Urbana at Feliza: Review. Urbanisasyon ang panawagan sa panahong pinalalago ang kalakalan upang lalong mapatampok ang halaga ng salapi at sistemang kapital.

Authors Avatar

ANG URBANA AT FELIZA ni modesto de castro

AT

 ANG TRAFFIC ROAD SIGNS AND REGULATIONS

SA

METRO MANILA

 MGA BATAS - ETIKA SA PANAHON NG URBANISASYON

ni

GLECY C. ATIENZA

        

        Urbanisasyon ang panawagan sa  panahong pinalalago ang kalakalan upang lalong mapatampok ang halaga ng salapi at sistemang kapital. Sa panahon ng pag-unlad ng urbanisasyon, ang mga sentro ng kalakalan ay nakapagtatatag ng sistema ng palitan ng produkto.Upang mapabilis ang daloy ng mga produkto mula sa isang lugar tungo sa susunod, lumilikha ng mga daanang makatutugon sa mga pangangailangang ito. Umiikot ang kapital, nagpapalipat-lipat ang mga produkto mula sa isang lugar tungo sa mamimili kasabay ng pagdami ng salapi at ng kita.

        

        Upang mapadaloy ang ganitong palitan, mahalagang magkaroon ng batas etikang makapagpapatatag sa ganitong uri ng kalakaran.Itong mga batas na ito ang siyang magtitiyak na ang daloy ng produkto at ang pagkamal ng salapi ay patuloy na nagaganap sa lahat ng larangan--mula sa mga produktong ikinakalakal hanggang sa serbisyo ng lakas-paggawa na inilalaan ng mga taong kasangkot sa kabuuang daloy ng sistemang ito. Mahalagang magkaroon ng batas  ng mga dapat at hindi dapat. Mahalagang magkaroon ng mga tanda ang mga batas  ito na tuwina’y   isasagawa ng mga mamamayan , saan man sila naroon, sa anumang panahon, sa lahat ng uri ng anyo at manipestasyon nito, bilang pagsubay sa mga batas na itinatakda ng kalakaran ng urbanisasyon.(Fillingham,l993:122).

        Sa pagpasok ng dekada nobenta, sa panahon ng pagpapatupad ng malawakang programa sa industriyalisasyon sang-ayon sa programang Phil.2000 ng pamahalaan, nagsisikipan ang mga kalye ng Metro Manila dahilan sa sunud-sunod na flyover,skyway at lansangan ginagawa sa mga pangunahing daraanan sa siyudad. Mahalaga ang pagpapalawak ng mga daraanan at pagpapatayo ng mga imprastrukturang magpapadaloy sa kalakalang pauunlarin sa bansa. Kaugnay nito, mahalaga ang pagpapatupad ng mga iskema sa mahusay na pagpapadaloy ng trapiko sa kabila ng mabigat na suliranin sa congestion ng siyudad.

        Layunin ng papel na itong matunton ang nagsasanga-sangang ugnayan ng mga batas etika noong panahon ng dantaong labinsiyam , na kinakatawan ng Urbana at Felisa ni  P. Modesto de Castro at ang kasalukuyang batas etika ng dantaong dalawampu na kinakatawan ng mga regulasyon , batas  at senyales  sa daloy ng trapiko at regulasyon sa lansangan sa lungsod , na siyang sentro ng urbanisasyon o urbanidad sa Pilipinas. Sa pagtalakay dito’y mangyayaring maglakbay sa iba’t ibang dantaon at panahong hindi kronolohikal na paraan. Gayundin, mangyayaring ilahad ng iba’t ibang mukha ng batas etika sa iba’t ibang larangang may kinalaman sa ilang mahahalagang konsepto pagtutuunan ng pansin sa pagtalakay na ito---urbanisasyon----lansangan---kalakalan---kababaihan---bilang sangkap ng pangkabuuang diskurso sa  pagpapanatili   ng kapangyarihan sa sistemang kapital sa kasalukuyan.

