nhaân hoaëc haäu boå cho chaùu göûi gaám taám thaân, phieàn noãi con beù cuõng hôi khoù tính.

- Baåm vaâng.

- AØ naøy oâng, toâi nghe nhaø nöôùc saép tuyeån ngöôøi vaøo tröôøng Haäu Boå, oâng coù nghe noùi khoâng?

- Daï baåm toâi cuõng coù nghe loaùng thoaùng.

- Noùi oâng boû quaù, neáu coù quen vò ñöôøng quan naøo cuõng neân caäy cuïc nhôø ñôõ ñaàu hoä. Thôøi buoåi naøy ai chaúng phaûi laäp thaân,  tôùi luùc thanh vaân ñaéc loä, coøn ai daùm cöôøi mình.

- Baåm vaâng.

Sau khi cuï Phuû veà, khaùch luïc haønh lyù laáy moät loâ saùch ñem  ra phôi ôû tröôùc saân, töø cuoán saùch chöõ Haùn, chöõ quoác ngöõ moûng vaøi chuïc tôø, tôùi quyeån saùch Phaùp daøy maáy traêm trang. Maáy  ngaøy ñaàu caàm  tôùi saùch vôû, khaùch daït daøo höùng thuù nhö gaëp laïi coá nhaân, theâm phaàn möôøng töôïng “thö trung höõu nöõ nhan nhö ngoïc”. Nhöng daàn daàn caùi khoâng khí cöû  töû, caâu chaáp boác ra töø trang saùch, caùi loái uoán buùt cho cong, vo yù cho troøn laøm khaùch chaùn chöôøng, ngao ngaùn.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 253

Trong khi ñoù, chieàu chieàu cuï Phuû laïi khaên aùo leân chuøa, thænh moät hoài chuoâng, ñoïc moät ñoaïn saùch. Ñi ngang phoøng khaùch ôû, cuï Phuû nhìn vaøo mæm cöôøi baâng quô. Khi buoåi kinh chieàu chaám döùt, caû ba laïi ngoài trong nhaø ngang ñaøm ñaïo.

- Trình cuï, tröôùc kia maûi lo vieäc nöôùc vieäc nhaø, thoâi thì cuõng tueá toùa qua ngaøy. Baây giôø thö  roãi, khoâng daùm sao nhaõng vieäc tuïng kinh nieäm Phaät, tröôùc laø ñeå taâm hoàn thanh tónh, sau laø tích phuùc cho con, cuï tính coù phaûi khoâng aï?

- Baåm vaâng.

- Naøy oâng, nghe ñaâu...

Caâu chuyeän caøng ngaøy caøng teû nhaït, thöôøng keát thuùc  baèng nhöõng tieáng “baåm vaâng” ueå oaûi. Cho tôùi moät hoâm khoâng coøn chòu noåi, khi cuï Phuû chöa tôùi, khaùch ñaõ voäi vaøng ñoäi muõ ra  ñi. Ñaàu oùc troáng roãng, böôùc chaân laàm luõi voâ tình ñöa khaùch tôùi phoá chôï. Vaãn caûnh vaät loän, tranh giaønh, vaãn muøi thòt, muøi caù, muøi maém, muøi ngöôøi ngôïp nguïa, nhöng hoâm nay ñoái vôùi khaùch hình nhö caû caùi khoâng  gian ñaëc quaùnh khoâng  coøn tanh töôûi, lôïm gioïng nhö xöa. Thay vì trôû goùt, khaùch toø moø daán  böôùc ñaûo moät voøng. Nhöõng tieáng chaøo môøi, cheøo keùo côùt nhaû  laïi coù veû mang moät yù vò rieâng. Coâ quaùn coù caëp maét laù raêm luùng lieáng ñon ñaû :

- Baåm haøng chaùu coù con caày tô môùi ngaû hoài tröa, môøi oâng xôi thöû.

Khaùch maïnh daïn keùo gheá goïi cuùc röôïu ngang vôùi ñóa caày luoäc. Chaát röôïu ngang xeù coå vôùi muøi thòt choù gaây gaây chaám maém toâm chanh, aên keøm rieàng vôùi laù mô, chaúng maáy choác taïo cho khaùch moät caûm giaùc ngaàn  ngaät, thuù vò.

Phieân chôï chieàu gaàn vaõn, khaùch môùi  loaïng choaïng ñöùng leân, ñaàu tuy hôi naëng, nhöng loøng vaø chaân nheï haãng. Con ñöôøng laøng traûi ñaày aùnh traêng döôøng nhö maát haún veû neân thô, quyeán  ruõ. Taát caû chæ coøn laïi caûm giaùc raïo röïc qua töøng hôi thôû gaáp. Vöøa tôùi coång chuøa, khaùch ñaõ thaáy sö giaø ñang ñöùng ngoùng. Sö giaø lieác nhanh:

- OÂng môùi xuoáng phoá? Toâi noùi khí khoâng phaûi, loøng  ngöôøi keû chôï traéc trôû ña ñoan. Moâ Phaät! Maø thoâi, keû tu haønh chaúng daùm  laïm baøn chuyeän nhaân theá.