ANG SIYUDAD BILANG SENTRO NG URBANISASYON

         Bago ang pananakop ng mga Kastila, ang mga komunidad ay pinamamahalaan ng mga pinuno ng barangay laban sa mga mananakop mula sa  ibang baryo.Nakahanay ang kanilang mga kabahayan sa baybay dagat para sa lalong madaling pagtatanggol sa mga mananakop. Sa pagdating ng mga Kastila, sinubukan nilang ipunin ang mga mamamayan sa mga lugar na malapit sa simbahan.  Ipinatupad ang palisiyang bajo dela campana kung saan mas madaling maabot ng kanilang pamamalakad ang mga mamamayang makaririnig sa kalembang ng mga kampana. (Le Roy,l969,23-24).

        

        Ang palisiya sa bajo dela campana ay hindi lamang pagpapatupad ng palisiyang relihiyoso. Ang pagpapalapit ng mga taumbayan sa simbahan ay paraan na rin upang makontrol ang kabuhayan ng mga mamamayan. Nagpatupad sila ng mga paniniwalang ang malayo sa kampana ay malayo sa kabihasnan ng tao. Ngunit tiniyak din nilang ang mga indiong lalapit sa kampana ay susunod sa pamantayan ng gawi na katanggap-tanggap sa kanila. Kailangang turuan ang mga indio ng paraan ng pamumuhay at pakikitungong angkop sa bagong ipinakikilalang konsepto ng urbanidad. Tinawag  itong pagpapatupad ng planong reduccion (resettlement). (Reed, l978: 13-15,24)

        

        Ang pagpapatupad ng planong reduccion ay alinsunod sa pagpapatupad ng isang sistemang urban, na siyang  kung saan nakaluklok ang sentro ng kapangyarihang kolonyal.(Le Roy,1969:24) Dito makikita  ang sentro at  gusali ng gobyerno, ang simbahan at ang komersyo. Nakaluklok sa mga ito ang mga peninsulares,criollos at mestizo na bahagi ng sistemang kolonyal. Ang mga ito ay itinuring na ciudad de espanoles. Ang mga prayleng Kastila ang maaaring tumira sa mga cabecera ng mga probinsiya kasama ang kanilang mga alalay.Malaki ang bahagi ng mga prayleng misyonero sa paglalatag ng programang hispanisasyon at kristiyanisasyon kung kaya’t ang mga sentrong hawak nila ang itinuring ding sentro ng kalakalan at pagbabagong kultural at relihiyoso. Masasabi kung gayon na ang kolonisasyon ng mga Kastila ay nasiguro sa pamamagitan ng paglalatag ng isang sentro ng urbanidad.(Reed,l978:15) Ang mga kalyeng nagmumula sa sentro ng bayan ay nahihilerahan ng mga bahay kubo at panaka-nakang bahay na bato ng mga may-kayang residente. Sa mga komunidad na pinagmamay-arian ng iisang tao, nakasentro kadalasan ang mga kabahayan. (Le Roy,l969: 23-24)

                Ang pagtatakda ng isang sentro ng kalakalan at pamahalaan ay mahalaga sa panahon ng urbanisayon. Dito nagaganap ang mahalagang palitan ng kalakal na siyang buhay ng urbanisasyon. Sa gayun, mahalagang maging maayos din ang daluyan ng mga kalakal upang mapabilis ang palitan at pasok ng komesriyo.

Noong l948, ang bagong tatag na Republika ng Pilipinas ay hinati sa 50 probinsiya ayon sa mga pamantayan at katangian ng isang estadong Amerikano. Ang isang probinsiya ay may gobernador at nahahati ito sa mga munisipalidad na may alkalde. Ang bawat munisipalidad ay binubuo ng maraming baryo. Bawat komunidad ay may munisipyong itinuturing na sentro ng baryo. Kilala sa katawagang plaza ang sentro. Binubuo ito ng munisipyo, palangke, eskuwelahan,simbahang Katoliko. Dito nagaganap ang mahahalagang pangyayariri sa baryo. Sa paligid ng plaza makikita ang mga bahay ng mga may-kaya sa lugar, mga tindahang may pasilidad na senyales ng urbanidad--telepono,radyo,telegrama, elektrisidad,imprenta at iba pa. Dito rin makikita ang mga gawi ng urbanindad. Ipinakikilala dito ang mga bago saka ikinakalat sa mga kalapit na baryo.  Ang plaza ang simbolo ng antas ng kaunlarang naabot na ng isang munisipalidad. (Hart,l955:1-8)

ANG MGA DALUYAN   SA SIYUDAD

        Noong panahon ng mga Kastila, ang unang tinuring na mga daluyan at lansangan ay ang mga ilog. Ayon sa salaysay ni Jean Mallat (1846), sa isla ng Luson, maraming malalawak na ilog na maaaring daanan ng malalaking barko. Isa rito ang ilog Pasig. Ang Pasig River ang tinuring bilang pangunahing kalye pagkat dito dumaraan ang mga malalalaking barkong naglalako ng mga produkto mula sa ibang bansa. Nakadadaan dito ang mga barkong may bigat na 400-500 tonelada. Ang nakasasagabal lamang dito ay ang mga tulay. Kung hindi lamang sa tulay ng Maynila, makararating ang mga malalaking barko sa maliliit na bayan tulad ng Malacanan, at marahil ay maging hanggang sa Pateros at maaaring mahadlangan lamang ng mababaw na tubig na patungo sa lawa. Ang bunganga ng lawa ay katatagpuan ng mga kawayanan at sa mga tabing-ilog ay maraming nakahilerang baryo. Ang daungan para sa maliliit na bangka ay matatagpuan din dito. Isang kalapit na baryo, ang San Gabriel, ang daungan ng mga malalaking barkong kukumpunihin sa murang halaga. Sa pamamagitan ng ilog na ito’y nakararating sa Maynila ang lahat ng uri ng produkto mula sa iba’t ibang bahagi ng Luson.(Mallat,1983:82-83) Ang mga maliliit na daluyan ng tubig na kaugnay nito ay pinagtatakpan kapagdaka at ginawang mga kalyeng daraanan ng mga sasakyang de-motor tungo sa mga baryo. (Ira/Medina: l977:2)

        Ang Maynila ang pinakamahalaga sa mga lugar sa Luzon pagkat nakapuwesto ito asa baybayin ng mahabang lawa kung saan dumadaloy ang maraming ilog mula iba’t ibang bahagi ng kapuluan.Sa mga ilog na ito dumaraan ang mahahalagang produktong mula sa ibang lugar  tungo sa sentro ng kalakalan.  (MacMicking ,1967:5) Ang mga baryong malapit sa bunganga ng ilog ang sentro ng komersyo sa Maynila. Ang Tondo ,na tinawag ni Mallat na isang probinisya sa panahong iyon, nakasasakop sa 27 pueblo at kasama na rin dito ang mga pueblo ng  Binondo at Sta. Cruz, na kapwa nasa tabi rin ng ilog.Tinuturing itong pinakamayang probinsiya kundi man pinakamahalaga at pinakamataong probinisya sa buong kapuluan. Matatagpuan sa Tondo ang mga pabrika ng tapis,saya,panyong gawa sa koton at seda,sinamay,guinaras,pinya at telang koton. Pangingisda ang pangunahing hanap-buhay ng mga taga-rito bagaman ang mga tindahan ay pinamamahalaan ng mga mga kababaihang mestiza (Mallat,1983:119)