Khaùch cuùi ñaàu böôùc vaøo phoøng. Ñang côn haùo höùc, khaùch môû voäi maáy trang saùch vaø boãng gaëp laïi caùi haøo höùng  buoåi ñaàu, ñoïc ñaâu nhôù ñaáy. Nhöõng doøng chöõ goø eùp, hôøi hôït töôûng chöøng maát haún veû trô treõn thöôøng ngaøy. Nhöng khi hôi röôïu ñaõ ngaøn, taát caû caûm giaùc phaán khôûi cuõng töø töø tieâu tan. Taâm tö khaùch chìm ngaäp trong traïng thaùi troáng  roãng chaùn chöôøng, khoâng gì buø ñaép  noåi. Khaùch laëng leõ ra ngoài ôû  meù hieân, ngaång maët nhìn trôøi, roài thoåi moät khuùc tieâu. Coù tieáng thôû daøi cuûa sö giaø :

- Moâ Phaät! Ñôøi laø beå khoå, nöôùc maét chuùng sinh trong ba ngaøn theá giôùi goùp laïi coøn nhieàu hôn nöôùc ñaïi döông.

Roài cöù theá, nhö moät thoùi quen khoù boû. Chieàu chieàu khaùch laïi ñoäi muõ xuoáng phoá. Khoâng hieåu khaùch meâ gì ? Meâ caùi khoâng khí hoãn ñoän, baùt nhaùo, meâ röôïu, hay meâ caëp maét laù raêm cuûa coâ  quaùn? Daàn daàn khaùch trôû neân quen thuoäc vôùi oâng thoâng, thaày kyù, baùc phaùn giaø, nhöõng con ngöôøi buøn nhô ñaõ ngaäp luùt chaân, laïi theâm maáy gaõ thanh nieân taáp teånh. Chieàu naøo baèng aáy khuoân maët cuõng tuùc tröïc xung quanh coâ quaùn, nhöõng caâu chuyeän buø khuù, soáng söôïng, tröôùc kia thoaùng nghe khaùch ñaõ nhaên maët boû ñi, baây giôø laïi caûm thaáy hay hay, thænh thoaûng cuõng goùp vaøi lôøi.

- Baåm haøng chaùu chieàu nay coù moùn  loøng lôïn, tieát canh, môøi oâng môû haøng cho moät ñóa.

Khaùch voán raát sôï maùu töôi, chæ thoaùng nhìn qua cuõng ñuû lôïm gioïng, vaäy maø chieàu nay laïi muoán neám thöû cho bieát. Khaùch cöôøi haøo saûng:

- OÂng thoâng, thaày kyù, baùc phaùn, caû caùc anh nöõa, laïi ñaây laøm  vôùi toâi vaøi ñóa cho vui.

OÂng thoâng daùng xum xoe:

- Quyù hoùa quaù, gì chöù moùn aáy thì chuùng toâi chaû daùm töø.

Thaày kyù cuõng chen vaøo:

- Baåm giôøi gai gai theá naøy maø ta ngaû theâm daêm cuùc röôïu ngang nöõa thì tuyeät.

Coâ quaùn cöôøi tít caëp maét laù raêm:

- Röôïu Vaên Ñieån chính goác cuûa nhaø chaùu cöù goïi laø meàm moâi khoâng chaùn.

HÖÔNG HOÀNG QUEÁ ❖ 255

Ñóa cheùn ñöôïc doïn ra, tieáng cöôøi noùi roâm raû, toaøn nhöõng chuyeän treân trôøi döôùi ñaát. Khaùch muoán toû ra ta söøng soû trong  giôùi aên chôi, cöù tì tì noác heát ly naøy sang ly khaùc. Tôùi cuùc thöù ba, löôõi khaùch baét ñaàu líu laïi.

- Coâ quaùn ñaâu, coâ quaùn... Goïi baùc xaåm chôï vaøo ñaây ca lyù nghe chôi.

Moïi khuoân maët ñeàu ñoû löø nhö gaác chín, noàng naëc hôi men. Khaùch leø nheø :

- Ta maø say ö ? Ta say thì Löu Linh, Lyù Baïch ñaõ cheát vì röôïu heát roài.

Chaúng bieát uoáng theâm ñöôïc maáy ly, khaùch ñoå guïc xuoáng baøn, thöùc aên tung toùe vaêng ñaày leân maët. Ñaàu oùc luøng  buøng, nhö coù troáng khua, moõ goõ. Trong côn meâ saûng, khaùch thaáy moïi hình thuø tröôùc maét nhö nhaûy muùa loaïn cuoàng. ÔÛ goùc chôï, baùc haøng toâm ñaù tung thuùng muûng gaøo leân:

- Khoâng coù caùi cöû nhaân, haäu boå thì ñöøng coù maø vaùc maët mo tôùi ñaây. Ñoà trôøi ñaùnh thaùnh vaät.