        Ang Binondo ay katabi ng Tondo  at hinihiwalay ng  ilog Pasig sa Maynila. Gayunpaman, isang tulay na may 149 vares ang haba ang nag-uugnay. (Mallat,l983:p.119) Katabi ng Binondo ang Sta. Cruz ,bagaman lugar na pinaglagakan ng mga Intsik upang ipaghiwalay sila sa mga Pilipino .(Ira/Medina:1972:2)  Lahat ng mga bundok na nakapalibot sa Tondo ay mayaman sa kahoy,hayop ,ibon,prutas ,multicaule (mulberry) at bigas na secano. Malawak ang pakikipagkalakalan  ng Tondo sa iba pang bahagi ng Pilipinas at dito lamang pinahihintulutang makapagtatag ng negosyo ang mga dayuhan.(MacMicking:l967:5) Sinasabing kung hindi dahil sa tulay na nag-uugnay sa fort (Fort Santiago) at sa komersyal na distrito ay hindi sana nasagabal sa pagdaan ng malalaking barko tungo sa mas maliliit na baryo sa tabing-ilog. (Mallat,l983:160)

        Ang mabuti at mabilis na transportasyon ay mahalaga sa paghikayat ng mainam na produksyon ;gayundin, mahalaga ito sa pagpapalaganap ng impormasyon na makapagkukumbinse sa tao ukol sa kahalagahan ng mabuting pamahalaan at makahihikayat ng katipiran at kasipagan sa mamamayan. (Wilcox,l901:31) Isang dayuhang manlalakbay, si Wilcox ang nagsabi noong l901 na ang isa sa pinakamalaking pangangailangan ng bansa ay ang mga mahuhusay na kalye o lansangan. Mahalaga ang isang regular na sistema ng mga highway na mag-uugnay sa mga mahahalagang lugar para sa mas mainam na kalakalan. Makikita ito sa kalagayan ng mga baryong may mga lansangan na itinayo ng mga Kastila. Mahalaga rin ang pagpapalaganap ng Ingles sa pamamagitan ng pagtatayo ng mga riles ng tren. Matututunan ito ng mabilis ng mga tao upang makahanap sila ng trabaho.Ayon sa isang Mr. McLeod, miyembro ng Philippine Commission na matagal nang nakatira sa Pilipinas, ang  nagsabing mahalagang makagawa ng mga lansangan at riles ng tren pagkat  ang Pilipinas ang “finest country in the world for building railways.” Ang paggawa ng kalye at riles ng tren mula Maynila hanggang Bayombong ay mag-uugnay sa mga probinsiya ng Cagayan at Isabela sa Maynila, kung saan nanggagaliing ang mahuhusay na kalidad ng tabako,troso,baka at bigas. Mabilis na itong makauugnay sa Kordileyera na may malawak na lupaing maaaring tamnan. Ang isla ng Pilipinas ang pinakamayaman sa Malayong Silangan at wala nang mas mahalaga pa kaysa rito. (Wilcox, l901: 230-231)

        At hindi lamang ang mga daluyan ang mahalaga sa panahon  ng urbanisayon. Ang mga sasakyan ding gagamitin upang magilulan ng mga kalakal ay kinakailangang maiayos upang matiyak ang daloy ng komesryo. Ang mga banca ang pangunahing paraan ng transportasyon sa mga panahong dinantnan ng mga Kastila ang  kapuluan, tulad ng silbi ng mga jeep sa kasalukuyan. Mahusay ang mga indio sa pamamamalakaya ,batay na rin sa mga salaysay ni Le Roy  na naglalarawan sa kanila bilang “water-man par excellence” (Le Roy,l969:11) Ang mga kalalakihan ng Maynila ay kilala sa buong mundo bilang mahuhusay na tauhan sa mga bangkang pangkalakalan.Maging ang mga Australyanong manlalayag ay may maiikling salaysay ukol dito.(MacMicking,l967:33) Maraming sa mga kalalakihang ito ang nagsilbi sa mga galyon ng Kastila, ilan din sa kanila ang hindi na bumalik sa Pilipinas (Blair at Robertson, vol.18:183).Sa kasalukuyan, mahigit sa  siyamnapung porsiyento ng mga drayber ng pampublikong transportasyon ay pawang kalalakihan. Sila ang nagmamaneho ng mga jeep, taxi, bus, na nagdadala sa mga tao mula sa isang lugar ng siyudad tungo sa isa pa. Maging ang mga eroplano, tren, light rail transit (LRT),kalesa,tricyle,traysikad ay pawang minamaneho ng mga kalalakihan.

        

        Pansinin naman nag nangyari sa mga lansangan ,kalakalan at teknolohiya noong dantaong labinsiyam.

        Sa isang artikulo ni Arnold Azurin,  (Azurin,l995), binanggit niya ang ukol sa gamit ng mga ilog bilang pangunahing paraan ng paglilipat ng kultura sa Kordilyera. Ang mga lugar na malapit sa ilog ang siyang katatagpuan ng mga gawi na katulad sa mga kalapit na baryo/grupong nasa tabi rin ng ilog. Sa gayun ang ilog ang pangunahing paraan ng paglilipat ng kultura. Sa sinaunang Maynila ang mga malilit na ilog na nag-uugnay sa mga baryo tungo sa mas malalawak na ilog tulad ng ilog Pasig ay tinakpan at ginawang kalye noong dumating ang mga Kastila (Ira/Medina,l972:6  )

        Kung ang mga ilog ang pangunahing paraan ng paglilipat ng kultura sa panahong wala pang mga kalye, bakit s tinakpan ang mga ilog upang gumawa ng mga kalye? May ugnayan ba ang urbanisasyon at ang ilog ang konsepto ng urbanisasyon?

         Maaari. Ang tubig ay isang malayang lagusan na tumutuloy sa malawak na karagatan. Dito rin maaaring pumasok ang mga malalaking barkong mula sa ibang lugar na makapagdadala ng bagong kaalaman ,produkto at tao sa mga nasa tabing ilog. Gayundin, may ibang uri ng sasakyang kinakailangan sa paggamit ng ilog bilang daluyan. Kailangan ng kakaibang skill sa paggaod sa bangka at ilog na hindi kilala ng mga misyonero at kolonisador na Kastila. Idagdag pa rito ang kasanayan ng mga Muslim na  katutubo sa paglalayag , ang ilog, bilang daluyan ng mga pangunahing kaisipan ay mahirap panghawakan kung hindi ito kontrolado ng mga nais magdala ng mga bagong kaisipan. Mahalagang mapanghawakan ang lagusan at ang mga sasakyang tatawid dito upang mapanghawakan din ang paglipat ng kaalaman at kaisipang isasakay rito. Dahil dito mahalaga ang pagtatakip ng mga ilog tungo sa paglikha ng mga kalyeng magiging pangunahing lagusan ng pagdadala ng mga ideya at “kabihasnan” na mula sa mga Kastila. Sa pagtatakip ng mga ilog, nalilimita ang larangan ng kolonisasyon sa lupa . Sa paglilimita sa lupa ,sa halip na ilog o katwan ng tubig bilang  larangan ng kolonisasyon, kailangan pang bumutas ng bagong daan mula sa isang baryo tungo sa kabila, sapagkat ang dating ilog na daraanan ay natakpan na. Sa gayun, nagagawang ibaling ang daluyan ng komersyo sa sentrong likha ng mga nasa kapangyarihan. Maging ang kabuhayan at komersyong dating nakakabit sa lagusan ng tubig ay mamamatay at kailangang umangkop sa bagong sentrong lilikhain ng mga kalye. Kung dati-rati’y nakapagsasagawa ng  kalakalan ang mga taong nasa tabing ilog, dahil sa paglikha ng mga tulay na nakapaglilimita sa pasok ng malalaking barko, napipilitan ang mga taong pumunta sa mga sentro ng kalakalang niliikha ng mga nasa estado. Nagkakaroon tuloy ng kontrol ang estado sa kalakalan pagkat sa mga sentrong likha nila ay may konrol sila at maaari silang magpataw ng buwis at iba pang danyos na makapagsusuporta sa kanila . Gayundin, ang teknolohiya ng paglikha ng kalye ay hawak ng mga Kastila, gayundin ang paglaganap ng mga karwahe at sasakayang-lupa na higit na pamilyar sa teknolohiya ng mga Kastila, samakatwid at kontrolado nila. Sa paraang tulad nito, napanghahawakan ang pagpapalaganap sa konsepto ,produkto at galaw ng mga tao.