Chò baùn thòt vung dao cheùm xaû xuoáng thôùt:

- Baø maø theøm gaû con cho caùi ngöõ maøy ö? Coù maø caùi ba vaïn chín...

Maáy muï xoàn xoàn xaén vaùy voã boàm boäp:

- Naøy baø baûo cho maø bieát, cöû nhaân, haäu boå ñaáy.

Baùc phaùn giaø chaân treân chaân döôùi, vöøa goõ cheùn vöøa rao:

- Cöû nhaân ba traêm laïng, haäu boå hai traêm.

Khaùch ñaäp maïnh tay xuoáng baøn:

- Coâ quaùn, cuùc nöõa...

Coâ quaùn cuõng ñang xaén tay aùo nhaûy ñong ñoûng. Baùc xaåm chôï ngô ngaùc:

- Loaïn aø? Loaïn thaät roài - Baùc vuøng daäy, ñaäp tan chieác nhò - cöû nhaân, haäu boå, naøy tieán só ñaây.

Mieäng khaùch suøi boït, laûm nhaûm:

- Cöû nhaân... Haäu boå... Baåm vaâng... Em ôi...

Trong caûnh tranh toái tranh saùng chaäp chôøn, caû chôï nhö ñoaøn luõ aâm binh cuoàng loaïn.

Khoâng hieåu khaùch veà chuøa baèng caùch naøo. Buoåi saùng tænh daäy, mieäng khoâ ñaéng, ñaàu nhöùc nhö buùa boå. Khaùch vuïc caû ñaàu

vaøo ang nöôùc moät luùc, roài cöù theá naëng neà leâ  böôùc vaøo Chaùnh  ñieän. Ñoái dieän tröôùc töôïng Phaät, khaùch ngoài baát ñoäng, ñaêm ñaêm nhìn maáy caây nhang chaùy dôû. Nhang chaùy heát ba tuaàn, khaùch vaãn ngoài baát ñoäng. Tôùi quaù tröa khaùch môùi laëng leõ veà phoøng. Khaùch gom heát choàng saùch vôû, chaát thaønh moät ñoáng giöõa saân, roài ñaùnh dieâm chaâm löûa. Khaùch môû to maét ngaäm nguøi ngaém cuoäc phaàn thö. Gioù boãng noåi leân khaép trôøi. Töøng löôõi löûa boác cao, tro taøn tung bay boán phía. Khi ngoïn löûa phaàn thö taøn luïn, ôû goùc saân chæ coøn laïi moät maûnh giaáy xeùm heát phaàn ba. Khaùch nhaët leân lieác maét ñoïc:

“Phía Taây sa maïc coù gioáng chim laï. Ñoâi caùnh traéng muoát nhö ñaùm maây phuû rôïp moät goùc trôøi. Nhöõng ñeâm traêng raèm, chim thöôøng huùt gioù vuùt leân, nöûa vôøi rôi xuoáng laïi  huùt gioù vuùt  leân, muoán nuoát  caû traêng trôøi vaøo buïng. Thaûng  hoaëc chim laïc veà mieàn haï, thöôøng nhòn ñoùi khoâng chòu aên moät hoät. Sau khi keâu ba tieáng lôùn, chim xeáp caùnh lao xuoáng doøng tröôøng giang, nuoát traêng maø cheát. Thieân haï cöôøi goïi laø gioáng chim ñieân".

Sö giaø ñöùng ôû meù hieân, gaät guø laåm baåm:

- Côø ñaõ ñeán hoài taøn cuoäc. Caân nhaéc nöôùc ñi, tìm ñöôøng thoaùt hieåm, thaän troïng maø döùt khoaùt, quaû thaät ñaùng khen.

Khaùch töø giaõ sö giaø, cuøng gaõ heà ñoàng, laúng laëng rôøi xa phoá chôï, rôøi xa ñoaøn aâm binh. Phieân chôï chieàu laïi baét ñaàu hoïp./

MUÏC LUÏC

Tìm ñoïc theo maãu töï, keøm soá trang

 

Töïa 5 - 12

Töï baïch 11

 

Phaàn I

trang

Baûn hôïp ñoàng  21

Caùnh chim naùt ñaïn  119

Coäi hoaøng mai  32

Coù nhau trong ñôøi  169

Ñoâi maét  105

Hay anh ñaõ ñi  113

Hoïa só maùt  69

Höông hoàng queá  13

Khoaûng toái  99

Lôøi töï baïch cuûa con

ngöïa chöùng  144

Maùy teùt  57   

Moå Phaco  39

Nhan saéc  139

Nghìn thu nhôù ngöôøi  151

❧ ❧

trang

74  Nhö caùnh phuø du  

85  Ngöôøi meï

128  Nöûa hoàn trong tranh

52  Treân caàu nhìn laïi

63  Traéng ñen

133  Quaø Giaùng sinh

Phaàn II

208  Haäu Ngheä

249  Phieân chôï chieàu

181  Tröông Chi Mî nöông

198  Tìm laïi coõi ngöôøi

222  Töø Haûi

237  Troïng Thuûy

❧ ❧