        Ganito rin sa cyberspace at information highway dala ng teknolohiya.         

        Kamakailan lamang  noong Marso ,l998ay bumisita sa Pilipinas si Bill Gates, ang may-ari ng negosyong software na Microsoft. Itinuturing na  isa sa pinakamayamang tao sa buong mundo si Bill Gates sa pag-unlad ng kanyang computer software technology na nakapagpaunlad ng isang bagong lansangan at daluyan ng mga kaalaman at produkto--ang cyberspace na tinuturing na siyang pinakabagong teknolohiya sa larangan ng pagpapadaloy ng kaalaman,produkto at negosyo.Sa paglawak at mabilis na pag-unlad ng computer technology at paglawak ng bagong information-highway, nakalikha ng paraan ang teknolohiya ng microchips at electronic communication industry na mapaluwag ang mga lansangan at daluyan ng produkto at tao .Sa pamamagitan ng telepono, maaaring makapag-usap ang dalawang tao  mula sa magkabilang dulo ng daigdig upang makasagap ng balita, bagong inobasyon at bagong produkto. Hindi na kailangang pumunta sa mga aklatan sa ibang bansa ang sinumang magnais na mag-library doon. Sa pamamagitan lamang ng pag-hook-up sa internet ay maaaari na siyang makakuha ng access sa mga naka-hook-up na aklatan saan mang sulok ng daigdig.Maaari nang makapag-kumperensiya sa pamamagitan ng teleponong may mga monitor na maaaring magkaharap sa computer monitor ang mga magkakausap mula sa malalayong lugar.Kamangha-manghang teknolohiya. At lalong kamangha-mangha kung sisipatin na ang ganitong kalakaran ay walang pinagkaiba sa kalakarang ipinatupad ng mga Kastila at kolonisador noong dumaong sila sa Pilipinas noong dantaong labingsiyam.

        

        Pansinin na sa pamamagitan ng paglikha ng teknolohiya para sa pagpapadaloy ng komunikasyon sa pagitan ng mga taong mula sa magkalayong lugar, hindi na kailangang lumakad ng mga tao o gumamit ng lansangan. Maaari silang manatili sa kanilang bahay o opisina habang isinasagawa nila ang kanilang nais na transaksyon. Kailangan lamang nilang magkaroon ng instrumento ng komunikasyon tulad ng computer at telepono upang maisagawa ang kanilang pakikipagkalakalan o pakikipag-usap. Kung sa internet naman, kailangang lamang naka-hook -up sa isang internet server ang isang nais na makapasok sa cyberspace upang magkaroon ng access dito. Lahat ng ito siyempre’y nangangailangan ng isang takdang halaga upang makakuha ng instrumento ng teknolohiyang kailangan sa ganitong uri ng daluyan. (Philworld Brochure,l998)  Susi sa sistemang ito ang paglilimita ng pagkilos ng mga tao at produkto sa pamamagitanng paglikha ng mga daluyan ng tao, ideya at produkto na kontrolado ng may hawak ng sistemang ito.         

 Sa pamamagitan ng pagtatakda ng mga kailanganing instrumento na makukuha rin lamang mula sa pakikipagkalakalan sa nasa nakapangyarihan , nakokontrol  ang daloy ng kaalaman, produkto at tao. Ang mga information highway ay maaari lamang maabot sa pamamagitan ng mga server na walang ipinagkaiba sa mga institusyon  nagpapataw ng danyos at buwis sa mga produkto ; katulad din ito ng mga seksyon sa gobyernong namamahala sa pagpapalakad ng mga produkto at tao sa daloy na mapakikinabangan ng nasa kapangyarihan upang mapangalagaan ang mabilis at mahusay na daloy ng kalakalan, kaalaman at tao  na iniinstitusyonalisa ng nasa kapangyarihan.

ANG KALAKALAN, KAALAMAN,  AT MGA DALUYAN SA SIYUDAD

        Bago pa man dumating ang mga Kastila sa Pilipinas, may maunlad nang komersiyong nagaganap sa mga lugar kung saan  bumubukas ang mga ilog sa dagat. Naroon ang mga Muslim bago pa man dumating ang mga kolonisador. Ang sultan ang kinikilalang pinakamataas na pinuno, tulad ng hari sa kanluran. Ang mga mamamayan ay tila mga alipin na pag-aari ng sultan at ng mga datu na malupiut na naghahari sa kanila. Anumang nais ng mgas datu ay batas kaya’t hawak nila ang buhay ng kanilang mga nasaakupan.(MacMicking,l967:148-149)

        Ayon kay Reed, maraming mangangalakal na Pilipino ang nakapaglalakbay sa ibang bansa at nakakikita ng ibang kalagayan ng lipunan doon. Gayunpaman, ang mga panimula ng urbanisasyon ay hindi naganap sa pagkaalam ng mga katutubo sa mga bagong kalagayan sa ibang bansa. Magandang tukuyin ang mga salik na nakaaapekto sa urbanisasyon noong bago dumating ang mga Kastila:

        

        “The beginnings of urbanism as characterized by social stratification,state formation,population concentration,military draft,occupational specialization,elaboration of bureaucracies,codified law and taxation and redistribution economy--required an organizing

principle capable of stimulating inernal forces within pre-urban society which could lead to synoecism of  villages and to higher levels of socio-political integration..on the eve of Spanish conquest, Islam had already begun to serve as a powerful stimulus to change...” (Reed,l978:3)

        Tinutukoy ni Reed ang mga komunidad sa daungan na nadatnan ng mga Kastila noong dntaong 1500. May mahigit sa 2,000 kataong nakatira dito at maunlad na ang kanilang kalakalan.Nagpupunla na ng Islam sa ilang kabayanan sa Gitnang Luzon. Gayundin, mayroon nang kinikilalang mga pinuno sa Maynila at Tondo na nakikita sa umaabot hanggang ibang bahagi ng kalapit na komunidad. Maging si Raha Sulayman ay nagpapasimuno na ng kumpederasyon sa pagitan ng mga komunidad na Muslin sa bunganga ng ilog Pasig. (Reed, l978: 3-5) Samaktwid, nakalatag na ang mga punla ng isang urbanidad na hindi batay sa pamantayang Kanluranin. Kaya nga ba’t mahalaga ang pagkontrol ng daluyan ,ang ilog , at ng daungan sa bunganga ng ilog,  dahil narito ang sentro ng kalakalan at pamahalaan sa mga barangay na kontrolado ng Islam.Kailangang maagaw ng kolonisador ang kapangyarihan at kontrol sa kalakalan upang malubos ang kontrol sa bagong kolonya.                                        

        Makikita ito sa urban planning ng pangkaraniwang baryo napanghawakan ng mga Kastila na tinawag na plaza complex.. Gayundin, ang paglikha ng mga kalye mula sa siyudad tungo sa baryo sa kabundukan ay nakalilikha ng panibagong sentro ng komersyo sa buhay ng mga tao. Ang mga kalye ang bumabagtas sa pagitan ng mga sentro at baryo at ito’y nalilikha mula kaalamang hawak ng kolonisador. Dito rin nakapaloob ang pagpapalaganap ng bagong konsepto  ng sentro ng komersyo, hindi sa palitang likha ng mga pangunahing ilog at tributaries kundi sa pamamagitan ng mga kalye   sa sentro ng komersyong kontrolado  ng kolonisador at naghaharing uri.

        Sa malawak na pagpaplano ng mga lansangan at daluyan ng mga produkto para sa itinatayong siyudad, hindi lamang teknolohiya ang kailangan kundi maging mga panandang maaaring gamitin sa pagkilala ng mga lugar na binabagtas ng mahahabang lansangan, riles ng tren o daungan ng mga barko . May mga punong malalaki, tulad ng mga puno ng sampalok sa gitna ng klaye Narra sa Proj. 3,Quezon City  na maaaring gawing markers. Mayroon ding mga senyales tulad ng mga traffic signs. Mayroon ding mga larawan ng babae tulad ng nasa karatula ng PAL na nagsasabing “Mabuhay!Welcome to the Philippines.” Higit sa lahat ,maraming lugar ang nakikilala at ipinakikilala sa pamamagitan ng mga larawan ng mga babaeng nagsisilbing pananda sa mga lugar na ito tulad halimbawa ng Makati Avenue, M.H. del Pilar, Ongpin, Quezon Boulevard, Elliptical Road. Ito ang lalong kilala bilang tambayan ng mga babaeng nagbebenta ng seks para sa mga parokyano.

         Ano ang ugnayan ng babae at ng kalye? Ano ang ugnayan ng babae bilang pananda ng mga daluyan ng produkto at ideya sa siyudad?

        

ANG MGA BABAE SA MGA DALUYAN AT KALAKALAN SA SIYUDAD

         Sa mga lugar kung saan nagbubukas ang mga ilog at kalye, dito kinikilalang mga sentro ng pamilihan o kalakalan. Dito dumadaong ang mga barko mula sa ibang lugar. Dito rin binabagsak ang mga produktong pangkalakal at iniimbak sa mga malalaking warehouse. Halimbawa na nito ang lugar ng Binondo. Dito sa Binondo nakalugar ang  pabrika ng sigarilyo namay 15,000-20,000 manggagawang karamihan ay babae. Ang Binondo rin ang sentro ng pagtitingi.Narito rin ang mga otel, at ang pangunahing teatrong nagpapalabas ng mga dulang kontinental. (Bankoff, l996:41)     Tinawag ni Gironiere ang Binondo bilang ang “city of pleasure,luxury and activity.It is also that of amorous intrigues and gallant adventures.” Interesante ang paglalarawan sa pamamasyal ng mga Kastila,Pranses at Ingles sa gabi, sa pagpunta nila rito upang pagmasdan ang mga kababaihan  india. Magandang pagkakataon ito sa mga dayuhan upang pagmasdan ang mga kababaihan pagkat suot nila ang mga damit na maninipis at nakaaaninaw ng kanilang magandang katawan. Mahusay ang pagkakalarawan sa mga kababaihang may lahing Kastila-Tagalog at Tsino-Tagalog, katangi-tangi at kakaiba sa inaasahan ng mga bagong saltang-dayuhan.

Join now!

        

        “That which distiguishes the female half-breeds is a singularly intelligent and expressive physiognomy. Their hair,drawn back from their face, and sustained by long golden pins, is a marvelous luxuriance...A transparent chemise, of the same stuff as the headdress,descends as far as the waist,but not concelaling, a bosom that has never been imprisoned in stays...Nothing can be more  charming,coquetish and fascininating than this costume which excites to the highest degree the admiration of strangers.” (Gironiere,l854:35-36).

 

        May paghanga at pagnnasa sa paglalarawan ng dayuhang ito.  Ang pagkilala hindi lamang sa alindog na sekswal ng babaeng india . Ngunit saan nagmula ...

This is a preview of the whole essay